Ontwikkeling emotionele intelligentie Sommige adolescenten zij

advertisement
Ontwikkeling emotionele intelligentie
Sommige adolescenten zij heel intelligent. Bij een IQ van 135 of meer
spreken we van hoogbegaafdheid. Met hoogbegaafdheid bedoelt men vaak
hoogbegaafdheid op het cognitieve vlak. Als hoogbegaafde leerlingen te
weinig uitgedaagd worden op school, kan dat makkelijk leiden tot
vervelingen en daarvan afgeleide problemen als ordeverstoring en
onderpresteren. Ook kan cognitieve hoogbegaafdheid met zich meebrengen
dat de leerlingen in hun eigen wereld leven en weinig sociale contacten
hebben. Een hoge rationele intelligentie blijkt dus geen garantie voor een
succesvolle schoolloopbaan. Naast het gebruiken van emotie bij het
handelen voorwaarde voor succes. Darwin zal al dat emotie naast cognitie
onontbeerlijk is om te overleven.
Emoties en emotionele intelligentie.
Het woord emotie komt van het Latijnse ‘émover’ en betekent ‘doen bewegen’
of ‘opjagen’. Emoties brengen iets teweeg in het lichaam, ze leiden tot een
gemoedstoestand. Denk maar aan wat emoties als angst, boosheid of blijheid
doem. Emotionele opwinding duurt meestal betrekkelijk kort, zet aan tot
actie en ebt weer weg. In de wetenschap heeft het begrip emotie onderzoeker
in beweging gezet en dat heeft geleid tot veel gegevens en theorieën op
diverse gebieden. We hebben daardoor kennis over kenmerken van emoties
gekregen. We noemen vier kenmerken:
1. Emoties hebben een motivationele eigenschap, ze zetten aan tot
gedrag. Het zijn een soort handelingsplannen. Bijvoorbeeld: een sterk
gevoel van angst kan leiden tot vluchten of tot vechten of tot tijdelijke
verlamming.
2. Emoties moeten opgewekt worden, ze ontstaan niet vanzelf. Aan
emoties gaan altijd bepaalde prikkels vooraf. Die kunnen van buitenaf
komen, zoals bij het zien van een slang, maar ook binnenuit zoals
gedachten aan iemand die we aantrekkelijk vinden. De neuroloog
LeDoux ontdekte dat emoties op twee manieren opgewekt kunnen
worden in de amygdale (dit is een gebied in de hersenen dat belangrijk
is voor het verwerken van emotionele prikkels), namelijk via een korte
en een lange route. De korte route verloopt zonder tussenkomst van
cognitieve centra in de hersenen. In noodgevallen, als direct handelen
vereist is, treedt automatisch de korte route in werking. LeDoux
spreekt dan van ‘gijzeling van het denkende brein’, dat wil zeggen: in
het emotionele brein wordt bijvoorbeeld bij ernstig gevaar als dit het
ware in een files de noodtoestand uitgeroepen, en de rest van het brein
komt in dat teken te staan. en letterlijk voordat je het weet heb je
gehandeld. Mensen hebben achteraf het gevoel dat ze niet weten wat
hen bezielde. Men zegt dan dat iemand in een vlaag van woede, vrees
of verstandsverbijstering gehandeld heeft.
Iemand ziet een slang. In de beschrijving van Goleman: “dit visueel
signaal loopt eerst van het netvlies naar de thalamus, waar het vertaals
word in hersentaal. Het grootste gedeelte van de boodschap gaat dan naar
de visuele hersenschors. Daar wordt deze geanalyseerd kan worden; als
die reactie emotioneel is, gaat er een signaal naar de amygdala om de
emotioneel centra te activeren. Maar een kleiner deel van het
oorspronkelijke signaal gaat rechtstreek van de thalamus naar de
amygdale, wat een vluggere maar minder precieze reactie mogelijk maakt.
Zo kan de amygdale met een emotionele reactie beginnen voordat de
corticale (cognitieve) centra volledig g=begrepen hebben wat er gebeurt”.
De lange route is de standaardroute en deze leidt tot een emotionele
reactie die beter doordacht en nauwkeuriger is omdat er immers
cognitieve centra bij betrokken zijn.
3. Emoties leiden tot veranderingen in het lichaam, zowel fysiologisch als
neurologisch. Dat is duidelijk te zien als iemand rood aanloopt bij
boosheid. Die veranderingen hebben een duidelijke functie voor het
gedrag dat mogelijk gaat volgen.
4. Er bestaat een relatie tussen emotie en cognitie. Het zien van een spin
is voor de een angstaanjagend en doet de ander niets. Blijkbaar kan
eenzelfde prikkel verschillende reactie oproepen bij mensen. Daaruit
kunnen we concluderen dat het gevoel, angst in dit geval, de
subjectieve beleving van de prikkel is. Dat betekent dat de persoonlijke
betekenis die iemand aan een prikkel geeft (spin is wel of niet
bedreigend), de cognitieve verwerking dus, voor een deel bepaalt of en
welke emotie opgewekt wordt. Dit geven word ook bij de rationeel
motieven training gebruikt.
Emoties helpen ons om passend op onze omgeving te regeren. We voelen
aan hoe we in een situatie het best kunnen handelen. Leerkrachten weten
meestal hoe ze adequaat op een situatie moeten reageren als een leerling
bijvoorbeeld een grote mond geeft. Jongeren weten vaak niet met tact te
reageren ene geven een grote mond terug of slaan erop los. Hoe belangrijk
emoties voor de mens zijn blijkt wel uit het grote arsenaal aan
gelaatsuitdrukkingen waarover de mens beschikt. Zelfs een kleine
verandering in pupilgrootte geeft een aanwijzing voor de manier waarop
iemand ergens op reageert.
