a l g e m e e n - Landelijke Cliëntenraad

8.4
17-01-2008
11:21
Pagina 1
algemeen
activering
inkomen
handhaving
zorg
organisatie
middelen
verantwoording
infokaart
algemeen
10 aandachtspunten cliëntenparticipatie
Op grond van artikel 47 van de Wet werk en bijstand (zie wettelijk kader) zijn gemeenten verplicht om in een verordening
regels op te stellen hoe de cliënt wordt betrokken bij de uitvoering van de WWB. Na vier jaar is dit een mooi moment
om in uw gemeente te kijken hoe u die betrokkenheid heeft geregeld.
Gemeenten werken samen in de keten (verticale samenwerking). Ook bij deze samenwerking dienen cliënten te worden
betrokken. Daarnaast hebben veel gemeenten een vorm van horizontale samenwerking, een intergemeentelijke samenwerking. Ook in dat kader dient de betrokkenheid op elkaar aan te sluiten. Tenslotte een nieuwe uitdaging, een verticale
samenwerking op het terrein van re-integratie; hoe organiseert u dan de betrokkenheid als bedoeld in artikel 47 WWB?
Voor een evaluatie van cliëntenparticipatie, dan wel het (opnieuw) instellen van een cliëntenraad heeft StimulanSZ in
samenwerking met de Landelijke Cliëntenraad een 10-tal aandachtspunten opgesteld. Deze aandachtspunten zijn ook
voorgelegd aan een aantal gemeenten. Voor de eenduidigheid wordt gesproken over een cliëntenraad, uiteraard kan
de participatie in uw gemeente of samenwerkingsverband onder een andere naam zijn vormgegeven.
Het beantwoorden van de vragen geeft u een inzicht in het functioneren van de cliëntenparticipatie, het voldoen aan
het wettelijk kader en de mogelijkheden voor een evaluatie. Deze evaluatie kunt u dan vervolgens bespreken met uw
cliëntenraad.
Aandachtspunten
1. Benoem het takenpakket van uw cliëntenraad
Heeft u gekozen voor een breed of smal takenpakket?
Is alleen de WWB of is ook de Wmo onderdeel van het
takenpakket? Legt u de betrokkenheid van cliënten, die
werkzaam zijn in de sociale werkvoorziening ook neer
bij deze bestaande cliëntenraad?
Heeft u daarbij bedacht dat niet alle leden evenveel
affiniteit bij de verschillende onderdelen of werkveld
hebben? Heeft u oplossingen voor dit probleem?
Een mogelijke oplossing hiervoor kan zijn om de
verschillende taken te verdelen over ‘diverse kamers
(werkgroepen)’, bijvoorbeeld de WWB-, de Wmoen de Wsw-kamer.
2. L a at de cliëntenraad meepraten over wezenlijke zaken
Mag de cliënte n raad daadwe r kelijk meepraten over die
zaken die er toedoen? Is daartoe informatierecht en/of
a d v i es re c ht geregeld? Heeft u duidelijke afspra ke n
gemaakt over welke onderwerpen er wel en niet wo rdt
g es p ro ken? Bes p reekt u te n m i n ste driekwart van de
onderwerpen die belangrijk zijn voor de cliënt met de
c l i ë ntenraad? De invloed van cliënten is grote r, als zij van
m e et af aan kunnen meepraten in plaats van dat ze vlak
voor de bes l u i t vorming hun mening kunnen geve n .
Heeft u duidelijk aangeven op welke tijdstippen in het
proces cliënten hun mening mogen geven?
3. Frequentie
Hoe vaker cliënten mee kunnen praten, hoe groter hun
invloed is. Stel vooraf de frequentie van de diverse
overleggen vast en maak daarbij een onderscheid
tussen ambtelijk en bestuurlijk overleg. Dit geeft aan
dat de cliëntenraad er niet voor de vorm is, maar een
onderdeel is van het proces.
4. Draag zorg voor rendement en geef de cliëntenraad
invloed
Er is pas echt sprake van reële invloed, als de mening
van cliënten meeweegt in het beleidsproces.
Laat u duidelijk zien wat er met adviezen gebeurt?
Geeft u in voorkomende gevallen aan waarom het
advies of een deel daarvan niet is overgenomen?
5. Betrek de cliëntenraad in een vroegtijdige fase bij
een eventuele samenwerking, horizontaal of verticaal
Betrek cliëntenraden ruim van te voren als u gaat samenwerken met andere gemeenten en beleid en uitvoering
worden overgedragen aan een nieuwe organisatie. Zorg
er voor dat tenminste één jaar voor de fusiedatum de
cliëntenraden geïnformeerd zijn. Draag zorg dat zij worden
meegenomen in het proces van samenwerking en hun
eigen samenwerking gaan vormgeven. Faciliteer cliëntenraden bij dat proces en bij het opzetten van een regionale
cliëntenraad, verstrek geld voor begeleiding, een werkconferentie enz.
Postbus 2758
Koningin Wilhelminalaan 5
T (030) 298 28 00
www.stimulansz.nl
3500 GT Utrecht
Utrecht
F (030) 298 28 01
[email protected]
8.4
17-01-2008
11:21
Pagina 2
algemeen
6. Zorg voor voldoende draagvlak
Er moet voldoende draagvlak zijn om rekening te houden
met de mening van cliënten. Maak duidelijk dat de
mening van cliënten als ervaringsdeskundigen belangrijk
is. En leg dit helder vast in de verordening.
