Jaarverslag 2005 - Nederlandse vrouwenraad

Jaarverslag 2005
INHOUDSOPGAVE
Voorwoord .................................................................................................................................... 2
1. De Nederlandse Vrouwen Raad (NVR) .......................................................................................... 3
1.1 Achtergrond, missie en doelstellingen...................................................................................... 3
1.2 Lidorganisaties en inbedding................................................................................................... 3
1.3 Kerntaken van de koepel........................................................................................................ 4
2. De NVR-organisatie .................................................................................................................... 5
2.1 Algemene Vergadering (AV) ................................................................................................... 6
2.2 NVR bestuur ......................................................................................................................... 6
2.3 Beleidscommissies op strategische themavelden ...................................................................... 7
3. Belangrijkste activiteiten in 2005 ................................................................................................10
3.1 Vernieuwing NVR-organisatie ................................................................................................10
3.2 Kerntaak Informatievoorziening, Communicatie en PR .............................................................11
3.3 Kerntaak Belangenbehartiging en spreekbuisfunctie ................................................................12
3.4 Kerntaak Meningsvorming en Beleidsbeïnvloeding ...................................................................12
3.5 Kerntaak Platform en Ontmoetingsfunctie ...............................................................................14
3.5 Projecten en activiteiten ........................................................................................................15
3.6 Internationaal Werk..............................................................................................................19
4. Samenvatting jaarrekening NVR 2005 .........................................................................................23
1
Voorwoord
Terugblik:
Het jaar 2005 stond in het teken van vernieuwing: het voortzetten van de koers die reeds in het jaar
ervoor was ingezet en die gebaseerd was op hetgeen is verwoord in de strategienota.
Binnen de drie strategische themavelden werden verschillende onderwerpen aan de orde gesteld zoals
de komende Wet Maatschappelijke Ondersteuning en het emancipatiebeleid van het ministerie van SZW,
met daarbij de werkzaamheden van de Visitatiecommissie Emancipatie.
De zeer informatieve bijeenkomst over vrouwen, eicellen en genen zal in 2006 een vervolg krijgen in de
vorm van een breed opgezet symposium.
Op het gebied van duurzaamheid was de NVR actief tijdens de Vrouw en Waterdag en Duurzame
Dinsdag en werd een werkconferentie ‘met het oog op de toekomst’ georganiseerd.
Tijdens de bijeenkomst ‘Vrouwen Mondiaal’ werd het verleden en de toekomst benadrukt: 60 jaar
vrouwenvertegenwoordiging naar de AVVN en wat is er verbeterd?
Samenwerking met Tiye tenslotte, resulteerde in de oprichting van de NCEWL (Nederlandse Coördinatie
European Women Lobby).
Elders in dit jaarverslag zal uitgebreider worden ingegaan op deze activiteiten van de NVR: een
voorwoord is een (korte) terugblik, de stand van zaken van het heden en een open oog naar de
toekomst.
Het heden:
Zoals veel vrijwilligersorganisaties in Nederland ondervinden ook de vrouwenorganisaties wat het effect
is van het veranderde overheidsbeleid waar het subsidiëring betreft. Hoewel de minister aangeeft dat het
emancipatieproces in de samenleving met subsidies wordt ondersteund en gestimuleerd, worden de
institutionele subsidies vervangen door projectmatige subsidies en zijn de criteria voor het verkrijgen
hiervan ook gewijzigd.
De NVR is in al haar activiteiten resultaatgericht en onderneemt, samen met de lidorganisaties, projecten
die passen binnen de thematische beleidsprioriteiten van het emancipatiebeleid (criteria voor toekenning
van subsidies): de NVR gaat er derhalve van uit dat ze een goede gesprekspartner is voor de overheid in
het algemeen en het ministerie van SZW in het bijzonder waar het emancipatie in al haar facetten
betreft.
De toekomst:
Vooruitzien is vanuit het nu, en met het gegeven van nu, naar de toekomst kijken.
De multiculturele samenleving heeft het emancipatieproces beïnvloed en zal dat zeker nog geruime tijd
doen. Juist daardoor wordt duidelijk wat al bereikt is voor veel vrouwen en wat er nog te doen is voor
veel anderen. Voor alle vrouwen geldt dat we met elkaar solidair en slagvaardig moeten zijn: immers al
is er, in de meer dan 100 jaar van het bestaan van de NVR, al veel veranderd waar het de positie van
vrouwen betreft, we zijn er nog lang niet.
Ik roep u allen graag op om nu vast te gaan werken aan het motto van het jaar 2007: Europees jaar van
gelijke kansen voor iedereen.
Marianne Horsman - Wagener
2
1. De Nederlandse Vrouwen Raad (NVR)
1.1 Achtergrond, missie en doelstellingen
Sinds 1898 bundelen Nederlandse vrouwenorganisaties hun krachten in een nationale koepel. De
Nederlandse Vrouwen Raad (NVR), in 1975 voortgekomen uit de Nationale Vrouwen Raad, vult deze
koepelfunctie op eigentijdse wijze in.
De missie van de Nederlandse Vrouwen Raad is: te bewerkstelligen dat vrouwen met hun kennis en
ervaring - daadwerkelijk en op alle terreinen in de samenleving - de gewenste medeverantwoordelijkheid
op zich nemen. Als zodanig stelt de NVR zich tot doel de voorwaarden te scheppen voor de volledige en
gelijkwaardige participatie van vrouwen in de maatschappij, de stem van vrouwen te laten horen, haar
belangen te behartigen en het genderperspectief te integreren in de verschillende beleidsterreinen en bij
het vertalen van beleidsvoornemens naar de praktijk.
Bij de invulling van missie en doelstellingen concentreert de NVR zich op drie strategische themavelden1:

Rechten van de vrouw.
Hoewel vrouwen en mannen voor de wet gelijk zijn, is het emancipatieproces in Nederland nog lang
niet voltooid. Ook het gendermainstreaming proces, dat het Kabinet in 2001 heeft ingezet, heeft in
de praktijk nog een lange weg te gaan. Het thema handelt over algemene zaken die de integratie en
emancipatie van meisjes en vrouwen betreffen. Het heeft verder betrekking op alle vormen van
intimidatie,
dwang,
vrijheidsberoving
en
mishandeling,
inclusief
genitale
verminking
en
reproductieve rechten en gezondheidszorg.

Maatschappelijke participatie.
Maatschappelijke participatie is meer dan arbeidsparticipatie. Vrouwen en mannen behoren op alle
terreinen en in alle geledingen van de samenleving gelijke kansen en verantwoordelijkheden te
hebben. Zorgverantwoordelijkheid en traditionele rolverdeling vormen voor veel vrouwen een
belemmering om volwaardig en onafhankelijk te participeren op andere terreinen in de
maatschappij. Ook verkeren veel vrouwen nog in een sociaal isolement of in een kwetsbare positie.
Dit vraagt om adequate maatregelen, waarbij rekening gehouden wordt met sociale en
infrastructurele verschillen. Het themaveld omvat onderwerpen als economische zelfstandigheid,
sociale cohesie, kwetsbare groepen, levensloop en mantelzorg en de ontwikkeling van toekomstige
generaties, maar ook de rol van vrijwilligerswerk in de maatschappij.

Duurzaam samenleven.
Duurzame ontwikkeling gaat over de balans tussen economische groei, sociaal welzijn en de kwaliteit
van natuur en milieu. Vrouwen van over de hele wereld werken samen om via deze integrale
benadering tot een gezonde en rechtvaardige samenleving te komen. Ze lever(d)en een belangrijke
bijdrage aan internationale afspraken en aan de doorvertaling daarvan naar nationale en lokale
actie. Voor Nederland neemt de NVR hierin sinds 1996 het voortouw. Agenda 21, het Johannesburg
Plan of Implementation en de daaruit voortkomende WEHAB-thema’s (water, energie, gezondheid,
landbouw en biodiversiteit) en het Beijing Platform for Action zijn leidraad voor de invulling van dit
themaveld.
1.2 Lidorganisaties en inbedding
De achterban van de NVR omvat beroepsmatig, politiek en maatschappelijk georganiseerde vrouwen,
huisvrouwen, agrarische en plattelandsvrouwen, vrouwelijke ondernemers en vrouwenorganisaties met
een levensbeschouwelijke achtergrond. De diversiteit van de lidorganisaties maakt de NVR tot een brede
1
Strategienota ‘Met het Oog op de Toekomst’ (november 2004). Te verkrijgen via het NVR-secretariaat
3
maatschappelijke koepel, die een groot deel van de Nederlandse samenleving beslaat. De gezamenlijke
inzet voor de belangen van vrouwen en voor andere algemene belangen maakt dat de NVR voor
vrouwelijk Nederland een bron is voor maatschappelijke initiatieven en/of vernieuwing en een platform
voor de kritische evaluatie van maatregelen en wetten.
In 2005 zijn 45 landelijke vrouwenorganisaties bij de Nederlandse Vrouwen Raad aangesloten. Een
aantal lidorganisaties is op haar beurt samengesteld uit zelfstandige vrouwenorganisaties en/of
onderhoudt eigen netwerken. Het totale bereik van de NVR wordt geschat op zo’n 1 miljoen vrouwen.
Voor een overzicht van de aangesloten organisaties en hun secretariaatsgegevens wordt verwezen naar
bijlage 5. De NVR heeft in 2005 1 nieuw lid mogen verwelkomen: Oudere Vrouwen Netwerk Nederland.
De NVR is aangesloten bij de Internationale Vrouwen Raad (ICW)en bij het Europese Centrum van de
Internationale Vrouwen Raad (ECICW). De NVR heeft Roster status bij de Sociaal Economische Raad van
de Verenigde Naties (ECOSOC).
1.3 Kerntaken van de koepel
De meerwaarde van de NVR ligt in de organisatieoverstijgende bundeling van krachten, mogelijkheden,
meningen en diensten en in de intermediaire positie tussen overheid en het maatschappelijk veld. De
NVR richt zich hierbij op vijf kerntaken:

Informatievoorziening, communicatie en PR.
Als facilitair en inhoudelijk middelpunt voor de aangesloten organisaties heeft de NVR tot taak te
zorgen voor een goede en tijdige informatievoorziening en de uitwisseling en overdracht van kennis.

