B en W nummer 11 - Gemeente Leiden

B en W. nr. 12.1082 d.d. 6-11-2012
Onderwerp
Eerste indicatie financiële gevolgen regeerakkoord
Besluiten:
1. bijgaande brief aan de raad vast te stellen, waarin de financiële gevolgen van het
regeerakkoord op het Leidse aandeel in de algemene uitkering uit het gemeentefonds
worden ingeschat op structureel 10 tot 15 mln euro negatief.
Behoudens advies van de c ommissie
Perssamenvatting:
Het regeerakkoord van het kabinet Rutte-II leidt ertoe dat de gemeente Leiden op termijn
jaarlijks 10 tot 15 miljoen euro minder zal ontvangen uit het gemeentefonds. Dit betekent dat
de gemeente Leiden in de komende jaren opnieuw fors zal moeten bezuinigen. In het
voorjaar van 2013 zal het college van B en W hiervoor voorstellen doen aan de
gemeenteraad (in de Perspectiefnota 2014-2017).
In het regeerakkoord is ook afgesproken dat gemeenten extra taken krijgen, onder meer op
het gebied van jeugdzorg en AWBZ. Gemeenten kunnen deze taken goedkoper uitvoeren, is
de verwachting van Rutte c.s. De financiële effecten hiervan voor Leiden zullen in 2013 nader
in kaart worden gebracht.
Retouradres: Postbus 9100, 2300 PC Leiden
Gemeente Leiden
Bezoekadres Stadhuis
De gemeenteraad
Stadhuisplein 1
Postadres Postbus 9100
2300 PC Leiden
Telefoon 071-5165165
E-Mail [email protected]
Website www.leiden.nl/gemeente
6 november 2012
DIV-2012-15690
Onderwerp Financiële gevolgen regeerakkoord
Datum
Contactpersoon
Ons kenmerk
Doorkiesnummer
Pieter van der Straaten
5165660
Geachte leden van de gemeenteraad,
Vorige week is het regeerakkoord gepresenteerd van het kabinet Rutte-II. Via de website
www.kabinetsformatie2012.nl heeft u van dit akkoord kennis kunnen nemen.
Het regeerakkoord heeft grote gevolgen voor gemeenten, zowel inhoudelijk als financieel.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten publiceert op 9 november een overzicht van
deze gevolgen (www.vng.nl). Naar verwachting zal ook de G32 (g32.nl) zeer binnenkort
een dergelijk overzicht opstellen, specifiek voor middelgrote steden. Het secretariaat van
Holland Rijnland heeft een dergelijk overzicht al opgesteld met oog op gevolgen voor
Holland Rijnland (http://goo.gl/7gCtE). Deze inventarisaties benutten wij dit najaar om ons
inhoudelijk goed voor te bereiden op nieuw beleid uit Den Haag.
Ook voor Leiden heeft het regeerakkoord grote financiële gevolgen. Het regeerakkoord
gaat uit van een totale korting op het gemeentefonds van afgerond €1,3 mld. Onze
wethouder van Financiën heeft al een eerste indicatie van deze gevolgen gegeven tijdens
de vergadering van de commissie Werk & Financiën op 1 november.
Per saldo verwachten wij een structureel nadeel van ongeveer €11,5 mln, als gevolg van
kortingen op de algemene uitkering die wij ontvangen uit het gemeentefonds. Deze
inschatting is als volgt opgebouwd:
1.
2.
3.
4.
Afschaffing BTW-compensatiefonds
Samen trap op/af
Schaalvergroting/eff.korting
Uitname onderwijshuisvesting
Totaal
4,5
3,0
1,6
2,3
11,5
De korting op het gemeentefonds is voor 2013 nihil. Vanaf 2014 werken de
rijksbezuinigingen structureel door oplopend tot bovenstaand bedrag in 2017 met een
bandbreedte tussen de 10 tot 15 miljoen. De precieze uitkomst is onder meer afhankelijk
van de manier waarop het Rijk de kortingen via de verdeelmaatstaven van het
gemeentefonds verwerkt.
Technische informatie.
Een korting op het gemeentefonds van macro €100 mln levert voor Leiden een lagere
algemene uitkering op van €900.000. Dit bedrag kan naar boven of naar beneden afwijken
afhankelijk van de wijze waarop de korting wordt verrekend. Bij een verdeling van een
korting via de maatstaf inwoners is het aandeel van Leiden 0,7%, via het
uitkeringspercentage 0,9%.
Toelichting:
1. Afschaffing BTW-compensatiefonds. Nadeel 4,5 miljoen.
Het lokaal bestuur wordt voor netto € 0,5 mld euro gekort door vermindering van het btwcompensatiefonds in 2014 en de afschaffing in 2015.
