Voedingsadvies bij obstipatie bij kinderen

Kindergeneeskunde
Voedingsadvies bij
obstipatie bij kinderen
www.catharinaziekenhuis.nl
Inhoud
Drink- en voedingsadviezen . ..............................................................
Vezels .............................................................................................
Vocht .............................................................................................
Gasvorming ...................................................................................
Tips ................................................................................................
Wat heeft uw kind dagelijks nodig? ....................................................
Hoe verder? ........................................................................................
Vragen ................................................................................................
Patiëntenvoorlichting: [email protected]
KIN022 / Voedingsadvies bij obstipatie bij kinderen / 11-07-2013
2
3
3
4
5
6
6
7
7
Voedingsadvies bij obstipatie
bij kinderen
Obstipatie (of verstopping) is een verschijnsel dat, net als
bij volwassenen, ook bij (jonge) kinderen voor kan komen.
Harde, droge ontlasting die moeilijk uit te scheiden is kan
duiden op obstipatie. Het is niet nodig dat uw kind elke dag
ontlasting krijgt.
Obstipatie kan worden veroorzaakt door veel verschillende factoren.
Allereerst kunnen te weinig drinken en/of een vezelarme voeding
obstipatie veroorzaken. Maar ook factoren als erfelijkheid en
lichamelijke afwijkingen spelen mee. Vanaf de peuterleeftijd gaat de
ontwikkeling van het kind bovendien een belangrijke rol spelen. Een
peuter kan zich als het ware ‘verzetten’ tegen het zindelijk worden,
waardoor obstipatie ontstaat. Dit geldt vooral als u hiermee te vroeg
begint.
Verder kunnen spannende gebeurtenissen aanleiding zijn tot het
ontstaan van obstipatie, bijvoorbeeld voor het eerst naar school gaan
of een broertje of zusje erbij krijgen. Hoewel obstipatie op zichzelf
zelden schadelijk is, kan het vervelend zijn. Zowel voor het kind als
voor de ouder(s)/verzorger(s). Obstipatie die niet verholpen wordt, kan
bovendien verergeren. Uit angst voor pijn kan het kind de ontlasting
juist gaan ophouden waardoor de aandrang op den duur verdwijnt en
de ontlasting alleen maar harder wordt. De kans op het ontstaan van
pijnlijke scheurtjes in de anus (fissuren) is groot. Een aanpassing van de
voeding kan verbetering brengen.
Drink- en voedingsadviezen
Vezels
Voor een goede darmfunctie is het belangrijk dat uw kind voldoende
voedingsvezels binnenkrijgt. Voedingsvezels trekken vocht in de
darmen aan, waardoor de ontlasting minder hard wordt. Er bestaan
3
verschillende soorten voedingsvezels, die ieder op hun eigen wijze
bijdragen aan een goede stoelgang. Dagelijks gebruik van verschillende
soorten vezelrijke voedingsmiddelen is belangrijk. Voorbeelden hiervan
zijn brood en granen, groenten en rauwkost en fruit. Grof volkorenbrood
werkt effectiever dan de lichtbruine broodsoorten, omdat grove
voedingsvezels beter laxeren dan fijngemalen voedingsvezels. Ook het
kleinsnijden en malen van groenten en fruit verminderen het effect
van de voedingsvezels op de darm. U kunt uw kind dus beter een appel
met schil geven dan een geraspte appel. Rauwkost (bijvoorbeeld een
wortel of komkommer uit de hand) werkt effectiever dan gekookte
groenten omdat verhitting de invloed van de voedingsvezels op de darm
vermindert. Breng veranderingen in de voeding altijd geleidelijk aan,
zodat het kind kan wennen aan meer voedingsvezels.
Vezelrijke voedingsmiddelen zijn:
• brood: volkorenbrood, roggebrood, meergranenbrood, bruinbrood,
volkorenknäckebröd, volkorencrackers en volkorenbeschuit;
• havermout, muesli, volkorenmeel;
• aardappelen;
• zilvervliesrijst, meergranenrijst, volkoren- en meergranenmacaroni;
• peulvruchten zoals bruine bonen, witte bonen, kapucijners,
kikkererwten en linzen;
• alle soorten groenten, rauw en gekookt;
• alle soorten vers fruit, het liefst met schil;
• gedroogde vruchten zoals pruimen, rozijnen, krenten en vijgen;
• noten, pinda’s, sesamzaad, lijnzaad, pijnboompitten en
zonnebloempitten;
• pindakaas, notenpasta en kokosbrood;
• volkoren biscuits, volkoren ontbijtkoek, ontbijtkoek met rozijnen en
rijstwafels.