Belangenbehartiging en spreekbuisfunctie.
De NVR reageert namens en voor de leden op de actualiteit, vooral waar het de belangen van
vrouwen betreft. Hiervoor moet de NVR over korte communicatielijnen beschikken voor eventuele
spoedraadpleging en terugkoppeling.

Meningsvorming en beleidsbeïnvloeding.
De NVR en lidorganisaties vertegenwoordigen grote groepen georganiseerde burgers. Via
meningsvorming en raadpleging van de achterban levert de NVR een bijdrage aan interactieve
beleidsvorming, zowel nationaal als internationaal. De NVR kan hierin initiërend, coördinerend en/of
ondersteunend optreden, al naargelang de behoeften van de lidorganisaties en activiteiten van
overheid en het maatschappelijk veld.

Platform en ontmoetingsfunctie.
De koepel is een plek, waar de leden elkaar en anderen kunnen ontmoeten, kennis en ervaringen
kunnen uitwisselen en kunnen netwerken. De NVR organiseert hiervoor verschillende soorten
bijeenkomsten, die dienstverlenend zijn aan de leden of ook in het kader van een specifiek thema of
project worden georganiseerd.

Ontwikkeling en uitvoering van projecten.
Projecten zijn gericht op meningsvorming en beleidsbeïnvloeding, op draagvlakversterking en/of
implementatie van actieprogramma’s. De koepel treedt daarbij niet in de eigenheid van de
lidorganisaties, maar is primair initiërend, faciliterend, ondersteunend en waar nodig coördinerend.
4
2. De NVR-organisatie
De organisatie van de NVR bestaat uit (zie organogram):

De Algemene Vergadering (AV): het hoogste orgaan van de vereniging.

Het Bestuur, waarvan de leden door de Algemene Vergadering worden benoemd op voordracht
van de lidorganisaties.

Drie beleidscommissies voor de strategische themavelden:
rechten van de vrouw, maatschappelijke participatie en
duurzaam samenleven.

Advies/ondersteunende commissies zijnde de adviescommissie internationaal (ACI), de
kascommissie, een financiële commissie en benoemingsadviescommissies.

Redacties voor de NVR- Nieuwsbrief en de DO- Koerier.

Het landelijk bureau, dat zorg draagt voor de uitvoering van het beleid en de coördinatie en

Naar behoefte kunnen werkgroepen (voor langere tijd) en/of projectgebonden projectgroepen
ondersteuning van bovengenoemde organen.
worden ingesteld.
5
2.1 Algemene Vergadering (AV)
In de Algemene Vergadering zijn alle lidorganisaties vertegenwoordigd, worden besluiten genomen
over het te voeren beleid en wordt controle uitgeoefend op het bestuur. In 2005 heeft de AV afscheid
genomen van mevrouw J.A. Patijn-Bijl de Vroe, afgevaardigde van Tesselschade Arbeid Adelt; haar
opvolger is mevrouw A.M. Taudin Chabot; mevrouw Stephan (overleden) van de Bahaï wordt
opgevolgd door mevrouw Galjaard.
In 2005 hebben drie Algemene Vergaderingen plaatsgevonden. Tijdens de AV van 10 februari is
onder andere het project ‘Vrouwenparticipatie en Gender’ besproken, betreffende de door minister
de Geus van Sociale Zaken voor de koepel NVR geoormerkte eenmalige subsidie. Ook zijn
benoemingsadviescommissies ingesteld voor de drie beleidscommissies van de NVR. In de
jaarvergadering van 26 mei zijn de jaarstukken geaccordeerd en is de werkgroep Statuten &
Huishoudelijk Reglement ingesteld om in samenwerking met het bestuur de aanpassing van statuten
en huishoudelijk reglement verder vorm te geven. Tijdens de AV van 17 november is de
conceptbegroting voor 2006 goedgekeurd. Voorafgaand aan de vergadering heeft mevrouw Tineke
Lodders, voorzitter van de Visitatiecommissie Emancipatie (VCE) een toelichting gegeven op de
stand van zaken betreffende de visitatie van de departementen en in een open discussie met de
aanwezigen van gedachten gewisseld over de invulling van het emancipatie- en gendermainstreaming beleid en over de rol van de overheid en maatschappelijke organisaties, in het bijzonder
de functie van vrouwenorganisaties in dit proces.
2.2 NVR bestuur
Het bestuur is verantwoordelijk voor de invulling en uitvoering van het NVR-beleid, voor jaarverslag
en rekening en verantwoording over de vereniging en voor naleving van de statutaire verplichtingen
en het in het huishoudelijk reglement bepaalde. Ook speelt het bestuur een belangrijke rol bij de
presentatie en representatie van de Nederlandse Vrouwen Raad.
Voor de samenstelling van het NVR-bestuur in 2005 wordt verwezen naar bijlage 1. In dit jaar zijn
drie nieuwe bestuursleden toegetreden; mevrouw Hedda van Raalte (Business and Professional
Women), mevrouw Marry Molenaar (Unie van Soroptimist Clubs Nederland, Suriname en
Nederlandse Antillen) en mevrouw Dieny Scheffer (CDA Vrouwenberaad). Mevrouw Ria PapacKoedoot heeft afscheid genomen na de NVR 4 jaren te hebben gediend.
Het NVR-bestuur vergaderde in 2005 twaalf maal. De bestuursliaisons in de vier vaste NVR
commissies woonden bovendien de betreffende commissievergaderingen bij. Bestuursleden namen
naar vermogen deel aan de Jaarvergaderingen van de lidorganisaties in hun portefeuille en aan de
evenementen georganiseerd door de NVR. De belangrijkste externe representaties van het bestuur
in 2005 zijn o.a.: de nieuwjaarsreceptie van HM de Koningin; de Prinsjesdagborrel van E-Quality; het
75 jarig bestaan van de NBvP; het 111 jarig bestaan van Vrouwenbelangen, de uitreiking van de
Harriët Freezerring
van de Annie Romeinprijs en de presentatie van de tussenrapportage van de
Visitatiecommisssie Emancipatiezaken
6
2.3 Beleidscommissies op strategische themavelden
Om invulling te geven aan de missie van de NVR wordt een programma van activiteiten ontwikkeld
op actuele hoofdthema’s binnen de drie strategische themavelden. Dit kader maakt voor de
lidorganisaties duidelijk waar, hoe en wanneer de NVR initiërend, faciliterend en coördinerend kan
zijn. Ook worden de lidorganisaties door de thema’s verbonden, zodat de NVR meer is dan een
netwerk van en voor vrouwen.
Voor elk themaveld is er een beleidscommissie, waarin deskundige vrouwen afkomstig uit de
lidorganisaties zitting hebben. Zij nemen in de commissies deel zonder last of ruggespraak, maar
met medeneming van de kennis en ervaring uit de eigen achterban zodat er verbreding en
verdieping optreedt en het NVR-beleid zoveel mogelijk aansluit bij de behoeften en inzichten van de
leden. Voor de samenstelling van de commissies per 31 december 2005 zie bijlage 1.
2.3.1 Commissie Rechten van de Vrouw (CieRV)
De Commissie Rechten van de Vrouw (CieVR) is in 2005 in ontwikkeling. Het themaveld
vrouwenrechten is door de NVR voornamelijk internationaal ingevuld. Met het wegvallen van de
VrouwenAlliantie worden onderwerpen als economische zelfstandigheid en kinderopvang weer door
de koepel NVR opgepakt. De activiteiten op dit terrein zijn in het verslagjaar grotendeels
waargenomen door de
algemeen
secretaris en de beleidsmedewerker. Per 1 december 2005
behoort dit tot het takenpakket van een nieuwe beleidsmedewerker.
De commissie RV vergaderde in 2005 éénmaal. Voor de inhoudelijke rapportage over dit themaveld
wordt verwezen naar hoofdstuk 3.
2.3.2 Commissie Maatschappelijke Participatie (CieMP)
De Commissie Maatschappelijke Participatie is per oktober 2005 van start gegaan met vier leden:
Mevrouw Tineke Bakker, mevrouw Tineke van der Kraan, mevrouw Wil Scholten en bestuursliaison
mevrouw Dieny Scheffer. Tot die tijd zijn de activiteiten ingevuld door de algemeen secretaris, vanaf
mei 2005 in samenwerking met de bestuursliaison. Sinds 1 december 2005 wordt de commissie
ondersteund door de nieuwe beleidsmedewerker.
Op het terrein van maatschappelijke participatie was in 2005 de werkgroep Older Women Count
actief. De werkgroep kwam voort uit de Beijing + 10 conferentie. Voor samenstelling van commissie
en werkgroep, zie bijlage 1.
De commissie MP vergaderde in 2005 éénmaal. Voor de inhoudelijke rapportage op dit themaveld,
zie hoofdstuk 3.
2.3.3 Commissie Duurzaam Samenleven (CieDS)
De commissie Duurzaam Samenleven heeft in 2005 twee nieuwe leden mogen verwelkomen:
mevrouw Marry Molenaar (bestuursliaison) en mevrouw Sigrid Bollwerk-Darweesh. Voor de nog
openstaande plaats is een kandidaat. Voor de samenstelling van de commissie zie bijlage 1. De
inhoudelijke rapportage op dit themaveld staat in hoofdstuk 3.
7
2.3.4 Adviescommissie Internationaal (ACI)
Het eerste halfjaar werkte de commissie nog zoals voorgaande jaren. Na 1 juni wordt de nieuwe
structuur van de NVR gevolgd en bestaat de ACI uit: een voorzitter a.i., de coördinatoren van de
subcommissies Europa en VN en de voorzitters (a.i.) van de drie strategische beleidscommissies.
Voor de samenstelling wordt verwezen naar bijlage 1.
Door de nieuwe samenstelling heeft de commissie afscheid genomen van de volgende leden: Jet
Brummelhuis, Jikky Dinçelek, Ine van Hoorn, Lily Hutjes en Margit van der Steen.
Voor de inhoudelijke rapportage over het internationale werk van de NVR, zie hoofdstuk 3.
2.3.5 Redacties
De NVR kende in 2005 twee redacties. De redactie van de Nieuwsbrief bestond uit Pia BandHunteman, Tini Janssen-Bruul, Marianne Jongkind-Voncken en bestuurslid Anke Leys. De redactie
van de DO-Koerier, bestaande uit Edith van der Meulen, Pauline Franssen en Guusje van der Werff
(tot 1-5-2005) heeft parttime ondersteuning van Bep den Ouden, die het redactiesecretariaat voert.
Voor de inhoudelijke rapportage over Nieuwsbrief en DO- Koerier zie hoofdstuk 3.
2.3.6 Vertegenwoordigingen NVR
De vertegenwoordigingen van de NVR kunnen in vier categorieën worden verdeeld:

Vertegenwoordiging namens de NVR in een maatschappelijke organisatie. In 2005 waren dit de
VN-Mensenrechtencommissie in Geneve, UN-EOCOSOC in New York, Habitat Raad, de NPS
Programmaraad, de Raad van Toezicht van de Stichting Vluchteling, en NOVIB. De verslagen van
de vertegenwoordigers zijn in bijlage 2 opgenomen.

Deelname in organisaties en netwerken, die voor de drie themavelden van de NVR van belang
zijn. Hieronder vallen ook de samenwerkingsverbanden, waarin de NVR actief is. In 2005 was de
NVR lid van de International Council of Women (ICW), de European Centre of the International
Council of Women (ECICW) en het Women for Water partnership (WfWfW). De NVR nam deel in
het Wmo Platform van de Rijksoverheid, het Platform Gezondheid en Milieu, het Platform Schone
Kleren, het WECF netwerk voor duurzame ontwikkeling en de Nieuwe Dialoog.

Vertegenwoordigingen op persoonlijke titel; deze personen spreken niet namens de NVR, maar
worden gekozen vanwege hun specifieke kennis en achtergrond en relatie tot de georganiseerde
vrouwen. De deelname geschiedt op verzoek van de betreffende instantie of op voordracht van
de NVR. In 2005 betrof dit onder andere de Transitiearena Biodiversiteit van het ministerie van
Buitenlandse Zaken.

Vrouwenvertegenwoordigingen in regeringsdelegaties. Zij vertegenwoordigen niet de NVR maar
de Nederlandse vrouwen in het algemeen. De selectie, voordracht en ondersteuning wordt door
de NVR georganiseerd. In 2005 betrof dit de jaarlijkse vrouwenvertegenwoordiging in de
Koninkrijksdelegatie naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (AVVN) en een
vrouwenvertegenwoordiger in de regeringsdelegatie naar de 13e zitting van de Commissie voor
Duurzame Ontwikkeling van de Verenigde Naties (CSD13).
2.3.7 Kascommissie en Financiële Commissie
De Kascommissie van de NVR, bestond in 2005 uit Lenie Wesenhagen, Lesha Witmer Jans Gremmée
(reservelid). De commissie bracht in de Jaarvergadering van 26 mei verslag uit van de controle van
de jaarrekening. Daarnaast kent de NVR een Financiële Commissie, bestaande uit mevrouw Ellen
8
Zevenbergen-van Beek en mevrouw Marjo Dubbeldam, die de penningmeester adviseert over
begroting en jaarrekening en andere zaken betreffende de financiën van de vereniging.
2.3.8 Benoemingsadviescommissies (BACs)
In 2005 zijn verschillende benoemingsadviescommissies (BACs) door de Algemene Vergadering voor
het bestuur en voor de commissies, in wisselende samenstelling bestaande uit Wil Scholte-van
Groningen, Jans Gremmée-Schaafsma, Ellen Zevenbergen-van Beek, Rineke van Doorn, Ria Papac
en Netteke Hillen. Zij waren in 2005 verantwoordelijk voor de selectie en voordracht van 2
bestuursleden en 3 commissieleden.
Daarnaast waren er twee BACs voor vrouwenvertegenwoordigingen. De BAC-AVVN bestond uit Jans
Gremmée-Schaafsma, Egbertje Koekoek-Mulder en Annelies Pierrot-Bults en de BAC-CSD13 bestond
uit Marianne Horsman-Wagener, Jans Gremmée-Schaafsma en Ellen Zevenbergen-van Beek.
2.3.9 Werkgroepen
Werkgroepen worden voor langere tijd ingesteld en hebben op een of meerdere themavelden een
specifieke taak. Ze bestaan uit deskundigen op het specifieke terrein, die afkomstig zijn uit
verschillende lidorganisaties en vallen onder de betreffende beleidscommissie. In 2005 was 1
werkgroep actief: Older Women Count. Voor de samenstelling zie bijlage 1..
2.3.10 Het NVR-Bureau
Het vrijwilligersapparaat van de NVR wordt inhoudelijk en logistiek ondersteund door een beperkt
beroepsapparaat, in 2005 3,1 fte aan vaste medewerkers en 1,0 fte aan projectmedewerkers. Dit
hechte en compacte team is de spil, die de NVR-organisatie draaiende houdt. Dit is, gezien de
veelheid en diversiteit aan taken en het groot aantal betrokken vrijwilligers en organisaties een
prestatie van formaat. Het bureau staat onder leiding van de Algemeen Secretaris; deze is tevens
adviseur van het bestuur. Zij heeft ook in 2005 een groot aandeel gehad in de opbouw van de
organisatie, zowel inhoudelijk als logistiek.
De NVR is voor het merendeel van de werkzaamheden aangewezen op subsidies. De benodigde
aanpassingen in het financiële beheer hebben in 2005 grote inzet gevergd van de algemeen
secretaris en de financieel/secretariële medewerkers. De beleidsstaf heeft zich primair bezig
gehouden met de ondersteuning van de commissies en de ontwikkeling, coördinatie en uitvoering
van de verschillende activiteiten en projecten. Dit alles rustte op de ondersteuning door het
secretariaat en op de bijdragen van de projectmedewerkers en externe deskundigen.
De medewerkers hebben naast hun reguliere werkzaamheden een onmisbare bijdrage geleverd aan
de extra werkzaamheden, die een veranderingsproces nu eenmaal met zich meebrengt.
9
3. Belangrijkste activiteiten in 2005
De werkzaamheden van de Nederlandse Vrouwen Raad in 2005 sloten aan bij de internationale
actualiteit: de evaluatie van de resultaten van de vierde Wereld Vrouwen Conferentie (Beijing+10)
en van de Millennium Doelstellingen, die in 2000 zijn afgesproken om de armoede in de wereld uit te
bannen en het evenwicht te herstellen tussen economische groei, sociaal welzijn en de kwaliteit van
natuur en milieu. Daarnaast zijn de lopende trajecten van de NVR op het themaveld duurzaam
samenleven (voorheen duurzame ontwikkeling) voortgezet. Tot slot heeft het proces van
verandering en vernieuwing veel tijd en inzet gevergd, zowel van de vrijwilligers als van de
beroepskrachten.
Minister de Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft voor de periode 2005/2006 eenmalig
fondsen geoormerkt voor de vrouwenkoepels. Het aandeel van de NVR is ingezet voor activiteiten in
het kader van de uitvoering van het actieprogramma van Beijing. Het project ‘Vrouwenparticipatie en
Gender; voortgang en acties betreffende de implementatie van het Beijing Platform for Action’
betreft gezamenlijke activiteiten voor, met en van lidorganisaties op de volgende onderwerpen:

Het review jaar Beijing + 10;

De genderdimensie van vergrijzing;

Vrouwen, vrede en veiligheid;

