Zo maar een Nijmeegs verhaal. De Tweede Wereldoorlog ! Hij, Cor

Zo maar een Nijmeegs verhaal.
De Tweede Wereldoorlog !
Hij, Cor, woonde in de Sweelinckstraat in Nijmegen-Oost, nummer 48.
Zij, Sjuul, woonde op nummer 52.
Zij was 13 jaar. Zij begreep niet zo veel van „de oorlog”.
Waarom kreeg ze nu op haar kop van haar ouders?….
Ze had alleen maar gezegd dat die Duitsers zo mooi zongen!
Waarom moest haar broer gedwongen werken in de „Arbeitseinsatz”?
Waarom dat vreemde bord: „voor Joden verboden”?
Hij was 19 jaar, dienstplichtig soldaat in de meidagen. Hij begreep wat
„oorlog” was.
Cor moest hier weg, naar Engeland.
Verder dan Zuid-Frankrijk kwam hij niet.
Hij werd door de Duitsers gezien en tewerkgesteld aan de „Atlantikwall”.
Zijn familie wist van niets, tot hij kans zag naar huis te komen.
22 Februari 1944, het bombardement van Nijmegen.
De verscheurde stad, de slachtoffers,
het bleef in het geheugen van Cor en Sjuul gegrift.
Enkele maanden later werd Nijmegen bevrijd.
Maar bevrijding was nog geen vrijheid, laat staan veiligheid.
Vele dagen en nachten in de schuilkelders op het kazerneterrein aan de
Gelderselaan.
Zo voelde dus een frontlinie aan, ook voor onschuldige burgers.
Als ex-dienstplichtige was hij snel weer weg….
naar de Prinses Irene Brigade,
de rest van het land moest bevrijd worden.
Die bevrijding was een feest,…
maar de bezinning kwam snel.
Er moest worden opgebouwd.
Geen tijd voor zeuren of terugblikken.
Niet nuilen, zeggen we hier in Nijmegen.
Handen uit de mouwen, schouders eronder ….
allemaal aan het werk.
Cor en Sjuul kregen wat met elkaar, maar toch….
Hij kon zijn draai niet vinden en Nederland had hem nodig….
Hij vertrok, als oorlogsvrijwilliger naar Indie.
Na bijna vier jaar kwam hij terug, broodmager.… maar ogenschijnlijk gezond.
Hij zou nooit over zijn ervaringen uit de Tweede Wereldoorlog en Indie
spreken.
Hij was niet meer die vrolijke, onbekommerde jongeman.
Hij leefde niet in de schaduw, maar de schaduw was er altijd in zijn leven.
Zij had gewacht, was nerveus toen ze wist dat hij weer thuis kwam.
De liefde was na bijna vier jaar niet bekoeld. En ze trouwden…
Cor en Sjuul,….
jaren later zou ik hen leren kennen als mijn schoonouders.
Slechts op één moment vertelde mijn schoonvader over de eerste keer dat hij
een tegenstander doodde.
De familie zat er bij, verbaasd …. en stil….
want wij begrepen allemaal….
hij vertelt het aan zijn kleinzoon, mijn zoon, die ook het leger in was gegaan.
Alsof hij toch iets wilde doorgeven
van de gruwelen en ellende, die hij had beleefd….
die de schaduw in zijn leven waren….
die hij toch nodig vond door te geven, als een les.
Al was het maar één keer,
één keer dat hij toestond dat het luikje open ging en wij in zijn ziel mochten
kijken.
Zelfs zijn vrouw had dit nog nooit gehoord!
Zij waren immers van de generatie die hun kinderen een betere toekomst
wilden en konden geven.
Door samen hard te werken.
Opbouwen, niet nuilen…
Zij waren immers van de generatie die begreep dat vrede, vrijheid en
veiligheid niet gratis zijn.
Je moet er wat voor doen en soms ook laten.
Dat moet je iedere dag beseffen.
en niet alleen als De Krim of de Oekraïne bedreigd wordt….
Zij waren immers van de generatie die wist dat je geen dader,
geen slachtoffer,
maar ook geen toeschouwer moet zijn.
Mede daarom herdenken wij.
Herdenken wij ieder jaar op 4 mei, en dus ook vandaag, de Nederlandse
slachtoffers….
Staan wij letterlijk bij hen stil…..
Herinneren wij….
ook hier…. ook nu
Maar ja…
De mens leert, maar leert de mensheid wel?
Leren wij van onze fouten?
De geschiedenis staat vol van oorlogen en vredesakkoorden.
Laten wij dat vooral …. niet vergeten.
Maar vergeten is wat anders dan vergeven.
Je hoeft nooit, je moet nooit vergeten, maar vergeven…
dat is echt wat anders.
Ik geloof dat vergeven begint met verzoening.
Niet alleen vrede herstellen maar ook ….
goed maken, samen verder.
Bouwen aan een toekomst, samen.
Wat leren wij, de mensheid, maar niet?
Vrede, dames en heren,
vrede zonder verzoening is als een Judaskus naar de toekomst.
Vrede zonder verzoening heeft de aanzet tot een volgend conflict in zich.
Weet u nog? Het vredesverdrag van Versailles in 1919 zorgde er voor dat de
verliezers ook echt verloren.
Vrede zonder verzoening …. brengt geen betere wereld.
Een van de weinigen die dit niet alleen begreep maar ook daadwerkelijk heeft
doorgevoerd is Nelson Mandela: De Waarheids- en Verzoeningscommissie
legde de basis om samen verder te gaan.
Hoe moeilijk ook…. maar geen wraak.
Hij begreep, ook na jaren van gevangenschap, of misschien wel dankzij:
Je moet nooit vergeten,
wel vergeven….
wel verzoenen.
Laten wij, U en ik, zorgen dat de mensheid wél leert.
Laten wij, U en ik, de lessen doorgeven aan de jeugd om nieuwe slachtoffers
en ellende te voorkomen.
Laten wij, u en ik, de persoonlijke verhalen vertellen.
De jeugd heeft de toekomst…
Wij moeten hen blijven motiveren en inspireren ….
Om de slachtoffers te blijven herdenken
Om te leren van de fouten van vroeger.
Om te leren samen een betere wereld te maken.
Wij moeten hen bereiken met argumenten en „raken” met gevoelens, met
verhalen.
Want vrijheid geef je door….
Zoals mijn schoonvader mijn zoon vertelde, opdat hij niet zou vergeten.
Zoals mijn schoonvader leefde met een schaduw, maar zonder wrok.
Zoals, zo maar, dit Nijmeegs verhaal….
Dank u wel