Gemeente van Christus, Jezus heeft mooi praten met

Gemeente van Christus,
Jezus heeft mooi praten met zijn vogeltjes en bloemen, vindt u niet? Hij doet een pleidooi om zorgeloos in
het leven te staan. Je zult maar in een situatie zitten waarin je amper de eindjes aan elkaar kunt knopen. Je
zult maar een strijd moeten leveren om te overleven, dan ben je gewoon druk met de vraag hoe jij je maag
en die van je kinderen gevuld krijgt. Je zult maar in een verscheurd land als Syrië leven. Of in Oekraïne, een
door corruptie geteisterd land.
Het is een opmerkelijk gedeelte in de Bergrede, waarin Jezus ons oproept om wat minder bezorgd in het
leven te staan. Hij heeft er vast een goede reden voor om dat te doen. Op zich kan een oproep om wat
onbezorgder in het leven te staan heel bevrijdend werken. Wat kunnen we er eigenlijk mee in deze dienst
waarin we het diaconaat centraal stellen, wat kun je er mee in een stad waar een voedselbank is omdat er
mensen zijn die anders moeilijk aan eten kunnen komen?
Het thema wat voor deze zondag gepland stond in het materiaal van de kinderkring was ‘zorgeloos’. Heel
begrijpelijk naar aanleiding van Jezus` woorden gekozen. Maar vanwege de inhoud en deze dienst vandaag
hebben we er maar een vraagteken achter gezet. Zorgeloos? Hoezo zorgeloos? We mogen ons best zorgen
maken om onze zogenaamde participatiesamenleving. Wordt het niet steeds meer een doe het zelf maar –
samenleving of een zoek het maar uit - samenleving?
Jezus` woorden zijn ongetwijfeld goed bedoeld en we zullen er achter moeten komen wat Hij bedoelt met
zijn woorden. Het is goed om te kijken naar de context. Vlak voor de oproep tot onbezorgdheid zegt Jezus
dat we niet twee heren kunnen dienen. Je kunt niet tegelijk op geld gericht zijn en op God. Dat gaat niet
samen. Jezus legt de vinger bij het onuitroeibare verlangen naar meer, de doorgaande economische groei,
het dienen van de afgod Mammon. Het dienen van Mammom leidt namelijk tot een oppervlakkig leven.
Een oppervlakkig leven waar je dan wel heel druk mee bent. Jezus probeert dat te beschrijven. Je hebt dan
een leven waarin de zorg voor eten en drinken en kleding allesbepalend wordt. Je kunt er in op gaan en er
zelfs veel stress van hebben. De zorg voor de dagelijks levensbehoeften kan je blijkbaar zo opslokken, dat
Jezus zegt: daar moeten we iets tegen doen. Wat Jezus in feite doet is een pleidooi voeren voor een meer
ontspannen leefstijl. Het leven is meer dan de zorg voor eten en kleding.
De boodschap van Jezus loopt uit op het stellen van een prioriteit: “Zoekt liever eerst het koninkrijk van
God en zijn gerechtigheid, dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden.” Is wat Jezus bedoelt
niet gewoon een pleidooi voor een zinvol leven? En een zinvol leven bestaat uit het zoeken naar het rijk
van God, de richting die God wijst om te gaan in gerechtigheid. Gerechtigheid is een woord wat de wil van
God aanduidt.
Op zoek dus naar de wil van God in je leven, in de maatschappij, in de kerk. Dat zet je leven op een ander
niveau, op een hoger plan. Opgaan in de zorg voor eten en drinken en kleding, kan bijzonder oppervlakkig
zijn. Jezus beveelt zijn hoorders een leven op een dieper niveau aan. Eén van de dingen die God wil is dat
wij opkomen voor het recht van de armen. Aandacht voor diaconaat dus. Wat dat betreft is er nog veel te
doen.
God wil barmhartigheid en gerechtigheid, twee begrippen, die een diaconale lading hebben. Dat zijn de
begrippen die in alle boeken over diaconaat behandeld worden. Barmhartigheid, vertaald in een
samenleving waarin de zorg voor elkaar centraal staat, waarin niemand buiten de boot valt, waarin ruimte
is voor elk schepsel van God, barmhartigheid is één van de hoofdkanalen waar de wil van God zichtbaar
wordt.