Barrières in carrières en vrouwelijk leiderschap;

Emancipatie en gender mainstreaming.
De drie strategische themavelden zijn hierbij leidraad.
Hoofdstuk 3.1 beschrijft de reorganisatie van de NVR in het verslagjaar. De activiteiten van de NVR
in 2005 zijn zoveel mogelijk gerangschikt per kerntaak (hoofdstuk 3.2 t/m 3.4). Projecten en
activiteiten die betrekking hebben op meerdere kerntaken en/of themavelden zijn het onderwerp van
hoofdstuk 3.5. De internationale inzet van de NVR is in hoofdstuk 3.6 gebundeld.
3.1 Vernieuwing NVR-organisatie
De vernieuwing van de NVR-organisatie was een belangrijk onderwerp voor 2005. Met het
aannemen van de strategienota ‘Met het Oog op de Toekomst’ in de Algemene Vergadering van
november 2004 is hiervoor de basis gelegd. De invulling van de organisatie heeft in 2005
grotendeels zijn beslag gekregen. Daarnaast is een begin gemaakt met het communicatieplan en
met het opstellen van een toekomstgerichte beleidsagenda. Op 30 november is een interne
beleidsdag georganiseerd, waar nieuwe en oude leden van de basisorganisatie nader met elkaar
kennis konden maken, ideeën konden uitwisselen en tot onderlinge afstemming konden komen.
Hiermee is de basis gelegd voor een coherente aanpak en meerjarenplanning en zijn de prioriteiten
en onderwerpen voor 2006 bepaald.
In dit overgangsjaar heeft alleen de Commissie Duurzaam Samenleven, die een voortzetting is van
de Commissie Duurzame Ontwikkeling, een volledig programma kunnen draaien. Op de themavelden
Rechten van de Vrouw en Maatschappelijke Participatie is veel tijd gaan zitten in het werven van
commissieleden en het rekruteren van beleidsstaf.
De Werkgroep Statuten en Huishoudelijk Reglement, die in de jaarvergadering van mei 2005 is
ingesteld en het NVR-bestuur hebben vanaf juli intensief gewerkt aan de vernieuwing van de
10
statuten. De NVR is veel dank verschuldigd aan de heer Mr. B. Ribbers, die zijn deskundigheid en tijd
pro Deo ter beschikking stelt voor de juridische screening en het opstellen van de conceptstatuten.
Dit proces zal in de eerste helft van 2006 worden afgerond. Terwijl de nieuwe statuten en
huishoudelijk reglement in voorbereiding zijn, is het inhoudelijke werk zoveel mogelijk doorgegaan.
3.2 Kerntaak Informatievoorziening, Communicatie en PR
De Nederlandse Vrouwen Raad fungeert als facilitair en inhoudelijk middelpunt voor de aangesloten
organisaties. Verder speelt de NVR een intermediaire rol bij de informatievoorziening en
communicatie richting overheid en maatschappelijk veld en vice versa. Daarbij hoort een tijdige,
goede en vraaggestuurde informatievoorziening. Voor dit doel is een communicatieplan in
ontwikkeling dat in 2006 zijn beslag moet krijgen. Tijdens de redactiedag 2005, de werkconferentie
en evaluatie ‘Met het Oog op de Toekomst' en via overleg met de bij de NVR betrokken ICT
deskundigen is hiervoor in 2005 het nodige voorwerk verricht.
Het NVR-bestuur heeft zich tot taak gesteld de NVR meer zichtbaar te maken naar buiten. Ter
gelegenheid van Wereld Vrouwen Dag is een interview met voorzitter Marianne Horsman-Wagener
en algemeen secretaris Alice Bouman-Dentener in de Staatscourant verschenen. Bovendien is de
voorzitter door de NCRV radio geinterviewd.
3.2.1 NVR-Nieuwsbrief
Het huisorgaan van de Nederlandse Vrouwen Raad is in 2005 vier maal verschenen en is ook dit jaar
tot stand gekomen door de vrijwillige inzet van de redactie (bijlage 1) en de bijdragen van betrokken
vrijwilligers. Via de Nieuwsbrief kunnen lidorganisaties en andere geïnteresseerden kennis nemen
van de activiteiten van de NVR en de lidorganisaties en van interessante gebeurtenissen en
publicaties die te maken hebben met de drie themavelden waarop de NVR actief is. In 2005 waren
dit onder andere de problematiek rond de Wet maatschappelijke ondersteuning, het gebruik van
eicellen en stamcellen in de biotechnologie, de werkconferenties ‘Met het Oog op de Toekomst’ en
‘Vrouwen voor Water’, de Visitatiecommissie Emancipatie en natuurlijk de terugblik op de Wereld
Vrouwenconferentie
van
Beijing
tien
jaar
na
dato.
Ook
is
aandacht
besteed
aan
de
vrouwenvertegenwoordigingen die de NVR in 2005 heeft gerealiseerd en aan de acties van de NVR
op het terrein van beleidsbeïnvloeding en belangenbehartiging, zoals de open brief aan minister
president Balkenende betreffende de reproductieve rechten van vrouwen.
3.2.2 Website www.de-nvr.nl
De website van de NVR wordt beheerd door Netteke Hillen, secretaris van het NVR-bestuur. Onder
‘actueel’ worden interessante wetenswaardigheden vermeld en wordt een overzicht gegeven van de
activiteiten die de NVR en de lidorganisaties voor de nabije toekomst op het programma hebben
staan. De inhoud van de Nieuwsbrief wordt on-line geplaatst evenals de brieven, manifesten en
andere documenten, die de NVR heeft doen uitgaan om gezamenlijke standpunten naar voren te
brengen en het beleid van de overheid te beïnvloeden.
Via de website kan worden doorgeklikt naar de websites van de aangesloten organisaties.
11
3.2.3 DO-Koerier
Sinds 2001 brengt de NVR met subsidie van het ministerie van VROM een thematisch periodiek uit
over alles wat met duurzame ontwikkeling te maken heeft. In 2005 zijn vier nummers verschenen.
In het themanummer ‘Nuchter omgaan met risico’s’ is aandacht besteed aan elektromagnetische
straling, licht- en geluidshinder, medicijnen bij landbouwhuisdieren en voedselveiligheid, vrouwen en
biotechnologie, weekmakers en chemische stoffen en gezondheid in het algemeen. Er was dit jaar
ruime aandacht voor verschillende aspecten van duurzaam bouwen en wonen, inclusief een
vraaggesprek met minister Sybilla Dekker van VROM. Duurzame energie en de Millennium
doelstellingen zijn besproken en er werd verslag gedaan van de vrouwenvertegenwoordiging bij de
commissie voor duurzame ontwikkeling (CSD13) van de Verenigde Naties. Ook is aandacht besteed
aan Duurzame Dinsdag, aan de twee werkconferenties van de NVR in 2005 en aan de activiteiten en
resultaten van lidorganisaties op het gebied van duurzame ontwikkeling, met name WECF en
Centrum Vrouw en Milieu.
Door de inzet van talrijke vrijwilligers en beroepskrachten kan de redactie van de DO-Koerier (bijlage
1) andermaal terugzien op een productief jaar.
3.2.4 Themasite www.genderenduurzaamheid.nl
De thematische website is in 2000 opgezet om de veelheid aan informatie over duurzame
ontwikkeling te kanaliseren en van een hoog abstractieniveau te vertalen naar praktische informatie
die
voor
vrouwen
interessant
achtergrondinformatie,
is.
Hierbij
beschouwingen
en
wordt
het
genderperspectief
beleidsanalyses
van
de
meegenomen.
DO-Koerier
zijn
De
on-line
beschikbaar. Daarnaast geeft de website veel praktische informatie, een actuele agenda van
duurzaamheidactiviteiten in binnen- en buitenland, informatie over activiteiten van NVR en
lidorganisaties
en
terugrapportages
van
vrouwenvertegenwoordigers
in
regeringsdelegaties,
commissiewerk en dergelijke. Een uitgebreide zoekfunctie ontsluit het archief, inclusief de complete
jaargangen van de DO-Koerier.
De website is ook dit jaar beheerd door bureau Caris, de technische ondersteuning kwam van
Digisites Internet Service.
3.3 Kerntaak Belangenbehartiging en spreekbuisfunctie
Deze kerntaak wordt voornamelijk ingevuld door lobby richting politiek en maatschappelijke
organisaties en via perscontacten. Het NVR-bestuur bewaakt de algemene belangenbehartiging en
maakt daarbij gebruik van de inbreng vanuit de NVR-commissies en van verzoeken en suggesties
vanuit de lidorganisaties. De invulling hiervan wordt door de actualiteit bepaald en door de
mogelijkheden van het NVR-bureau begrensd.
In 2005 heeft de NVR op verzoek van de leden een open brief doen uitgaan aan minister president
Balkenende, waarin de zorgen van de lidorganisaties over de afnemende overheidssteun voor
(vrouwen)vrijwilligersorganisaties zijn verwoord.
3.4 Kerntaak Meningsvorming en Beleidsbeïnvloeding
Beleidsbeïnvloeding gaat verder dan belangenbehartiging. Het is het inhoudelijk voeden van
beleidsprocessen zodat de overheid op basis daarvan goed gefundeerde besluiten kan nemen. De
beleidscommissies van de NVR nemen het voortouw op de vastgestelde onderwerpen en de
12
actualiteiten binnen hun themaveld. Ook de NVR-vertegenwoordigingen in maatschappelijke
organisaties en in overheidstrajecten spelen bij de invulling van deze kerntaak een belangrijke rol.
Via lidmaatschap van mondiale netwerken en vrouwenvertegenwoordigingen in regeringsdelegaties
(hoofdstuk 2) krijgt deze kerntaak internationaal gestalte.
De belangrijkste nationale inzet is in onderstaande paragrafen kort beschreven.
3.4.1 Visitatiecommissie Emancipatie (VCE)
De opdracht aan de Visitatiecommissie Emancipatie is vast te stellen in hoeverre emancipatie en
gender verankerd zijn in de werkwijze van de verschillende departementen. De praktijkervaringen
van maatschappelijke organisaties worden in deze beoordeling betrokken. Naast de workshops van
de visitatiecommissie, waaraan deskundigen uit de NVR en van lidorganisaties hebben deelgenomen,
heeft de NVR op verschillende momenten in het jaar ontmoetingen met de achterban georganiseerd:

