Geloof en zelfbeeld - CGK

GELOOF EN ZELFBEELD
WAT/WIE ZIE JE ALS JE IN DE SPIEGEL KIJKT
Samenvatting van de lezing gehouden op de themadagen van CGK-Vrouw in Nijkerk,
Zierikzee en Almelo.
Alide Snitselaar
Pastoraal werker in PDC de Herberg in Oosterbeek
GELOOF EN ZELFBEELD
1 Korinthe 15 : 9, 10
WAT/WIE ZIE JE ALS JE IN DE SPIEGEL KIJKT
Veel vrouwen worstelen met een negatief zelfbeeld en worden
gehinderd door zelfkritiek en minderwaardigheidsgevoelens. Ook
christenvrouwen ontkomen hier niet aan.
Paulus: Ik immers ben
de minste van de
apostelen, die het niet
Ongetwijfeld heeft de tijd en cultuur waarin we leven hier mee te
maken. Dan kun je denken aan:
- positie van de vrouw – aan de ene kant zijn er bijvoorbeeld
meer mogelijkheden voor studie en ontwikkelen van gaven en
talenten. Anderzijds wordt er heel veel van hen verwacht.
- nadruk op authenticiteit. Het uniek zijn is een prachtig Bijbels
gegeven. Maar als dat betekent dat je je steeds moet
onderscheiden, kan het ook een last worden.
- nadruk op zelfontplooiing - vroeger konden mensen met veel
plezier 40 jaar hetzelfde werk doen. Nu moeten ze zich blijven
ontwikkelen. Reflecteren, intervisie, POP schrijven…
- het zelf van de mens staat centraal. We moeten onszelf leren
kennen. En dan meestal niet in relatie tot Jezus Christus, maar
bijvoorbeeld gericht op het verwerven van psychische kracht.
- geloven wordt minder ‘een stellig weten en vast vertrouwen’. De
beleving en ervaring staat centraal. Het is een persoonlijke
zoektocht in plaats van geschenk van boven.
Ook persoonlijke ervaringen kunnen het zelfbeeld vervormen. In de
jeugd was er niet de passende aandacht die een kind nodig heeft. Nare
ervaringen rond pesten, negeren, mishandeling trekken sporen.
Armoede en gezondheidsproblemen belemmeren gewoon mee te
kunnen doen.
Wat zie je als je in de spiegel kijkt? Een kostbaar, door God geschapen
en geliefd mens (Joh. 3 : 16, vul je eigen naam maar in). Maar je ziet
ook een kwetsbaar en zondig mens. Zo naar jezelf kijken vraagt moed.
Eerlijk zijn, je gebreken en tekorten eerlijk onder ogen zien. Dat kan als
je over dat zelfbeeld het werk van de Here Jezus ziet. Niet kostbaar
omdat je zo aan jezelf hebt gewerkt, maar kostbaar door de genade
van de Here God. (1 Kor. 15 : 8,9)
waard is een apostel
genoemd te worden,
omdat ik de gemeente
van Christus vervolgd
heb. Maar door de
genade van God ben
ik wat ik ben, en Zijn
genade voor mij is niet
tevergeefs geweest.
Integendeel, ik heb mij
meer ingespannen
dan zij allen; niet ik
echter, maar de
genade van God, die
met mij is
Mensen die worstelen met hum zelfbeeld hebben behoefte aan
evenwichtig pastoraat. Maar ook hulpverlening kan helpend zijn.
Erkenning geven en goed luisteren is vaak beter dan tegenspreken, of
niet passende complimenten geven. Laat iemand maar vertellen,
uitleggen, de zwaarte van het worstelen ermee woorden geven. En
breng dat eventueel samen bij God.
1
Literatuur en hulpverlening voor mensen die moeite hebben met
eigenwaarde en zelfvertrouwen is er genoeg. Maar een cursus leren
jezelf te verloochenen kom je niet zo gauw tegen. Toch gaat het vooral
daarover in de Bijbel.
Zelfverloochening heeft veel te maken met het zelfbeeld. Mensen met
een niet realistisch, negatief zelfbeeld zijn geneigd vernederingen te
verdragen, hebben moeite met opkomen voor zichzelf, nemen veel
zorg van en voor anderen op zich. Het gevaar is dat ze uitgeblust raken
en bijvoorbeeld burn-outklachten ontwikkelen. Soms ontstaan er
gevoelens van onvrede, teleurstelling en zelfs wrok en bitterheid. Met
heeft het gevoeld dat hun inzet niet wordt gezien. Er is te weinig
waardering voor wat ze doen en verwijt de ander over hun grenzen te
gaan. Deze manier van opoffering heeft meer te maken met ingesleten
patronen uit de jeugd, angst voor bijvoorbeeld conflicten of het zoeken
naar waardering, dan met de zelfverloochening zoals Paulus erover
spreekt in Filippenzen.
Jezus heeft het ons laten zien. Zijn zelfverloochening, verootmoediging,
vernedering was een keuze. Hij was niet het slachtoffer van de wil van
Zijn Vader of van mensen die Hem wilden kruisigen. Het was Zijn eigen
wil. Zelfverloochening brengt je soms op de knieën voor de ander
(voetwassing) maar je doet het uit liefde. Zelfverloochening is de
bespotting en vernedering (voor Pilatus) verdragen met opgeheven
hoofd. Zelfverloochening maakt dat je met liefde kunt kijken naar
degene (Petrus) die je verloochent.
Filippenzen 2 : 3 – 8
Handel niet uit
geldingsdrang of
eigenwaan, maar acht in
alle bescheidenheid de
ander belangrijker dan
uzelf. Heb niet alleen uw
eigen belangen voor
ogen, maar ook die van
de ander. Laat onder u
de gezindheid heersen,
die Christus Jezus had.
Hij die de gestalte van
God had, hield zijn
gelijkheid niet vast, maar
deed er afstand van. Hij
Paulus roept de gemeente op om zo met elkaar om te gaan. De ander
belangrijker achten dan jezelf, is niet hetzelfde als zeggen dat je niets
voorstelt of niets kan. Het betekent dat je zoveel respect en liefde hebt
voor die ander (ook al is die wellicht niet zo lief) dat je graag een stapje
terug doet. En dat in navolging van Jezus Christus.
Geloof en zelfbeeld
In de spiegel kijkend zie je iemand die niet perfect is. Die
regelmatig faalt en kampt met gebreken en tekorten.
Maar je ziet door het geloof ook iemand die:
o geliefd wordt door de Vader
o verlost is door de Zoon
o vernieuwd wordt door de Geest.
nam de gestalte aan van
een slaaf en werd gelijk
aan een mens. En als
mens verschenen, heeft
Hij zich vernederd en
werd gehoorzaam tot in
de dood – de dood aan
het kruis.
november 2016
2