TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” VERLOOP Basispakket stap 1 PROJECT ‘IK en JIJ samen WIJ’ LES : Voorbereidende kennismakingsles rond samenwerking Basispakket stap 2 februari week van de diversiteit maart LES : Elkaar leren kennen & waarderen - Voorbereidende activiteit : het vriendenboek Kennismakingsspel : IK en JIJ samen WIJ Volledig pakket stap 2.1. april LES : Elkaar leren waarderen - Voorbereidende activiteit : de mail Gespreksronde / Verkenningsronde mensen met een handicap Volledig pakket stap 2.2. mei LES : Met elkaar leren omgaan - Basispakket stap 3 Voorbereidende activiteit : een kaartje Babbelspel juni LES : Met elkaar leren omgaan & van elkaar leren - Voorbereidende activiteit : een briefje Spelenronde Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” LES : Voorbereidende kennismakingsles rond samenwerking - Basispakket stap 1 Volledig Pakket Kennismaking diverse stappen binnen het project Elkaar leren kennen binnen de eigen klas Beginsituatie : - Tijdens de godsdienstlessen kunnen de leerlingen binnen de eigen klas elkaar leren kennen en waarderen. Tijdens de lessen sociale vaardigheden kunnen de leerlingen binnen de eigen klas met elkaar leren omgaan. Doorheen het volledige lessenpakket kunnen de leerlingen binnen de eigen klas van elkaar leren, met elkaar omgaan vanuit een wederzijdse waardering. Specifieke doelstellingen tijd Lesfasen Lesinhouden (kern les – verbanden) februari 10’ De lln kennen de betekenis van de week van de diversiteit : omgaan met verschillen zowel met verschillen van de buiten- als de binnenkant. Media Materialen 1. Betekenis : week van de diversiteit - • • - Het verhaal ‘JIJ daar ! ’ (Chris Raschka) wordt met dia’s voor de kinderen voorgelezen. De leerkracht leest dit voor omdat dit op een zeer expressieve manier dient te gebeuren om betekenis te geven aan het verhaal. Vanuit dit verhaal ontstaat een gesprek dat de leerkracht kadert binnen de week van de diversiteit. De leerkracht stelt hierbij enkele richtvragen. Over wie ging dit verhaal ? Wat gebeurde er eerst ? daarna ? tenslotte ? De leerkracht synthetiseert de bevindingen die zijn ontstaan vanuit het gesprek uit het verhaal. Er wordt aandacht besteed aan het aan bod komen van : diversiteit ‘langs buiten’, diversiteit ‘langs binnen’. - Boek ‘ JIJ daar ! ‘(Chris Raschka) Diareeks bij boek ‘ JIJ daar ! ‘(Chris Raschka) Diaprojector + lader Prentenreeks bij boek ‘ JIJ daar ! ‘(Chris Raschka) -> ingescande versie boek De leerkracht noteert op het bord als titel ‘Week van de diversiteit’. 15’ 2. Aankondiging : Project “IK en JIJ samen WIJ’ - De leerkracht biedt 4 prenten aan vanuit het verhaal. De leerlingen hangen de prenten op chronologische volgorde op het bord. Prent per prent wordt besproken. Vanuit deze bespreking volgt één kernwoord per prent . Het kernwoord wordt op een woordstrook bij de prent - Woordstroken : kennen, waarderen, omgaan, leren Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” De lln kennen de verschillende stappen binnen het samenwerkingsproject: - kennen - waarderen - omgaan - leren • • • • - op het bord gehangen. Prent 1 : Dit is het begin van de kennismaking tussen de twee kinderen. Ze kenden elkaar nog niet. Ze komen elkaar voor de eerste keer tegen. Het éne jongetje merkt het andere jongetje op. Er volgt een eerste kennismaking. (kernwoord : kennen) Prent 2 : Vanuit de kennismaking ontstaat een interesse van het éne kind in het andere kind. Hij wil de jongen wel leren kennen. Hij zou graag het één en ander te weten komen van de ander. Als je geen interesse hebt in iemand dan wil dit ook zeggen dat de ander je eigenlijk niet boeit. Waarom? Dit kan om allerlei redenen : de binnen- en/of de buitenkant. Als je wel interesse hebt dan wil dit zeggen dat de ander je eigenlijk aanspreekt. Je krijgt respect. (kernwoord : waarderen) Prent 3 : Waardering voor elkaar groeit naarmate je elkaar beter leert kennen. Dit kan pas als je de kansen aanreikt om met elkaar om te gaan. Als je nooit met elkaar samenwerkt, kan je elkaar ook niet leren kennen. Dus : je kan elkaar ook niet leren waarderen. Omgaan met elkaar is dus een noodzakelijke voorwaarde om elkaar beter te leren kennen en te waarderen. (kernwoord : omgaan) Prent 4 : Wanneer je elkaar beter kent, elkaar meer waardeert door met elkaar meer en meer om te gaan, krijg je ook kansen om ook echt iets van elkaar te gaan leren. Vanuit de vriendschap die ontstaat, ontstaat er een bereidheid om te luisteren naar elkaar. Op deze manier ontstaan er mogelijkheden tot ‘leren van elkaar’. Dit kan in de ruime zin van het woord. Leren van hoe je omgaat met elkaar (leren met het hart) , leren van beweging (leren met de handen), leren denken (leren met jouw hoofd). (kernwoord : leren) De samenvatting (de vier prenten met de vier kernwoorden) worden gekaderd binnen het project ‘IK en JIJ samen WIJ’, een samenwerkingsproject tussen het gewoon en buitengewoon onderwijs. Aan de kinderen wordt meegedeeld dat ze de kans krijgen om kinderen van een andere school van één klas te leren kennen. Er wordt meegedeeld aan de kinderen dat we met elkaar zullen kennismaken door gebruik te maken van verschillende communicatiemiddelen : de vriendenboek, de mail, het kaartje en de briefje. De kinderen worden ook op de hoogte gebracht dat we elkaar ook écht gaan ontmoeten. Vanuit deze ontmoetingen leren we elkaar kennen, waarderen, met elkaar omgaan en zullen we van elkaar leren. De leerkracht motiveert hen voor de samenwerking vanuit het thema vriendschap : ‘Wie weet, ontdek je dan wel een nieuwe vriend ?’ Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” De leerkracht noteert op het bord als ondertitel ‘ IK en JIJ samen WIJ ’ . De leerlingen kunnen de betekenis van vriendschap omschrijven met woorden : vriendschap is een ‘binding’ tussen twee of meer mensen waarbij plaats is om elkaar te troosten, te helpen, te luisteren naar elkaar e.a.. 3. Vriendschap binnen de eigen klas 15’ De leerlingen kunnen elkaar beter leren kennen door te verwoorden wat ze goed kunnen, wat ze leuk en niet leuk vinden. De leerlingen kunnen aangeven met wie ze reeds doorheen de voorbije maanden een vriendschap hebben opgebouwd. De leerlingen weten 5’ vanuit hun ervaring dat vriendschap niet steeds van een leien dakje loopt : vriendschap kent hoogtes en laagtes. - - - De klas wordt opgedeeld in groepjes van een 4-tal leerlingen. Elk groepje krijgt een blad waarop een mannetje staat. Er wordt een voorzitter en een secretaris per groepje aangeduid per groepje. De leerkracht legt de werking uit binnen één groepje en illustreert dit. De voorzitter vraagt aan één leerling van het groepje : ‘Wat is voor jou vriendschap ?’