Op 31 mei vond een kennismakingsgesprek met het NVR-bestuur plaats om na te gaan op
welke wijze de NVR en de lidorganisaties aan het visitatieproces konden deelnemen;

Tijdens de werkconferentie ‘Met het Oog op de Toekomst’ organiseerde de NVR een ronde
tafel met de Visitatiecommissie. Irene Dankelman van de Universiteit Nijmegen leidde de
levendige discussie tussen voorzitter Tineke Lodders en professor Joop Schippers van de
visitatiecommissie, bestuursleden en directeuren van lidorganisaties en een aantal
vrouwenvertegenwoordigers. Ook de zaal liet zich goed horen. De deelnemers gaven door
hun zeer verschillende achtergronden en ervaringen goed inzicht in de diversiteit van de
emancipatie- en gendermainstreaming problematiek;

En marge van de Algemene Vergadering van 17 november gaf de VCE voorzitter, mevrouw
Tineke Lodders-Elfferich een toelichting op de eerste visitatieronde en de tussenrapportage.
De AV-vertegenwoordigers van de lidorganisaties en andere aanwezigen hebben hun
commentaren en aanbevelingen aan de VCE meegegeven.
De rapportages zijn via de websites te raadplegen of via het NVR-kantoor op te vragen.
3.4.2 Wet Maatschappelijke Ondersteuning
De gevolgen van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) voor de praktijk van alle dag heeft
vele lidorganisaties en de koepel NVR in 2005 erg bezig gehouden. De NVR heeft de verschillende
zorgpunten en aanbevelingen van de lidorganisaties en de NVR-commissies gebundeld en aan de
verantwoordelijke staatssecretaris mevrouw Ross-van Dorp doen toekomen, die hierop inhoudelijk
heeft gereageerd. Het projectvoorstel dat op basis hiervan is ontwikkeld voor de Directie Lokaal
Beleid van het ministerie van VWS is niet gehonoreerd.
De Commissie MP legde contact met de gemeenten om het uitoefenen van invloed van regionaal- en
lokaal georganiseerde vrouwenorganisaties op het gemeentelijke Wmo-beleid alsnog mogelijk te
maken. Ook is de Tweede Kamer ingelicht over de zorgpunten van vrouwen en heeft de NVR druk
gezet voor het realiseren van een gender impact analyse op de Wmo.
De deelname van Dieny Scheffer, bestuursliaison voor maatschappelijke participatie in de Klankbordgroep WMO van de rijksoverheid is hieruit voortgekomen.
3.4.3 Meerjarenbeleidsplan Emancipatie
Het NVR-bestuur en de algemeen secretaris hebben deelgenomen aan de verschillende werkgroepen
van de expertmeeting, die de Directie Coördinatie Emancipatiebeleid heeft georganiseerd ter
13
voorbereiding van het concept meerjarenbeleidplan emancipatie. Ook is op uitnodiging van DCE in
het najaar van 2005 een reactie gegeven op het voorliggende concept.
3.4.4 Quick scan ‘Ouderenbeleid in het perspectief van de vergrijzing’
Aetas, bureau voor leeftijdsvraagstukken heeft in opdracht van de NVR een quick scan uitgevoerd de
genderdimensie van de nota ‘Ouderenbeleid in het perspectief van de vergrijzing’, die het ministerie
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in april 2005 heeft uitgebracht. Aanleiding was de verwachte
impact van deze nota op de positie van (oudere) vrouwen. Het document bevat 13 aanbevelingen en
is in juni 2005 aangeboden aan de Visitatiecommissie Emancipatie en de vaste Kamercommissie
voor VWS. De quick scan is mogelijk gemaakt door subsidie van het ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid.
3.4.5 Reactie Miljoenennota
De NVR geeft elk jaar een korte reactie op de miljoenennota. In 2005 is met name aandacht
gevraagd voor de ondersteuning van de vrijwilligersinfrastructuur, die substantieel bijdraagt aan de
door het Kabinet gepropageerde sociale cohesie, maar die door de regering systematisch wordt
afgebroken. Ook werd geconstateerd dat het Kabinet zich niet houdt aan de eigen uitgangspunten
betreffende duurzame ontwikkeling: de inzet geldt primair de economische dimensie terwijl de
bezuinigingen vooral de sociale en milieudimensie treffen. Ook is gevraagd om gender responsive
budgeting als basis van de miljoenennota.
3.4.6 Hervorming van de Verenigde Naties
De vrouwenorganisaties waren goed vertegenwoordigd tijdens de VN-Conventie, die op 12 juni 2005
in Amsterdam werd georganiseerd door de NCDO en de Nederlandse Vereniging van de Verenigde
Naties (NVVN). NVR-commissies en stafleden en verschillende vrouwenvertegenwoordigers speelden
een actieve rol in de verschillende fora en panels. Ook bij overige bijeenkomsten zoals de lancering
van het Sachs Report had de NVR een actieve inbreng.
3.4.7 Diversen Duurzaam Samenleven
De NVR-commissie DS heeft bijgedragen aan de verschillende workshops en bijeenkomsten voor de
Toekomstagenda Milieu. Ook het Europese chemische stoffenbeleid (REACH) bleef onverminderd de
aandacht vragen. De NVR was mede-ondertekenaar van de Paris Appeal: de oproep aan
Europarlementariërs, en heeft onder andere deelgenomen aan de bijeenkomst in Brussel,
georganiseerd door WECF. Ook was er in 2005 de petitie inzake de SMOM-regeling.
3.5 Kerntaak Platform en Ontmoetingsfunctie
De koepel is een plek, waar de leden elkaar en anderen kunnen ontmoeten, ervaringen en kennis
kunnen uitwisselen en kunnen netwerken. Hiervoor organiseerde de NVR in 2005 de volgende
activiteiten:

Op 25 januari 2005 was er een geanimeerde nieuwjaarsreceptie in het gebouw waar het
nieuwe NVR-kantoor is gevestigd. Een goede opkomst waar contacten tussen verschillende
14
onderdelen van de NVR gemeenschap werden verdiept of gelegd en waar ook een enkele
emancipatiewoordvoerder bij aanwezig was.

Het Nederlands Watermuseum was op 24 maart te klein om alle geïnteresseerden in de
Vrouw & Waterdag een plaats te geven. De dag, die jaarlijks door de NVR en het
Watermuseum wordt georganiseerd op of rond Wereld Waterdag, stond ditmaal in het teken
van publieke participatie bij de invulling van het waterbeleid op nationaal en internationaal
niveau. Ook werd aandacht besteed aan de internationale decade ‘Water for Life’ van de
Verenigde Naties. Van de gelegenheid tot netwerken werd door de deelnemers uitgebreid
gebruik gemaakt.

De themabijeenkomst ‘Vrouwen, eicellen en genen’ vond op 7 april plaats in Utrecht. Prof.
Dr. Marli Huijer en prof. Dr. Klasien Horstman spraken over de onzichtbaarheid van vrouwen
in de moderne biotechnologie. Deze inleidende bijeenkomst zal een vervolg krijgen in de
vorm van een werkconferentie.

De jaarlijkse redactiedag vond ditmaal op donderdag 12 mei plaats. Hieraan hebben 19
vrijwilligers en beroepskrachten uit verschillende lidorganisaties deelgenomen. Het was een
bruisende en creatieve bijeenkomst, waar veel vernieuwende ideeën werden geopperd over
de informatie en communicatiefunctie van de NVR als koepel.

Op 27 mei organiseerde het NVR-bestuur een bijeenkomst met de Federatie Zakenvrouwen.
voor beroepsgroepenorganisaties uit de NVR-achterban. De deelnemers maakten nader met
elkaar kennis en bespraken nut, noodzaak en mogelijkheden om tot nadere samenwerking
te komen op relevante onderwerpen.

Tijdens de beleidsdag van 30 november hebben bestuur, commissies en bureau zich
gezamenlijk gebogen over toekomstige onderwerpen en invulling van taken. De resultaten
van deze brainstorm zijn in het werkplan 2006 verwerkt en geven vorm aan het beleid van
de NVR.

