PowerPoint-presentatie

Effecten van de nieuwe bètaexamenprogramma's op het
Nederlands voortgezet- en
hoger onderwijs.
Universiteit Gent
28 november 2012
Emiel de Kleijn
Nieuwe Scheikunde /NiNa/CVBO
Plannen voor een vernieuwd, vernieuwend en continu
vernieuwbaar programma
•
•
•
•
bijdraagt aan scientific literacy
concepten leren wendbaar te gebruiken
inzicht geeft in maatschappelijke relevantie van sk/na/bi
aansluiten bij actuele ontwikkelingen; blijvende vernieuwing
van het sk/na/bi-onderwijs
• bijdraagt aan grotere instroom in bètaprofielen vo en
uitstroom naar bèta(technische)opleidingen in ho
• meer samenhang binnen het vak en tussen de bètavakken
(lapjesdeken)
• docent (weer) eigenaar van schoolcurriculum
Kader voor een schoolvak
•
•
•
•
Examenprogramma
– Verkenningscommissie
– Vernieuwingscommissies
– Vaststelling door ministerie
Lesmateriaal, voorbeeldmatig
- pilots vernieuwingscommissies (evidence based)
- uitgevers
Schoolexamen
– Handreiking SLO, voorbeeldmatig
Centraal examen
– Syllabuscommissie CvE
– Examenopgaven Cito
Toekomst
• Augustus 2013 in alle 4e klassen havo en vwo
• Invoering van de nieuwe examenprogramma’s
voor Biologie, Natuurkunde en Scheikunde
bi (N&G)
profielen)
Havo 400
Vwo 480
na (N&T)
sk (beide
400
480
320
440
• Waarvan 60% CE en 40% SE
• 60-80 slu <=> 1 lesuur gedurende 1 jaar
Globale indeling domeinen
• Domein A
• Domeinen B t/m D
• Domeinen E t/m G
Vaardigheden
(kern)concepten
context* gerelateerd
*)De in de syllabus genoemde contexten
mogen bij ce-opgaven als bekend
verondersteld worden; andere contexten
behoeven een toelichting
TIMMS
Beheersingsniveau
Subniveau
Chemische kennis
Handelingswerkwoorden
1
In chemische verschijnselen en bij waarnemingen
chemische vakbegrippen benoemen en
herkennen en in deze situatie toelichten.
Benoemen
Herkennen
Toelichten
2
Concepten en daaraan
gerelateerde vakbegrippen
kunnen gebruiken en beschrijven in een
standaardprobleemstelling.
Berekenen (eenvoudig)
Beschrijven
Aangeven
Gebruiken
3
Concepten en daaraan
gerelateerde vakbegrippen
met elkaar in verband
brengen en daarmee een sluitende redenering
geven.
Verklaren
Relateren aan
Verbanden leggen tussen
Berekenen (meer variabelen)
Redeneren over / met behulp van
4
Analyseren met behulp van concepten en
vakbegrippen bij een ontwerp van een product en
voorstellen formuleren bij het maken van een
aanpassing of een verbetering van een proces of
een product.
Analyseren
Berekenen (complex)
Conclusies trekken
Voorstellen formuleren
5
Toepassen van concepten en vakbegrippen bij
het doen van onderzoek in complexe
probleemstellingen en resultaten kritisch
beoordelen en effecten van verbetervoorstellen
beoordelen.
Voorspellingen doen
Beoordelen
Beargumenteren
TIMMS I
Weten
TIMMS II
Toepassen
TIMMS III
Redeneren
Verschil havo met vwo (1)
B4 Bindingen, structuren en eigenschappen
HAVO: de
kandidaat kan op basis van kennis van
aanwezige structuren en de bindingen in en
tussen deeltjes een macroscopische
eigenschap van een stof VERKLAREN
VWO: de kandidaat kan op basis van kennis van
structuren en de bindingen in en tussen
deeltjes eigenschappen van stoffen en
materialen VERKLAREN en omgekeerd vanuit
de eigenschappen van stoffen of materialen
structuren VOORSPELLEN
Syllabus
• De syllabus kan jaarlijks bijgesteld
worden indien dat noodzakelijk is. Dit kan
om klachten gaan die via de examenlijn
zijn binnengekomen. Vernieuwingen
zouden ook opgenomen kunnen worden
indien noodzakelijk.
• Het globaal examenprogramma kan niet
bijgesteld worden tenzij er een nieuw
examenprogramma komt.
Waarom CoCo?
• Benadering sluit aan bij wetenschappelijke theorieën
vanuit leerpsychologie en (vak)didactiek
• Aantrekkelijk, actueel en relevant onderwijs
• Aard van kennis (toepassen, wendbaar gebruik)
• Versterken van samenhang binnen en tussen vakken
• Structuur en ordening van het schoolvak
CoCo-benadering is vooral een middel om en geen doel op
zichzelf!
Rol van contexten
Functionele contexten
• Contexten die vastgelegd zijn in het
examenprogramma F5 duurzaamheid & G2
gezondheid
Didactische contexten
• Contexten die gebruikt worden om kennis te
illustreren of om kennis toe te passen
Rol van contexten
X-as: inrichting en vormgeving lesmateriaal (hoe)
Y-as: selectie inhoud: wat wordt behandeld (wat)
Context-Concept (1)
Context als illustratie
• Context om kennis en vaardigheden toe te passen;
conceptuele vakstructuur bepaalt inrichting en de
leerinhoud vh lesmateriaal bijv. ontledingsreacties;
toepassing fotopapier
Context als verbinding
• Context bepaalt de inrichting vh lesmateriaal; de
conceptuele vakstructuur bepaalt de leerinhoud. Bijv.
Wat hebben planten nodig? Zouten of Eet je gezond
Context-Concept (2)
Context centraal
• Conceptuele vakstructuur wordt losgelaten; de
context bepaalt de leerinhoud (de scooter van de
21e eeuw); need-to-know
Context op afstand
• Het lesmateriaal is vormgegeven langs de
conceptuele vakstructuur; de context bepaalt de
leerinhoud (beroepscontext van een analist of
diëtist)
Doel van brsp’s & vsp’s
missie
•
•
•
bijdragen aan blijvende professionalisering van docenten in voortgezet en
hoger onderwijs
bijdragen aan blijvende ontwikkeling van het onderwijs in de bètavakken
versterken van de aansluiting tussen vo en ho en zo bijdragen aan
verhoging van studiesucces in het hoger onderwijs.
16
Doel van brsp’s & vsp’s
missie
•
•
•
bijdragen aan blijvende professionalisering van docenten in voortgezet en
hoger onderwijs
bijdragen leveren aan blijvende ontwikkeling van het onderwijs in de
bètavakken en de invoering van de bèta brede nieuwe exameneisen
versterken van de aansluiting tussen vo en ho en zo bijdragen aan
verhoging van studiesucces in het hoger onderwijs.
17
Organisatie & financiering brsp's
kenmerken van een steunpunt
• samenwerkingsverband tussen vo-scholen, één of meer
universiteiten en één of meer hogescholen (en bedrijven)
• draagvlak in zijn regio vanuit vo-scholen en ho-instellingen
• er is een penvoerder, centraal adres etc.
• voert activiteiten uit die bijdragen aan
a. blijvende professionalisering van docenten in vo en ho
b. blijvende ontwikkeling van het onderwijs in de
bètavakken
c. versterking van de aansluiting tussen vo en ho.
• neemt deel aan gezamenlijke kwaliteitsontwikkeling
en -borging
• (co)financiering voor t/m 2015
18
Opbrengsten brsp's
Resultaat: bijdragen in samenhangende structuur
• aansluiting vo-ho in leerlijnen, en door meer kennis van de
vo-inhoud bij ho-docenten, en daarmee
resultaatverbetering in het ho
• zichtbaarheid en betrokkenheid van bèta/technische
faculteiten uit het ho op scholen, versterkt de
wervingskracht in de sector bèta/techniek
• vakontwikkeling op korte termijn (NLT ) en lange termijn
(blijvende vernieuwing van alle bètavakken)
• professionalisering van docenten en aansluiting op de
concerns van docenten, als bijdrage aan
– de vakvernieuwingen, (DOT's)
– excellentie van docenten en leerlingen
– kwaliteit van de scholen
• mobilisering van het innovatiepotentieel voor het onderwijs
op vo en ho
• aansluiting met het bedrijfsleven.
