Document voor de architect Tips voor het invullen van een isolatieformulier Keuze van het formulier - BNRE/ISO 1-formulier: bij nieuwbouw (k-waarden en globaal isolatiepeil K worden berekend) - BNRE/ISO 2-formulier: bij verbouwing of uitbreiding (enkel de k-waarden van de nieuwe wandelementen worden bepaald) Hoeveel berekeningen ? - 1 woning = 1 formulier: voor twee (bv.: koppelwoning, tweewoonst) of meerdere woningen dient men het globaal isolatiepeil K te berekenen per woning. De gemeenschappelijke wanden tussen de woningen moeten ingevuld zijn in rubriek 5.5 (na de berekening van het globaal isolatiepeil K, in rubriek 5.4), deze wanden behoren niet tot het verliesoppervlak. - 1 appartementsgebouw of meergezinswoning = 1 formulier: voor het (gehele) gebouw berekent men het globaal isolatiepeil K (en NIET per wooneenheid). In rubriek 5.5 dient men steeds de plafonds en muren tussen de appartementen of wooneenheden te vermelden (meer hierover verder). Aard van de werken - Vermeld de aard van de werken: ééngezinswoning, appartementsgebouw, ... - Vermeld het type bebouwing : open, halfopen of gesloten Vensters : de k-waarde moet berekend worden Bij de vensters mag men niet de k-waarde van de beglazing (opgegeven door een fabrikant) als k-waarde voor het gehele venster invullen. De k-waarde van een venster wordt bepaald door de beglazing, het raamprofiel en de afstandshouder. In de NBN B62-002 worden de formules vermeld die men dient te gebruiken. Hieronder vindt u de twee vereenvoudigde formules, men maakt immers onderscheid voor metalen en niet-metalen ramen. Verklaring van de symbolen kf warmtedoorgangscoëfficiënt voor een venster (geheel: beglazing en profiel) Vereenvoudigde formule voor metalen ramen k ch = k-waarde van het raamprofiel indien niet gekend (ATG-certificaat) voor thermisch onderbroken aluminium: 4,2 k f = ( 0,75 x kvc ) + ( 0,25 x kch ) + ( 3 x k L ) waarde opgegeven door glasfabrikant k vc lager dan 2,0 W/m2K warmtedoorgangscoëfficiënt voor beglazing gelijk aan of hoger dan 2,0 W/m2K Vereenvoudigde formule voor k ch warmtedoorgangscoëfficiënt voor een profiel kL niet-metalen ramen kL = 0,07 kL = 0,05 k ch = k-waarde van het raamprofiel indien niet gekend (ATG-certificaat) voor PVC (meerdere kamers): 2,0 voor hout : 1,8 k f = ( 0,70 x kvc ) + ( 0,30 x kch ) + ( 3 x k L ) waarde opgegeven door glasfabrikant lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt van de afstandshouder lager dan 2,0 W/m2K gelijk aan of hoger dan 2,0 W/m2K kL = 0,07 kL = 0,05 Naast deze twee vereenvoudigde formules (met vaste verhoudingen tussen de beglazing en het profiel), vindt u de exacte formule terug in de NBN B62-002. Deze formule houdt rekening met reële oppervlakken: van de beglazing en het raamprofiel (oppervlakte van het zichtbare profiel aan de binnenzijde !), en met de lengte van de afstandshouder. Dat betekent dat men (meestal) de k-waarde van de vensters, venster per venster moet berekenen. Men mag niet vereenvoudigen. Bij de vereenvoudigde formules volstaat dikwijls één berekening, op voorwaarde dat de beglazing en de profielen overal identiek zijn. Koudebruggen Koudebruggen worden ingevuld in de tabel onderaan pagina 2. Hoeken van muren en funderingsaansluitingen worden niet als koudebruggen beschouwd. Alle andere dien je te verrekenen volgens onderstaande formule: kl ( W/mK ) x de lengte van de koudebrug (m) 0,50 als de koudebrug zich in een spouwmuur bevindt 0,50 als de koudebrug zich in een volle muur bevindt en de isolatie meer dan 10 cm onderbreekt 0,25 als de koudebrug zich in een volle muur bevindt en de isolatie minder