Kijk hier voor het complete lezingenprogramma van de

Programma van de Haagse Geologische Vereniging september t/m december 2014
Alle lezingen zijn in het Museon, Stadhouderslaan 37, Den Haag, de begintijd is steeds 13.30 uur
Zaterdag 6 september
Piet en Annette Vierbergen: Paleo-Europa
Piet en Annette runnen in het smalste huisje van Haarlem een winkel voor verzamelaars van stenen,
mineralen en fossielen. Zij geven lezingen over uiteenlopende geologische onderwerpen.
In Canada, Australië en Zuid-Afrika zijn zeer oude gesteenten te
vinden. Hoe is het in Europa gesteld? Dat was de opdracht voor
Piet en Annette voor een spannende vakantie. In Finland vonden
zij het oudste gesteente van Europa. De ligging werd hen verklapt
door de Geologische Dienst van het land. Maar daar sta je dan in
een uitgestrekt dennenbos en zoeken maar. Niemand om het te
vragen, alleen de wind door de bomen.
Zo is het verhaal ontstaan over de opbouw en vorming van de
allereerste stukjes Europa, miljarden jaren geleden.
We kunnen niet door het landschap van toen lopen, we lopen in
het landschap van nu. Scandinavië is al 900 miljoen jaar een
versleten land; zo'n 15 km is al door erosie verdwenen.
Maar de sporen van een oud stukje aarde zijn nog steeds te zien.
Piet en Annette nemen ons mee op reis in de tijd. Met in de pauze
alles op tafel; om te zien en te voelen...
Zaterdag 11 oktober
Marcel van Schoor: Stenen; boodschappers uit het verleden
Marcel is werkzaam als landmeter/maatvoerder bij een ingenieursbureau. Daarnaast geeft hij cursussen
en lezingen, organiseert excursies en werkt als reisleider bij SNP.
Onder hobbygeologen komen veel verzamelaars
van fossielen óf mineralen voor; degenen die zich
voornamelijk op het verzamelen van gesteenten
toeleggen zijn beslist in de minderheid. Hoe komt
dit? Is een steen te ‘gewoon’, spreken stenen niet
tot de verbeelding?
Wie de moeite neemt om in de wereld van de
gesteenten te duiken zal zien dat er een bijzonder
boeiende wereld achter schuil gaat. Gesteenten
vertellen een meeslepend en indrukwekkend
verhaal als boodschappers uit het verleden van
de aarde. Een gesteente is het product is van de
omgeving waarin het is gevormd, of dit nu aan het
aardoppervlak of diep in de aarde is, in een meer
of minder ver verleden; de eigenschappen van
het gesteente zijn een direct gevolg van zijn
ontstaanswijze.
Tijdens de lezing wordt aan de hand van een Powerpoint-presentatie en een selectie van meegebrachte
gesteentemonsters een introductie gegeven van de verschillende soorten gesteenten, van de
belangrijkste kenmerken om ze te herkennen en over hoe de verschillende gesteentetypes zijn ontstaan.
Hierbij worden niet alleen ‘losse’ stenen behandeld maar wordt er ook gekeken naar het voorkomen van
de gesteenten in de aardkorst en de invloed daarvan op het landschap.
Zaterdag 8 november
Bram Langeveld: Miste
Bram verzamelt veel; van de Cambrische Skolithos linearis, tot laat-Pleistocene zoogdieren en zelfs
Mesolithische artefacten. Hij publiceert hierover en geeft lezingen.
Miste... Voor fossielenverzamelend
Nederland een woord met een haast
magische betekenis. In het buurtschap
Miste bij Winterswijk, in de Gelderse
Achterhoek, zit namelijk de bijzonder
fossielrijke Laag van Miste (Afzetting van
Aalten, Formatie van Breda) vrij ondiep in
de ondergrond. Dit pakket werd ongeveer
15 miljoen jaar geleden, tijdens het
Midden-Mioceen, afgezet in een ondiepe
subtropische zee. Uit dit zandige
sediment is een enorme diversiteit aan
prachtig geconserveerde fossielen
bekend, waaronder maar liefst 600
soorten weekdieren, tientallen soorten
kraakbeenvissen, beenvissen, maar ook
zeezoogdieren, zeesterren, zee-egels,
mosdiertjes en koralen.
In september 2013 heeft de Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie (WTKG) in Miste een grote
ontsluiting gegraven, waarbij maar liefst 750 kuub zeer fossielrijk zand uit de Laag van Miste door 140
verzamelaars bemonsterd is. In deze lezing wordt ingegaan op een aantal aspecten van Miste, zoals de
geologie, het graven van de ontsluiting, het verzamelen en natuurlijk de vondsten en wat we ervan
kunnen leren. Alles geïllustreerd met mooie foto's. Er zal expliciet niet diep worden ingegaan op bepaalde
taxonomische groepen, zodat het totaaloverzicht niet uit het oog wordt verloren.
Zaterdag 13 december
Herman de Swart: Speleologie; wetenschap èn sport
Herman begon als psycholoog, maar is al sinds 1965 intensief met speleologie bezig en inmiddels een
erkend deskundige op het gebied van grotten en grotonderzoek.
Speleologie is een jonge wetenschap die zich
bezig houdt met het onderzoek van grotten en de
gebieden waarin ze voorkomen.
Geospeleologen onderzoeken het ontstaan van
grotten en de gesteenten en mineralen die daarin
te vinden zijn.
Biospeleologen bestuderen de bijzondere aan het
leven in duisternis aangepaste diersoorten, vaak
blind en kleurloos, en doen onderzoek naar nanoen oerbacteriën en de oorsprong van het leven.
Archeologen houden zich o.m. bezig met de
prehistorische grotkunst (uit Lascaux, Altamira,
Chavet en vele andere grotten), paleontologen
met de vondsten van uitgestorven dieren (b.v.
holenbeer) en uitgestorven menselijke
voorouders.
Klimatologen bestuderen het bijzondere klimaat,
nu en vroeger, en het voorkomen van ijs in
grotten.
Psychologen doen onderzoek naar het leven in een omgeving waar het natuurlijke dag/nacht ritme geen
rol speelt.
Zoveel invalshoeken zijn er bij het bestuderen van grotten.