Vocht
Als uw kind last heeft van obstipatie, moet het meer drinken dan
normaal. In een vezelrijk dieet is een ruime hoeveelheid drinkvocht
namelijk erg belangrijk. Voedingsvezels houden vocht vast in de
ontlasting, waardoor deze zachter wordt. Gemiddeld hebben peuters
en kleuters ongeveer 0,75 tot 1 liter drinkvocht per dag nodig. De
4
hoeveelheid drinkvocht neemt toe naarmate uw kind ouder wordt.
Meer drinken komt neer op minimaal 1 liter drinkvocht; dit zijn in
ieder geval 7 bekertjes (1 bekertje = 150 ml) per dag. Bij 4 tot 18 jarige
(schoolgaande) kinderen is dit minimaal 1,5 liter = 10 glazen (1 glas =
150 ml). Verspreid het drinkvocht goed over de dag.
Dranken die geschikt zijn om uw kind extra vocht binnen te laten krijgen:
• (mineraal)water zonder prik;
• slappe thee;
• zuiveldranken als melk, yoghurt en karnemelk;
• (verdund) vruchtensap, appelsap, tomatensap en groentesap zonder
zout.
U kunt u kind beter geen chocoladedranken, priklimonade (bijvoorbeeld
cola of sinas) en prikmineraalwater geven. Chocolade bevat namelijk
een stof die een langer verblijf van voedsel in het spijsverteringskanaal
tot gevolg heeft. Prikdranken zijn niet goed omdat zij te veel gasvorming
kunnen veroorzaken.
Gasvorming
Naast dranken met prik, kunnen ook sommige voedingsmiddelen
gasvorming in de darmen veroorzaken. Dit kan een onaangenaam
gevoel geven, maar dit verschilt van persoon tot persoon. Deze reactie is
meestal van tijdelijke aard.
Als de volgende voedingsmiddelen klachten blijven geven, nuttig ze dan
in kleinere hoeveelheden of vermijd ze tijdelijk.
Extra gasvorming kan worden veroorzaakt door:
Gekookte of afgekoelde aardappelen (slaatje), onrijpe banaan, meloen,
komkommer, koolsoorten (behalve bloemkool en broccoli), paprika,
peulvruchten, prei, uien, vruchtensap, producten die veel suiker en
sorbitol (surrogaat voor suiker) bevatten, linzen, hele graankorrels en
melkproducten.
Bovendien veroorzaakt het inslikken van lucht gasvorming. Dit gebeurt
vaak ongemerkt. Het is van belang om rustig te eten, zodat er minder
kans is op het inslikken van lucht. Ook bij het kauwen van kauwgom
wordt vaak ongemerkt lucht ingeslikt.
5
Tips
Andere tips om de kans op obstipatie te verkleinen:
• Verdeel de maaltijden regelmatig over de dag en sla het ontbijt
niet over. Een maaltijd zorgt voor aandrang. Leer uw kind zodra het
aandrang heeft naar de wc te gaan en het niet op te houden, ook
niet tijdens het eten.
• Zorg voor voldoende beweging: beweging stimuleert de werking van
de darmen, waardoor de ontlasting zachter wordt.
Wat heeft uw kind dagelijks nodig?
6
Hoe verder?
Veranderingen in vochtgebruik en voeding moeten binnen 2 weken
effect hebben. Blijft de obstipatie aanhouden, neem dan contact op met
uw (consultatiebureau-)arts. Op voorschrift van een arts kan lactulose
of lactitol gebruikt worden. Dit zijn laxeermiddelen die geschikt zijn voor
(kleine) kinderen en waarbij geen gewenning optreedt. Ook wanneer
uw kind een laxeermiddel gebruikt, blijft het belangrijk bovenstaande
voedings- en drinkadviezen toe te passen.
Vragen
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Neem dan op
werkdagen, tussen 09.00 en 12.00 uur contact op met de afdeling
Diëtetiek, via telefoonnummer: 040 - 239 88 69.
Ook het Voedingscentrum geeft een groot aantal folders uit. Er zijn
voor diverse diëten folders verkrijgbaar met uitgebreide, praktische
informatie.
Kijk voor meer informatie op de website: www.voedingscentrum.nl.
7
Michelangelolaan 2 – 5623 EJ Eindhoven
Postbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven