Technologie ten dienste van de gezondheidssector: tele

Naar de e-Maatschappij
ICT & Holistische
Thuis-Zorg voor Ouderen
& Mantelzorg
Antonia Arnaert, RN, MPA, PhD
McGill University - Canada
3 juni 2005
[email protected]
Opzet Presentatie
• Trends in de Ouderen-Zorg

Trends & Knelpunten in de Ouderen-Zorg

Componenten van Holistische Zorg

Streefdoelen in de Ouderen-Zorg
• Wat is E-Health? Tele-Health? E-ZORG?
• Resultaten E-Zorg Projecten:

Oudere? Mantelzorgers?

Tele-Home Care Project: TELESENIOR

Verpleegkundigen?
• E-Zorg: Succesfactoren
• Aanbevelingen
Trends & Knelpunten in de Ouderen-Zorg
Identieke
Knelpunten
Ouderen: veelheid aan zorgvragen → complex zorgenpakket
 Dé oudere in onze samenleving bestaat niet:
 Grote heterogeniteit & diversiteit m.b.t. noden op fysiek,
mentaal, sociaal, relationeel, psycho-sociaal & spiritueel
 % ouderen → Kwetsbare Groep
 Zonder geëigende zorg & ondersteuning: risico op val-accidenten,
morbiditeit, mortaliteit, ziekenhuisopname, ...
 Verhoogd aantal dementerende ouderen
 Zorg centraal stellen: Perspectief van oudere & familie
 Wens thuis te blijven zolang mogelijk – ook bij complexe zorg
 Kritische reflectie van het beschikbare zorgaanbod
 Streven naar méér autonomie – zelfredzaamheid in solidariteit
 Heden: téveel gefragmenteerde zorg & geïsoleerd werkende professies

Componenten van Holistische Zorg


Zorg voor de oudere in de thuissituatie
is meer dan complexe technische zorg.
Zorg voor de oudere in de thuissituatie
is meer dan prestatiegericht optreden.
Holistische Mensvisie
SPIRIT
GEEN loutere medischbiologische zorg
= disease management
RELATIONS
MIND
Zorg vanuit
belevingsperspectief
van de Oudere / Familie
BODY
Streefdoelen in de Ouderen-Zorg
Continuiteit in de zorg?
 Zorg-op-maat?
 Multidisciplinair samenwerken?
 Effectief toegankelijke zorg?
 Betaalbare zorg?
 Gemotiveerde zorgverstrekkers?
 Cultureel competente zorg? ...

Identieke
Indicatoren
Evolutie naar geïntegreerde zorgmodellen
(e.g. SIPA: Loket-functie)
 evaluatie: effectief & efficient ouderen-zorg
 Ontslag- & Case management
 partners-zorg met families / onderhandelende zorg
 E-Health: Tele-Home Care ??????