Ook in 2005 ontving de NVR traditiegetrouw een aantal internationale delegaties: de
Werkgroep Turkije van TIYE International onder leiding van mevrouw Ozden Kutluer op 28
april en een Japanse Vakbondsdelegatie geïnteresseerd in de maatschappelijke inbreng van
vrouwenorganisaties op 21 november 2005.
3.5 Projecten en activiteiten
3.5.1 Conferentie Beijing + 10; tijd voor actie!
Met vier druk bezochte workshops hebben dertien lidorganisaties en de NVR een substantiële
inhoudelijke bijdrage geleverd aan de conferentie Beijing + 10; tijd voor actie op 15 januari 2005 in
Amsterdam. Daarbij stond samenwerking voorop, zowel van lidorganisaties onderling als met
externen, die op dezelfde thema’s actief zijn.
Uit deze samenwerking zijn vier workshops naar voren gekomen:

‘Wake-up Older Sister’ over de genderdimensie van vergrijzing (themaveld rechten van de
vrouw en maatschappelijke participatie).
Betrokken organisaties: FNV-Vrouwenbond 50+ groep, Nederlandse vereniging voor
Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en gelijk Staatsburgerschap, 4VO (NBvP-Vrouwen van
Nu,
Passage-christelijk
maatschappelijke
vrouwenbeweging,
ZijActief
Nederland-
vrouwennetwerk op het (verstedelijkte) platteland, Katholiek Vrouwen Gilde, Oudere
Vrouwen Netwerk-NL, Older Women’s Network-Europe, Nederlandse Coördinatie Europese
Vrouwenlobby, AETAS Bureau voor leeftijdsvraagstukken, gender en diversiteit.
15

‘Vrouwen en gewapende Conflicten’ over vrouwenparticipatie in vredesopbouw en herstel na
gewapende conflicten, met specifieke aandacht voor Resolutie 1325 van de VN
Veiligheidsraad en de Nederlandse Taskforce Vrouwen, Veiligheid en Conflict (themaveld
rechten van de vrouw en maatschappelijke participatie).
Betrokken organisaties: Business & Professional Women the Netherlands, Women’s
International League for Peace and Freedom, Unie van Soroptimist Clubs Nederland en
Multicultural Women Peacemakers the Netherlands (MWPN).

‘Barrières in Carrières’ over loopbaan belemmeringen voor vrouwen en vrouwelijk
leiderschap (themaveld maatschappelijke participatie).
Betrokken organisaties: ABVA/KABO FNV-vrouwen, Gaia Netwerk voor vrouwen in de
Aardwetenschappen, Nederlandse vereniging voor Vrouwenbelangen, Vrouwenarbeid en
gelijk
Staatsburgerschap,
Vrouwennetwerk
Wageningse
Ingenieurs,
Multi-Etnisch
Vrouwennetwerk PvdA , Actieve vrouwen Zoetermeer.

‘Vrouwen voor Water’ over water en sanitatie als ingang voor armoedebestrijding en de rol
van
vrouwenorganisaties
in
dit
proces
(themaveld
duurzaam
samenleven
en
maatschappelijke participatie; internationaal werk).
Betrokken organisaties zijn leden van het Women for Water partnership, met name Business
& Professional Women International en de Nederlandse Vrouwen Raad.
De workshops hadden tot doel: inzicht te verschaffen in de bereikte resultaten, hiaten en knelpunten
zichtbaar
te
maken,
en
te
komen
tot
een
gezamenlijk
actieplan
waarin
de
rol
van
vrouwenorganisaties centraal staat.
De organisatoren van de conferentie hebben een Agenda voor de Toekomst opgesteld. Terwijl deze
toekomstagenda zich voornamelijk op de overheid richt, is in NVR-verband daarnaast aandacht
besteed aan de rol van de vrouwen(organisaties) zelf. Implementatie is immers een samenspel van
de verschillende maatschappelijke actoren die elk bereid moeten zijn hun verantwoordelijkheid te
nemen en hun eigen rol actief in te vullen. Daarbij wordt van de overheid verwacht dat deze de
noodzakelijke voorwaarden schept voor maatschappelijke participatie van de verschillende groepen.
De readers, verslagen en andere producten (bijlage 4) zijn verkrijgbaar via het NVR-secretariaat
en/of via de betrokken organisaties.
3.5.2 Activiteiten samenwerking lidorganisaties
Het zwaartepunt van het werk van de koepel NVR ligt op de organisatie overstijgende bundeling van
krachten. De samenwerking van en met lidorganisaties, die de vrouwelijke burger vertegenwoordigen en met andere vrijwilligersorganisaties de motor van de samenleving vormen is daar een
belangrijk aspect van. Deze achterbanorganisaties spelen een geheel eigen rol in ontwikkelings- en
veranderingsprocessen in de maatschappij, waarvan emancipatie en gender mainstreaming een
essentieel onderdeel (moeten) uitmaken.
Samenwerking
tussen
organisaties
uit
verschillende
maatschappelijke
geledingen
en
met
uiteenlopende doelstellingen en achtergronden gaat niet vanzelf. Een groot deel van de geoormerkte
subsidie van minister de Geus is gegaan naar het ondersteunen en/of stimuleren van samenwerking
en eigen activiteiten van lidorganisaties op de onder 3.2.1 genoemde onderwerpen. Dit betrof met
name:

De werkgroep ‘Older Women Count’
16
Vijf
deskundigen
uit
verschillende
lidorganisaties
hebben
zich
gebogen
over
de
genderdimensie van vergrijzing, de knelpunten voor vrouwen en hoe een en ander te
vervatten in gerichte actie van en voor vrouwen. Het eindrapport van deze werkgroep met
aanbevelingen voor toekomstige activiteiten in NVR-verband en samenwerking met externen
zal in het eerste kwartaal van 2006 gereed komen.

Platform Vrouwen & Duurzame Vrede
Verschillende vrouwenorganisaties in Nederland bundelen hun activiteiten en expertise,
gericht op het versterken van vrouwen(organisaties) in (post-)conflictgebieden in de wereld.
In 2005 is veel tijd besteed aan de ontwikkeling van het platform en is een begin gemaakt
met het werkplan voor de komende periode.

Werkgroep ‘Barrières in Carrières’
Betrokkenen bij dit onderwerp hebben zich in 2005 voornamelijk bezig gehouden met eigen
activiteiten. In verschillende gesprekken zijn de mogelijkheden tot samenwerking verkend.
De werkgroep gaat in 2006 van start.

