De Zijderoute Belangrijke jaartallen

De Zijderoute
Belangrijke jaartallen
4000 – 3500 v. Chr.
Ontstaan van de beschavingen van Mesopotamië en Egypte. De eerste grote
beschavingen van de wereld.
3000 – 2500 v. Chr.
Eerste Chinese beschaving ontstaat aan de Huang Ho ( De Gele rivier). Ontstaan van
grotere stedelijke nederzettingen in de Indus vallei.
3e Millennium v. Chr.
Lapis Lazuli en robijnen worden vanuit Badakhshan naar Mesopotamië en Egypte
geëxporteerd. Eerste zijdeproductie in de vallei van de Gele Rivier.
2e Millennium v. Chr.
De Feniciërs exporteren cederhout, goudsmeedwerk, linnen en Tyreense purperen verf.
Jade uit Khotan wordt naar China geëxporteerd.
1e Millennium v. Chr.
Er ontstaan scheepsroutes langs de kust tussen China en Zuidoost Azië, en tussen
Zuidoost Azië en Zuid India. Ook de verbindingen over land verbeteren sterk.
7e Eeuw v. Chr.
De Meden vestigen hun rijk door vanuit Perzië in het huidige Afghanistan, Tadzjikistan
en Pakistan door te dringen. Ze nemen de religie van Zoroaster aan.
± 550 v. Chr.
Cyrus de Grote sticht het Perzische rijk van de Achaemeniden. Zijn rijk strekt zich uit
van India, tot aan de Hellespont, tot aan Egypte.
521 – 486 v. Chr.
Cyrus wordt opgevolgd door zijn schoonzoon Darius de Grote, die het rijk uitbreidt tot
aan de Zwarte Zee en de Kaukasus. Darius laat de Perzische Koninklijke Weg bouwen.
333 v. Chr.
Alexander de Grote verslaat de Perzen in de veldslagen van Issos en Gaugamela. In vijf
jaar vernietigd hij het Perzische rijk en is de Griekse cultuur en Macedonische macht te
voelen van de Hellespont tot aan het Pamir gebergte.
241 – 210 v. Chr.
Qin Shi Huang, de eerste keizer, weet als eerste heel China te verenigen, en breidt de
Chinese machtssfeer uit naar het zuiden, tot aan de Parel rivier.
206 v. Chr. – 220 n. Chr.
Qin Shi Huang’s opvolger, Liu Bang, sticht de beroemde Han dynastie, met zijn hoofdstad
in Chang’An, het huidige Xi’an.
138 v. Chr.
Keizer Wu Di stuurt Zhang Qian op verkenning naar de gebieden ten westen van China,
tot aan centraal Azië. 13 jaar later keert hij terug, nadat hij de eerste vastgelegde
oversteek van het Pamir en het Tian Shan gebergte heeft voltooid.
119 v. Chr.
Zhang Qian geeft leiding aan een tweede, succesvolle expeditie naar het westen, waarbij
diplomatieke relaties worden aangegaan met Ferghana, Bactrië en Sogdania. Uiteindelijk
zullen Chinese afgevaardigden zelfs Rome bereiken.
83 v. Chr.
De Romeinen bezetten Antiochië, dat de hoofdstad wordt van de nieuwe Romeinse
provincie Syrië; in belang de derde stad van het Romeinse rijk, na Rome en Alexandrië.
53 v. Chr.
De Romeinen worden door de Parthen verslagen in de slag van Carrhae. Men denkt dat
dit de eerste keer was dat de Romeinen zijde zagen, en wel in de banieren van hun
overwinnaars.
27 v. Chr. – 180
Pax Romana. Landbouwtechnieken verbeteren: land in het oosten van het Romeinse rijk
wordt een waardevolle bron van graan en olijven. De toenemende ëwelvaart betekent
een toename van de vraag naar luxe producten.
± 100
Maius Titianus leidt een groep Romeinse handelaren tot aan Tashkurgan in het Pamir
gebergte, aan de uiterste westgrens van China.
1e – 3e eeuw
In Centraal-Azië beheersen de Kushan de handel van de Zijderoute. Hun rijk strekt zich
uit over het huidige Afghanistan, Oezbekistan, Tadzjikistan en het noorden van India. Er
worden talloze kloosters gesticht, en het rijk van de Kushan wordt een belangrijk
Boeddhistisch centrum. De kloosters dienen ook als steunposten voor de handelaren
langs de Zijderoute.
97
Ban Chao leidt een leger van 70.000 soldaten het Pamir en het Tian Shan gebergte over
in een poging de Zijderoute te beschermen tegen de voortdurende aanvallen van de
Nomadische Xiongnu.
220
Na de val van de Han dynastie volgt een periode van interne verdeeldheid. China’s oude
vijand, de Xiongnu, maken van de gelegenheid gebruik om gebied te heroveren.
476
Val van het Romeinse Rijk. Germaanse stammen veroveren Rome. Opkomst van
Constantinopel, of Byzantium, als het ‘nieuwe Rome’.
552
De Byzantijnse keizer Justitianus verkrijgt eitjes van de zijderups, die door twee
monniken via Perzië naar Constantinopel werden gesmokkeld. Geleidelijk wordt zijde
een lokaal Byzantijns product.
618 – 907
De Tang dynastie uit China herstelt de keizerlijke controle over het oostelijke deel van
de Zijderoute.
± 610
Mohammed ontvangt zijn eerste Openbaringen van God, en begint een strikt
monotheïsme te prediken, waarbij hij tot doel heeft de afgoderij van het Arabisch
schiereiland te verdrijven. De geboorte van de Islam.
661 – 750
Tijdens het kalifaat van de Ummayaden reikt het rijk van de Islam van Spanje in het
westen tot aan de oevers van de Indus in het oosten.
750 – 1258
Onder de uit Baghdad afkomstige dynastie van de Abbasiden beleeft de Islamitische
cultuur zijn Gouden Eeuw, met name tijdens de regering van de illustere harun alRashid.
751
Bij de slag van Talas, in het huidige Kirgizië, verslaan Arabische troepen onder leiding
van Ziyad Ibn-Salih de keizerlijke Chinese troepen onder leiding van Gao Xianzhi.
Hiermee komt het westelijke deel van de Zijderoute definitief onder controle van de
Arabieren.
± 820
De Perzische dynastie der Samaniden verhinderen direct
contact over de Zijderoute tussen het China van de Tang
dynastie en het Arabische rijk van de Abbasiden. De
Samaniden breiden hun invloed uit naar Boekhara en
Samarkand.
± 840
Kirgizische plunderaars verdrijven de Uighuren, die zuidwaarts trekken en zich vestigen
in het tarim bassin en rond de Taklamakan woestijn.
907 – 960
Doordat de macht van de Tang dynastie snel afneemt beginnen anderen zich met het
verkeer op de Zijderoute te bemoeien. De dynastie komt uiteindelijk ten val en China
glijdt af naar een chaotische toestand, die ook wel “Het tijdperk van de vijf dynastieën en
de tien koninkrijken” genoemd wordt.
960
Begin van de Song dynastie; de eerste regering ter wereld die papiergeld uitgeeft.
999 – 1211
De karkhanid Turken nemen het Tarim bassin over. De Islam verspreidt zich langzaam
over het oostelijke deel van de Zijderoute.
977 – 1186
De dynastie der Samaniden wordt opgevolgd door de dynastie der Ghaznaviden
(afstammelingen van de Turkische slaven die de lijfwacht van de Samaniden vormden).
De Ghaznaviden controleren het grootste deel van Perzië, en heel Afghanistan en
Transoxanië.
11e eeuw
Een islamitische Shi’itische splintergroepering, de Assassijnen, verstoren de handel over
de Zijderoute met hun aanslagen en overvallen. Onder leiding van de fanatieke Hassan
Saba stichten ze versterkte nederzettingen in Iran, Irak, Syrië en Libanon.
800 -1200
De handel over de Zijderoute neemt af. De verbindingen tussen het China van de Tang
dynastie en het westen worden door politieke strubbelingen verstoord.
1206 -1227
De Mongolen veroveren een enorm rijk onder leiding van Dzjengis Khan.
1258
De Mongolen veroveren onder leiding van Hulagu Khan Baghdad, hetgeen het einde
betekend van de Abbasiden dynastie.
1271
Marco Polo vertrekt naar China, samen met zijn vader en oom. Hij zal 17 jaar in dienst
zijn van de Grote Khan.
1272
Kublai Khan sticht Beijing.
14e eeuw
Het uiteenvallen van het Mongoolse rijk, en het verdwijnen van de Pax Mongolica zorgen
voor een enorme terugval van welvaart en handel langs de Zijderoute.
1336 – 1405
Regering van Timoer (In het westen bekend als Timoer Lenk of Tamerlane). De
Turkisch-Mongoolse veroveraar sticht de dynastie der Timoeriden.
1299 – 1922
Het Ottomaanse rijk zal meer dan zes eeuwen lang het knooppunt zijn van de handel
tussen oost en west.
1368 – 1644
In China streeft de Ming dynastie een politiek van isolationisme na.
15e en 16e eeuw
Door de ontdekking van nieuwe scheepvaartroutes neemt het belang van de Zijderoute
verder af. Columbus ontdekt de Nieuwe Wereld, Vasco da GAma vaart via Kaap Hoorn en
Kaap de Goede Hoop de wereld rond. De wereldhandel wordt gemoderniseerd.
19e eeuw
Langs de Chinese kust worden ‘Opium oorlogen’ gevochten, officieel in naam van de
‘Vrije handel’. Thee, in India geteeld, breekt het Chinese monopolie. Centraal Aziatische
staten vallen onder de invloed van Tsaristisch Rusland als het Russische Rijk zich naar
het zuiden uitbreidt. De concurrentiestrijd om de grensgebieden tussen het Britse en het
Russische rijk wordt met behulp van soldaten, spionnen en archeologen gestreden. Men
noemt deze concurrentiestrijd: ”The Great Game”.
1900 – 1979
Aan het einde van de Eerste Wereldoorlog vallen het Ottomaanse rijk en het Russische
rijk uiteen. Grote delen van Centraal Azië worden weer opgeslokt door de Sovjet-Unie,
die een isolationistische politiek voert. China wordt onder leiding van Mao Tse Toeng
communistisch. In 1979 vallen de Sovjets Afghanistan binnen, en wordt de Sjah van Iran
verdreven door Ayatollah Khomeini.
1979 – 1991
Zowel Afghanistan als Libanon worden verlamd door burgeroorlogen. In Semipalatinsk,
in het huidige Kazachstan, test de Sovjet-Unie honderden nucleaire wapens. Politiek en
economisch volgen instabiele tijden als de Sovjet-Unie in 1991 uiteenvalt, en de centraal
Aziatische landen ineens weer onafhankelijk worden.
1991 – nu
Door een sterk groeiende Chinese economie, en het exploiteren van olie- en
gasvoorraden in Centraal Azië en de Kaukasus wordt de Zijderoute nieuw leven
ingeblazen. Er worden nieuwe wegen, spoorwegen en pijpleidingen aangelegd. Door de
Amerikaanse invallen in Irak en Afghanistan wordt de nieuwe bloei bedreigd door
instabiliteit, maar de landen doorstaan de crisis. In Kirgizië in 2005, in Pakistan in 2010
is het onrustig. In dat jaar breekt in Syrië een gruwelijke burgeroorlog uit, die Aleppo in
de as zal leggen.