Een ander hoofdkanaal is gerechtigheid. Vroeger dachten we bij diaconaat alleen aan barmhartigheid. Het
verhaal van de barmhartige Samaritaan kennen we allemaal en we weten hoe de priester en de leviet een
gewonde man voorbij lopen, hem links laten liggen en hoe een buitenlander, iemand met een ander geloof
het goede voorbeeld geeft en buitengewoon goede zorg besteedt en laat besteden aan de man die
slachtoffer is geworden van een roofoverval. Het grote voorbeeldverhaal over barmhartigheid.
Het slachtoffer is afhankelijk van de goodwill van voorbijgangers. Maar gerechtigheid is wat anders. Dat is
een term die veel later onder de aandacht van diaconaat is gekomen. Gerechtigheid heeft het woord recht
in zich en dat is de regel van het koninkrijk van God die ruimte geeft aan alle mensen. Armen, verdrukten,
zachtmoedigen, vreemdelingen krijgen daarin aandacht. Jezus` boodschap is helder: wanneer wij ons daar
mee bezig houden, met het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, komt het met de rest ook wel goed.
Het is een kwestie van prioriteiten stellen.
De zorg voor het alledaagse heeft Jezus in feite neergelegd in één van de beden van het Onze Vader. Geef
ons heden ons dagelijks brood. Jezus leert ons daarin de economie van het genoeg. Dagelijks brood
betekent genoeg voor de dag. Deze bede is heel sociaal. Geef ons vandaag brood. Hij leert ons niet bidden:
geef mij vandaag taart. Het gebed om brood voor elke dag kun je ook de meest diaconale bede noemen.
De zorg voor dagelijks brood voor ieder mens mag ons een zorg zijn. Moet ons een zorg zijn. Er zijn
voedselbanken. Ze zouden niet nodig moeten zijn. De oorzaak waarom ze er toch zijn moet weggenomen
worden. Wij hebben een premier die beweert dat er in Nederland geen arme mensen zijn. Er zijn alleen
mensen met lage inkomens. Het is maar net wat je verstaat onder armoede. Zo wordt armoede een
definitiekwestie, zegt socioloog René Gabriels.
Armoede is een relatief begrip. Het is maar net welke kant je op kijkt. Kijk je naar mensen die het veel
beter hebben dan jou, dan kun je jezelf arm gaan voelen. Kijk je naar hen, die het veel slechter hebben dan
jij, dan kun je jezelf rijk voelen. Ik ben in landen als Moldavië en Roemenië geweest en kwam daar
armoede tegen. Maar in Roemenië zeiden sommigen: in Afrika, daar zijn ze pas echt arm.
Maar hoe zit het nu vandaag de dag in onze eigen stad? Waarom is het zo moeilijk om echte armoede op
het spoor te komen? Heeft Rutte gelijk? Zijn er geen echte armen in ons land en in onze stad? Kunnen we
de diaconie opheffen? Nee, dat kan niet. Er is genoeg te doen op diaconaal terrein. Diaconie betekent
letterlijk dienst. Er valt genoeg te dienen. Op allerlei manieren.
Projecten als de voedselbank en schulphulp - maatje zijn uitstekende projecten met een duidelijk diaconale
functie. Als je als diaconie dat soort projecten steunt ben je goed bezig. Er zijn ook meubelbanken in ons
land, waar je terecht kunt als een meubelstuk versleten is en iemand geen geld heeft om iets nieuws te
kopen. Er zijn in ons land allerlei initiatieven, vaak vanuit kerken, die beogen om vorm te geven aan de zorg
voor minderbedeelden.
Initiatieven die ervoor zorgen dat mensen onbezorgder in het leven kunnen staan. Zo blijft er werk aan de
winkel. Want het koninkrijk van God zoeken en zijn gerechtigheid is de weg die Jezus wijst en die we als
kerk met creativiteit en vertrouwen op de hemelse Vader gaan. God hecht veel waarde aan zijn schepping.
Aan vogels, bloemen en mensen. Daarom zijn wij geroepen tot blijvende zorg voor de meest kwetsbare
medemens. Amen.