Woordkennis VVE Thuis - Versterk het jonge kind

VVE én ontwikkelingsstimulering thuis
Anita (26 jaar) met Anne (3 jaar)
Alleenstaand, twee kinderen
Twee jaar Vmbo basisberoepsgerichte leerweg
Khadija (32 jaar) met Meral (3 jaar)
Getrouwd, drie kinderen
Vijf jaar basisschool, woont 1 jaar in Nederland, volgt inburgering
Oorzaken onderwijsachterstand
• Lage opleiding – niet de culturele achtergrond
• Lagere opleiding
Minder stimulerende thuisomgeving
Kwaliteit en inhoud van ouder-kindinteractie
• Nederlandse taal, bij laagopgeleide ouders
• Cultuur: weinig geletterdheid thuisklimaat en onbekendheid
spelen: vooral door opleiding
Kwantiteit ouder-kindinteractie
• Kinderen van 3 jaar horen de helft minder taal
• Minder voorlezen
• Ouders lezen zelf minder
boeken en kranten
Inhoud ouder-kindinteractie
•
•
•
•
Minder complexe zinnen
Minder verhelderen oorzaak-gevolgpatronen
Weinig gedecontextualiseerd taalgebruik
Minder stimuleren tot abstract en symbolisch
denken
• Minder expliciete verwijzing, benoeming,
beschrijving en verklaring
Kwaliteit ouder-kindinteractie
• Vaker ingrijpen zonder uitleg
• Resultaat/productgericht, minder
procesgericht
• Leren door imitatie; minder aanzetten tot
zelfstandig denken/ zelf ontdekken
Effecten optimale interactie op
kinderen
•
•
Kennis en vaardigheden
Houding:
zelfvertrouwen, motivatie, zichzelf zien
als een ‘leerder’, doorzettingsvermogen,
leergierig
Combinatieprogramma’s:
meeste effect
•
•
•
•
•
Hoge pedagogische kwaliteit
Relatief lange interventieduur (minimaal twee jaar)
Intensieve deelname
Interventies gericht op kinderen én ouders
Ouderlijke vaardigheden centraal
Maar welke vorm van ouderbetrokkenheid?
Meest effectieve vorm
ouderbetrokkenheid
Twee belangrijke factoren:
1. Wat ouders doen?
Stimulerend gezinsklimaat (‘home learning environment’)
2. Hoe ouders omgaan met het kind?
Kwaliteit en inhoud ouder-kindinteractie
Dus:
•
Ondersteunend en stimulerend gezinsklimaat
•
Veel effectiever dan meehelpen, meedenken en het participeren in
besluitvorming (Desforges en Abouchaar, 2003)
Doelstellingen
VVE Thuis wil de onderwijskansen van peuters
stimuleren door:
• het bevorderen van hun taal- en denkontwikkeling,
accent op woordenschat;
• het bevorderen van een ondersteunend en
stimulerend gezinsklimaat.
Doelen ouders: ondersteunend
en stimulerend gezinsklimaat
Ouders
Wat:
• zorgen voor een omgeving waarin hun kind (actief) kan ontdekken/spelen
• doen regelmatig activiteiten met hun kind
• gaan vaker voorlezen
• spelen vaker met hun kind
Hoe:
• kijken en luisteren beter naar hun kind
• moedigen het kind vaker aan
• reageren vaker positief op het kond
• gaan vaker in op signalen en behoeften van het kind
• hebben meer gesprekjes met hun kind
• stellen vaker (geschikte) vragen en geven vaker antwoord op vragen van het kind
Vuistregels omgaan met je kind
Kijk en luister naar je kind
• Kijk wat je kind doet.
• Kijk naar zijn gezichtsuitdrukking, lichaamshouding en gebaren.
• Luister naar wat je kind zegt.
• Let op de manier waarop je kind iets zegt.
• Laat merken dat je kijkt en luistert.
Praat met je kind
• Zeg de namen van dingen.
• Gebruik begrippen.
• Zeg wat je kind en jijzelf doen, zien, horen en voelen.
• Geef uitleg en informatie.
• Stel vragen en geeft antwoord op vragen.
Vuistregels omgaan met je kind
Moedig je kind aan
• Reageer positief en toon waardering.
• Laat je kind merken wat hij goed doet.
• Help je kind met aanwijzingen of voordoen.
• Zeg niet wat hij fout doet, maar geef het goede antwoord.
• Steun je kind als hij het moeilijk heeft.
Volg je kind
• Let op acties van je kind en reageer daarop.
• Laat je kind zo veel mogelijk zelf doen en ontdekken.
• Laat je kind zelf kiezen.
• Sluit aan bij wat je kind wil.
Methode
•
-
Concrete activiteiten in themaboekjes:
voorbeeld wat ouders kunnen doen
voorbeeld hoe ouders kunnen omgaan met het kind (kwaliteit interactie)
overbrengen leerinhoud
•
Aansluiting bij voor- en vroegschoolse educatie
•
Ouderbijeenkomsten door pedagogisch medewerkster /
contactmedewerkster
•
Informatie over ontwikkeling kind en rol ouders
Ouderbijeenkomsten
Opzet bijeenkomst
1e deel: VVE op speelzaal en relatie met thuis
2e deel: overdracht themaboekje
•
Begin: terugblik themaboekje
•
Kern: uitleg en oefenen (informatie ontwikkeling kind en hoe uitvoeren thuis)
•
Afsluiting: zijn er nog vragen, volgende keer terugblik
Werkvormen
•
Uitleggen en toelichten (interactieve informatieoverdracht)
•
Vragen stellen
•
Demonstreren (model-leren)
•
Rollenspel / participerend leren (doen)
Thema’s
Veertien themaboekjes elk acht activiteiten zoals praatplaten, puzzels, voorlezen, liedjes, knutselen en bewegen.