. De secretaris schrijft dit op. Op het bord hangt een uitvergroot mannetje op een blad. Groep per groep wordt besproken. De kernwoorden worden genoteerd. Voorbeelden : troosten, helpen, meedoen, luisteren, aandacht geven, van goede wil zijn, open staan, e.a.. - werkblad : vriendschapsmannetje Elke leerling krijgt een ‘vriendschaps-hartje’. De leerlingen noteren hun naam op het hartje en tekenen zichzelf. De leerlingen noteren of tekenen wat ze goed kunnen op het hartje. Elk om beurt zeggen ze wat ze hebben genoteerd of getekend. De leerlingen noteren of tekenen wat ze leuk vinden of minder leuk vinden. Elk om beurt zeggen ze wat ze hebben genoteerd of getekend. De leerlingen noteren de eerste letter van de naam van hun vriend en versieren de letter. De hartjes worden doorgegeven aan de vrienden. Er wordt een duimafdruk op het hartje geplaats door de vriend en zij/hij tekent van wie het hartje komt. (Wanneer het kind geen vriend heeft binnen de klas wordt dit aspect besproken.) - werkblad : vriendschapshartje (om in ijvoorbeeld een poëzie van een vriendje te kleven) - Gedicht “Ik en jij, samen weer wij’ (Miet Fournier) 4. Gedicht “IK en JIJ, samen weer wij.” - De leerkracht draagt het gedicht voor ‘Ik en jij, samen weer wij’ (door Miet Fournier) Soms vrolijk, soms kattenkwaad Soms lief, soms zo boos dat je slaat Allemaal een beetje ik Allemaal een beetje jij. Soms helpen, soms tegenspreken. Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” Soms tof, soms je tong uitsteken. Allemaal een beetje ik Allemaal een beetje jij. Soms schreeuwen, blazen en kraken Maar ook : het weer goedmaken. Samen weer koek en ei Ik en jij, samen weer wij. 5. Evaluatie 5‘ De kinderen worden op de hoogte gesteld van de wijze waarop het project zal worden geëvalueerd. - de reporter van de radio - de evaluatiebus - de reporter van de tv (en/of krant) !!! - de Babbel-box van ‘Man Bijt Hond’ Elke evaluatievorm wordt kort toegelicht. - Na de eerste gezamenlijke activiteit mogen jullie eens aan de reporter van de radio meedelen wat jullie leuk en/of minder leuk vonden aan onze eerste ontmoeting. (De kinderen hun reacties worden écht opgenomen op band. Dit bandje kan meegenomen worden naar de klas. Er kan opnieuw worden naar geluisterd in de klas. Naargelang de creativiteit van de klasleerkracht kunnen ook hier opnieuw activiteiten worden aangekoppeld.) - Na de tweede gezamenlijke activiteit mogen jullie elk een evaluatieformuliertje invullen. Je zal de kans krijgen om te noteren en/of te tekenen wat jullie elk leuk en/of minder leuk vonden aan de tweede ontmoeting. Je zal ook jullie eigen ideeën kunnen noteren of tekenen wat jullie graag ‘samen’ zouden doen. De evaluatieformulieren worden ‘gepost’ ! De post wordt gelezen ! (De postbus wordt meegenomen naar de klas. De bus kan door het project verder worden gebruikt als ideeënbus. Ter motivatie kan de leerkracht ook af en toe een ‘idee’ of een ‘reactie’ in de bus posten.) - Na de derde gezamenlijke activiteit mogen jullie eens aan de reporter van de televisie meedelen wat jullie leuk en/of minder leuk vonden aan de onze derde ontmoeting. De reporter vraagt naar wat je reeds heb geleerd vanuit de voorbije ontmoetingen. (De kinderen hun reacties worden écht opgenomen op band. Dit bandje kan meegenomen worden naar de klas. Er kan opnieuw worden naar gekeken en geluisterd in de klas. Naargelang Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” - de creativiteit van de klasleerkracht kunnen ook hier opnieuw activiteiten worden aangekoppeld. Deze band wordt niet buiten de school gebruikt. Om gehoor te geven aan het project op grotere schaal kan de pers écht worden uitgenodigd. Er wordt een persmapje ter beschikking gesteld aan de plaatselijke pers.) Tijdens de vierde gezamenlijke ontmoeting zit de ‘Babbelbox’ in de activiteit verweven. De leerlingen kunnen eens ‘alleen’ in de box kruipen (net zoals bij de Babbel-box, Big Brother, e.a.). Zij kunnen eens persoonlijk verwoorden wat ze hebben geleerd met dit project. Zij kunnen ook eens vertellen wie ze écht leuk vonden van de andere klas en waarom. (De video wordt meegenomen naar de klas. Er wordt nadien bekeken wat de leerlingen van de andere klas allemaal hebben gezegd. Het is van groot belang dat de leerkracht de kinderen kansen aanreiken om kinderen verder te laten corresponderen met kinderen waarbij ze de behoefte aanvoielen. Er zullen ongetwijfeld ‘vriendschappen’ zijn ontstaan.) Mogelijke andere lesideeën m.b.t. het gebruik van een boek : - Kol, het eendje dat niets durfde - Jos de muis leert niet goed (Godelieve Ulleners) Mogelijke andere lesideeën m.b.t. het gebruik van een lied i.p.v. een gedicht : - Er zit een schat verborgen in jezelf ! - Jij bent bijzonder ! LES : Elkaar leren kennen & waarderen Basispakket stap 2 Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” Volledig Pakket - Voorbereidende activiteit : het vriendenboek Kennismakingsspel : IK en JIJ samen WIJ Beginsituatie : - Tijdens de godsdienstlessen kunnen de leerlingen binnen de eigen klas elkaar leren kennen en waarderen. Tijdens de lessen sociale vaardigheden kunnen de leerlingen binnen de eigen klas met elkaar leren omgaan. Doorheen het volledige lessenpakket kunnen de leerlingen binnen de eigen klas van elkaar leren, met elkaar omgaan vanuit een wederzijdse waardering. - De leerlingen kennen de verschillende stappen binnen het samenwerkingsproject : kennen, waarderen, omgaan, leren. Tijdens een specifieke les ingebouwd in de week van de diversiteit kunnen de leerlingen binnen de eigen klas elkaar nog beter leren kennen en waarderen. Specifieke doelstellingen tijd maart 25 ‘ Lesfasen Lesinhouden (kern les – verbanden) Media Materialen Voorbereidende activiteit : schrijven van het vriendenboek Klas X en Klas Y bereiden de activiteit voor in hun klas. Klas X en Klas Y blijven op de eigen locatie. 1. Aanknopingspunt : Wie heeft er een vriendenboek ? De lln kennen de bedoeling van een vriendenboek. Richtvragen : - Wie heeft er een vriendschapsboek ? - Waarvoor dient dat boek ? - Aan wie geef je het boek zoal ? Waarom ? - Aan wie geef je het boek niet ? Waarom niet ? De leerkracht vat samen wat er is ontstaan vanuit dit gesprek. Een vriendenboek geef je door aan vrienden of mensen die je beter wilt leren kennen. Je rekent er dan ook op dat ze zorg dragen voor jouw boek. Een vriend draagt immers zorg voor het gerief van zijn/haar vriend. Soms zie je ook mensen in vriendenboeken van jouw vriend/vriendin waarvan je denkt die wil ik Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” ook wel leren kennen. Je kan ook van iemand veel aangename dingen vernemen waardoor je interesse krijgt in anderen. 2. Motivatie : we maken ons ‘klas-vriendenboek’ De lln kunnen de bedoeling van een vriendenboek inzien en kunnen een vriendenboek als communicatiemiddel hanteren. Wij krijgen de kans om een klas van een andere school te ontmoeten. Om de interesse bij hen aan te wakkeren om ons te leren kennen, maken we ook een vriendenboek. De andere klas maakt een vriendenboek voor ons. We zenden het vriendenboek naar de andere school en omgekeerd. Aan de hand van het vriendenboek gaan we op zoek naar mogelijke vriendjes. We gaan dit doen door eerst te luisteren naar wat ze hebben geschreven. Dus : we kijken eerst naar de ‘binnenkant’ van de kinderen. We kijken eerst naar wat er in hen leeft. Op basis van dit maken we een eerste keuze-lijstje. Ten tweede kijken we ook naar de ‘buitenkant’. We kijken of jullie keuze verandert en bespreken waarom je al dan niet jouw keuze hebt veranderd. Op basis van dit maken we een tweede keuze-lijstje. De leerkrachten zullen ervoor zorgen dat bij de eerste ontmoeting groepjes worden samengesteld waarin steeds minstens 1 vriendje van jouw eerste keuze in zit. - schrijven van het vriendenboek : De leerlingen krijgen elk een blad uit het vriendenboek. Zin per zin wordt gelezen. Zin per zin wordt ingevuld. De moeilijke woorden worden op het bord genoteerd. De leerlingen kunnen de moeilijke woorden overschrijven. De leerkracht kijkt de blaadjes van het vriendenboek (zin per zin) na op schrijffouten en verbetert de leerlingen individueel. Het is goed voor de leerlingen hun zelfbeeld dat iedereen goed geschreven woorden neerpent op het blaadje. Gezien sommige kinderen spellingsproblemen hebben, is dit niet steeds een evidentie. Sommige kinderen vinden dit ook bijzonder erg als anderen dit zouden merken. Dit puntje dient zeker te worden besproken zodat de kinderen geen voorooordelen gaan maken. Dit is ook een stap met betrekking tot omgaan met een handicap ! (dan wel binnen de eigen klas) - voorzien van een foto in het vriendenboek : De leerkracht neemt een digitale foto van elk kind in de klas. De digitale foto’s worden op de achterkant van de blaadjes gekleefd. 3. Verzenden van het klas-vriendenboek - een blad uit een vriendenboek - digitaal fototoestel digitale foto’s die van de kinderen van de twee klassen worden genomen Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” De leerkracht verzamelt de blaadjes van het vriendenboek. De blaadjes worden samengebundeld. - omslag A4-formaat postzegel - blanco-blad A5 : keuze-lijstje Er wordt een grote omslag voorzien. De leerkracht bespreekt klassikaal wat er op de omslag wordt geschreven. Een leerling of de leerkracht schrijft de nodige gegevens op de omslag. De omslag wordt van een postzegel voorzien. De omslag wordt nog niet dichtgeleefd gezien de leerkracht de digitale foto’s nog dient te verwerken. De volgende schooldag brengt de leerkracht de digitale foto’s mee naar de klas. De foto’s worden door een vrijwillige leerling op de achterkant van de blaadjes gekleefd. De leerkracht neemt het boekje nog eens door. De omslag wordt door een leerling in de klas toegekleefd. Wanneer er een postbus in de omgeving van de school is, wordt de omslag in de loop van de dag ‘samen’ met de kinderen gepost. Op de postbus lezen we het uur af dat de postbus wordt gelicht. We wachten de post af van de andere school … 25 ‘ Voorbereidende activiteit : het keuze-lijstje Klas X en Klas Y bereiden de activiteit voor in hun klas. Klas X en Klas Y blijven op de eigen locatie. De lln kunnen hun interesse om sociale contacten te leggen uiten door te kiezen met wie ze contact willen leggen. De lln kunnen hun keuze op de eerste plaats laten bepalen door te kijken naar de ‘binnenkant’ van de mensen. 1. Interesse wekken voor het project : Wie zou je graag leren kennen ? - opmaken van het keuze-lijstje zonder foto Het vriendenboek van de andere school is toegekomen. De leerkracht heeft alle blaadjes aan een waslijn in de klas gehangen. Blaadje per blaadje wordt door een leerling voorgelezen. Er worden verschillende leerlingen aangeduid om voor te lezen. Er wordt een naamkaartje tussen de wasknijper gestoken. We spreken elkaar immers aan met de naam en niet met ‘die daar’. Om de aandacht scherp te houden stelt de leerkracht geregeld een richtvraag zoals ‘Wat doet Anthony graag ? Wat doet hij helemaal niet graag ?’. Wanneer de kinderen denken dat zij een mogelijk vriendje hebben gevonden gaan ze voor het blad aan de waslijn staan. De kinderen kunnen en mogen veranderen naarmate er meer blaadjes worden voorgelezen. Op deze Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” manier luisteren ze gericht en zullen ze ook een goed doordacht keuze-lijstje kunnen maken. Bij de keuze aan de waslijn kunnen ze uiteraard maar voor één blad gaan staan maar ze proberen te onthouden wie ze nog wel als vriendje zagen zitten want deze namen zullen als tweede en derde worden genoteerd op het keuze-blaadje. De leerlingen krijgen nu elk een keuze-blaadje en vullen de namen in op het blaadje. Er worden drie keuzes genoteerd. - blanco-blad A5 : keuze-lijstje - opmaken van een keuze-lijstje met foto De leerlingen mogen nu een kijkje gaan nemen aan de andere kant van de waslijn. Op basis van de foto’s mogen ze nu opnieuw drie keuzes maken. De leerlingen vullen de namen in op de blaadjes. Er worden opnieuw drie keuzes genoteerd. - bespreken verloop maken van keuzes Het verloop van de keuzes wordt besproken. Er wordt aandacht geschonken aan hoe het maken van de keuzes verliep. Richtvragen : • Waar hebben we ten eerste naar gekeken om onze keuzes te maken ? (Het begrip ‘binnenkant’ wordt hier zeker gekaderd.) • Hoe heb je dan je keuze laten bepalen ? bijv. Het is een jongen en hij houdt van appels ! • Waar hebben we ten tweede naar gekeken om onze keuzes te maken ? (Het begrip ‘buitenkant’ wordt hier zeker gekaderd.) • Hoe heb je dan jouw keuze laten bepalen ? bijv. Het is een meisje en ze heeft lang haar ! De leerkracht vestigt de aandacht op het feit dat er vooroordelen kunnen worden gemaakt op basis van het uiterlijk alleen. Het is belangrijk om niet alleen de buitenkant maar ook de binnenkant van mensen te gaan bekijken. Wanneer we vanuit deze ogen kijken, zien we soms veel meer. Er is een grotere ‘diversiteit’. Dit begrip wordt nogmaals gekaderd. De lln kunnen Bedenking : De waslijn kan achteraan in een klas worden gehangen omdat er vaak meer plaats is. Let wel op dat de leerlingen ook langs de andere kant van de lijn een kijkje kunnen gaan nemen. Wanneer er te weinig plaats is in een klas kan deze activiteit georganiseerd worden in een refter van de school. 2. Aanbrengen van het lied : De binnen- en de buitenkant Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” verwoorden dat een mens wordt ‘bekeken’ langs de binnen- en de buitenkant. De lln kennen de betekenis van de binnen- en de buitenkant van de mens. (aandachtspuntje : kinderen met autisme ) Naar aanleiding van het gesprek dat voortvloeit vanuit het maken van een keuze-lijstje is de link met het liedje al vlug gelegd. De leerlingen beluisteren het lied. De tekst wordt aangebracht. De leerlingen zingen het lied. Dit lied zal een thema-lied worden bij de eerste ontmoeting. Namiddag - cd lied : de binnen- en de buitenkant - cd-speler + cd Kennismakingsspel ‘ IK en JIJ samen WIJ ‘ Klas X verplaatst zich naar de locatie van klas Y. 13 uur 30 1. Ontmoeting voor de rijen – Interesse wekken voor het project De leerkrachten onthalen de klassen. De kinderen gaan in een kring op de speelplaats staan. De leerkrachten vragen naar de bedoeling van de ontmoetingen. (kennen – waarderen – omgaan – leren) Er wordt verwezen naar het verhaal ‘Jij daar !’