Ouder worden en ontlastingsproblemen

Ouder worden en
ontlastingsproblemen
Liefde gaat door de maag, men heeft
vlinders in de buik of iets ligt juist
zwaar op de maag. Allemaal gezegden die aangeven dat de spijsvertering wordt beïnvloed door emoties.
Ook ouder worden heeft invloed op
de spijsvertering. Onder spijsvertering verstaan we het hele traject van
het opnemen van voedsel (eten) totdat de voedselresten, in de vorm van
ontlasting, het lichaam verlaten. Juist
dit laatste deel van de spijsvertering
kan bij ouderen tot problemen leiden.
Problemen met de ontlasting worden
als erg schaamtevol ervaren en hebben grote gevolgen voor de kwaliteit
van leven.
Liesbeth Westerik-Verschuuren, Heidi
Moossdorff-Steinhauser. Namens de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie
in de Geriatrie (NFVG) en de Nederlandse
Vereniging voor Fysiotherapie bij
Bekkenproblematiek (NVFB).
Het hele spijsverteringskanaal bestaat
uit het spieren. Spieren die het voedsel
steeds verder door dit kanaal kneden tot
de resten uiteindelijk in de endeldarm
komen en het lichaam verlaten. Door veroudering, worden deze spieren minder
aangestuurd door het zenuwstelsel en
werken ze langzamer. Daardoor duurt het
langer voor de voedselresten in de endeldarm komen en wordt er steeds meer
vocht aan de voedselresten onttrokken.
Het gevolg is dat de ontlasting indikt en
hard wordt. Mede hierdoor kampen veel
ouderen met obstipatie ofwel verstopping.
Maar niet alleen de darm veroudert. Bij
veel ouderen ontstaan problemen met
het aansturen van de bekkenbodemspieren. Tijdens het ontlasten dienen de
bekkenbodemspieren te ontspannen.
Helaas zien we bij ouderen nogal eens
het tegenovergestelde: de bekkenbodem
spant juist aan waardoor de ontlasting
niet, of niet goed, geloost kan worden.
Obstipatie leidt vaak tot buikpijn, lusteloosheid en verminderde eetlust.
Verminderde eetlust kan leiden tot slechter eten en op den duur zelfs tot ondervoeding. Obstipatie kan op den duur ook
leiden tot juist het verlies van ontlasting.
Door de voortdurende druk van de prop
ontlasting op de kringspieren kunnen
deze de druk niet langer weerstaan en
wordt de ontlasting verloren. Een ander
verschijnsel bij obstipatie is de zogenaamde overloop diarree; de darm raakt
overprikkeld en dunne ontlasting lekt
langs de verstopping. Mensen denken
diarree te hebben maar dit verschijnsel is
een gevolg van ernstige obstipatie.
Ontlastingsverlies en ook verlies van
windjes, kunnen veroorzaakt worden
doordat de bekkenbodemspieren minder
werken en de darm niet meer adequaat
kunnen afsluiten. Of omdat men niet snel
genoeg op het toilet kan komen of de kleding niet snel genoeg kan verwijderen.
Ouder worden kan men niet stoppen
maar de vervelende gevolgen op de
stoelgang kunnen voor een deel wel
voorkomen worden.
Tips
Toilethouding
•Eet gevarieerd en vezelrijk en drink
1,5 – 2 liter vocht per dag, vezels en
vocht zijn nodig om een soepele portie ontlasting te vormen
• Beweeg elke dag ten minste een half
uur matig intenstief (wandelen, fietsen, zwemmen), of zo veel als mogelijk is tijdens de dagelijkse activiteiten.
Bewegen stumuleert de spijsvertering
•Negeer de drang op ontlasting niet,
ga bij drang (indien mogelijk) meteen
naar het toilet
• Zorg voor een goed toiletgedrag
•Indien er problemen zijn met de
bekkenbodemspieren of met de algehele conditie, raadpleeg een geregistreerd bekkenfysiotherapeut of
geregistreerd geriatriefysiotherapeut.
Deze zijn te vinden op:
www.defysiotherapeut.com.
• Zit met een bolle rug, de billen zakken
een beetje in de toiletpot
•Heupen en knieën zijn 90 graden
gebogen
•De kleding is gezakt tot onder de
knieën
• Pers tijdens een uitademing
• Om het ontlasten op gang te brengen
kan het bekken een aantal keren naar
achteren gekanteld worden. Indien
de ontlasting nog steeds uitblijft, kan
door enkele minuten actief te bewegen, bijvoorbeeld te lopen, geprobeerd worden de drang te laten toenemen.
©Eef Versprille
33