Ondersteuning van eigen activiteiten van lidorganisaties die binnen het kader van het
onderhavige project vallen. Hiervan zijn de volgende activiteiten in 2005 uitgevoerd:
o
Project Vrouwen en Pensioenen met FNVvrouwenbond;
o
Inzet van Vrouwenbelangen op pensioenen;
o
GAIA-NYMPH symposium;
o
NVVH manifest;
o
Expertmeeting Platform Vrouwen & Duurzame Vrede.
3.5.3 Evaluatie programma duurzame ontwikkeling
In 2005 zijn de activiteiten van de NVR op het terrein van duurzame ontwikkeling geëvalueerd. De
evaluatie bestond uit een archiefonderzoek, enquêtes en interviews met direct betrokkenen uit de
NVR-organisatie (beroepskrachten en commissieleden) en met samenwerkingspartners. Voor de
evaluatie is een externe projectleider aangetrokken, die is ondersteund door een projectmedewerker,
een stagiaire en door het NVR-bureau. Het proces is begeleid door een werkgroep van deskundigen
uit de lidorganisaties en door een stuurgroep bestaande uit prof. Jacqueline Cramer en de heer Paul
Dekker van het Centraal en Cultureel Planbureau. Hun commentaar is in het evaluatierapport
opgenomen.
De resultaten van de evaluatie zijn in drie deelrapporten vervat:
I.
Van Duurzame Ontwikkeling naar Duurzaam Samenleven; evaluatierapport programma
duurzame ontwikkeling 1996-2005.
Het hoofdrapport beschrijft de achtergrond en analytische kaders, de ontwikkeling van
het ‘programma’ en van de bijbehorende NVR-organisatie, en de interne en externe
resultaten in termen van kwaliteit en invloed. Informatievoorziening en communicatie
wordt op hoofdlijnen besproken in een apart hoofdstuk. De gegevens waarop de analyse
is gebaseerd zijn in een aparte bijlagenbundel opgenomen.
II.
De NVR en zijn omwereld.
Dit deelrapport bevat de analyse van de interviews met 27 externe relaties, waarmee de
NVR de afgelopen tien jaar mee heeft samengewerkt. De originele interviews zijn
geanonimiseerd en als bijlagen opgenomen in dit rapport. De belangrijkste resultaten
zijn in hoofdstuk 5 en 6 van rapport I verwerkt.
III.
Van een Forum van Vrouwen naar Netwerken van Vrouwen.
17
Dit bevat de analyse van de informatie- en communicatiemiddelen en is uitgevoerd door
Monica Bota als onderzoeksstage vanuit de Universiteit van Amsterdam.
3.5.4 Werkconferentie ‘Met het Oog op de Toekomst’
Deze tweedaagse werkconferentie vond plaats in het kader van de evaluatie tien jaar werken in
NVR-verband aan duurzame ontwikkeling. Er is vanuit verschillende invalshoeken gewerkt aan de
toekomstige inzet van vrouwenorganisaties op het realiseren van een duurzame leefomgeving.
Hierbij is specifiek gekeken naar de verscheidenheid van de lidorganisaties, hun interessen en hun
(mogelijke) bijdragen en naar de onderscheidenlijke rol van de NVR hierin ten opzichte van de leden.
Externe sprekers waren Ida Sabelis, VU Amsterdam en Ton Boon von Ochssee, ambassadeur voor
duurzame ontwikkeling. Een panel bestaande uit Cees Roele en Klaas Jan Moning van het ministerie
van VROM en Hanneke Kloosterman van de Commissie Duurzame Ontwikkeling gemeente Utrecht
reageerde op de gepresenteerde eerste resultaten van het evaluatie onderzoek. Ook was er een
aparte werkgroep op het onderwerp informatievoorziening en communicatie en de al genoemde
ronde tafel met de Visitatiecommissie Emancipatie.
Naast de deelnemers vanuit de lidorganisaties was er actieve deelname uit andere maatschappelijke
organisaties en van ministeries. Het verslag is beschikbaar via het NVR-secretariaat en on-line op
www.genderenduurzaamheid.nl.
3.5.5 Duurzame Dinsdag
Duurzame Dinsdag is een gezamenlijk initiatief van IVN Nederland, de Nederlandse Vrouwen Raad,
de Jeugdraad en FORUM om in het kader van Prinsjesdag expliciet aandacht te vragen voor
duurzame ontwikkeling. Een vast onderdeel van Duurzame Dinsdag is het aanbieden van het
Duurzame Koffertje aan het Kabinet. Het koffertje is gevuld met maatschappelijke initiatieven om
een duurzame samenleving dichterbij te brengen. De bijdragen van vrouwenorganisaties worden
door de NVR gebundeld en ingebracht. Minister Rita Verdonk van Vreemdelingenzaken en Integratie
nam ditmaal het Duurzame Koffertje in ontvangst. Zij adopteerde het initiatief ‘Fietsvriendinnen’, een
initiatief dat al goed loopt in de regio Tilburg. Onder aanvoering van Minister Verdonk zullen op
Internationale Vrouwendag 2006 de fietsvriendinnen fietsen in de regio Den Haag.
3.5.6 Workshop Gender Mainstreaming in het VROM beleid
Op 22 september 2005 organiseerden de op het terrein van duurzame ontwikkeling en milieu actieve
vrouwenorganisaties, waaronder de Commissie Duurzaam Samenleven van de NVR, een workshop
voor ambtenaren van het ministerie van VROM met als doel gender binnen het werk van het
ministerie handen en voeten te geven. De workshop vond op uitnodiging van het ministerie plaats en
is door de vrouwenorganisaties gezamenlijk voorbereid. WECF heeft hierin een voortrekkersrol
vervuld en daarnaast waren actief: 4VO, Tiye International, VeM, BPW en de NVR Commissie
Duurzaam Samenleven.
18
3.6 Internationaal Werk
Internationaal werk is van oudsher een belangrijk onderdeel van het koepelwerk van de Nederlandse
Vrouwen Raad. In de nieuwe opzet wordt gestreefd naar een evenwichtige aandacht voor de drie
themavelden waarbinnen de NVR actief is. Er is sterker dan voorheen samenwerking met de
verschillende beleidscommissies, die via hun voorzitters in de Adviescommissie Internationaal
vertegenwoordigd zijn. Twee subcommissies (Europa en VN) moeten de link naar het Europa en de
VN waarborgen, onder andere via ondersteuning van de desbetreffende vertegenwoordigingen.
3.6.1 Vrouwenvertegenwoordigingen in regeringsdelegaties
De NVR is verantwoordelijk voor de vrouwenvertegenwoordiging in regeringsdelegaties. Dit is in de
eerste plaats de deelname in de Koninkrijksdelegatie naar de Algemene Vergadering van de
Verenigde Naties (AVVN). Deze functie is in 2005 vervuld door Mathilde van den Brink, voormalig
burgemeester en Europarlementariër. Ter voorbereiding op haar deelname in de AVVN delegatie
woonde zij van 28 februari tot 11 maart de 49ste zitting van de UN Commission on the Status of
Women bij, die in het teken stond van de evaluatie van de resultaten van de Vierde Wereld
Vrouwenconferentie van Beijing, tien jaar na dato. Van 10 tot 29 oktober was zij aanwezig bij de
60ste zitting van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Haar Rapportages ‘Ten Years
after Beijing; still more promises than progess’ en ‘Your Sex Matters; verslag van de 60ste zitting van
de AVVN’ bevatten haar ervaringen in dagboekvorm en zijn via het NVR-kantoor te verkrijgen.
Tijdens haar verblijf in New York was haar dagboek via www.emancipatie.nl te lezen.
Mevrouw van den Brink heeft huiselijk geweld als centraal thema voor haar AVVN inzet gekozen. Het
statement ‘The Hidden Face of Domestic Violence is in haar AVVN-verslag opgenomen. Daarnaast
heeft zij in haar werk als vrouwenvertegenwoordiger aandacht besteed aan de VN-hervormingen en
ging zij niet voorbij aan Beijing+10.
De inspanningen van de NVR om de vrouwenvertegenwoordiger ook op te nemen in de
regeringsdelegatie naar de VN Millennium Top hebben niet het gewenste resultaat opgeleverd.
In 2005 verzorgde de NVR ook de vrouwenvertegenwoordiging naar de dertiende zitting van de VNcommissie voor duurzame ontwikkeling (CSD-13). CSD13 vrouwenvertegenwoordiger was Ir.
Catharien Terwisscha van Scheltinga, werkzaam op het gebied van internationaal waterbeheer en
capaciteitsopbouw bij Wageningen Universiteit en Research Centrum. Zij zette het werk voort van
CSD12 vrouwenvertegenwoordiger Lesha Witmer, die ditmaal in het NGO-veld deelnam. Mevrouw
Terwischa van Scheltinga heeft zich vooral ingezet voor sanitatie en voor land- en waterrechten voor
vrouwen met als belangrijke insteek dat vrouwen niet als doelgroep maar als medebeslissers worden
aangemerkt. Ze hield een dagboek bij op www.genderenduurzaamheid.nl.
Een CD-ROM met alle belangrijke CSD12 en CSD13 documentatie is in voorbereiding.
3.6.2 Nationale Coördinatie European Women’s Lobby
Op 12 april 2005 is de Acte van Oprichting van de stichting Nederlandse Coördinatie European
Women’s Lobby (NCEWL) gepasseerd. Daarmee is een intensief traject afgesloten om tot een
eigentijdse invulling van de Nederlandse vertegenwoordiging bij de Europese Vrouwen Lobby (EWL)
te komen, die recht doet aan de diversiteit van de vrouwenorganisaties in Nederland en aansluit bij
de nieuwe statuten van de EWL. De koepels NVR, TIYE en VrouwenAlliantie, die in het verleden deze
vertegenwoordiging gezamenlijk invulden, hebben deze taak op zich genomen. Na het wegvallen van
19
de VrouwenAlliantie hebben NVR en TIYE International dit samen voltooid. Het eerste bestuur is bij
akte benoemd en bestaat uit Joke Swiebel, onafhankelijk voorzitter, Helen Felter (TIYE, secretaris)
en Annelies Pierrot (NVR, penningmeester). Bestuursleden zijn afkomstig uit lidorganisaties van de
NCEWL en hebben zitting in het bestuur op persoonlijke titel.
3.6.3 Europees Referendum
De NVR heeft begin dit jaar een subsidie aanvraag ingediend bij de Referendum Commissie. Dit
project had als doel om:
1. Lidorganisaties te stimuleren om in eigen kring aandacht aan het EU-referendum te
besteden;
2. Te zorgen dat vrouwen antwoord krijgen op de bij hen levende vragen en goed