•
•
•
•
•
•
•
Welkom
Ik
Winkeltje (kleur en vorm)
Eten
Herfst
Huis
Lente
•
•
•
•
•
•
•
Winter
Ziek
Verkeer
Water
Jarig
Groot
Kleding
Materialen
•
•
•
•
Themaboekjes
Spelbord
Voorleesboekjes: 7
Ouders:
schaar, kleurpotloden, lijm
en kwastje, vouwblaadjes,
verfdoos
• Folders
• Handleiding
• A4 Vuistregels
• Voorleesboekjes:
– Wat ga jij doen?
– Wat gaat Sinan doen?
– De wolf en het slimme geitje
– Ik ben mijn moeder kwijt
– Leo en Japie Lapslap
– Banaan
– Ik ben al groter dan gisteren
Themaboekjes
• Wat leert je kind?
– Kennis en vaardigheden
– Belangrijke woorden
• Wat heb je nodig?
• Wat kun je doen?
• Stel vragen
• Wist je dat…
Vragen stellen
Het zijn voorbeeldvragen!
Doel: ouders leren vragen stellen
Welke vraag afhankelijk van interactie/situatie
Zoveel mogelijk open vragen:gesprekje gaat verder
Allerlei soorten vragen
• Keuzevragen: kind laten kiezen
• Intentievragen: wat ga je doen
• Kennisvragen: meestal ‘wat’
• Transfervragen: andere situaties
• Reflectievragen: nadenken over / terugdenken
Activiteiten
• voorlezen, verhaaltjes aan
de hand van illustraties
• praatplaten,
zoekopdrachten
• spelopdrachten
• liedjes, versjes
• activiteiten om het denken
te stimuleren zoals puzzels,
memory en lotto
• fantasiespel
• bewegingsactiviteiten
• knutselactiviteiten /
spelen met kosteloos
materiaal
• dagelijkse activiteiten,
helpen in huis
Doelen kinderen
Vier ontwikkelingsgebieden:
1. de taalontwikkeling
2. de denkontwikkeling
3. de lichamelijke ontwikkeling
4. sociaal-emotionele ontwikkeling
Accent denk- en taalontwikkeling,
vooral vergroten van de woordenschat
Taal
• Woordenschat
• Luistervaardigheid en spreekvaardigheid
• Kennismaking met schrift
Woordkennis VVE Thuis
•
Meer woorden leren
•
Woorden in gesprekjes
•
Verschillende betekenissen woorden, waar heeft het
mee te maken
•
Herhaling en variatie
Taalversies VVE Thuis
Uitvoering in sterkste taal : moedertaal
Overdracht themaboekje in taalgroepen:
•
Turkstalige versie
•
Woordenlijsten Nederlands – Marokkaans –
Arabisch – Tamazight
•
Woordenlijsten en activiteit
(Wat kun je doen?): Engels en Pools
Voorbeelden denkontwikkeling
•
•
•
•
•
Kenmerken van dingen, dieren,
mensen: kleur, vorm enz.
Sorteren bijvoorbeeld op kleur
Tijd:dag, nacht, eerst – dan, nu, straks
Tellen: tot en met 5
Hoeveelheid: o.a. hoeveel, meer en
minder, veel, evenveel, allemaal, alle,
heleboel, geen, enkele en weinig
Kosten
Stel acht thema’s per gezin (prijspeil 2009):
8 themaboekjes (tussen € 4 en € 5)
Stel 4 leesboekjes, per stuk € 5,65
Werkmaterialen
Totaal
€ 45,00
€ 22,60
€ 13,60
€ 81.20
Kosten personeel (exclusief inhoudelijk thema) 3 uur per bijeenkomst.
Bijvoorkeur twee medewerksters.
Eigen bijdrage ouders: zelf bepalen.
Betalen uit: VVE-middelen.
VVE Thuis
Opstapje
Doel
Denk- en taalontwikkeling
(met name woordenschat)
Brede ontwikkeling
Accent op ouder-kindinteractie
Ook toeleiding speelzaal/VVE
Inhoud
Thematisch
Enige opbouw in leerinhoud
Informeel leren zonder thema’s
Opbouw in leerinhoud
Bevorderen ouder-kindinteractie wordt
gestructureerd aangepakt
Duur
Een jaar (driejarigen)
Twee activiteiten per week
Geadviseerd wordt minimaal acht
thema’s aan te reiken: 64 activiteiten
Twee jaar (twee- tot vierjarigen)
30 weken per jaar, totaal 60 weken
Twee activiteiten per week, totaal 120
activiteiten
Begeleiding
Alleen groepsbijeenkomsten
Flexibel: geadviseerd wordt minimaal
acht ouderbijeenkomsten
De begeleiding is gericht op de ouders;
het kind is er niet bij
Wekelijkse ondersteuning
Om en om huisbezoeken en
groepsbijeenkomsten
Zestig keer begeleiding, verdeeld over twee
jaar
Ouder én kind zijn aanwezig (feedback op
interactie)
Uitvoering
Pedagogisch medewerkers
Bij voorkeur samen met
contactmedewerker
Contactmedewerker, coördinator
en pedagogisch medewerker