voorbeeld kaartenbak..

De Arbeidersbeweging streed voor betere arbeidsvoorwaarden, waaronder
ouderdomsverzekeringen. Op dit verkiezingspamflet met een spotprent van Albert Hahn
uit 1905 wordt de voorgestelde pensioenleeftijd van 70 jaar belachelijk gemaakt. De
pensioengerechtigde is op sterven na dood wanneer er eindelijk pensioengeld zal
binnen worden gebracht door Dr. Kuyper. (Collectie van IISG, Amsterdam)
De Arbeidersbeweging
Door de Industrialisatie (1760-1860) leefden steeds grotere groepen mensen in steden dicht bij
fabrieken. De omstandigheden waarin ze werkten, woonden en leefden waren zeer slecht.
Fabriekseigenaren, maar ook politici waren lange tijd niet van plan iets te doen aan deze Sociale
Kwestie. De belangrijkste politieke stroming in Europa was het Economisch Liberalisme. Volgens
de liberalen was het het beste voor de economie wanneer de staat zich er zo min mogelijk bemoeide.
Fabriekseigenaren konden werknemers die betere omstandigheden eisten gewoon ontslaan. Er
waren genoeg arbeiders beschikbaar om hun plaatsen in te nemen. Pas toen arbeiders zich gingen
organiseren kwam er verandering. In de negentiende eeuw verenigde arbeiders zich in vakbonden.
De vakbonden probeerden vooral loonsverhoging, werktijdverkorting, afschaffing van kinderarbeid,
en invoering van ouderdoms- en ziekteverzekeringen voor elkaar te krijgen. Stakingen waren een
gevreesd wapen in de onderhandelingen die de vakbonden voerden.
Een bedrijf maakte op zo’n moment geen productie en leed dus
verlies. De eerste wetten die hierop volgden waren wetten om de
macht van de vakbonden aan banden te leggen. Toch werden ook
Sociale wetten ingevoerd om arbeiders tegemoet te komen. Met de
komst van socialistische parlementsleden werden deze verder
uitgebreid. In Nederland kwamen de eerste sociale wetten tot stand
tussen 1897 en 1901 tijdens het links-liberale kabinet Pierson.
Eerder was al het kinderwetje van Van Houten aangenomen in 1874.
1850
1860
1870
opkomst Arbeidersbeweging
1880
1890
Kinderwetje van Van Houten
Vakbonden en stakingen legaal
1900
1910
Kabinet Pierson
1920
Trefwoorden:
 Industriële Revolutie

Sociale Kwestie

Stakingen

Vakbonden

Sociale wetten
1930
1940
1950