geïnformeerd hun stem konden uitbrengen.
Het projectvoorstel, bestaande uit drie onderdelen: vragen uit de achterban, debatten tussen vooren tegenstanders, en berichtgeving in de periodieken en websites van NVR en lidorganisaties, is niet
gehonoreerd.
3.6.4 Verenigde Vrouwen in de Verenigde Naties
Ter gelegenheid van 60 jaar Verenigde Naties en het 25-jarig regeringsjubileum van Koningin Beatrix
heeft de NVR een historisch overzicht uitgebracht van 60 jaar vrouwenvertegenwoordiging in de
Nederlandse delegatie naar de Algemene Vergadering van de VN en naar een aanzienlijk aantal
andere internationale topconferenties. Minister Bot van Buitenlandse Zaken schreef hierin het
voorwoord ‘Investeren in vrouwen: meer dan een morele plicht’. De vrouwenvertegenwoordigers zijn
geportretteerd aan de hand van hun eigen uitspraken toen en nu.
3.6.5 Vrouwen Mondiaal
Tijdens de feestelijke bijeenkomst ‘Vrouwen Mondiaal’ op de dag van de Verenigde Naties, 24
oktober 2005 in het Museon te Den Haag vierde de NVR 60 jaar Verenigde Naties en
vrouwenvertegenwoordiging in regeringsdelegaties. De vrouwelijke ambassadeurs van 15 landen en
praktisch alle nog in leven zijnde vrouwenvertegenwoordigers waren hierbij aanwezig. Minister Agnes
van Ardenne van Ontwikkelingssamenwerking belichtte in haar openingstoespraak de internationale
dimensie van duurzame ontwikkeling, Europarlementariër mevrouw Nelie Kroes ging in op Europese
aspecten en het nationale beleid kwam aan bod in de bijdrage van minister Sybilla Dekker van
VROM. Voorzitter dr. Anamah Tan van de International Council of Women sprak beeldend over de
specifieke rol van de internationale vrouwenbeweging. Het gemêleerde gezelschap aan de
verschillende ronde tafels stond garant voor interessante discussies, waarbij diverse invalshoeken
werden belicht en tot een samenhangend geheel werden gesmeed. Als afsluiting reageerde een
panel, met daarin onder meer Tweede Kamer lid Lousewies van der Laan, op de voorlopige
conclusies.
Algemene conclusie: de gezamenlijke inzet van vrouwen en hun vertegenwoordigers is nog even
noodzakelijk als zestig jaar geleden.
3.6.6 Werkconferentie Vrouwen voor Water
Als een van de oprichters van het Women for Water Partnership (WfWfW) heeft de NVR het initiatief
genomen voor de organisatie
en de fondsenwerving voor de eerste werkconferentie van dit
internationale partnerschap. De werkconferentie moet een handelsmerk van WfWfW worden en de
20
NVR heeft met dit project hiervoor de basis gelegd. Het project is gefinancierd uit programma’s van
de NCDO en het ministerie van Buitenlandse Zaken. Samenwerkingspartner Aqua for All heeft een
belangrijke bijdrage geleverd aan het welslagen van dit initiatief.
De werkconferentie Vrouwen voor Water werd aan de vooravond van Wereld Vrouwendag gehouden
in Kontakt der Kontinenten te Soesterberg. Het plenaire programma is vormgegeven door de NVR.
De verschillende WfWfW-partners, waaronder de Nederlandse vrouwenorganisaties WECF, BPW en
4VO, hebben de cases ontwikkeld, die tijdens de werkconferentie tot concrete oplossingen zijn
uitgewerkt. Vrouwenorganisaties uit Azië, Afrika, Oost-Europa en Latijns-Amerika bespraken hun
problemen en ideeën met deskundigen uit de watersector, de financiële- en managementsector en
met (lokale) overheden. Dit leidde tot soms onverwachte en creatieve oplossingen. De afstemming
van lokale, nationale en internationale processen, de wenselijkheid van een grootschalige
infrastructuur, de haalbaarheid van technische oplossingen in lokale situaties, publiekprivate
samenwerking, de noodzaak van training en deskundigheidsbevordering, wie is verantwoordelijk
voor onderhoud en management…. Al deze facetten kwamen aan bod en zijn meegewogen bij het
ontwikkelen van duurzame oplossingen. Minister Agnes van Ardenne nam de concrete resultaten van
de werkconferentie in ontvangst, zegde haar steun toe en riep ook andere partijen op de inzet van
het WfWfW partnership te ondersteunen. Aqua for All stelt € 100.000 ter beschikking voor de
uitvoering van uit de werkconferentie voortkomende projecten.
Het Engelstalige verslag is beschikbaar via www. womenforwater.org.
3.6.7 Secretariaat Women for Water partnership (WfWfW)
In het Vrouwen voor Water partnerschap werken gerenommeerde vaak wereldwijd vertakte
organisaties en netwerken op het raakvlak van armoedebestrijding, duurzame ontwikkeling, gender
en water. Women for Water (WfWfW) richt zich primair op het lokale niveau met een zo groot
mogelijke betrokkenheid van plaatselijke partners en werkend vanuit het genderperspectief. Naast
de ontwikkeling van concrete projecten en het scheppen van voorwaarden voor vrouwenorganisaties
om
hun
baanbrekende
werk
te
kunnen
(blijven)
doen,
zet
WfWfW
zich
in
om
regeringsverantwoordelijken en de watersector ertoe te brengen hun aangegane verplichtingen ook
daadwerkelijk na te komen.
WfWfW is een initiatief van Alice Bouman-Dentener als vrouwenvertegenwoordiger in de Nederlandse
regeringsdelegatie naar de Wereld Top voor Duurzame Ontwikkeling (2002, Johannesburg). De
Nederlandse Vrouwen Raad, Women in Europe for a Common Future (WECF) en Business &
Professional Women International (BPWI) hebben zich sindsdien ingespannen om dit initiatief tot een
succes te maken. Dit heeft geresulteerd in de volgende lijst van founding members: NVR, WECF,
BPWI, Network of Women Water Professionals (NetWwater-Sri Lanka), Mama-86-Oekraïne, Medium
& Sanitas-Roemenië, Mehriban–Uzbekistan, Nationale Vrouwen Beweging Suriname, en 4VO
samenwerkingsverband
van
NBvP-Vrouwen
van
Nu,
Passage-
christelijk
maatschappelijke
vrouwenbeweging, ZijAktief Nederland en NVVH-VROUWENNETWERK . De volgende organisaties zijn
nadien toegetreden: Armenian Women for Health and Healthy Environment-Armenie, Tanzania
Gender Networking Programme, Tegemeo Women Group –Tanzania, Vrouw en Arbeidsmarkt (VAM),
Women’s Land and Water Rights in Southern Africa.
Tijdens de ledenvergadering van 6 maart 2005 is de NVR gevraagd het secretariaat van WfWfW en
de fondsenwerving voor dit secretariaat en voor de ontwikkeling van de kernactiviteiten van het
partnerschap op zich te nemen. Margaretha Bakker is voor 15 uur per week gedetacheerd vanuit de
21
NVR als WfWfW-coördinator. De aanvraag voor Thematische Medefinanciering bij het ministerie van
Buitenlandse Zaken is volledig gehonoreerd, waarmee de basis voor WfWfW voor de komende vijf
jaar is zeker gesteld.
Nu het WfWfW secretariaat is gevestigd zal de NVR geen eigen projecten op dit vlak meer
ontwikkelen, maar zich beperken tot de secretariaatstaken en de daarbij behorende coördinatie van
het partnerschap.
3.6.8 Actie Burundi
Op voorspraak van de Adviescommissie Internationaal heeft de Nederlandse Vrouwen Raad
opgeroepen tot een bijdrage aan de bliksemactie voor weeskinderen in Burundi ter gelegenheid van
de komst naar Nederland van prinses Esther Katamari van Burundi. Nadat haar familie is uitgemoord
woont zij in Parijs en zet zij zich in voor de weeskinderen in haar thuisland. Het bedrag van € 717,-dat na deze bliksemactie op de rekening van de NVR is binnengekomen is tijdens het symposium
Orphancare 2005 & de Millenniumdoelstellingen van 23 september aan mevrouw Katamari
aangeboden.
22
4. Samenvatting jaarrekening NVR 2005
Toelichting
Instellingssubsidie
De NVR ontving in 2005 voor het laatst een subsidie ten bedrage van € 15.388.
Projecten
Vrouwenparticipatie en Gender, de projektkosten hebben in 2005 € 75.085 bedragen.
Duurzaamheid is Mensenwerk, 2e tranche, de totale projektkosten hebben € 104.600 bedragen
Duurzaamheid is Mensenwerk, 3e tranche, in 2005 is € 25.830 besteed aan dit projekt.
Vrouwen voor Water CSD 12-13, de totale projektkosten hebben € 191.654 bedragen.
Vrouwen voor Water Werkconferentie, de totale projektkosten ad € 100.077 zijn in 2005 afgerekend.
WfWfW-partnerschap, de toegezegde bijdrage bedraagt € 280.000.
TMF-Women for Water, de toegezegde subsidie bedraagt €2.576.708 verspreid over vijf jaar.
Balans per 31 december 2005 in €
31-12-2005
31-12-2004 31-12-2005
ACTIVA
PASSIVA
Vaste activa
14.132
Subsidies
12.601
3.867
Overige vorderingen 136.269
104.645
Geldmiddelen
TOTAAL
13.816
fonds Wilhelmina Drucker
33.233
34.686
te besteden subsidies
280.000
75.677
te betalen posten
131.157
63.337
281.388
51.372
_______
_______
_______
______
440.390
173.700
444.390
173.700
Staat van baten en lasten over 2005
Rekening 2005
Begroting 2005
Rekening 2004
LASTEN
Personeel
239.331
206.000
166.332
Huisvesting
21.367
20.100
16.907
Overige kosten
51.489
43.300
41.886
_______
_______
_______
312.196
269.400
225.125
188.340
208.000
171.308
_______
_______
_______
123.856
61.400
53.817
Activiteiten
13.708
28.100
16.837
Bestuurskosten
13.045
12.000
3.144
Aan projecten
doorberekende kosten
Totaal kosten NVR
Investering subsidieaanvragen
Projecten
Totaal Lasten
3.634
393.201
406.000
295.000
_______
_______
_______
547.444
507.500
368.798
23
31-12-2004
BATEN
Subsidie Min.VWS
Contributies
Activiteiten
Overige
15.338
15.338
23.008
8.571
9.000
8.087
554
2.000
2.213
-
795
1.913 -
_______
_______
________
26.676
26.338
29.997
Projecten
393.201
406.000
295.000
Tentoonstellingsfonds
127.567
75.162
43.821
Baten organisatie
Totaal baten
_________
_________
546.588
507.500
__________
368.798
24