RUG - Template advanced NL

20-7-2017 | 1
Serie Spraakmakende boeken
Antonio Muñoz Molina
La noche de los tiempos (2009)
De nacht der tijden (2011)
Hub. Hermans, Groningen 25 april 2013
20-7-2017 | 2
Programma
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Achtergrond
La ‘memoria histórica’
Het zilveren tijdperk
Romanstructuur: opbouw
Vertelinstantie
De personages
20-7-2017 | 3
Ad 1) Achtergrond: thema Spaanse
Burgeroorlog (1936-1939)
1. Jaren ‘30 –’40: de volwassenen
a) Lovend: García Serrano, Zunzunegui, Agustí
b) Kritisch: Barea, Aub, Sender, Chaves Nogales
2. Jaren ‘50-’60: de jongeren
Cela, Semprún, Benet, Sales
3. Jaren ‘70-nu: schrijvers van na de ‘transición’
Cercas, Chirbes, Grandes, Marías, Méndez,
Mendoza, Muñoz Molina, Rivas, Ruiz Zafón
NB De in rood gedrukte namen komen in der roman voor
20-7-2017 | 4
Ad 2) Belang van de ’memoria histórica’
›
›
›
›
›
›
Beweging, gegroeid onder Aznar (1996-2004)
Benadrukt belang van ‘het historisch geheugen’
Tégen het afgesproken ‘vergeten’ van de ‘Transición’
Vóór eerherstel ballingen en anonieme doden
Wet op historische herinnering (2007)
Nieuw thema in Sp. literatuur (cfr. het postmoderne
herschrijven van geschiedenis en de Holocaustliteratuur)
› Bij MM centraal: relatie ‘verlies’, objecten, herinnering
20-7-2017 | 5
Citaten
› p. 17 “In de werkelijkheid is niets vaag” (…)
› “Niets gebeurt in een abstracte tijd en in een blanco
ruimte”
› p. 435 “Ik wil me (…) wat binnen niet al te lange tijd
niemand zich meer zal herinneren net zo precies
kunnen voorstellen alsof ik het zelf heb meegemaakt”
› < Voorstellen> = “imaginar” > Mágina
› p. 436 (…) “Het lijkt of ik nu wel iets aanraak wat tot
de materie van die tijd behoort”
20-7-2017 | 6
Ad 3) Het zilveren tijdperk (1898-1936)
Oprichting ‘Institución libre de enseñanza’ (1876)
Generatie van 1898 (Unamuno, Baroja, Azorín)
Stichting ‘Residencia de estudiantes’ (1910)
Gastdocenten: Einstein, Stravinsky, Keanes, Gropius,
Bergson, Ortega y Gasset, Juan Ramón Jiménez
Deelnemers: Buñuel, Dalí, García Lorca, Moreno
Villa, Salinas en andere leden Generatie van ‘27)
Bouw Ciudad Universitaria (Moncloa-campus) (1928–
1936) o.l.v. D. Modesto López Otero
(In vuurlinie vanaf november 1936)
20-7-2017 | 7
20-7-2017 | 8
20-7-2017 | 9
20-7-2017 | 10
20-7-2017 | 11
Ad 4 Romanstructuur: opbouw
› Geschiedenis is makkelijk na te vertellen
› Het verhaal, de vertelling is iets ingewikkelder:
› 2/3 van de gebeurtenissen, verteld tijdens treinreis
(eind oct. 1936: New York- Rhineberg)
› Vertelde tijd hoofdzakelijk sept. 1935-nov. 1936
› Trage start, Snel middenstuk (juli 1936), traag einde
› Centraal: het begin van de BO en het einde van…
20-7-2017 | 12
Citaten
p. 7: “Ik zie wat er in Spanje gebeurt als een belediging,
een opstand tegen de intelligentie (…) ik zal daarom
nooit een balling kunnen worden.”
(Manuel Azaña, premier van de Spaanse
Republiek 1931-’33 en president van 1936-1939)
“Zou het echt waar zijn dat ons vaderland uiteen is
gevallen, het leven opgeschort, dat alles in de lucht
hangt?”
(Pedro Salinas, Madrid 1891- Boston 1951)
20-7-2017 | 13
Ad 5) Vertelinstantie
› Grotendeels alwetende verteller (3e persoon)
› Maar ook verwarrende ik-verteller
p. 9: “Midden in de drukte van Pennsylvania Station is
Ignacio Abel blijven staan toen hij hoorde dat iemand
zijn naam riep. Ik zie hem eerst vanuit de verte” (…)
“Ik zag hem steeds duidelijker, opgedoken uit het niets,
komend van nergens, ontstaan in een flits van mijn
verbeelding”
pp. 15-16: “Ik kijk naar Ignacio Abel alsof ik naar mijzelf
kijk”
20-7-2017 | 14
p.730: “Tussen droom en bewustzijn lossen beelden op
zonder helemaal vorm te krijgen en de grens tussen
herinnering en verbeelding is net zo vluchtig als die
welke twee lichamen verbindt en scheidt (...) De stem
van Judith die zo duidelijk zijn naam in zijn oor heeft
gefluisterd zou ook geklonken kunnen hebben in een
sluimertoestand of in een droom” (...)
“Ik zie haar van opzij, scherper naarmate het lichter
wordt (...) het eerste grijze licht van haar eerste reisdag
(...) haar toekomst die onbekend is en opgaat in de grote
nacht der tijden.” = Slotzin roman
20-7-2017 | 15
Dus drie soorten vertelinstanties:
a) Neutraal verteller, focalisator gebeurtenissen
(bijv. pp. 170-171): “Ze kende hem te goed om niet
te weten dat zijn stemming niet snel om kon slaan. (…)
“’Hoe dan ook, als ik ga gaan jullie mee’”. (…) “maar er
was iets onoprechts in zijn stem wat Adela niet ontging.”
b) Focalisator valt vaak samen met Ignacio Abel
c) De ‘ik’, die vertelt, verbeeldt en observeert…
(maar géén onderdeel is van de handeling: soort
impliciet auteur, en dus niet de auteur)
20-7-2017 | 16
Ad 5) De personages
› Rol van ‘werkelijke’ personages in Spanje als
schokkend ervaren:
› a) Republikeinse ‘helden’ vallen van hun voetstuk
(Alberti, Azaña, Bergamín etc.)
› b) Herwaardering anderen: Salinas, Moreno Villa en
‘de schurk’ dr. Negrín
20-7-2017 | 17
Belangrijkste fictieve personages representeren een
collectieve identiteit:
Karl Ludwig Rossman
Eutimio Gómez (p. 296)
Adela Ponce Salcedo-Cañizares (‘van nobele stam’)
Víctor en de rest van de schoonfamilie (‘overwinnaar’)
Judith Biely (de Bijbelse sterke, wrekende vrouw)
Ignacio Abel (innerlijk verscheurde intellectueel.
De naam: pp. 720/ 728/ 730): anagram Abel – Caín)
20-7-2017 | 18
• Dank voor uw aandacht
• Vragen en opmerkingen:
• [email protected]
20-7-2017 | 19
Tot ziens in Groningen?