Terugblik Morele Moed

beweegt mens en organisatie
Terugblik Morele Moed – congres voor
woningcorporaties – en Beoordelingskader
‘geschiktheid en betrouwbaarheid’ bekend
Congres Morele Moed: Heb het lef om de goede vragen te (blijven) stellen.
Het jaar 2016 stond voor PublicSpirit in het teken van
het thema ‘Morele Moed’. Na een onderzoek onder
raden van toezicht van woningcorporaties werd het
jaar afgesloten met een drukbezochte bijeenkomst op
27 oktober 2016. Samen met externe sprekers werd
ingegaan op de verschil­lende interpretaties en de
soms weerbarstige praktijk.
Jetske Goudsmit, partner bij PublicSpirit, opende het
congres met een korte toelichting op het door
PublicSpirit eerder in 2016 gehouden onderzoek.
Meest opvallende element uit het onderzoek was het
grote verschil tussen het belang dat men hecht aan het
thema en de aandacht die het krijgt op de agenda van
de toezichthouders: 75% van de respondenten vindt
dat het thema ‘Morele Moed’ geagendeerd zou moeten
worden en in slechts 25% van de gevallen is dat ook
daadwerkelijk zo.
De eerste spreker was de filosofe Ellen ter Gast. Zij
hield een lezing over het belang van morele moed voor
toezichthouders van woningbouw­corporaties. Aan de
hand van de film ‘Million Dollar Baby’ legde zij uit wat
zij verstaat onder morele moed. Bokscoach Frankie
Dunn wordt in dit verhaal geconfronteerd met een
moreel dilemma. Gangbare morele principes botsen
met zijn morele institutie. Na lang beraad en met pijn
in het hart besluit Dunn dat zijn eigen geweten een
betere raadgever is dan de woorden van de priester.
‘Als je echt het goede wilt doen, moet je het lef hebben
om soms lang gekoesterde waarheden te durven
loslaten. Daar heb je moed voor nodig’, aldus Ter Gast.
Echte morele vraagstukken zijn complex. In de visie
van Ter Gast gaan die niet over het declareren van
bonnetjes of over echtgenotes die meegaan op
dienstreisjes. Ethische vraagstukken zijn niet zo zwartwit. Aan de hand van een aantal voorbeelden uit de
corporatiesector maakte zij duidelijk dat het
vraagstukken zijn waar we niet een, twee, drie een
antwoord op hebben.
Ter Gast verzorgt ook inhousetrainingen
over moedige ethiek. Voor meer info zie
www.ellentergast.com/moedige-ethiek/.
Theo Nieuwenhuizen en Willemien Bekius, beiden
aanwezig namens de Autoriteit Woningcorporaties,
belichtten met name praktijksituaties en de wijze
waarop de Autoriteit Woningcorporaties omgaat met
deze competentie bij de ‘fit-en-propertest’. Hun
inleiding leidde ook tot veel vragen en reacties vanuit
de zaal.
Zowel tijdens de bijeenkomst als tijdens de gesprekken
daarna bleek dat het thema veel losmaakt en dat het
aandacht verdient op de agenda van de RvC/RvTvergaderingen. Algemeen is de conclusie dat de
bijeenkomst heeft bijgedragen aan betere
beeldvorming over de noodzaak om morele moed te
tonen. Maar wat in theorie wellicht erg voor de hand
lijkt te liggen, blijkt in de praktijk toch vaak complexer
en minder eenduidig. Het gesprek daarover voeren is
dan ook van groot belang.
Beoordelingskader ‘geschiktheid en
betrouwbaarheid’
beweegt mens en organisatie
Afronding
Net als voor alle andere maatschappelijke organisaties
geldt voor woningcorporaties dat bestuurders en
toezichthouders handelen op moreel verantwoorde
wijze. De invulling van het woord ‘moreel’ is contexten tijdbepaald en aan verandering onderhevig. Wat
vandaag de dag ‘moreel’ is, wordt helder door een
breedgedragen invulling te geven aan het begrip
‘algemeen aanvaarde sociale en ethische normen’.
