Rwanda

Interpersoonlijke
Psychotherapie (IPT)
Rob Mellink
1
Inhoud





Inleiding
Indicaties en contra-indicaties
IPT kenmerken
Historisch overzicht
Behandeling in 3 fasen
Indicaties IPT
Stemmingsstoornissen






Major depression, acute
and maintenance
treatment
Geriatric depression acute
and maintenance
Depressed adolescents
(individual and group)
Depressed HIV positive
adults
Dysthymic adults
Distressed primary care
patients




Bipolar Disorder
Conjoint marital therapy
Antepartum/postpartum
depression
Prevention of mood
disorders
Overige indicaties







Boulimia
Sociale fobie
Borderline pers st
Insomnia
Drugs misbruik*
PTSS
Somatisatie stoornis
3
Contra-indicaties




depressie te ernstig om te kunnen
participeren
zeer beperkt introspectief vermogen
hoog suicide-risico
recidiverende depressie met psychotische
kenmerken (melancholie) mogelijk:
medicatie en IPT gecombineerd
Kenmerken

Ontwikkeld in the ’70s door Klerman,
Weissman e.a.

Aanname: door interpersoonlijke
problemen ontstaat een depressie, los van
de oorzaak van de depressie

Begrip van de interpersoonlijke conflicten
helpt een patient ermee om te gaan en
daarmee te herstellen van een depressieve
episode
* Weissman M, et al. Comprehensive guide to interpersonal psychotherapy. New York: Basic
Books, 2000.
4
Historische ontwikkeling
Psychoanalyse
 Harry Stack Sullivan
 Object Relations Therapy
 Interpersonal Theory (Leary,
Kiesler)

6
Historisch; van psychodynamisch
naar interpersoonlijk
Freud: onbewuste mentale
processen bepalen ons
functioneren
 Skinner: gedrag is
aaneenschakeling van
geconditioneerde responsen die
ontstaan door associatie van 2 of
meer stimuli

Latere analitici (Hartmann,
Winnicott en Kernberg)
Minder van belang:
ontladingsmogelijkheden van
libidineuze verlangens
 Belangrijk: internalisatie van
band die het kind met ouders
heeft/maakt

Mahler (1975)

In ontwikkeling naar meer
autonomie is de affectieve
kwaliteit van de band (moeder)
belangrijk voor de ontwikkeling
van het zelfgevoel
Bowlby (’73 ’88)



Het verlangen om
gehechtheidsrelaties te vormen is een
aangeboren eigenschap
Mens is tov andere zoogdieren erg
kwetsbaar kort na geboorte
Extreme afhankelijkheid geeft onlust
die om beschermende hand van
moeder vragen
Sullivan

kwaliteit van latere relatie wordt voor
belangrijk deel gevormd door
gehechtheidsrelaties uit kindertijd

focus van behandeling: het opnieuw
integreren van verdrongen of afgesplitste
affecten
Ontwikkeling in de tijd

Sinds Freud is het focus van verhelderen
van een libidineus conflict verschoven
naar het blootleggen van een,
intrapsychisch gekleurd, interpersoonlijk
conflict (Mahler)
Klerman en Weisman (IPT)



Pragmatisch: schrap intrapsychische uit het
behandelfocus
Meestal kan zonder persoonlijkheids
veranderingen de kwaliteit van het relationele
functioneren verbeteren
Hierdoor klaart depressie op en wordt psychische
weerbaarheid sterker
Vier Focussen




Rouw
Interpersoonlijk conflict
Rolverandering
Interpersoonlijk tekort
5
Houding van therapeut
Empathisch
 niet neutraal
 Actief





vragen, verhelderen
help patient verschillende strategieen te overwegen
suggereer eventueel strategieen zonder te sturen
Houdt vast aan het gekozen focus
6
Drie fasen

16 WEEK
12 WEEK

Begin – Wk 1 - 4

Begin – Wk 1 - 3

Behandelfase – Wk 5
-13

Behandelfase – Wk 4
- 10

Afsluiten
behandeling – Wk 14
- 16

Afsluiten
behandeling – Wk 11
- 12
7
Taken in de beginfase
(Wk 1 - 4)