. De leerkrachten wijzen nog eens terug naar de activiteit rond het vriendenboek waar we elkaar voor het eerst hebben ontmoet op papier. Nu ontmoeten we elkaar écht. We maakten toen een keuze met wie je graag zou kennismaken. We gaan nu samen een spel leren om écht met elkaar kennis te maken. We hebben daarvoor groepjes gemaakt waarbij we rekening hebben gehouden met jullie keuzes. Tijdens de speeltijd kan je ook kennismaken met de andere kinderen. Laten we daarvoor naar binnengaan en de groepjes indelen. 2. Groepsverdeling i.f.v. de samenwerkingsactiviteit De leerkrachten delen klas X en klas Y in in groepjes van 5 à 6 leerlingen. De groepjes worden als volgt samengesteld : 2 tot 3 kinderen buitengewoon onderwijs met 3 tot 4 kinderen gewoon onderwijs. 3. Sfeerschepping : lied ‘Binnen- en buitenkant’ ‘Samenkomen’ onder vrienden is leuk. We bespraken reeds in de klas dat we ons niet alleen mogen laten leiden door de buitenkant van iemand maar dat we veeleer dienen te gaan kijken naar de binnenkant van mensen. Door te kijken naar de binnenkant ontdek je vaak meer. Je krijgt een betere kijk op de ‘diversiteit’ tussen mensen. Vandaag gaan Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” we elkaar beter leren kennen van ‘binnen’ en van ‘buiten’. Om het gezellig te maken zingen we eerst eens samen ons themalied. 4. Motivatie uiteindelijk doel project vriendschap : verhaal met dia’s De lln kunnen inzien dat ze op zoek zijn naar ‘soortgenoten’. De lln kennen de betekenis van tochtgenoten. We zijn vandaag naar hier gekomen om elkaars binnen- en buitenkant te leren kennen. Dit kunnen we door vragen aan elkaar te stellen zoals : - Hoe heet jij ? - Waar woon jij ? - Wie verzint nog enkele vragen … De laatste vraag die we uiteindelijk elkaar stellen is : ‘Wil je mijn vriendje zijn ?’. We zijn op zoek naar een tochtgenootje. Dit is iemand die jou begrijpt en weet wat je voelt en denkt. We luisteren eerst eens naar het verhaaltje ‘Wil je mijn vriendje zijn ?’. - Boek ‘Wil je mijn vriendje zijn ?’ (Eric Carle) Cd-rom : ingesproken verhaal Diareeks bij boek Diaprojector + lader Prentenreeks bij boek (Eric Carle) De leerkracht bespreekt het verhaaltje kort. De bedoeling is de kinderen te doen nadenken over hun zoektocht naar een vriendje. Het moet iemand zijn waar je je goed bij voelt. 5. Kennismakingsspel ‘Ik en jij samen wij’ De lln kunnen elkaar leren kennen door aan elkaar gerichte vragen te stellen. De leerkracht legt de bedoeling van het spel uit. De leerkracht legt de spelregels uit. Stap voor stap wordt uitgelegd en uitgevoerd. - Zelfgemaakt ‘IK en JIJ samen WIJ’ – spel met opdrachtenfichesfiches met dobbelstenen en pionnen DOEL : elkaar leren kennen (Het is niet de bedoeling om het vlugst op het laatste veld te komen. Het is de bedoeling om elkaar te leren kennen. Dus als jullie tot aan het laatste veld zijn gekomen en de speeltijd is nog niet om kan je opnieuw het spel heropstarten.) SPELREGELS : - Elk neemt een pion. - Elk om beurt gooit met de dobbelsteen. Wie het meest aantal ogen heeft, mag beginnen. - De eerste speler gooit. Hij/zij het aantal stappen naar voor volgens dat de dobbelsteen aangeeft. Hij/zij leest wat er op het speelveld staat. (voorbeeld) Hij/zij voert de opdracht uit. - De tweede speler gooit. Hij/zij het aantal stappen naar voor volgens dat de Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” dobbelsteen aangeeft. Hij/zij leest wat er op het speelveld staat. (voorbeeld) Hij/zij voert de opdracht uit. - idem : volgende spelers (naargelang er spelers zijn) en dan begin je opnieuw met de eerste speler enz. De lln kunnen elkaar leren kennen in een spel. 14 uur 30 6. Spelen in de ronde Als het goed weer is, gaan we buiten. Als het slecht weer is, gaan we naar de turnzaal. We spelen enkele spelen in de ronde waarbij de kinderen met elkaar contacten leggen. - cactus & bloem - zakdoekje leggen - kat en muis De kinderen worden gestimuleerd om steeds contacten te leggen met de kinderen van de andere klas. Deze activiteit werd net voor de speeltijd ingeschakeld met de bedoeling om kinderen te motiveren om in de speeltijd verder samen te spelen. 14 uur 45 15 uur SPEELTIJD 7. Evaluatie binnen de grote groep De reporter van de radio De lln kunnen verwoorden wat ze leuk of minder leuk vonden. De lln kunnen verwoorden wie ze reeds leerden kennen. Zoals we hadden verteld : na de eerste gezamenlijke activiteit mogen jullie eens aan de reporter van de radio meedelen wat jullie leuk en/of minder leuk vonden aan onze eerste ontmoeting. (De kinderen hun reacties worden écht opgenomen op band. Dit bandje kan meegenomen worden naar de klas. Er kan opnieuw worden naar geluisterd in de klas. Naargelang de creativiteit van de klasleerkracht kunnen ook hier opnieuw activiteiten worden aangekoppeld.) De leerlingen geven reeds aan wie ze leerden kennen zonder meer. Het is niet omdat je iemand leert kennen dat het daarom al een vriend is. - recorder luidspreker opname-bandje - cd-speler + cd 8. Afsluiten met het themalied Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” Het lied ‘binnen- en buitenkant’ wordt nog eens als afsluiter gezongen. Klas X keert terug naar de school. 15 uur 30 Nota : Op het eerste zicht lijkt dit een zeer lange les. Deze les werd reeds volledig uitgeprobeerd maar werd nooit eerder uitgeschreven i.f.v. het indienen van een project. Het vroegere lesschema is dan ook veel beknopter. LES : Elkaar leren waarderen Basispakket Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” Volledig Pakket stap 2.1. - Voorbereidende activiteit : de mail Gespreksronde / Verkenningsronde mensen met een handicap Beginsituatie : - Tijdens de godsdienstlessen kunnen de leerlingen binnen de eigen klas elkaar leren kennen en waarderen. Tijdens de lessen sociale vaardigheden kunnen de leerlingen binnen de eigen klas met elkaar leren omgaan. Doorheen het volledige lessenpakket kunnen de leerlingen binnen de eigen klas van elkaar leren, met elkaar omgaan vanuit een wederzijdse waardering. - De leerlingen kennen de verschillende stappen binnen het samenwerkingsproject : kennen, waarderen, omgaan, leren. Tijdens een specifieke les ingebouwd in de week van de diversiteit kunnen de leerlingen binnen de eigen klas elkaar nog beter leren kennen en waarderen. - De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas leren kennen door het opmaken van een vriendenboek. De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas beter leren kennen tijdens het kennismakingsspel ‘IK en JIJ samen WIJ’. Specifieke doelstellingen tijd april 50 ‘ Lesfasen Lesinhouden (kern les – verbanden) Voorbereidende activiteit : verzenden van een mail Media Materialen Klas X en Klas Y bereiden de activiteit voor in hun klas. Klas X en Klas Y blijven op de eigen locatie. 