19
Human Capital Chemie (HCC)
•
•
•
•
Een project van de Regiegroep Chemie
Voorloper hiudige topsectoren
vertegenwoordigers van KNCV, VNCI, Vakbonden, Onderwijsveld
Doel: zorgen voor voldoende en goed opgeleid personeel voor de
chemische sector
• 5 zgn aktielijnen:
– AL 1: promotionele activiteiten voor PO en VO alsmede
docentondersteuning PABO, PO en VO)
– AL 2: professionalisering VO docenten
– AL 3: interactie en uitwisseling (beroeps)onderwijs en
arbeidsmarkt
– AL 4: stimuleren van ondernemerschap
– AL 5: profilering van de arbeidsmarkt
Regiogroepen en opschaling
Pilot 1
Pilot 2
Pilot 3
Verduurzaamde fase (zie figuur 2)
- 2 begeleiders &
-ca. 5 subgroepen van ca.
3 deelnemende docenten
-5 vakinhoudelijke experts
(bedrijfsleven)
Vorming van community
van coaches en
vakinhoudelijke
experts (bedrijfsleven)
Fase van kiemvorming en groei (projectfase)
Aansluitingsprojecten VO-HO
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Mastercourses (lln & doc)
Bètasteunpunten
Promoteams met reizende practica
Discoverybus
(profielwerkstuk)wedstrijden
Scholierenlab's
Uitwisselingsprojecten docenten vo <=> ho
Bèta 1 op 1
Gastlessen
22
Aansluitingsproblemen VO-HO
• VO-Leerlingen hebben verschillende profielen/pakketten
• Docenten hebben onvoldoende kennis van elkaars
curriculum
– Blijven steken in wat ze zelf gehad hebben in opleiding
– Kijken naar (feiten)kennis en minder naar
vaardigheden
– Niveaudaling
• Lln 'ophalen waar ze zijn' (Nijmeegse
tutorensysteem)
23
Aansluiting VO-bedrijfsleven: Jet-Net
• Gestart in 2002
• Doel: h/v-leerlingen een reëel beeld geven van bèta en
technologie en hen te interesseren voor een
bètatechnische vervolgopleiding
• Activiteiten:
– Meet de Boss
– Girlsday
– Careerday
– Docentendag
– Ingenieur@school
– Lesmateriaal
• Nu 85 bedrijven, 170 h/v-scholen, 23 partners
24
Cijfers
Schooljaar
2001/2002
2011/2012
Profielkeuze
M-profiel
N-profiel
% N-profiel
102.338
63.207
38
124.520
105.085
46
Studenten ho
Totaal
Na/sk
% na/sk
494.555
731
0,15
669.051
8.558
1,3
Instroom 1e jaar
Totaal
Na/sk
% na/sk
ho
118.535
151.715
119 (afgest.101) 1.955 (afgest.961)
0,10
1,3
25
(normjaar)taak van een docent VO
• 1659 uren per jaar
– Ca. 25 lessen van 50 minuten er week
– Ca. 40 lesweken
26
Rol van lerarenopleidingen
•
•
•
•
Meer onderzoekende houding (reflectie)
– DUDOC
Eigenaar van schoolcurriculum
– Arrangeur van lesmateriaal
– Ontwikkelaar van lesmateriaal
– Meer samenhang in (bèta)vakken
• Onvoldoende in opleiding
• Nauwelijks in lesmethoden
• Nauwelijks in het examenprogramma
Opleidingsschool
– Voordeel: praktijk op school in de klas
– Nadeel: (vak)didactiek
Opzetten van een kennisbasis en landelijke toetsen
27
Problemen bij lerarenopleidingen
• Tegenstelling 'overleven' en 'visie op (eigen) onderwijs'
– Lerarenopleider <=> vakdidacticus
• (te) weinig studenten; achterblijvende financiering
• Relatie lerarenopleiding met faculteiten
– Onderzoek <=> onderwijs
• Koppeling van onderwijskunde/vak)didactiek/inhoud
– Onderwijsfacilitator – vakspecialist
• Zij-instromers
28
Wat stuurt vernieuwing?
•
•
•
•
Examenprogramma
Syllabus & schoolhandreiking
Examens ce en/of se
Methodes
– Voorzien in een behoefte (verkoopbaar)
• lerarenopleiding
29
Informatie
• over invoering, examenprogramma's, syllabi,
handreiking en voorbeeldlesmateriaal:
www.betanova.nl
• over steunpunten: www.betasteunpunten.nl
• over (pilot)examens: www.cito.nl
• Over Jet-Net: www.jet-net.nl
• Over Platform Bèta Techniek:
www.platformbetatechniek.nl
• Over DUDOC: www.dudocprogramma.nl
Emiel de Kleijn : E: [email protected]
30