A. Stel de diagnose depressie






1. Inventariseer depressieve symptomen
2. Benoem het syndroom als een ziekte
3. Leg uit dat dit een behandelbare medische
aandoening is /geef hoop
4. Geef de patient de “ziekte rol”
5. Laat praktische problemen oplossen (bijv “wie
kan jouw helpen hier op tijd te zijn?”)
6. Overweeg medicatie
8
Taken in de beginfase
(Wk 1 - 4)

B. Leg verband tussen depressie en
interpersoonlijke problemen

Wat gebeurde er ten tijde van het begin van de
depressie
rouw,
conflict, rolverandering
zijn er persoonlijkheidstekorten/stoornis?


Instand houdende factoren
Interpersoonlijke inventarisatie
9
Interpersoonlijke
inventarisatie

Wie zijn de belangrijke mensen in uw leven ?


(zowel levend als dood)
Probeer een beeld te schetsen over deze personen:








Hoe vaak ziet u hem of haar?
Hoe is deze persoon van invloed op uw stemming?
Wat is prettig aan deze relatie?
Wat is niet prettig? Zijn er conflicten?
Wat heeft deze relatie veranderd?
Heeft u meningsverschillen met hem of haar? Hoe vaak? Kunt u
een voorbeeld geven?
Zou u iets aan deze relatie willen veranderen?
Wat zou er niet moeten veranderen?
10
Taken in de beginfase
(Wk 1 - 4)

C. bepaal het focus

Op basis van de verkregen informatie en
gerelateerd aan de depressie.
- Rouw
- Interpersoonlijk conflict
- Rol verandering
- Interpersoonlijk tekort
11
Taken in de beginfase
(Wk 1 - 4)

D. Leg regels en principes van IPT uit:



Schets het interpersoonlijke probleem van de patient
Stel problemen en doelen vast als het focus van de
behandeling
Geef uitleg over praktische aspecten van IPT (duur,
frequentie, kosten, regels mbt het missen van
afspraken)
12
Taken in de behandelfase
(Wk 5 - 13)

Begin met stand van zaken rondom
depressieve symptomen

Geef psychoeducatie over verloop en herstel

Leg verband tussen interpersoonlijke
problemen en de stemming
13
Technieken in de
behandelfase








Meet de stemming
Leg verband tussen stemming en
relaties/conflicten
Encouragement/management of affect
Communicatie analyse
Rollenspel
Vaardigheden trainen
Huiswerk
Herinner regelmatig aan de therapieduur : “Er
zijn nog 7 sessies te gaan tot het einde”
14
Rouw

Doelen
1. bevorderen van het rouwproces.
2. Help bij herstel van belangstelling en
nieuwe (oude) relaties.
15
Interpersoonlijke conflict
Doelen
Stel conflict vast
In welk stadium is het conflict
a. Onderhandeling (situatie verhelderen om
oplossing mogelijk te maken)
b. Impasse (gezamelijke wens om door te gaan
maar beiden voelen zich vast zitten)
c. Ontbinding (“rouw”)
Maak een plan van aanpak
16
Rol verandering

Doelen
Verwerk het verlies van de oude rol
Wat zijn de kansen en uitdagingen van de
nieuwe rol
Ontwikkel nieuwe vaardigheden nodig
voor de nieuwe rol
17
Interpersoonlijk Tekort

Doelen
Verminder de sociale isolatie
Moedig het aangaan van niuwe relaties
aan
18
Afrondende fase
(Wk 15 - 16)






Beeindiging is expliciet genoemd gedurende
de hele therapie
Veranderingen in symptomen en het
interpersoonlijk probleem worden uitgebreid
beschouwd
Bespreek gevoelens rondom beeindiging
Bespreek toekomstige stressoren en
mogelijke strategieen
Bereid voor op een recidief (“wat zijn de
voortekenen?”, “wanneer trek je aan de bel?)
Beleid bij non-respons (continueren,
onderhoudstherapie,…..)
19
Vragen?