Morele moed, maatschappelijke legitimatie en het
moreel kompas zijn begrippen die regelmatig
benoemd worden. Met elkaar blijven we zoeken naar
de invulling van deze begrippen en het bespreekbaar
maken van de onderliggende waarden.
PublicSpirit heeft het afgelopen jaar met veel plezier
een bijdrage geleverd aan deze discussie en wil dat
ook in de toekomst blijven doen.
Contact
Voor vragen of nadere informatie kunt u
contact opnemen met Jetske Goudsmit,
Erik van Kooten of Ton Buijs, senior
consultants bij PublicSpirit. Zij zijn bereikbaar
via [email protected] of telefonisch via
(033) 445 90 50.
Jetske Goudsmit
Partner
Erik van Kooten
Senior consultant
Ton Buijs
Consultant
PublicSpirit is ervaren specialist op het gebied van
werving & selectie, begeleiden herbenoemingen en
zelfevaluaties binnen het publieke domein. Wij spreken,
kennen en herkennen strategische kandidaten met
uiteenlopende profielen. Binnen de volkshuisvesting is
PublicSpirit partner van veel corporaties en aangesloten
op de meest recente ontwikkelingen.
De Autoriteit Woningcorporaties (AW) heeft eind december
het beoordelingskader ‘Geschiktheid en betrouw­
baarheid’
gepubliceerd. Hierin beschrijft de AW hoe zij beoordeelt of
een (toekomstige) bestuurder of commissaris van een
woning­corporatie betrouwbaar en geschikt is om die functie
te vervullen.
De AW streeft ernaar het aantal fysieke gesprekken terug te
brengen en hanteert vanaf 2017 het uitgangs­
punt dat een
toets in principe plaatsvindt op basis van schriftelijke of
telefonische informatie. Een gesprek wordt gepland als uit
beschikbare bronnen, zoals een cv, competenties, ver­slagen
van assess­
ments, motivering en de gevolgde procedure,
onvoldoende blijkt dat de beoogde kandidaat geschikt is voor
de functie. Er vindt altijd een gesprek plaats indien er sprake is
van een voorgenomen benoe­ming tot bestuurder of voorzitter
Raad van Commis­sarissen (RvC) en bij een corporatie onder
verscherpt toezicht.
Naast de motivatie van de kandidaat voor (her)benoeming in
de desbetreffende functie wordt gevraagd naar de
onafhankelijkheid van de kandidaat, bijvoor­
beeld of deze
reeds leden van RvC, bestuur of medewerkers van de woning­
corporatie kende. In het verslag wordt tevens een oordeel
opgenomen over de vakinhoudelijke kennis van de kandidaat
op het gebied van volkshuisvesting, wonen en vastgoed,
financiën, governance en ten aanzien van juridische kennis.
De toetsingscommissie stelt voorts gericht vragen om te
toetsen in welke mate de kandidaat over de competenties
beschikt zoals opgenomen in bijlage 1 van het BTIV.
Wanneer een commissaris lid is of wil worden van twee of
meer corporaties in hetzelfde woning­markt­gebied, hanteert
de AW het beginsel ‘Nee, tenzij’, wat betekent dat er een
uitzondering op deze regel wordt gemaakt indien aangetoond
kan worden dat er geen overlap van werkzaamheden van de
corporaties is of kan ontstaan. De aan­
vrager kan in
voorkomende gevallen schriftelijk motiveren waarom er zijns
inziens geen sprake is van onverenigbaarheid. De AW zal deze
motivering bij haar oordeel inzake de zienswijze betrekken.
Ten aanzien van interim-bestuurders of commis­
sarissen
geldt dat een geschiktheid en betrouw­baar­heids­toets niet
verplicht is indien de interim-periode maximaal drie
maanden duurt. Indien de interim-periode de drie maanden
overschrijdt, bij aanvang dan wel na verlenging, dient de
kandi­daat voor een zienswijze te worden voorgedragen.
Tegen een zienswijze geschiktheid en betrouwbaarheid kan
door een belanghebbende bezwaar worden gemaakt door
het indienen van een bezwaarschrift.
Meer informatie is beschikbaar via: www.ilent.nl.