1. Aanknopingspunt : Wie kent wat ‘een mail’ is ? De lln kennen de bedoeling van een Richtvragen : - Wie weet er wat ‘een mail’ is ? - Wat staat er allemaal op een mail ? - Hoe ziet een mail eruit ? - Hoe kan je een mail verzenden ? - Wat heb ik nodig i.p.v. een postzegel, een omslag, een pen ? - Hoe vlug of hoe traag komt een mail bij iemand toe ? De leerkracht vat samen wat er is ontstaan vanuit dit gesprek. Een mail is een boodschap die je wilt overbrengen aan iemand die je kent of Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” mail. niet kent. Een mail gelijkt op een op briefje : kort of lang. Een brief kan een heel kort briefje zijn. We schrijven soms ook heel korte briefjes als we het huis verlaten bijv. ‘ik ben eventjes bij de buren’. Dit noemen we dan een kattenbelletje. Een mail is ook zo’n kattenbelletje maar dan ‘ingetypt’. Je typt jouw woorden die je wilt zeggen in via de computer. Je typt het adres is naar wie je het berichtje wilt verzenden. Je verzendt het met de computer door op de juiste toetsen te klikken. Enkele seconden laten kan het berichtje reeds bij de andere persoon zijn. (Laat kinderen ervaren wat enkele seconden zijn : Doe je ogen eens dicht. Doe ze weer open. Het mailtje is reeds toegekomen. Naargelang de mogelijkheden binnen de school kan de leerkracht dit illustreren door een mail te verzenden van de klas naar het secretariaat en omgekeerd.) 2. Motivatie : we schrijven ‘een mail’ De lln kunnen een mail als communicatiemiddel hanteren. - Elk kind krijgt een uitprint van een mail. Er wordt besproken wat er allemaal op een mail wordt genoteerd. De leerlingen schrijven de mail. (De mail wordt naar de school gezonden maar de kinderen krijgen de gelegenheid om eventueel leerlingen individueel aan te spreken als ze misschien al nood hebben om met de één of andere leerling meer kennis te willen maken. - een afprint van het scherm bij het schrijven van een mail - de computer (in de klas) + mogelijkheid tot verzenden van mails 3. Verzenden van een mail Voor de praktische gang van zaken werd de mail eerst geschreven. Vervolgens kunnen de kinderen tijdens een ander lesmoment (waarbij de leerlingen individueel werken) in de loop van de dag hun mail persoonlijk intypen op de computer van de klas. Op deze manier wordt dit ook een haalbaar lessenpakket zonder de uitwerking van andere lespakketten in het gedrang te brengen. Er worden kansen aangereikt in de namiddag tijdens lessen wero en/of sociale vaardigheden om eventueel terug te mailen op mogelijke vragen. De leerkracht heeft hier een zeer belangrijke rol. Het is belangrijk om kinderen gericht te leren vragen stellen. Goede voorbeelden komen bijv. aan een zijbord in de klas. Namiddag Gespreksronde / Kennismakingsronde ‘ Mensen met een handicap‘ Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” Klas Y verplaatst zich naar de locatie van klas X. 1. Ontmoeting voor de rijen – Interesse wekken voor het project 13 uur 30 De leerkrachten onthalen opnieuw de klassen. De kinderen gaan in een kring op de speelplaats staan. De leerkrachten vragen opnieuw naar de bedoeling van de ontmoetingen. (kennen – waarderen – omgaan – leren) De leerkrachten vragen met welke ‘stap’ er reeds werd gestart. (kennen) De leerkrachten vragen naar de volgende stap. (waarderen) De leerkrachten leggen uit hoe we kunnen komen tot ‘waarderen’. (Vandaag kunnen we leren wat een ‘handicap’ is. Veel mensen denken bij het woordje ‘handicap’ aan mensen in een rolstoel. – Er kan worden gepeild naar aan wat de kinderen denken. – Een handicap is eigenlijk een veel groter woord, een veel ruimer woord. Iedereen heeft wel een handicap. Die handicap kan klein of groot zijn. Die handicap kan je zien of niet zien. Voorbeeld : Iemand die een oog heeft dat wat minder werkt. Dit zie je niet altijd want de persoon kan lenzen dragen. Als hij/zij een bril draagt, weet je reeds hij/zij niet zo’n goede ogen heeft. Vandaag leren we welke handicaps kunnen hebben. We leren vandaag niet over alle handicaps want er zijn er te veel om op te noemen maar één ding is zeker iedereen heeft wel een ‘klein dingetje’ waarmee hij/zij het moeilijk heeft. Als we weten waarmee hij/zij het moeilijk heeft, kunnen we elkaar ook beter begrijpen want we kennen elkaar beter. Je gaat ook net zoals het jongetje in het verhaaltje van ‘Jij daar !’ interesse krijgen in de ander. Je wil meer weten over zijn/haar probleem om dit beter te begrijpen. Mensen die niet van ruzie houden, gaan de ander ook niet ‘kwetsend’ wijzen op zijn/haar probleem. Je wil de ander geen pijn doen. Dit noemen we ‘elkaar waarderen’. Kortom : vandaag leren we elkaars problemen beter te begrijpen om elkaar te leren waarderen.) 2. Groepsverdeling i.f.v. de samenwerkingsactiviteit De leerkrachten delen klas X en klas Y in in groepjes van 5 à 6 leerlingen. De groepjes worden als volgt samengesteld : 2 tot 3 kinderen buitengewoon onderwijs met 3 tot 4 kinderen gewoon onderwijs. Vanuit de keuze-lijstjes werden reeds bij de eerste ontmoeting groepjes samengesteld. Deze groepjes blijven behouden. Er kan eventueel een nieuwe groepsindeling gebeuren op Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” basis van de tweede keuzes maar vanuit de ervaringen die we reeds hebben weten we reeds dat sommige kinderen het heel moeilijk hadden om keuzes te maken. Bijgevolg hadden sommige kinderen helemaal geen tweede keuze. Dit zal afhangen van groep tot groep naargelang de persoonlijkheden binnen de groep.) 3. Sfeerschepping : lied ‘Binnen- en buitenkant’ We zingen nog eens ‘samen’ ons thema-lied ‘binnen- en buitenkant’. 4. Gespreksronde / Verkenningsronde ‘mensen met een handicap’ De lln kunnen elkaar leren waarderen vanuit een beter inzicht in de betekenis van het woord ‘handicap’. - cd-speler + cd De leerkracht legt de bedoeling van de verkenningsronde uit.. De leerkracht legt de werkwijze uit van het doorschuifsysteem. De leerkracht legt uit wat er op elke locatie gebeurt. DOEL : elkaar leren waarderen (Het is de bedoeling door elkaar beter te leren kennen dat we elkaar ook beter leren begrijpen. Door beter te begrijpen wat een handicap inhoudt, kunnen we de ander ook leren waarderen.) GESPREKSRONDE / VERKENNINGSRONDE : In de klas werden 5 hoeken gemaakt. In elke hoek kan je iets ‘leren om te waarderen’. (Dit is ook de slogan die bij elke groep uithangt !) Hoek per hoek wordt besproken. Na de bespreking van wat er in elke hoek gebeurt, neemt elke groep plaatst bij één hoek. De zandlopers geven de werktijd binnen een groep aan. (2 x 5 minuten) Hoek voor slechthorenden De lln kunnen respect opbrengen voor doven en/of slechthorende personen vanuit een beter inzicht in hun handicap. Gesprek met een slechthorende : We nodigen een slechthorende persoon uit. De slechthorende persoon vertelt zijn/haar verhaal. De kinderen kunnen vragen stellen. Verkenningshoek slechthorende : - De kinderen krijgen een blad waarop het vingeralfabet