Voorbeeld: Intentieverklaring Brabant Sociaal Versterkt inzake bestuurlijke samenwerking tussen Gemeenten regio Noordoost-Brabant en Provincie Noord-Brabant September 2002 317474353 - 2 - Pré-ambule In het kader van het provinciaal Sociaal Beleid willen gemeenten, provincie, professionele organisaties, het bedrijfsleven, vrijwilligers- en cliëntenorganisaties komen tot een structurele versterking van de sociale en culturele pijler in Brabant. De uitwerking hiervan zal via twee sporen gestalte krijgen: een thematische aanpak (door extra inzet op de thema’s vrijwilligerswerk, opvoedingsondersteuning, multiculturele samenleving, bevordering arbeidsparticipatie en sport) en een gebiedsgerichte aanpak. De voorliggende intentieverklaring richt zich met name op een uitwerking van de gebiedsgerichte aanpak waarbij zal worden aangesloten op de regionale structuren die inmiddels via de regiovisies “wonen, welzijn, zorg” tot stand zijn gebracht. De intentieverklaringen kunnen echter, afhankelijk van de regionale situatie en prioriteitstelling, tevens betrekking hebben op andere thema’s binnen het sociaal beleid (zoals sport, multiculturele samenleving, opvoedingsondersteuning en arbeidsparticipatie/sociale activering). Uit de regiovisies blijkt dat momenteel in drie zorgsectoren (de ouderenzorg, de Geestelijke Gezondheidszorg en de zorg aan mensen met een (verstandelijke) handicap) dezelfde ingrijpende processen gaande zijn: afbouw van grote intramurale voorzieningen en de terugkeer van mensen met een hulpvraag in de samenleving. Niet zozeer de beperkingen maar vooral ook de mogelijkheden van mensen met een hulpvraag komen centraal te staan. Dit proces wordt algemeen samengevat als “vermaatschappelijking van de zorg”. Dit proces heeft grote gevolgen voor zowel voor de betrokken bewoners als voor de categorale én algemene instellingen: er wordt een sterk toenemend beroep gedaan op woningcorporaties, thuiszorg, welzijnsorganisaties en vrijwilligersorganisaties. Er bestaat behoefte aan complementaire formules (o.a. koppeling budgetten) tussen (lokale)overheid, zorgverzekeraars en aanbieders van zorg, wonen en welzijn. Lokale voorzieningen moeten de weg naar de regionale voorzieningen kunnen vinden. Omgekeerd dienen de regionale voorzieningen de weg terug te kunnen vinden naar de lokale situatie en de daar aanwezige ondersteuning. Daarnaast moet rekening worden gehouden met het noodzakelijke ruimtelijke ordeningsbeleid met als uitgangspunten zuinig ruimtegebruik en concentratie van verstedelijking. In de sociale paragraaf van het Streekplan worden instrumenten aangereikt om de gevolgen voor onder meer de leefbaarheid in kleine kernen en wijken aan te pakken. Dergelijke ontwikkelingen vergen een integrale aanpak die alleen in samenspraak met meerdere partijen mogelijk is. De verantwoordelijkheden van de partijen –de verschillende overheden alsmede partners in het veld- lopen uiteen. Aan de basis dreigen afstemmingsproblemen. Voorkomen moet worden dat mensen met een hulpvraag (onbedoeld) juist verder in de knel te komen terwijl buurtbewoners de vermaatschappelijking (onbedoeld) als bedreiging gaan zien. 317474353 - 3 - Het is een verantwoordelijkheid van de gezamenlijke overheden de voorwaarden te scheppen voor het succesvol verlopen van het proces van vermaatschappelijking van de zorg en leefbaarheid waarin de combinatie van wonen, welzijn en zorg centraal staat. Een samenwerking op bestuurlijk niveau is een voorwaarde om tot samenwerking en afstemming op uitvoeringsniveau te kunnen komen. Hierbij wordt een toenemend beroep gedaan op gemeenten die bestuurlijk verantwoordelijk zijn voor het brede preventieve welzijnsbeleid, het woningbouwbeleid en de inzet van lokale voorzieningen. De provincie wil als regisseur van het regionale zorgbeleid deze processen ondersteunen door samen met gemeenten te komen tot een bestuurlijke krachtenbundeling door een gecoördineerde inzet van steunfuncties en het stimuleren van projecten op basis van regionaal maatwerk. De partners in de regio’s en subregio’s hebben gezamenlijke