Wat is E-Health? Tele-Health? E-ZORG?
E-Health = een “trendy” containerbegrip voor het gebruik van allerhande
ICT (Informatie- and Communicatie Technologieën) om de gezondheids& welzijnsdiensten te verbeteren, zowel lokaal als op afstand
(tegenhanger van e-business, e-government, ...) (Mitchell, 1999)
Health Informatics
= ICT toepassingen voor beheer
& uitwisseling van gegevens
tussen GH-actoren
e.g. beleidsmakers,mutualiteiten,
zorgverstrekkers &
patiënten
e.g. elektronisch patiëntendossier,
data-uitwisselingssystemen
Tele-Health
E-Therapie
E-Diagnose
(Tele-Medicine)
Specialiteit
Medische processen
E-Zorg
(Tele-Care)
Wat is E-Health? Tele-Health? E-ZORG?
Smarthomes
Domotics
Intelligent Houses
Monitoring
Verpleegkundige
zorg op afstand
Sociale
Dienstverlening
op afstand
E-Zorg Thuis
(Tele-HomeCare)
Dienstverlening:
Zorg & Monitoring &
Ondersteuning Lokaal &
op Afstand
DOEL:
• autonomie &
zelfredzaamheid bevorderen
• mantelzorgers ondersteunen
• institutionalisatie voorkomen
Robotics
Resultaten E-Zorg Projecten Ouderen
E-Zorg Project, Halifax
Dr. Richard Scott,
University of Calgary
Profile of
E-Zorg Visit
• Vpk contacteert
patient telefonisch
• Vpk zet koptelefoon
op & positioneert
de video-camera
• Log on secured website
• Vpk overzicht patient-gegevens: medicatie, trends vitale parameters, zorgplan
• Thuis patient maakt zich klaar voor een remote visit – opzet TV & wireless health
monitoring kit (e.g. elektronische stetoscoop, BD meter, zuurstof saturatie)
• Patient initieert het contact !! - Vpk beluistert op afstand the hart- & longtonen.
• Elektronische doorsturing van gegevens – Camera zoom in.
• Automatisch wordt het zorgenplan aangepast. End of Visit.
Resultaten E-Zorg Projecten Ouderen (1/2)
• Algemeen: zeer positieve patient ervaringen
(Demiris et al., 2001(Scott, 2002;
Ryan et al., 2003)
• Beter QOL: minder sociale isolatie, meer contact & communicatie,
sociale & emotionele ondersteuning, meer informatie, minder stress,
betere sociale integratie, ...
• Verhoogde therapie compliance (medicatie)
• Verbetering van de cognitieve toestand
• Stabiliteit in chronische toestand van de oudere (Noel et al., 2004)
• Verhoogde functionele onafhankelijkheid (Chumbler et al., 2004)
• E-educatie, E-monitoring, E-support → better self-management (Frantz,
2000) & verhoogd “decision-making power” (Hutcherson et al., 1999)
• Geen problemen met “lack of nursing touch” (Scott, 2002)
• Kost & tijdsbesparend: minder vervoer
• Verhoogde toegankelijkheid tot diverse dienstverleningen (Jennett et al.,
2003)
• Uitstel opname: ziekenhuis, RVT, ...
• Meer veiligheid thuis (Martin et al., 2002)
• Algemene opmerking: E-zorg biedt veel mogelijkheden
Resultaten E-Zorg Projecten Ouderen (2/2)
• Ouderen: Géén technofobie (Brownsell et al., 2000)
ondervinden diverse barrieres: tekort aan financiële middelen,
beperkte educatieve achtergrond, sociaal stigma, stereotypen, ...
• Ouderen: ontvankelijk voor gebruik technologie (Lesnoff-Caravaglia, 1989)
• Partners ontwerp gebruiksvriendelijke technologie (Richardson, 1996)
• Apparatuur: moet gemakkelijk te leren zijn (Jennett et al., 2003) &
geëintegreerd worden in woning (Fisk, 1997)
• Algemeen: geringe training is noodzakelijk (Finkelstein et al., 2004)
• Meer respect voor privacy & vertrouwelijkheid van gegevens
(Romanow, 2002)
Resultaten E-Zorg Projecten Mantelzorg
E-Zorg, Sweden
Drs. E. Hanson, L. Magnusson
University College of Borås
E-Zorg, Canada
Dr. E. Marziali, University Toronto
• 50% hadden nooit PC gebruikt – zéér gemakkelijk te bedienen
• “Virtually group support”: sterke interactieve band tussen lotgenoten
• Group ondersteuning: belang van VISUEEL CONTACT
- Vermindering stress – isolatie – depressieve gevoelens
- Motivatie tot uitstel rusthuisopname
- Motivatie tot verdere zorgverlening
- Beter begrip v/ noden van dementerend familielid
• Beter voorbereid tot de zorg: informatie, tips voor zorg-interventies
E-Zorg Projecten Mantelzorg
Tailored or individually customized
products & services
What are the customer’s
Individual wants and needs?
= individual orders
Toedienen van geëigende E-zorg & E-ondersteuning op maat
vereist meer onderzoek
m.b.t. de volgende onderzoeksvraag:
Welke type Oudere? Welke type Zorg?
Welke type Technologie?
Tele-Home Care Project: TELESENIOR
 Functioneren
VT
Mogelijkheid tot het Verlenen van de Juiste
Ondersteunende Zorg om AUTONOMIE van
Ouderen THUIS te Handhaven.
Voor Specifieke Segmenten van Ouderen:
VERBETERING
VERRUIMING
VERMINDERING
• Algemeen GH Functioneren
• Activiteitsniveau
• Geheugen
• Zelfperceptie
• Vriendennetwerk
• Melancholie
• Emotionele Eenzaamheid
• Sociale Eenzaamheid
Tele-Home Care Project: TELESENIOR