staat. - De kinderen oefenen samen de letters op de fiche. De kinderen lezen een Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” - - - letter en tonen daarbij het corresponderende gebaar. Een kind doet een kettingetje om met een ‘oortje’. Dit kind toont een kort woordje met gebaren. (bijv. tak) De andere kinderen zeggen welk woordje er wordt getoond. Als het woordje juist is getoond en gezegd, wordt het kettingetje doorgegeven. De kinderen krijgen een stukje kalkpapier. Ze schrijven op het stukje kalkpapier hun naam in drukletters. De handen met de gebaren worden doorgekalt. De kinderen tonen aan elkaar hun naam in gebaren. - afprint vingeralfabet cfr. http://www.sensys.nl/khmc/SH/p ages/Vingeralfabet.html kalkpapier schrijfgerei Vlugge : De kinderen mogen naar eigen inspiratie woorden omzetten in het vingeralfabet. Ze doen dit met behulp van kalkpapier. Hoek voor blinden De lln kunnen respect opbrengen voor blinden en/of slechtzienden vanuit een beter inzicht in hun handicap. Gesprek met een blinde : We nodigen een blinde persoon uit. De blinde persoon vertelt zijn/haar verhaal. De kinderen kunnen vragen stellen. Verkenningshoek blinde : - Een kind wordt geblinddoekt. De ander is de leider. Er wordt een blindenparcours afgelegd. (vervolgens wisselen van rol) - Een kind wordt geblinddoekt. De ander is de leider. De leider geeft een potje aan waarin iets zit om aan te ruiken en/of om te proeven. De leider laat de ‘blinde’ eerst ruiken en zegt wanneer hij/zij er ook mag van proeven. In de potjes zitten : koffiebonen, citroenschijfjes, sinaasappelschijfes, zuurtjes, witloof) De blinde raadt wat hij rook of proefde. (Er wordt gewisseld van rol. Er worden 5 andere potjes voorzien. In de 5 potjes zitten : mandarijntjes, fondant-chocolade, anijsdrop, peterselie, druivensuiker) - blinddoeken gerief om parcours op te stellen : evenwichtsbalken, touwen e.a. voelstokken proefpotjes met : koffiebonen, citroenschijfjes, sinaasappelschijfjes, zuurtjes, witloof, mandarijntjes, fondant-chocolade, anijsdrop, peterselie, druivensuiker) - De kinderen krijgen een blad waarop het brailleschrift staat. De kinderen schrijven bij de gegeven letters het brailleschrift op. De kinderen schrijven hun naam in brailleschrift. De leerkrachten hebben enkele doosjes mee waarop brailleschrift staat. (cfr. medicijnendoosjes) De leerlingen ontcijferen wat op de doosjes staat. - afprint brailleschrift (http://www.kimbols.be/hulp/bra ille.php) - Vlugge : De kinderen mogen naar eigen inspiratie woorden omzetten in - medicijnendoosjes Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” brailleschrift. Hoek voor mensen met een lichamelijke handicap De lln kunnen respect opbrengen voor mensen met een lichamelijke handicap vanuit een beter inzicht in hun handicap. blanco papier schijfgerei - rolstoel plooiblaadjes + knutselboeken met voorbeelden om origami te plooien duwschaartje - penselen verf blanco-papier - doosje met getalplaatjes cfr. uitgeverij Baert Gesprek met een lichamelijk gehandicapt persoon We nodigen een lichamelijk gehandicapt persoon uit. De persoon met de lichamelijke handicap vertelt zijn/haar verhaal. De kinderen kunnen vragen stellen. Verkenningshoek mensen met een lichamelijke handicap Volgende activiteiten gaan naast elkaar door : - Bij de ziekenkas of het rode kruis kan je voor een goed doel waaronder educatieve doeleinden voor één dag een rolstoel bekomen. In de gang aan de klas wordt een parcours opgesteld. Een leerling gaat in de rolstoel zitten. De ander begeleidt de leerling in de rolstoel. (rollen omdraaien) - De leerlingen proberen met één hand een origami te maken met een rood blaadje. Vervolgens doen ze dit met twee handen. De resultaten zijn onmiddellijk vergelijkbaar. - De leerlingen proberen een figuurtje uit te knippen met een duwschaar. De leerlingen knippen een figuurtje uit met een gewone schaar. De resultaten zijn onmiddellijk vergelijkbaar. - Vlugge : De kinderen mogen mond-schilderen. Hoek voor mensen met reken-leerproblemen De lln kunnen respect opbrengen voor mensen met leerproblemen vanuit een beter inzicht in hun handicap. (Pas op het einde van het project zou het goed zijn bekend te maken dat er werd samengewerkt met kinderen met leerproblemen. Op - Gesprek met een ouder die vroeger een groot rekenprobleem had : We nodigen een ouder uit. (niet van een kind uit de groep) De ouder vertelt zijn/haar verhaal. De ouder vertelt wat een rekenprobleem is. De ouder vertelt welke problemen je zoal ondervindt als je rekenproblemen hebt. (klokkijken, betalen, kalender aflezen, …) Het verhaal dat de ouder overbrengt wordt op voorhand met de leerkrachten besproken zodat de inhoud ‘op maat’ van de kinderen wordt gebracht. De kinderen kunnen vragen stellen. De ouder laat de kinderen iets concreet doen. De ouder schrijft een getal op (H)TE. Dit getal wordt gelegd met plaatjes die boven elkaar wordt gelegd : 300, 50, 2. Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” deze manier kunnen vooroordelen worden vermeden. Dit houdt niet in dat er wordt gezegd wie welk probleem heeft !) Zo kan je ook weten welke biljetten en munten je nodig hebt. (naar de methode van Mevr. Cooreman – Rekentrappers – Remediërende methode) De volgende oefeningen worden door de ouder begeleid. De ouder schrijft een getal. Een leerling legt de plaatjes. Een leerling legt de biljetten en de munten. (Opmerkingen : Er wordt alleen gebruik gemaakt van € 1, € 10 en € 100). - doos met speelgoedgeld cfr. uitgeverij Baert - pictogrammen (te vinden bij doe-het-self winkels zoals Brico, Hubo, Gamma) Verkenningshoek mensen met een rekenprobleem : Idem : gesprek Hoek voor mensen met autisme De lln kunnen respect opbrengen voor mensen met autisme vanuit een beter inzicht in hun handicap. Gesprek met een ouder met een lichte vorm van het autismespectrum : We nodigen een ouder uit. (niet van een kind uit de groep) De ouder vertelt wat autisme is. De ouder vertelt welke problemen je zoal ondervindt als je autisme hebt. De ouder geeft duidelijk aan dat als je autisch bent, je heel veel dingen letterlijk opvat. Er worden concrete voorbeelden gegeven. De ouder geeft ook aan dat je heel veel nood hebt aan duidelijkheid. ‘Iets’ dat je dingen veel duidelijker maken zijn ‘pictogrammen’. Dit zijn plaatjes met tekeningen die iets willen zeggen. Er worden concrete voorbeelden gegeven. Het verhaal dat de ouder overbrengt wordt op voorhand met de leerkrachten besproken zodat de inhoud ‘op maat’ van de kinderen wordt gebracht. De kinderen kunnen vragen stellen. De ouder laat de kinderen iets concreet doen. Hij/Zij heeft pictogrammen meegebracht die je vindt binnen de school. Voorbeeld : toegang, drinkbaar water, glas, verboden toegang, papier De ouder vraagt : Zoek eens het pictogram dat wil zeggen … Verkenningshoek mensen met een lichte vorm van het autismespectrum : Idem : gesprek 5. Spelen in de ronde De lln kunnen elkaar beter leren kennen in het spel. 14 uur 30 Als het goed weer is, gaan we buiten. Als het slecht weer is, gaan we naar de turnzaal. We spelen enkele spelen in de ronde waarbij de kinderen met elkaar contacten leggen. We speelden reeds : cactus & bloem, zakdoekje leggen, kat en muis. Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” Nieuwe ideeën kunnen ook van kinderen komen ! De kinderen worden gestimuleerd om steeds contacten te leggen met de kinderen van de andere klas. Deze activiteit werd net voor de speeltijd ingeschakeld met de bedoeling om kinderen te motiveren om in de speeltijd verder samen te spelen. SPEELTIJD 14 uur 45 6. Evaluatie binnen de grote groep de evaluatiebus 15 uur Zoals we hadden verteld : Na de tweede gezamenlijke activiteit mogen jullie elk een evaluatie-formuliertje invullen. Je zal de kans krijgen om te noteren en/of te tekenen wat jullie elk leuk en/of minder leuk vonden aan de tweede ontmoeting. Je zal ook jullie eigen ideeën kunnen noteren of tekenen wat jullie graag ‘samen’ zouden doen. De evaluatieformulieren worden ‘gepost’ ! De post wordt gelezen ! (De leerkracht zet de kinderen die voorlezen een pet op. Er wordt aandacht geschonken aan het feit dat kinderen die niet zo goed lezen niet voor de groep al wordt geconfronteerd om iets voor te lezen en dit bijgevolg vanuit een faalangst e.a. redenen niet te kunnen Dit kan pas als de fas van de waardering begint te groeien. De leerkrachten kan aan deze leerlingen de geposte tekeningen geven. Zij kunnen er iets over vertellen. (De postbus wordt meegenomen naar de klas. De bus kan door het project verder worden gebruikt als ideeënbus. Ter motivatie kan de leerkracht ook af en toe een ‘idee’ of een ‘reactie’ in de bus posten.) De leerlingen kunnen ook schrijven of tekenen over welke handicap ze veel leerden. De leerlingen kunnen ook schrijven of tekenen over welke handicap ze reeds veel wisten. De lln kunnen aangeven wat ze leuk of minder leuk vonden en wat ze graag samen zouden doen. De lln kunnen aangeven over welke handicap ze veel leerden. -blanco A4-blad - een schoendoos wordt omgevormd tot een bievenbus - cd-speler + cd 7. Afsluiten met het themalied Het lied ‘binnen- en buitenkant’ wordt nog eens als afsluiter gezongen. Klas Y keert terug naar de school. 15 uur 30 Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” LES : Met elkaar leren omgaan - Basispakket Volledig Pakket stap 2.2. Voorbereidende activiteit : een kaartje Babbelspel Beginsituatie : - Tijdens de godsdienstlessen kunnen de leerlingen binnen de eigen klas elkaar leren kennen en waarderen. Tijdens de lessen sociale vaardigheden kunnen de leerlingen binnen de eigen klas met elkaar leren omgaan. Doorheen het volledige lessenpakket kunnen de leerlingen binnen de eigen klas van elkaar leren, met elkaar omgaan vanuit een wederzijdse waardering. - De leerlingen kennen de verschillende stappen binnen het samenwerkingsproject : kennen, waarderen, omgaan, leren. Tijdens een specifieke les ingebouwd in de week van de diversiteit kunnen de leerlingen binnen de eigen klas elkaar nog beter leren kennen en waarderen. - De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas leren kennen door het opmaken van een vriendenboek. De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas beter leren kennen tijdens het kennismakingsspel ‘IK en JIJ samen WIJ’. - De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas beter leren kennen door te communiceren via mail. De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas leren waarderen door het verwerven van het inzicht rond het begrip ‘handicap’. Specifieke doelstellingen tijd mei 50 ‘ Lesfasen Lesinhouden (kern les – verbanden) Voorbereidende activiteit : verzenden van een kaartje Media Materialen Klas X en Klas Y bereiden de activiteit voor in hun klas. Klas X en Klas Y blijven op de eigen locatie. 1. Motivatie : Postkaartjes verzenden vanop schoolreis … Richtvragen : - Wie heeft er al eens een postkaartje verzonden ? - Wat staat er allemaal op een kaartje ? - Hoe ziet een kaartje eruit ? Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” - Hoe kan je een kaartje verzenden ? - Wat heb ik nodig om een kaartje te verzenden ? - Hoe vlug of hoe traag komt een kaartje bij iemand toe ? De leerkracht vat samen wat er is ontstaan vanuit dit gesprek. Een kaartje is een korte mededeling aan iemand (of meerdere mensen) van dingen die je leuk of minder leuk vond bij een bepaalde gebeurtenis. Je kan ook iets meedelen aan de ander dat nog moet gebeuren. (uitnodiging, proficiat met jouw verjaardag !) De lln kunnen communicatiemiddelen ‘in snelheid van bereiken’ met elkaar vergelijken. 2. Motivatie : we schrijven ‘een kaartje’ De lln kunnen het kaartje als communicatiemiddel hanteren. - Elk kind krijgt een uitprint van een kaartje. Er wordt besproken wat er allemaal op een kaartje wordt genoteerd. Op de voorkant kunnen ze een tekening naar keuze maken. De leerlingen schrijven een kaartje. De leerlingen schrijven het adres op het kaartje. De postzegel wordt op het kaartje gekleefd. - uitprint van de achterzijde van een postkaartje (op wit karton gekleefd) postzegel - cd-speler + cd We spreken af om een kaartje van op de bestemming van de schoolreis te schrijven. Wie wil, mag een ‘persoonlijk’ kaartje schrijven. Voor de praktissche kant van zaken kan een adres-etiket op voorhand worden geschreven in de klas. 3. Verzenden van een kaartje Wanneer er een postbus in de omgeving van de school is, wordt de omslag in de loop van de dag ‘samen’ met de kinderen gepost. Op de postbus lezen we het uur af dat de postbus wordt gelicht. We wachten de post af van de andere school … De lln kunnen aanvaarden dat we niet als ‘ik-jes’ leven op deze Blauwe Bol. 4. Aanbrengen van een nieuw thema-lied ‘Blauwe bol’ Namiddag Babbelspel Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” Klas X verplaatst zich naar de locatie van klas Y. 13 uur 30 1. Ontmoeting voor de rijen – Interesse wekken voor het project De leerkrachten onthalen opnieuw de klassen. De kinderen gaan in een kring op de speelplaats staan. De leerkrachten vragen opnieuw naar de bedoeling van de ontmoetingen. (kennen – waarderen – omgaan – leren) De leerkrachten vragen met welke ‘stap’ er reeds werd gestart. (kennen) De leerkrachten vragen naar wat de volgende stap was. (waarderen) Er wordt nog eens kort verteld ‘hoe we komen tot meer waardering’. -> vanuit de kinderen De leerkrachten delen de volgende stap mee. (omgaan) Er wordt kort verwoord wat ‘omgaan met elkaar’ wil zeggen. (reageren op situaties – omgaan met gevoelens – verwoorden van gevoelens) 2. Groepsverdeling i.f.v. de samenwerkingsactiviteit De leerkrachten delen klas X en klas Y in in groepjes van 5 à 6 leerlingen. De groepjes worden als volgt samengesteld : 2 tot 3 kinderen buitengewoon onderwijs met 3 tot 4 kinderen gewoon onderwijs. Vanuit de keuze-lijstjes werden reeds bij de eerste ontmoeting groepjes samengesteld. Deze groepjes blijven