regiovisies ontwikkeld voor de sectoren Verzorging & Verpleging, GGZ, gehandicapten en jeugd. Deze dienen als leidraad voor het beleid van de verschillende overheden. De brede vermaatschappelijking van de zorg vereist voor de komende periode echter een integrale benadering van het thema “wonen, welzijn en zorg” op basis van een gezamenlijke meerjarenvisie. . Dat bestuurlijke samenwerking noodzakelijk is blijkt ook uit het Bestuursakkoord Nieuwe Stijl (BANS), waarin Rijk, provincies en gemeenten een reeks afspraken hebben gemaakt. In de provincie Noord-Brabant zijn op het gebied van jeugdbeleid reeds eerder intentieverklaringen gesloten en de eerste ervaringen hiermee zijn positief. Binnen het jeugdbeleid heeft de krachtenbundeling reeds gestalte gekregen in de vorm van afspraken tussen regionaal samenwerkende gemeenten en de provincie over de belangrijkste thema’s, prioriteiten en de inzet van middelen. De brede vermaatschappelijking van zorg maakt ook in andere sectoren een dergelijke bundeling wenselijk. Verantwoordelijkheden Bij de uitvoering van een samenhangend beleid rond wonen, welzijn en zorg gelden voor gemeenten en provincie de volgende separate en gezamenlijke verantwoordelijkheden. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor onder meer: de regie van de ontwikkeling en uitvoering van lokaal welzijnsbeleid; het van daaruit bevorderen van beleidsmatige regionale afstemming en samenwerking op het terrein van algemeen welzijnsbeleid; het op basis daarvan bevorderen van afstemming tussen lokaal/regionaal preventief welzijnsbeleid en provinciaal welzijnsbeleid. De provincie is verantwoordelijk voor onder meer: de regie van de ontwikkeling en uitvoering van een samenhangend regionaal beleid rond wonen, welzijn en zorg an andere thema’s binnen sociaal beleid, door middel van het opstellen en vaststellen van de regiovisies; het bevorderen van regionale verbeteringen en vernieuwingen in welzijnsbeleid, volkshuisvestingsbeleid en zorg, onder andere door middel van de inzet van steunfuncties; het bevorderen van beleidsmatige afstemming en samenwerking tussen samenwerkende gemeenten ,provincie, regionale zorgaanbieders, zorgverzekeraars, cliënten- en vrijwilligersorganisaties enz. 317474353 - 4 - De gemeenten en de provincie zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor: de ontwikkeling van algemeen en preventief welzijnsbeleid dat erop is gericht zorg te dragen voor het scheppen van voorwaarden waaronder alle burgers optimale kansen krijgen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen in een leefbare omgeving; de ontwikkeling van beleid op het gebied van wonen, welzijn en zorg dat gericht is op het voorkómen en opheffen van problemen op het gebied van vermaatschappelijking van de zorg en leefbaarheid; het zorg dragen voor optimale onderlinge afstemming bij de ontwikkeling en inzet van beleidsinstrumenten; het optimaal betrekken van burgers bij de beleidsontwikkeling en – uitvoering. 317474353 - 5 - Intentieverklaring Ondergetekenden, a. het bestuur van de provincie Noord-Brabant, verder te noemen ‘de provincie’, vertegenwoordigd door de heer drs. R.H. Augusteijn, lid van gedeputeerde staten en de heer drs. L.J.J. van Nistelrooij, lid van gedeputeerde staten en b. de besturen van de gemeenten Bernheze, Boekel, Boxmeer, Boxtel, Cuijk, Grave, Haaren, 's-Hertogenbosch, Heusden, Landerd, Lith, Maasdonk, Mill en Sint Hubert, Oss, Ravenstein, Schijndel, SintAnthonis, Sint-Michielsgestel, Sint-Oedenrode, Uden, Veghel en Vught, gezamenlijk behorend tot de regio Noordoost-Brabant, verder te noemen de gemeenten, vertegenwoordigd door de betrokken wethouders komen het volgende overeen: 1. Doel Provincie en gemeenten in de regio Noordoost-Brabant streven naar een goede afstemming tussen beleid rond wonen, welzijn en zorg. Provincie en gemeenten willen gerichter beleid ontwikkelen en sluiten hiertoe een intentieverklaring waarin prioritaire aandachtsvelden worden vastgelegd, zijnde die aandachtsvelden die door de gemeenten als prioritair worden aangemerkt èn aansluiten bij de Regiovisies. Uiteindelijk zullen deze thema’s worden uitgewerkt in werkprogramma’s waarin tevens ieders inzet en verantwoordelijkheid worden vastgelegd. 