7. Denk na over de samenstelling van de cliëntenraad
Heeft u gekozen voor een directe vertegenwoordiging
door de gebruikers van de regelingen die u uitvoert of
heeft u gekozen voor vertegenwoordigers van belangenorganisaties zoals vakbonden en ouderenorganisaties of
heeft u voor een mengvorm gekozen, een combinatie
van cliënten op persoonlijke titel en vertegenwoordigers
van belangenorganisaties.
8. Representativiteit
Het is belangrijk dat de cliënten die deelnemen aan het
overleg een representatieve afspiegeling vormen van de
groep die zij vertegenwoordigen. Gebruik diverse kanalen
om deelnemers te werven (nieuwsbrieven, huis aan
huisbladen, allochtone netwerken of moskeeën, website
gemeente en/of sociale dienst). Als u er niet in slaagt om
de cliëntenraad een afspiegeling van het cliëntenbestand te
laten zijn, kan achterbanraadpleging een mogelijkheid zijn
om cliënten bij het werk van de cliëntenraad te betrekken.
B e nt u van mening dat de cliëntenraad door middel van
zijn sa m e n ste lling dan wel door achterbanraadpleging
voldoende betrokkenheid van alle cliënten garandeert?
9. Benoem de positie van de voorzitter
Heeft u gekozen voor een voorzitter uit het midden van
de raad of een onafhankelijk voorzitter? Heeft u deze
keuze in overleg met de cliëntenraad gemaakt? Is de
cliëntenraad autonoom bij het kiezen van een voorzitter?
10. Deskundigheidsbevordering en overige faciliteiten
C l i ë nten moeten over voldoende des kundigheid beschikken
om volwaardig te kunnen deelnemen aan het overleg met
de gemeente. Draag zorg voor een adequate opleiding en
t raining van de cliëntenraad. Denk hierbij niet alleen aan
t rainingen op het terrein van wet- en regelgeving en
vaardigheidstrainingen, zoals st u k ken lezen en leren
onderhandelen, maar ook aan teambuilding binnen de
cliënte n raden. Laat cliëntenraden zelf een keuze maken
voor scholing, training en de inste ll i n g, die de scholing
ve r zorgt. Heeft u de cliëntenraad van voldoende
faciliteiten voorzien? Faciliteiten zoals vergaderruimte,
eigen budget, onkostenvergoeding, toegang tot
computernetwerk, computer- en kopieerfaciliteiten,
ambtelijke en secretariële ondersteuning?
Wettelijke kader
Artikel 47 van de Wet werk en bijstand luidt:
Verordening cliëntenparticipatie
De gemeente raad stelt bij ve ro rdening regels over de wijze waarop de personen, bedoeld in artikel 7 eerste lid, of hun
ve r te g e nwo o rdigers wo rden bet rokken bij de uitvoering van deze wet, waarbij in ieder geval wo rdt geregeld de wijze waaro p:
periodiek overleg wordt gevoerd met deze personen of hun vertegenwoordigers;
deze personen of vertegenwoordigers onderwerpen voor de agenda van dit overleg kunnen aanmelden;
zij worden voorzien van de voor een adequate deelname aan het overleg benodigde informatie.
Landelijke Cliëntenraad
Met de komst van de Wet Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen (SUWI) is er ook op landelijk niveau
cliëntenparticipatie geregeld. Daarmee zijn cliënten nu ook officieel gesprekspartner van de landelijke overheid.
De Landelijke Cliëntenraad is, na de invoering van de wet SUWI op 1 januari 2002, een belangrijk overlegorgaan van
cliënten. De Landelijke Cliëntenraad overlegt ten minste één keer per jaar met de Minister van SZW, de RWI,
de Raden van Bestuur van CWI, het UWV, de SVB en de gemeenten.
De Landelijke Cliënte n raad heeft een belangrijke rol met bet rekking tot de inbreng van cliënten op de beleidste r reinen
werk en inkomen, meer in het bijzonder het arbeidsmarktbeleid en het re- i nte g ratiebeleid en de uitwerking van
c l i ë ntenparticipat i e.
De Landelijke Cliëntenraad biedt een kader voor integrale betrokkenheid van de representatieve cliëntenorganisaties van
pensioen- en uitkeringsgerechtigden en mensen met een handicap of chronische ziekte bij de beleidsontwikkeling.
Wilt u meer informatie?
Voor meer informatie kunt u terecht bij www.landelijkeclientenraad.nl en www.stichtingclip.nl
Op het gebied van werk, inkomen en zorg biedt StimulanSZ verschillende diensten en producten aan. Wij verzorgen trainingen en
geven antwoord op uw (juridische) vragen die u via de helpdesk [email protected] aan ons kunt stellen. Wij ontwikkelen
praktische producten, zoals het Webinformatiesysteem StimulanSZ (WiSZ).
Het digitale Handboek StimulanSZ staat boordevol wet- en regelgeving en handreikingen op het gebied van de sociale zekerheid.
Kijk voor meer informatie op www.stimulansz.nl, www.wwbuitvoering.nl en http://handboek.stimulansz.nl.