behouden. Er kan eventueel een nieuwe groepsindeling gebeuren op basis van wat reeds is gebleken uit evaluaties. De lln kunnen omgaan met elkaar. (Het babbelspel omvat zeer specifieke doelstellingen cfr. babbelspel) 3. Babbelspel De leerkracht legt de bedoeling het Babbelspel uit. DOEL : met elkaar leren omgaan - Babbelspel uitgegeven bij firma Baert (zelf uitvergroot) SPELREGELS : cfr. Babbelspel uitgegeven door de firma Baert Naar analogie opgebouwd Babbelspel leerkracht IVIO Korenbloem 14 uur 45 SPEELTIJD Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” 15 uur 4. Evaluatie binnen de grote groep de reporter van de tv (en/of krant) Zoals we hadden verteld : Na de derde gezamenlijke activiteit mogen jullie eens aan de reporter van de televisie meedelen wat jullie leuk en/of minder leuk vonden aan de onze derde ontmoeting. De reporter vraagt naar wat je reeds heb geleerd vanuit de voorbije ontmoetingen. (De kinderen hun reacties worden écht opgenomen op band. Dit bandje kan meegenomen worden naar de klas. Er kan opnieuw worden naar gekeken en geluisterd in de klas. Naargelang de creativiteit van de klasleerkracht kunnen ook hier opnieuw activiteiten worden aangekoppeld. Deze band wordt niet buiten de school gebruikt. Om gehoor te geven aan het project op grotere schaal kan de pers écht worden uitgenodigd. Er wordt een persmapje ter beschikking gesteld aan de plaatselijke pers.) De leerlingen proberen ook te verwoorden wat ze hebben ondervonden in het omgaan met elkaar. Er wordt gepeild naar of het altijd gemakkelijk is. De lln kunnen hun ervaringen verwoorden omtrent het omgaan met elkaar. - Filmtoestel Opnameband - cd-speler + cd 5. Afsluiten met het themalied Het lied ‘Blauwe bol’ wordt als afsluiter gezongen. 15 uur 30 Klas Y keert terug naar de school. LES : Met elkaar leren omgaan & van elkaar leren Basispakket 3 Volledig Pakket Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” - Voorbereidende activiteit : een briefje Spelenronde Beginsituatie : - Tijdens de godsdienstlessen kunnen de leerlingen binnen de eigen klas elkaar leren kennen en waarderen. Tijdens de lessen sociale vaardigheden kunnen de leerlingen binnen de eigen klas met elkaar leren omgaan. Doorheen het volledige lessenpakket kunnen de leerlingen binnen de eigen klas van elkaar leren, met elkaar omgaan vanuit een wederzijdse waardering. - De leerlingen kennen de verschillende stappen binnen het samenwerkingsproject : kennen, waarderen, omgaan, leren. Tijdens een specifieke les ingebouwd in de week van de diversiteit kunnen de leerlingen binnen de eigen klas elkaar nog beter leren kennen en waarderen. - De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas leren kennen door het opmaken van een vriendenboek. De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas beter leren kennen tijdens het kennismakingsspel ‘IK en JIJ samen WIJ’. - De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas beter leren kennen door te communiceren via mail. De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas leren waarderen door het verwerven van het inzicht rond het begrip ‘handicap’. - De leerlingen kunnen de leerlingen buiten de klas beter leren kennen door te communiceren met een kaartje. De leerlingen kennen de basisgevoelens. De leerlingen kunnen met elkaar omgaan doorheen verschillende situaties. Specifieke doelstellingen tijd juni 50’ Lesfasen Lesinhouden (kern les – verbanden) Voorbereidende activiteit : schrijven van een brief Media Materialen Klas X en klas Y bereiden de actiteit voor in hun klas. Klas X en klas Y blijven op hun eigen locatie. De lln kunnen de brief als communicatiemiddel hanteren. 1. Aanknopingspunt – Motivatie : Wie schreef reeds een brief … ? Er wordt een leergesprekje opgebouwd vanuit de interesse en de ervaringen van de kinderen. De delen van een brief worden in de verf gezet door de leerkracht zodat de leerlingen bij de spreking van de ‘bouw’ van de brief deze goed kunnen aangeven. Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” 2. Schrijven van een brief - de delen van een brief bespreken creativiteit bevorderen : er mag iets worden geschreven met het vingeralfabet en/of het brailleschrift de inhoud van de brief bespreken - blanco blad postzegel - cd-speler + cd - spelen - filmcamera De lln schrijven individueel een kort briefje. De omslag wordt geschreven. De postzegel wordt op de omslag gekleefd. 3. Verzenden van brief 4. Aanbrengen van het lied ‘Iedereen is anders’ Namiddag De lln kunnen waarderen (en aanvaarden) dat iedereen anders is. Spelenronde Klas Y verplaatst zich naar de locatie van klas X. 13 uur 30 Net zoals de vorige activiteiten wordt de activiteit op een analoge manier opgebouwd. 1. Onthaal (naar analogie) 2. Groepsindeling (1 ll BO – 2 lln GO) 3. Spelenronde De lln kunnen van elkaar leren door spelend te leren. Het doel bij elk spel wordt toegelicht. De spelregels bij elk spel worden toegelicht. Hulpmiddelen worden aangereikt om het ‘op maat’ van de kinderen te laten verlopen. Spelen : tangram, elektro-laptops, dokter bibbers, woord-domino e.a. 4. Evaluatie (de evaluatie is in de spelenronde opgenomen) Zoals we hadden verteld : Tijdens de vierde gezamenlijke ontmoeting zit de ‘Babbelbox’ in de activiteit verweven. De leerlingen kunnen eens ‘alleen’ in de box Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt TITEL PROJECT : “Mensen met een handicap, kun je nog iets van leren !” TITEL EDUCATIEF LESSENPAKKET : “IK en JIJ samen WIJ” De lln kunnen verwoorden wat ze leerden vanuit dit projecten. De lln kunnen al dan niet verwoorden of er bij hen een verandering is in hun omgang met mensen met een handicap. kruipen (net zoals bij de Babbel-box, Big Brother, e.a.). Zij kunnen eens persoonlijk verwoorden wat ze hebben geleerd met dit project. Zij kunnen ook eens vertellen wie ze écht leuk vonden van de andere klas en waarom. (De video wordt meegenomen naar de klas. Er wordt nadien bekeken wat de leerlingen van de andere klas allemaal hebben gezegd. Het is van groot belang dat de leerkracht de kinderen kansen aanreiken om kinderen verder te laten corresponderen met kinderen waarbij ze de behoefte aanvoielen. Er zullen ongetwijfeld ‘vriendschappen’ zijn ontstaan.) - ‘Babbelbox’ (zelfgemaakt) - speelplaatsspelen SPEELTIJD 14 uur 45 15 uur 5. Speelplaats-spelen (of verhaal ‘Mooiste vis van de zee’) De kinderen krijgen de kans om nog gezamenlijk te spelen. De leerkrachten stimuleren de kinderen om aangeleerde spelen te spelen. Typische speelplaats-spelen worden aangeleerd. De kinderen nemen afscheid van elkaar ! Wanneer het minder goed weer is, kunnen ook binnenspelen worden voorzien. Er kan ook geopteerd worden voor het verhaal rond vriendschap. Een mooie sfeervolle afsluiter !!! Klas Y verplaatst zich terug naar school. 15 uur 30 Samenwerkingsproject gewoon en buitengewoon onderwijs INSTITUUT VOOR INDIVIDUEEL ONDERRICHT Salvator, Meerhoutstraat 55, 9041 Oostakker – Hilde Baekelandt