2. Prioritaire aandachtsvelden In relatie tot de regiovisies worden in Noordoost-Brabant in elk geval als prioritaire aandachtsvelden – in willekeurige volgorde – aangemerkt: [dit kan uiteraard per intentieverklaring verschillen] 3. Werkprogramma’s De prioritaire thema’s zullen worden uitgewerkt in werkprogramma’s. De werkprogramma’s omvatten een plan van aanpak voor de gezamenlijke gemeenten ten aanzien van gemeenschappelijk gedragen regionale projecten, waarin in elk geval worden geformuleerd: doelstelling(en); aanleiding; beoogd resultaat en effect; in te zetten middelen/activiteiten inzet van steunfuncties; looptijd/fasering; follow up/implementatie; betrokkenen inclusief verantwoordelijkheid en taakstelling in/extern; in te zetten instrumenten voor rapportage en evaluatie; relatie met de indicatoren in de Duurzaamheidbalans van Telos; financiën. 317474353 - 6 - De werkprogramma’s behoeven, inclusief bijbehorende begroting en dekkingsplan, de goedkeuring van de deelnemende gemeenten en van de provincie. Zoals is het Plan van Aanpak is aangegeven bestaat er voor wat betreft de provinciale subsidiëring een onderscheid tussen een directe subsidielijn (direct verband houdend met het werkprogramma) en een indirecte subsidielijn (waarbij gebruik zal worden gemaakt van bestaande provinciale regelingen en subsidiemogelijkheden binnen de sociaal-culturele pijler). Voor de huidige bestuursperiode stelt het provinciaal bestuur maximaal € xxx per jaar extra beschikbaar voor de gehele provincie. Voor [de regio…..] betekent dit, dat de provincie jaarlijks € xxxx extra inzet ten behoeve van regionale projecten in het kader van beleid rond wonen, welzijn en zorg. 4. Termijn De intentieverklaring heeft een looptijd van vier jaren, te weten 2003 – 2006. 5. Inzet van partijen De provincie investeert in wonen, welzijn en zorg. Jaarlijks zet de provincie autonome middelen in ten behoeve van deze beleidsvelden. Daarnaast subsidieert de provincie een aantal steunfunctie-instellingen die een opdracht hebben inzake het sociaal beleid en het gebiedsgericht werken; zij bieden advisering, ondersteuning, begeleiding aan gemeenten, lokale en regionale instellingen en aan de provincie. Gemeenten zijn primair verantwoordelijk voor het algemene welzijns- en woonbeleid en investeren daarin met menskracht en gemeentelijke middelen. Provincie en gemeenten verplichten zich gedurende de looptijd van de intentieverklaring gezamenlijk beleid rond wonen, welzijn en zorg in de regio Noordoost-Brabant te bevorderen. Tevens komen zij overeen middelen in de vorm van menskracht en financiën in te zetten op de prioritaire aandachtsvelden die genoemd zijn in deze verklaring en expliciet uitgewerkt zullen worden in werkprogramma’s. Gemeenten en provincie verplichten zich voorts tot het zorg dragen voor adequate rapportage over en evaluatie van de uitvoering van de werkprogramma’s. 317474353 - 7 - Namens [voorbeeldregio Noordoost Brabant] Provincie Noord-Brabant ……………………………………………………. Gemeente Vught ……………………………………………………. Gemeente Bernheze ……………………………………………………. Gemeente Boekel ……………………………………………………. Gemeente Boxmeer ……………………………………………………. Gemeente Boxtel ……………………………………………………. Gemeente Cuijk ……………………………………………………. Gemeente Grave ……………………………………………………. Gemeente Haaren ……………………………………………………. Gemeente ’s-Hertogenbosch ……………………………………………………. Gemeente Heusden ……………………………………………………. Gemeente Landerd ……………………………………………………. Gemeente Lith ……………………………………………………. Gemeente Maasdonk ……………………………………………………. 317474353 - 8 - Gemeente Mill en Sint Hubert ……………………………………………………. Gemeente Oss ……………………………………………………. Gemeente Ravenstein ……………………………………………………. Gemeente Schijndel ……………………………………………………. Gemeente Sint-Anthonis ……………………………………………………. Gemeente Sint-Michielsgestel ……………………………………………………. Gemeente Sint-Oedenrode ……………………………………………………. Gemeente Uden ……………………………………………………. Gemeente Veghel ……………………………………………………. 317474353