Hoorcollege burgerlijk recht 1 week 6A verbintenissenrecht 10

Hoorcollege burgerlijk recht 1 week 6A verbintenissenrecht 10 maart 9:00-11:00
Rechtsgevolgen uit overeenkomsten 6:248 lid 1 BW
Overeenkomsten hebben rechtsgevolgen die partijen overeenkomen en die naar de aard van de overeenkomst
voortvloeien uit de wet, gewoonte en der redelijkheid en billijkheidsbeginsel. Het contractsvrijheid is de
basis voor de rechtsgevolgen, is er niks geregeld dan geldende regels die vastgelegd zijn in de wet, de
rechtsgevolgen uit de wet gelden alleen als aanvullend recht,te mij anders is bepaald.
Als een regel van dwingend recht strekt om een van beide partijen te beschermen. En stel dat er een
contractsbepaling is die een van de partijen dwarsboomt is het aan de partij die dwars geboomd wordt om
zich op die bepaling te beroepen. Vaak is het gevolg van die rechtsregel dat de overeenkomst vernietigbaar
is.
De partij afspraak staat voorop, pas als er een leemte is dan komen de andere bronnen aanbod om die leemte
op te lossen.
Uitleg van overeenkomsten
Bij de uitleg van de overeenkomst is het van belang om verder te kijken dan alleen de partij afspraak. Door te
kijken naar de gedragingen en de communicatie die later nog heeft plaats gevonden.
Bij de uitleg van overeenkomsten dient men objectief uit te leggen. Objectieve uitleg is taalkundige/
letterlijke/grammaticale/woordelijke betekenis. De invloed van de rechter wordt dus beperkt door alleen
objectieve interpretatie toe te staan.
De grammaticale uitleg kan in sommige gevallen erg nadelig uitpakken immers soms schrijf je iets op maar
bedoel je het net even iets anders. Maar die bedoeling is niet van belang puur de grammaticale betekenis is
van toepassing.
Haviltexnorm
Arrest Ernest/ Haviltex
H koopt machine van E voor 35.000 gulden waarvan zij 20.000 direct betaalt en de rest nadien door 10% van
de winst te bepalen.
Beding in de OVK :" tot eind 1976 heeft de koper het recht de machine terug te geven voor 20.000 gulden".
H deelt mede van dit beding gebruik te willen maken en vordert betaling. E vordert afgifte machines en
betaling restant koopsom.
Be belangrijkste geschilpunten zijn of er sprake is van een ontbindingsbeding of terugkoopbeding.
HR stelt:
De vraag hoe in een schriftelijk contract de verhouding van ll. Is geregeld en/of dit contract een leemte Laar
die moet worden aangevuld, kan niet worden beantwoord op grond van alleen maar een zuivertaalkundige
uitleg van de bepalingen van dat contract. Voor de beantwoording van die vraag komt het immers aan op de
zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten
toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.
Omstandigheden die relevant zijn voor de vraag of partijen mochten vertrouwen op een bepaalde uitleg:
- Maatschappelijke kring waartoe ze behoren (wisten ze west een bepaalde juridische term betekenen en
wisten ze wat de desbetreffende uitleg betekende)
- Rechtskennis van zodanige pp kan worden verwacht
- Aannemelijkheid van gevolgen van een bepaalde uitleg.
Arrest Gerrits/HAS
Voor de uitleg zijn de bewoordingen van de desbetreffende bepaling, gelezen in bet. licht van de gehele tekst
van die overeenkomst, in beginsel van doorslaggevende betekenis. De gedachte achter deze bepaling is dat
de partijen geen invloed hadden op de gebruikte termen en bedoeling daarvan is niet kenbaar voor hen
DSM/Fox
Bij de uitleg van een schriftelijk contract Zijn alle omstandigheden. Z'n het concrete geval beslissend,
gewaardeerd naar hetgeen de maatstaven ban redelijkheid en billijkheid eisen, de uitleg mag dus niet
uitsluitend taalkundig plaatsvinden.
Deze norm is in bepaalde gevallen uitgewerkt in de haviltexnorm en voor bepaalde andere gevallen in de
Cao-norm
Er zijn geen 2 normen, er is er maar 1, maar ze worden op verschillende manieren toe gepast.
Arrest Meyer/ Port Meijer
Onder omstandigheden mag als uitgangspunt beslissend gewicht wrden toegekend aan taalkundige betekenis.
De omstandigheden zouden kunnen zijn; betwiste clausuele is onderdeel van schriftelijk, gedetailleerd en
uitgebreid contract, over betwiste clausule is grondig onderhandeld, partijen zijn grote ondernemingen en zij
hebben deskundigen ingeschakeld.
In zowel de overeenkomst als de wet staan uitleg regels voor het uitleggen van overeenkomsten.
Als er voor de OvK rechtsregels van belang zijn maar die kennelijk onredelijk zijn, kunnen die regels buiten
toepassing worden geplaatst. Als het toepassen van een regel zo kennelijk onaanvaardbaar naar maatstaven
van redelijkheid en billijkheid is, alleen dan kan de regel buiten toepassing worden gezet.