dan 10 cm onderbreekt Gedetailleerde berekening van de thermische weerstand van wandelementen Op pagina 2 (en op pagina 4, in rubriek 5.5) vult men de thermische weerstand van elk wandelement gedetailleerd in. D.w.z. men somt (van binnen naar buiten) voor elk materiaal de dikte en de lambdawaarde op, waarbij men voor elk wandelement begint en eindigt met een warmte-overgangsweerstand. Hieronder vindt u een overzicht van de te gebruiken weerstanden. ���� ��� ������� ��� ������� �� � ������������������������� ���� ����������� R is 1/8 of 0,125 Re is 1/23 of 0,043 ��� ������������������������� Ri is 1/8 of 0,125 ���� ����������� Ri is 1/8 of 0,125 Beschermd volume Beschermd volume Ri is 1/8 of 0,125 Ri is 1/8 of 0,125 Beschermd volume ����� ��� �������� ��� �� ������������ ���� ����� ��������� � ���������� ���� ���������� �� ������� ��� �� ����� ������������������ �� ���������������� ������������������ ������ ������ �� ������������ Beschermd volume Ri is 1/8 of 0,125 Beschermd volume Beschermd volume Re is 1/23 of 0,043 Ri is 1/8 of 0,125 Ri is 1/8 of 0,125 Ri is 1/8 of 0,125 GEEN Re ������� ��� � �� ��� � �� ���������� ��� ��� ������� ������������ � � ����� ������ �������� � Ri is 1/8 of 0,125 appartement ����� �� ����� ����� ����� ����� ��� ������������ ����� ����� ����������� appartement Ri is 1/8 of 0,125 Beschermd volume Beschermd volume Beschermd volume Ri is 1/6 of 0,167 Ri is 1/6 of 0,167 Ri is 1/6 of 0,167 appartement Ri is 1/8 of 0,125 appartement Ri is 1/8 of 0,125 Ri is 1/6 of 0,167 GEEN Re Re is 1/23 of 0,043 ������� �� ������������� ������� ���� � Bakstenen: gelijmd of gemetst De lambdawaarde die een fabrikant voor een baksteen opgeeft is de waarde die mag gebruikt worden voor de muur op voorwaarde dat de stenen gelijmd worden. Indien men de stenen metst, moet men de lambdawaarde van de muur berekenen met de volgende formule : (lambdasteen x oppervlaktesteen ) + ( lambdamortel x oppervlaktemortel) = lambdamuur oppervlakte oppervlakte steen + mortel De oppervlakte van de steen is de zichtoppervlakte De oppervlakte van de mortel is de zichtoppervlakte van de mortelvoeg (= een strek en een kopse voeg) Oppervlakten worden uitgedrukt in m2 , lambda in W/mK (voor cementmortel 0,93 W/mK) Rubriek 5.5 In deze rubriek (op pagina 4) wordt de thermische weerstand, gedetailleerd (dikte en lambdawaarde), voor het volgende ingevuld: - muren op de perceelsgrens, tenzij men aanbouwt tegen een bestaand beschermd volume (de warmte-overgangsweerstanden zijn 1/8 of 0,125 en 1/23 of 0,043) - muren tussen de appartementen of wooneenheden (de warmte-overgangsweerstanden zijn 1/8 of 0,125 - tweemaal) - tussengelegen vloeren tussen de appartementen of wooneenheden (de warmte-overgangsweerstanden zijn 1/8 of 0,125 - tweemaal), deze vloeren moeten volgens het Vlaams isolatiebesluit (bijlage 1) uitgerekend worden rekening houdend met de warmteflux naar boven. Bij een appartementsgebouw of meergezinswoning dient deze rubriek dus altijd ingevuld te zijn. De k-waarde van deze wandelementen moet kleiner blijven dan 1 W/m2K. Ze behoren niet tot het verliesoppervlak, men hoeft dus geen oppervlak te berekenen. Verdere informatie: www.energiesparen.be Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Jos Geijsels Tine Vande Casteele Wina Roelens Elke Van Der Linden Katrien de Baets jos.geijsels @ ewbl.vlaanderen.be tine.vandecasteele @ ewbl.vlaanderen.be wina.roelens @ ewbl.vlaanderen.be elke.vanderlinden @ ewbl.vlaanderen.be katrien.debaets @ ewbl.vlaanderen.be 011 26 44 00 (voor Antwerpen en Limburg), 09 244 66 64 (voor Vlaams-Brabant, Oost- en West-Vlaanderen)