Er bestaan een ziektebeeld dat ‘affectieve blindheid’ wordt genoemd. Het
ontstaat als de amygdala gescheiden wordt van de rest van de hersenen.
De amygdale is de specialist in emotionele aangelegenheden en speelt een
rol bij het ontstaan van agressie, angst en herinneringen. De amygdala
maakt deel uit van het lymbische systeem in de hersenen dat het
gevoelsleven regelt. Mensen bij wie de amygdala niet meer functioneert,
verliezen alle belangstelling, ze worden als het ware blind voor andere
mensen, ze herkenen hun eigen familie niet meer en blijven onverschillig
onder emoties van andere.
Het libiche systeem is niet alleen betrokken bij emotie maar ook bij
herinnering. Een ander onderdeel, de hypothalamus, reguleert een
verscheidenheid aan emotionele en gemotiveerde gedragingen inclusief
eten, drinken, temperatuursbeheersing en seksuele opwinding.
Volgen de psychologe Eviline Crone is bij veertienjarige de hersenschors
nog niet volledig ontwikkeld. Dit heeft gevolgen voor wat ze denken en
voelen, want dit deel van de hersenen speelt een belangrijke rol bij
denkprocessen als denken op de langere termijn, zoals: wat ga ik plannen
voor later, welke studie ga ik nu doen voor later? Omdat jongeren hier
nog weinig mee bezig zijn speelt het denken aan de gevolgen voor later bij
veel jongeren nog nauwelijks een rol. De emoties die de jongeren toelaten
zijn dikwijls emoties die voor hen van belang zijn op korte termijn, in het
hier en nu. Dat bedenkend dat ze bijvoorbeeld gaan roken omdat ze
daarmee nu scoren bij vrienden. Voor de gevlogen die roken voor de
gezondheid later kan hebben zijn ze blind. Of gaan ze stunts uithalen
waardoor ze een kick krijgen en die indruk op leeftijdsgenoten maken
waarbij ze de gevaren niet onder ogen willen zien. Bekend zijn in dit
verband het racen met brommers of auto’s, vaak met alcohol op, waarbij
veiligheidsaspecten uit het oog worden verloren. Volgens het Nationaal
Kompas Volksgezondheid is het aantal verkeersongevallen bij jongeren
tussen 15 en 24 jaar dan ook het hoogst in vergelijking met andere
leeftijdsgroepen.
Het geven dat emoties het denken kunnen beïnvloeden is belangrijk voor
onderwijs. Denk maar aan de invloed die angst kan uitoefenen op het
cognitief presenten. De uitdaging is om een sterk evenwicht te vinden
tussen hoofd (cognitie) en hart (emotie).
Bron: boek: identiteitsontwikkeling en leerlingbegeleiding, van der wal .
Emotionele ontwikkeling
Emoties zijn bepaalde gevoelens, die een ander kan waarnemen en
meebeleven, zoals angst, boosheid, plezier, opwinding, teleurstelling en
blijheid. Stimulering door:
 respecteren van de gevoelens van een kind
 het benoemen van de emotie, zodat het kind het onderscheid in
gevoelens leert
 helpen van het kind met het verwerken van een negatieve ervaring
 belonen van positief gedrag.
Bron:http://www.hetdorpje.nl/beleid3.php#cogn
Emotionele intelligentie
Emotionele intelligentie is het vermogen om je eigen gevoelens en die van
anderen te herkennen. Ga je als ouder goed met je eigen emoties om en leid
je zelf een evenwichtig leven, dan geef je het goede voorbeeld. Ontwikkelt je
kind emotionele intelligentie, dan heeft hij op school minder moeite met
leerstof, loopt minder kans om te worden gepest, krijgt meer zelfvertrouwen
en gaat gemakkelijker met anderen om.
Wat is emotionele intelligentie?
Een emotioneel intelligent kind kent zichzelf goed, kan zich goed inleven in
anderen en kan goed samenwerken. Andere kenmerken van een hoge
emotionele intelligentie zijn zelfbeheersing, goed kunnen luisteren,
doorzettingsvermogen en het kunnen oppikken van ongeschreven regels.
Hoe kun je helpen?
Als ouder kun je je kind helpen zich te ontwikkelen in emotionele
intelligentie. Door betrokken te zijn bij je kind en er voor hem te zijn, leg je
een goede basis. Het is goed om voor stabiliteit en structuur te zorgen. Je
kunt hem vertellen dat je trots op hem bent, maar probeer daarbij wel
realistisch te blijven. Je hoeft je kind niet voortdurende de hemel in te
prijzen. Je kunt je kind helpen door zijn reflectievermogen te stimuleren, dat
wil zeggen hem te confronteren met zijn gedrag en gevoelens en hem te
vragen waarom hij iets doet.
Is je kind in de puberteit, dan is het verstandig om goed te kijken naar wat je
kind drijft. Zelf ben je vaak vooral gespitst op zijn schoolprestaties en
rapportcijfers, maar je kind is waarschijnlijk veel meer bezig met zijn eigen
leefwereld. Het is prettig voor hem dat je daar begrip voor hebt en
belangstelling voor hem hebt.
Bron: http://cjg.haren.nl/kind-Emotionele-intelligentie
Download