Redelijkheid en billijkheid
Der echter stelt redelijkheid en billijkheid vast met behulp van de algemene erkende rechtsbeginselen in
Nederland heersende rechtsovertuiging of maatschappelijke en persoonlijke belangen. Dit is dus een
objectief begrip.
Redelijkheid en billijkheid kent een aanvullende werking, het vult dus alleen de leemte in de overeenkomst
op.
Beperkte werking: contractueel beding is niet van toepassing het beding is er wel, maar je mag het niet
gebruiken in de concrete omstandigheden van het geval
Arrest huisarts/ ziekenfonds
In OvK tussen H en Z stond niks in over de opzegging, er is dus een leemte. De vraag die hier van belang
was,mocht Z opzeggen bij bewuste wanprestatie door H?
Hoge raad oordeelde dat het recht op opzegging kan voortvloeien uit de redelijkheid en billijkheid. Met name
bij omstandigheden van zo ernstige aard dat H naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid geen
onbeperkte instandhouding van de overeenkomst mag verwachten.
Is er in de wet geen algemene regels gesteld voor de opzegging van bepaalde overeenkomsten. Dan kan de
overeenkomst opgezegd worden op basis van redelijkheid en billijkheid. Bij huur en arbeidsovereenkomst
zijn er wel bepaalde regels zijn opgesteld voor de opzegging.
Saladin / HBU
HBU adviseert S ongevraagd in aandelen te kopen. Het zou een buitenkansje zijn en 100% veilig. Echter
blijken de aandelen al snel waardeloos. S vordert schadevergoeding van de HBU echter beroept HBU zich op
de Exoneratiebeding.
De hoge raad oordeelde het volgende,
Ook bij de afweging van kwade trouw kan een beroep op Exoneratiebeding naar maatstaven van redelijkheid
en billijkheid onaanvaardbaar zijn. Relevante omstandigheden ( niet limitatief):
-
zwaarte van de schuld van HBU en gewicht betrokkenen belangen
Aard en verdere inhoud OvK
Maatschappelijke positie en onderlinge verhoudingen pp.
Wijze waarop beding tot stand kwam
Mate waarin wederpartij (S) zich van strekking beding bewust was.
Of sprake is van onaanvaardbaarheid is feitelijke vraag, arrest Hof (beroep op beding mogelijk) blijft in
stand.
Arrest Kuundeurs/Swinkels
Elektricien S zet alarm uit waardoor K niet merkt dar ventilatoren in varkensstal niet werken. Hierdoor
stikken 764 van de 900 varkens.
K vordert schadevergoeding van S, S beroep t zich op exoneratiebeding in algemene voorwaarden. De
rechtsvraag is of het beroep op exoneratiebeding door S onaanvaardbaar is.
Hoge raad oordeelde:
Van onaanvaardbaarheid is in bet. Algemeen sprake bij opzet of bewuste roekeloosheid. Alle
omstandigheden zijn echter relevant waaronder:
-
Hoe verwijtbaar was het verzuim?
Wat zijn de gevolgen?
Was schade door verzekering gedekt?
Was de handeling gebruikt?
Was het een verouderde installatie?
De wereld verandert dat brengt onvoorziene omstandigheden met zich mee. Echter sluiten partijen om de
zekerheid te garanderende en overeenkomst. De rechter kan als er zich onvoorziene omstandigheden
voordoen de overeenkomst wijzigen, geheel of gedeeltelijk ontbinden. Echter voor de rechter die
bevoegdheid krijgt dient er voldaan te zijn aan de vereisten die in art 6: 258 BW zijn genoemd. Zo dient ers
sprake te zijn van onvoorziene omstandigheden, wederpartij mag ongewijzigde instandhouding van de
overeenkomst naar maatstaven van Redelijkheid en Billijkheid niet verwachten en een partij verzoekt rechter
de overeenkomst te wijzigen of te ontbinden.
Onvoorzienbaarheid betekent dat er een leemte is waar partijen geen regeling in getroffen in hun OvK. De
omstandigheden dateren van na de sluiting OvK.
Grote terughoudendheid bij toepassing van art 6:268 BW, dat terwijl er nergens het woord onaanvaardbaar
staat.
Lid 2 van art 6:258 stelt dat prijswijzigingen en veranderingen in waarde van valuta gelden niet als
onvoorzien.
Hoorcollege burgerlijk recht 1 week 6B 12 maart 13:00-15:00 verbintenissenrecht
Als de schuldenaar niet nakomt heeft de schuldeiser de volgende optie:
- Nakoming
- Ontbinding
- Schadevergoeding
- Opschorting
Er is niet één van de opties mogelijk, er is ook een combinatie mogelijk.
Nakoming
Nakoming kan gevorderd worden bij de rechter, zie art 3:296. Nakoming is niet alleen verplichtingen uit de
overeenkomst, maar ook nodig voor het beëindigen van de onrechtmatige toestand.
Schade vergoeding
Voor er schade vergoeding verleent wordt voor tekortkoming kent vier vereisten(zie ook art. 6:74 BW):
1. Toerekening
2. Tekortkoming
3. Causaal verband
4. Schade
De bovenstaande vereisten zijn alleen van toepassing op de situatie als nakoming nog mogelijk is, mocht
nakoming tijdelijk of onmogelijk zijn dan bestaat er meteen recht op schadevergoeding. Is nakoming nog
mogelijk dan dient de schuldenaar eerst in verzuim te zijn getreden door een ingebrekestelling voor er
schadevergoeding gevorderd kan worden.
Een tekortkoming kna zijn het niet nakomen, het niet tijdig nakomen, gedeeltelijk nakomen of onjuist
nakomen.
Toerekening (6:75)kan op grond van schuld, de wet, rechtshandeling of verkeersopvattingen.
Toerekening op grond van de wet kan zowel voor hulppersoenen (art. 6”:76 BW) als voor hulpzaken(art.
6:77).
Arrest Vliegtuigvleugel
Er is een kleine organisatie die de taak had om een vliegtuigvleugel te verplaatsen van een trein naar een
ander voertuig. Dat ging mis, de hijskraan heeft de transport maatschappij gekozen. Echter was die kleine
hijskraan dus niet geschikt. Zo liep Fokkerts de vliegtuigmaatschappij een grote schade op. De
transportmaatschappij was niet verzekerd en kreeg maar een lage vergoeding voor het te verrichten werk.
Fokkerts had wel een verzekering. Op grond van deze feiten oordeelde de Hoge Raad dat op grond van de
omstandigheden en redelijkheid en billijkheid hoeft de transportmaatschappij de schade niet te vergoeden de
gevolgen voor het te vergoeden schade zou onevenredig zijn ten opzichte van het voordeel van de andere
partij.
De toerekening krachtens rechtshandeling kent twee opties, een uitbreiding van de toerekenbare factoren en
een beperking van de toerekenbare factoren.
Uitbreiding van toerekenbare factoren kan door het stellen van garanties. Impliciete garanties zijn garanties
die de rechter vind in de rechtsfeiten.
Beperking van toerekenbare factoren kan door het opstellen van een exoneratieclausule.
Voor verzuim is eerst ingebrekenstelling nodig. Verzuim treedt in werking door ingebrekestelling (art.
6:82)of via rechtswege(art. 6:83).
Ingebrekestelling is volgens art 6:82 lid 1 een schriftelijke aanmaning met daarin een redelijke termijn.
Ingebrekestelling is niet nodig in de volgende gevallen:
1. De fatale termijn is verlopen, er is in een OvK een termijn opgesteld, die termijn is verlopen dan treed
verzuim van rechtswege in.
2. Als het de schadevergoeding uit onrechtmatige daad voortvloeit
3. Als uit de mededeling blijkt van de schuldenaar dat hij niet aan zijn verplichtingen zal gaan voldoen, dan
is de schuldenaar ook in verzuim.
Als iemand tekortkoming met her leveren van goederen kan je vertragingsschade vorderen. Gaat het over het
terug betalen van de lening dan heb je bij tekortkomingschade recht op de wettelijke rente. Het recht op
alleen de wettelijke rente kent als achterliggende gedachte dat iedereen geld kan lenen.
Voor ontbinding kent art 6:265 de volgende vereisten
Het dient te gaan om een tekortkoming
Tenzij de tekortkoming de ontbinding niet rechtvaardigt.
Tekrotkoming is tijdelijk of blijvend onmogelijk fo de schuldenaar is in verzuim.
Arrest Tromp en Tromp/ Regency Residence
RR koopt een stuk grond van T, RR betaalt een deel van de koopprijs. T stelt RR in gebreke voor resterende
deel van de koopprijs. T ontbindt daardoor de overeenkomst. Bijna 2 maanden later biedt RR aan de
koopprijs volledig te voldoen en T schadeloos te stellen. De rechtsvraag is hier of de schuldeiser mag kiezen
voor ontbinding als een alternatief niet wenzelijk nadeliger is voor hem?
De Hoge raad oordeelde: indien wanprestatie van een contractpartij van dien aard is dat zij in beginsel
ontbinding van de overeenkomst rechtvaardigt, heeft de partij jegens wie deze wanprestatie is gepleegd, de
keuze tussen de hem ten dienststaande bevoegdheden en brengt geen regel van recht mee dat van ontbinding
zou behoren te worden afgezien op de enkele grond dat de schuldieser door een alternatief niet een wezenlijk
nadeliger positie zou komen te verkeren, laat staan dat de rechter deze mogelijkheid ambtshalve zou dienen
te onderzoeken.
Gevolgen ontbinding
Art. 6:271 stelt dat de door ontbinding getroffen verbintenissen die nog niet zijn uitgevoerd zijn bevrijd, en
de verbintenissen die wel al zijn uitgevoerd worden terug gedraaid.
De ontbinding brengt ongedaanmakingsverbintenissen met zich mee.
De gewone regelingen inzake nakoming en niet-nakoming zijn toepasselijk op de
ongedaanmakingsverbintenissen. Ontbinding kent geen terugwerkende kracht en geen goederenrechtelijke
werking.