Emotionele
Eenzaamheid
• Ouderen < 70 jaar
• Weinig tot géén wooncomfort
• Fysieke & mentale GH problemen
• Lage levenstevredenheid
• Laag activiteitsniveau
• Sociale eenzaamheidsgevoelens
• Weinig tot géén contact kinderen
Sociale
Eenzaamheid
• Ouderen > 70 jaar
• Véél professionele vpk. zorg
• Alleenstaand
• Weinig tot géén wooncomfort
• Beperkte financiële middelen
• Weinig contact vrienden, familie, kennis
• Emotionele eenzaamheidsgevoelens
• Activiteitsniveau
• Geheugen
• Zelfperceptie
• Vriendennetwerk
• Ouderen > 75 jaar
• Alleenstaand
• Weduw/Weduwnaar
• Beperkte financiële middelen
• Regelmatig huisartsbezoek
• Weinig tot géén vrienden Netwerk
Tele-Home Care Project: TELESENIOR
 Emotionale Eenzaamheid
• Ouderen < 70 jaar
• Weinig tot géén wooncomfort
• Fysieke & mentale GH problemen
• Lage levenstevredenheid
• Laag activiteitsniveau
• Sociale eenzaamheidsgevoelens
• Weinig tot géén contact kinderen
Klanten zonder deze beperkingen
Psychologische
Ondersteuning
• Contact
• Recreatie
E-Zorg Projecten Verpleegkundige
• beginfase verpleegkundigen zijn zeer sceptisch
• vrees dat techniek zal leiden tot
- verminderde kwaliteit (Warner, 1998)
- verlies aan tewerkstellingen (Johnston et al., 1997)
- een dehumanisering van de zorg (NYSNA, 1998)
• vragen aangaande privacy, vertrouwelijkheid, & veiligheid van
patiënten informatie (ANA, 1996)
• aanvaardbaarheid verhoogde bij zien v/ voordelen oudere
• tijd vooraleer vpk zich comfortabel voel met apparatuur






barrière in de service implementatie (Mair et al., 2002)
Verbetering effectiviteit & efficientie van het werk
Besparing kosten – minder verplaatsingstijd
Frequentere interacties met de patient zijn mogelijk
Probleem opgelost voor gebrek aan verpleegsters & burn-out
Remote vpk: meer professionale ondersteuning, minder sociale
isolatie & meer educatieve opportuniteiten
E-Zorg: Succesfactoren
Uitgangspunt: positie v/ patient –
zorgconsument staat centraal
 Uitbouwen van een tele-zorg regio met één aanspreek
& coördinatie-punt (Loket-functie)
 Een telezorg regio is niet geografisch afgebakend
 Combineren E-Zorg & on-site visits (Jenkins et al. 2001)

 COMPLEMENTAIRE dienstverlening is noodzakelijk
Interdisciplinair team: motivatie om kennis te delen
 Samenwerkingsverbanden zijn niet per definitie
geïnstitutionaliseerd
 “Virtuele omgeving”: andere rollen en werkverhoudingen
 Uitwerken van lange termijn strategie: E-zorg business model
 Narrow the gap: Wereld GH- Zorg & industrie
 Gebruik van ICT in verpleegkundige opleiding stimuleren

Aanbevelingen
E-zorg is GEEN luxe
voor Kwetsbare Ouderen!!
Adviezen Beleidsverantwoordelijken
- Gelijke kansen in de E-zorg voor iedereen
- Innoverende E-zorg projecten stimuleren
- Financiële ondersteuning & stimuli:
 meer gerandomiseerde kosten-baten analyses
 engageren netwerken van E-zorg & On-site services
 ICT in verpleegkundige opleidingen
- Publiek debat over ethische aspecten: autonomie,
privacy, vrijheid, ...
- E-zorg beleid ontwikkelen