Het Leidse aandeel in de korting van 0,5 miljard. bedraagt € 4,5 miljoen.. Afschaffing van
het BCF resulteert er in dat de BTW weer als kostenpost terugkeert in de gemeentelijke
budgetten.
Bijkomend nadeel is dat de “koopkracht” van ons eigen vermogen, de reserves, met
maximaal 21% afneemt. Door de goede vermogenspositie van Leiden wordt Leiden extra
hard getroffen door deze maatregel.
2. Trap op, trap af systematiek. Nadeel 3,0 miljoen.
Het lokaal bestuur wordt voor 0,33 mld euro gekort op het gemeente- en provinciefonds
via de trap-op-trap-af-systematiek. Het aandeel van het Gemeentefonds in de
normeringssytematiek is 0,33 miljard. Leids aandeel 0,9% = 3,0 miljoen.
3. Schaalvergroting, vermindering aantal gemeenten. Nadeel 1,6 miljoen
Bij het lokaal bestuur wordt voor 0,18 mld euro gekort op het gemeente- en provinciefonds
in het kader van de vermindering van het aantal gemeentes en provincies. Na 2017 is
alleen de oploop van besparingsverliezen meegenomen. De ombuiging is inclusief de
beperkte korting door vermindering van het aantal gemeenteraadsleden (initiatiefwet
Heijnen). Leids aandeel 0,9% is 1,6 miljoen.
4. Afromen onderwijshuisvesting, nadeel 2,3 miljoen
Uit de zogeheten Periodieke Onderhoudsrapporten over het gemeentefonds blijkt dat alle
gemeenten samen minder uitgeven op het subcluster onderwijshuisvesting dan wat ze
ontvangen in het gemeentefonds. In Leiden geldt deze situatie overigens niet. De
algemene bezuinigingen komen overigens wel in onze richting.
Disclaimer
Bovenstaande berekening is een zeer grove benadering van de financiële gevolgen voor
Leiden. De komende weken zullen wij alle maatregelen op basis van nadere informatie
vanuit het ministerie en de VNG verder doorrekenen. De uitkomsten daarvan zullen wij
betrekken bij documenten als de eerste bestuursrapportage 2013 en de Perspectiefnota
2014-2017.
De bedragen die wij in deze brief hebben genoemd, zijn exclusief de gevolgen van
kortingen die de rijksoverheid oplegt bij decentralisatie van taken naar gemeenten. Het
regeerakkoord gaat uit van de assumptie dat gemeenten de uitvoering van deze taken
beter op elkaar kunnen afstemmen dan de rijksoverheid en dat ze zo meer doen voor
minder geld. Hierbij gaat het onder meer om activiteiten op het gebied van ondersteuning,
begeleiding en verzorging (budgetkorting 25%), de jeugdzorg (extra budgetverlaging €150
mln) en de participatiewet (structurele uitname €1,8 mld). Hoewel het op dit moment
onduidelijk is hoe de praktische uitwerking zal zijn, zou een besparing van 1,8 miljard op
de Wet werken naar vermogen) (thans Participatiewet) voor ruim 5,5 miljoen zijn
neergeslagen in Leiden. Los daarvan leiden de grote decentralisatieoperaties tot een
wezenlijk ander risico voor Leiden, met een effect op het noodzakelijke
weerstandsvermogen. Voorts wordt een aantal taken bij gemeenten belegd waarvan niet
op voorhand duidelijk is welke financiële gevolgen hiermee gepaard gaan. De directe
aansturing van woningcorporaties door gemeenten is hiervan een voorbeeld.
Schatkistbankieren
In het regeerakkoord is afgesproken dat decentrale overheden in 2013 gaan
schatkistbankieren onder leenfaciliteit. Dat betekent dat gemeenten hun liquiditeiten
verplicht bij het Rijk moeten uitzetten. Inmiddels is een wetsvoorstel in de maak om de
invoering in 2013 af te dwingen. De rentevergoeding over de middelen die bij het
Ministerie van Financiën worden aangehouden is gelijk aan de rente waartegen de Staat
zich financiert op de financiële markten. Gelet op de schuldpositie van Leiden heeft deze
wet geen directe gevolgen voor de begroting en het huidige meerjarenbeeld.
Vervolg
Als gevolg van het nieuwe regeerakkoord zal de gemeente Leiden op termijn jaarlijks 10
tot 15 miljoen euro minder zal ontvangen uit het gemeentefonds. Dit betekent dat de
gemeente Leiden in de komende jaren opnieuw fors zal moeten bezuinigen. In het
voorjaar van 2013 zal het college van B en W hiervoor voorstellen doen aan de
gemeenteraad (in de Perspectiefnota 2014-2017). Daarbij zullen we ook de financiële
effecten betrekken van de overheveling van taken door de rijksoverheid aan gemeenten.
Hoogachtend,
Burgemeester en Wethouders van Leiden,
de Secretaris,
de Burgemeester,