Leiderschap van de twintigste eeuw voldoet niet meer

Leiderschap van de twintigste eeuw
voldoet niet meer

dinsdag 1 februari 2011
Yvonne van Kemenade
De serie afleveringen over leiderschap in de 21e eeuw, waarin journalist Jeroen Smit op jacht ging naar
de essentie van succesvol leiderschap in de 21e eeuw, was erg interessant.
De essentie van goed leiderschap is: blijf trouw aan jezelf, pas op voor je ego en blijf bescheiden. Goede leiders
kennen hun eigen grenzen, laten zich beteugelen (met name door het thuisfront) en reflecteren voortdurend op
het eigen gedrag.
De reden dat het vaak fout gaat zit in het aanhoudend applaus dat leiders van hun omgeving ontvangen. Zij raken
daardoor los van hun omgeving en de realiteit (hoogmoed en ijdelheid), gaan egocentrisch en ijdel gedrag
vertonen en trofeeën aankopen.
Trofeeën
Ze verliezen de eigen waarden uit het oog, waarmee ze succesvol zijn geworden. Onderzoek in de VS heeft
aangetoond dat als leiders trofeeën aankopen, de aandelenkoers van het bedrijf zakt en het langzaam slechter
gaat. Een mooi voorbeeld dat werd genoemd is het gebruik van een privéjet. Zodra een leider de privéjet van de
zaak gaat gebruiken gaat het mis, want dan komen hoogmoed en ijdelheid om de hoek kijken en raakt de leider
los van de realiteit. Logisch zou zijn om de privéjet weg te doen.
Ook de term ‘leiderschap vanuit ontkoppelde betrokkenheid’ is treffend gekozen. Je moet je niet voortdurend
laten opjagen door de waan van de dag en je laten leven door je agenda. Je moet de tijd nemen om te
reflecteren, afstand te nemen en na te denken. Daarbij is de persoonlijke betrokkenheid met de organisatie en
passie voor wat je doet een voorwaarde voor goed leiderschap: connected zijn én blijven met de organisatie.
Leiderschap in de zorg
In het kader van de zoektocht naar een nieuwe organisatiefilosofie in de zorg (a la Semco) en daarmee de
menselijke maat terugkrijgen, is passend leiderschap van essentieel belang (zie ook FD Selections Zorg 9-122010). De basis van een zorgorganisatie zijn de mensen. De meeste mensen die werkzaam zijn in de zorg willen
een leuke baan, waar ze met plezier naar toe gaan: werk waar het hart sneller van gaat kloppen.
De opdracht van de organisatie is om het beste uit de te mensen halen. De organisatie moet de voorwaarden
scheppen, waarbij iedere werknemer zich verantwoordelijk voelt voor zijn werkzaamheden en deze met passie
uitvoert. Daarvoor is een leider nodig die het goede voorbeeld geeft en werkt vanuit zijn passie. Een leider met
hoogmoed en ijdelheid past niet bij een dergelijke organisatiefilosofie. Binnen een organisatie is immers iedere
werknemer een schakel in een aaneengesloten ketting. Wanneer er een knapt, dan breekt de ketting.
De leider van een ‘semco’-organisatie zal vooral gericht moeten zijn op het ontwikkelen en tot ontwikkeling
brengen van de mensen in de organisatie. Dat moet je ondersteunen en stimuleren als leider. Je hoeft zelf niet
overal het beste in te zijn.
Yvonne van Kemenade is directeur Zorggroep Eerstelijn (ZEL) en zelfstandig adviseur. Zij schrijft op persoonlijke
titel.