Klinisch redeneren en EBP

2017
Workshop Klinisch redeneren en EBP
Jos Dobber en Margriet van Iersel
8 maart 2017
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Opzet boek
•
•
•
•
•
Deel 1 klinisch redeneren
Deel 2 EBP > p. 116
Verdieping > p. 188
Begrippenlijst en checklists > p. 274
Digitale omgeving op StudieCloud
• Filmcasuïstiek (8) met opdrachten
• Flitscolleges – uitleg begrippen en modellen
• Docentomgeving
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Didactische aanpak
• Aanbevelingen vormgeving onderwijs volgens 4C/ID model
• Aandacht voor beleving student
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Docentomgeving op StudieCloud
• Informatie over het 4C/ID-model: ‘whole task model’
• Leertaken en deeltaakoefeningen
• Toetsen en goed voorbeeld case study op twee
complexiteitsniveaus
• Docentversie van leertaken (gekoppeld aan de 8 casusvideo‘s)
• Proceswerkbladen met standaardvragen bij de vier besluiten bij
klinisch redeneren
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Vier componenten 4C/ID
Van Merriënboer, JG. Training complex cognitive skills: A four-component instructional design model for technical training.
Englewood Cliffs, NJ: Educational Technology Publications; 1997
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Deeltaakoefening
- aanleren van vaardigheden die routine vereisen
- nodig voor deelaspecten in het redeneren
- korte oefeningen, in de lesopzet van de docent in te voegen
- 7 deeltaakoefeningen bij behandeling van diagnostisch redeneren
- 2 d.o. bij etiologisch, prognostisch en therapeutisch redeneren
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Proceswerkbladen
- vier hoofdvragen vertaald naar standaardvragen per
hoofdvraag
- geven richting aan de structuur van het redeneerproces
- lege proceswerkbladen: bij iedere casus te gebruiken
- ingevulde proceswerkbladen als voorbeeld bij imitatietaak
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Ondersteunende informatie
Benodigde kennis die ingezet wordt bij het klinisch redeneren:
AFP, psychopathologie, (ontwikkelings)psychologie,
gezondheidspsychologie, recht, ethiek, evidence-based
practice
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Leertaken
- taakklassen: taken van vergelijkbare complexiteit
(complexiteitstabel)
- afnemende sturing door type taak: goed voorbeeld,
- imitatietaak, normale beroepstaak (beschrijving & video)
- toets: afsluiten taakklasse, beoordelingscriteria gebaseerd op
complexiteitsniveau (boek: 2 en 4)
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Flexibel gebruik onderwijsmaterialen
Ieder curriculum is anders; bijvoorbeeld planning van
onderwijs in klinisch redeneren en ondersteunende
informatie in de vorm van onderwijsprogramma’s/
cursussen
Docent ontwerpt zelf onderwijs, elementen uit boek
hierin in te passen
Materiaal als handreiking voor de docent: gebruiken,
aanpassen, op maat maken van het aangeboden
onderwijsmateriaal
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Dagelijkse praktijk van klinisch redeneren
De directe patiëntenzorg vereist redeneren over 4
(basis)vragen:
• Wat is er aan de hand? (diagnose)
• Waardoor komt het probleem? (etiologie)
• Wat kunnen we bereiken? (prognose)
• Wat kunnen we aan het probleem doen? (therapie)
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Autonoom en participatief
Autonoom besluiten en handelen:
binnen het verpleegkundig beroepsdomein
Participatief besluiten en handelen:
participeren in diagnostiek of behandeling waarvoor
een andere professional primair verantwoordelijk is
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Diagnose
• Kenmerkende verschijnselen  signaal
• ‘At risk’
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Diagnose
SIGNAAL
Uit: Croskerry, 2009
RUIS
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Diagnose
B is een kenmerkend verschijnsel
Uit: Croskerry, 2009
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Begrip van diagnose
(p. 204 en p. 320/321)
• Welke objectieve en subjectieve symptomen zijn er
aanwezig bij de patiënt?
• Hoe zijn deze symptomen te verklaren (vanuit afwijkingen in
anatomie, fysiologie en psychosociaal functioneren)?
• Welke last heeft de patiënt hiervan (activiteiten,
participatie)?
• Hoe reageert de patiënt hierop (emoties, zelfmanagement)?
• Op welke mogelijke gezondheidsproblemen wijst dit?
• Wat zijn de kenmerkende verschijnselen van deze
gezondheidsproblemen?
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Kennis
Achtergrondkennis
• anatomie, fysiologie, pathofysiologie, pathologie,
• medische interventies, waaronder farmacologie
• psychologie, psychopathologie
• verpleegkunde
Voorgrondkennis
• methode van evidence-based practice
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Kader voor klinisch redeneren (hoofdstuk 1)
• Wat is klinisch redeneren?
• De denkstructuur van klinisch redeneren
• Beroepsprofiel als kader voor verpleegkundige besluiten
• ICF als denkmodel
• Evidence-based practice om de klinische redeneringen
te verbeteren
• Hypothetisch-deductief redeneermodel
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Complexe cognitieve vaardigheid
• Doelgerichte analytische aanpak (cognitieve scripts
ontwikkelen)
• ‘Illness scripts’
• Gebaseerd op van achtergrondkennis
• Patroonherkenning
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Gebruik in het onderwijs
Hele taak
Van eenvoudig naar complex
Gebruik van videocasussen als oefenmateriaal (bv.: Laila)
Jaar 1: het leren van de vaardigheid van klinisch redeneren
Jaar 2 t/m 4:
• meer beroepsinhoudelijke kennis en ervaring
• toename complexiteit van de klinische redeneringen
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Complexiteitsfactoren
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Onderwijs
• Vanuit case study (slaapproblemen)…
• …leren diagnostisch redeneren
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Klinisch redeneren en EBP
Het betrekken van van actuele wetenschappelijke
kennis bij klinische besluiten:
• Wat is het beste besluit?
• Wat is de beste interventie?
• Is de interventie die wij toepassen wel de beste
interventie (voor deze patiënt)?
 ‘klinische onzekerheid’
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Evidence
Achtergrondkennis/achtergrondliteratuur:
• relatief onveranderbare kennis, zoals anatomie,
fysiologie, ontwikkelingspsychologie (leerboeken)
Voorgrondkennis/voorgrondliteratuur:
• relatief snel veranderende kennis, zoals effectiefste
interventie, belangrijkste prognostische factoren
(evidence-based vaktijdschriften)
Klinisch redeneren en evidence-based practice
EBP: critical appraisal en toepasbaarheid
• de methode van evidence-based practice
• critical appraisal van
• diagnostisch accuratesse-onderzoek
• etiologisch onderzoek (cohort, patiënt-controle)
• prognostisch onderzoek (cohortonderzoek)
• therapeutisch onderzoek (RCT, SR, CAT, EB-Richtlijnen)
• kwalitatief onderzoek
• via vragen en checklists (Dutch Cochrane Centre)
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Gebruik in het onderwijs
Jaar 1, basiskennis over EBP (hoofdstuk 1 en 6)
Jaar 2 t/m 3:
• critical appraisal van primair onderzoek
Jaar 4
• critical appraisal van geaggregeerd onderzoek
(critically appraised topic, systematic review en
evidence-based richtlijnen)
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Onderwijs (Critical appraisal RCT)
• Tappin et al., 2015
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Onderwijs (Critical appraisal RCT)
Checklistvragen over Randomiseren (p. 307)
Tappin et al., 2015, p.2
Klinisch redeneren en evidence-based practice
Onderwijs (Critical appraisal RCT)
Klinisch redeneren en evidence-based practice