Oecumenische dienst “Gebed voor de Eenheid van de christenen

1
Oecumenische dienst “Gebed voor de Eenheid van de christenen” 19 jan. 2014
10.30 uur in de Lutherse Kerk, Spoorstraat 8 in Arnhem
Bijbellezingen: Genesis 13:2-8, 1 Korintiërs 1:4-17; Marcus 3:31-35
Preek (door ds. Paul F. Thimm, predikant Doopsgezinde Gemeente Arnhem)
Gemeente van Christus: zusters en broeders hier en vandaag bijeen!
I.
Spanningen, conflicten, ruzies komen in ieder gezin voor.
Spanningen, conflicten, ruzies komen in en tussen verschillende landen
en ook in en tussen kerken en godsdiensten voor.
We weten dat uit de geschiedenisboeken van toen en uit het journaal van nu.
Is dat erg? Moet je bang zijn voor spanningen, conflicten en ruzies?
Moet je die zoveel mogelijk proberen te vermijden?
Die vragen zijn, geloof ik, niet simpel en niet altijd met ja of nee te beantwoorden. Het
ligt ingewikkeld.
II.
Neem bijvoorbeeld Abraham en Lot. We hebben het verhaal van hun conflict,
tenminste het begin daarvan, gehoord. De herders van Abraham en de herders van
Lot hebben ruzie. Ik kan me goed voorstellen dat er harde woorden gevallen zijn,
schelden en vloeken, elkaar zwart maken. Misschien zijn de emoties zo hoog
opgelopen dat ze al met elkaar op de vuist gegaan zijn.
Waar gaat de ruzie over? Over belachelijke kleinigheden?
Nee, het gaat om wezenlijke belangen: het gaat om genoeg ruimte, genoeg water en
genoeg voedsel om te kunnen leven. Of om het met Psalm 23 in de taal van herders
te zeggen: het gaat om “grazige weiden” en “rustige wateren”. Dat is wat een herder
en zijn schapen nodig hebben.
Hoe los je een conflict op waar belangen op elkaar botsen, waar de ruimte te klein
wordt?
De meest voor de hand liggende oplossing is met elkaar vechten. Vechten totdat er
een winnaar en een verliezer is, totdat er duidelijk wordt wie de sterkere en wie de
zwakkere is. – de sterkste blijft over: ‘survival of the fittest’.
De natuur is prachtig, maar als dieren om hun plek vechten dan kan het er in de
natuur enorm bloedig en wreed toegaan.
Mensen, zelfs godsdienstige mensen kunnen ook bloedig en wreed vechten. Dat
zien we in de kerkgeschiedenis. - Maar dat gebeurt nog steeds, dat omwille van hun
geloof sommigen anderen te lijf gaan, vervolgen, uitroeien.
Abraham kiest hier duidelijk voor een andere manier om met het conflict en de
meningsverschillen om te gaan. - Nee, hij loopt niet weg. - En hij gaat ook niet
vechten om te winnen.
Maar hij gaat praten. Hij neemt het initiatief door goede, wijze vragen te stellen:
“Waarom zouden we ruziemaken, jij en ik, jouw herders en mijn herders? We zijn
toch familie? (Letterlijk staat er: we zijn toch broeders?).
2
Zusters en broeders, dat kan deuren openen, als je ineens zo’n goede vraag aan
elkaar stelt: “Wacht eens even, zijn we niet familie van elkaar? Zijn we niet zussen en
broers die bij elkaar horen? Aan elkaar gegeven en op elkaar aangewezen?”
Abraham geeft Lot de ruimte. Vrede en eenheid hoef je en kun je niet afdwingen.
Voor Abraham en Lot en hun herders betekent dat, dat ze elk een eigen plek kiezen,
maar ze blijven familie (broeders). Als Lot in nood komt, zal Abraham hem te hulp
komen. Ze laten elkaar los, maar ze laten elkaar niet vallen.
III.
In onze gemeenten noemen we elkaar zusters en broeders. En het is een
geschenk dat wij komend uit verschillende kerken elkaar als zusters en broeders
mogen aanvaarden. Dat was – en het is - niet altijd zo.
Verbondenheid en eenheid hoeven we niet uit te zoeken of door te drukken. We zijn
al lang een eenheid, ook al hebben we het niet altijd door. We zijn familie van elkaar
in een diepere zin van de betekenis. Dat is een geschenk, een gave. We zijn familie
van elkaar door Jezus Christus.
Het is Gods liefde waarmee Christus mensen verbindt tot zusters en broeders. Hij is
daarin heel ver gegaan: zijn leven heeft hij voor ons gegeven. Jezus heeft zich niet
neergelegd bij de grens tussen vriend en vijand. Hij heeft steeds contact gezocht met
Farizeeërs en tollenaars, met schriftgeleerden en wetsovertreders, met Joden en
andersgelovigen. Aan iedereen die dat wil, heeft Jezus Gods grenzenloze, onvoorwaardelijke liefde duidelijk gemaakt.
Vandaag willen we dat samen vieren. We hebben verschillende tradities, we
zetten verschillende accenten in ons gemeente- en geloofsleven, maar één Heer.
Eenheid betekent niet dat we onze verscheidenheid moeten opgeven, want
verschei-denheid hoeft niet verdeeldheid met zich mee te brengen. Als we open
voor elkaar zijn kan deze verscheidenheid onze eenheid in Christus juist verrijken –
en niet alleen in ons land, maar wereldwijd. Dit jaar komen de bouwstenen voor deze
oecumenische dienst bijvoorbeeld uit Canada. De gemeente van Christus is
internationaal en overschrijdt alle grenzen.
Wij zijn geen gesloten fanclubs van Paulus, van Apollos of Petrus, oftewel van
Martin Luther, van Johannes Calvijn, van Cornelius Steenoven, van Paus Franciscus,
van Menno Simons en hoe ze allemaal heten. Paulus heeft daar fijntjes op gewezen
in zijn brief aan de gemeente in Korinte. Christus is niet verdeeld.
Zorgvuldig met elkaar omgaan, waar we leven en werken - in onze gezinnen, in onze
wijk, op onze plaats – goed, liefdevol met elkaar omgaan ook in de oecumene, dat
kunnen we leren van een vredelievende herder zoals Abraham. “Waarom ruziemaken? Waarom laten escaleren? We zijn immers familie, zusters en broeders!”
IV.
Maar hoe zit dat dan tussen Jezus en zijn familie, zijn moeder en broers en
zussen? - De spanning tussen hen is te snijden.
3
De familie komt Jezus ophalen. - Waarom eigenlijk? - Schamen ze zich voor wat
Jezus zegt en doet? - Zijn ze bezorgd en bang dat hun zoon en broer gek geworden is, dat hij door zijn vrijmoedige optreden door de overheid opgepakt kan worden? - Willen ze Jezus voor zichzelf beschermen door hem te stoppen?
De reactie van Jezus is heel direct en klinkt bot (zo kan het overkomen):
“Wie zijn mijn moeder en mijn broers?” – Dan kijkt hij de mensen aan die in een
kring om hem zitten en naar hem luisteren: “Jullie zijn mijn moeder en mijn broers (en
mijn zussen). Want iedereen die de wil van God doet, die is mijn broer of zuster en
moeder!”
Jezus geeft familieband een bredere, diepere betekenis. Met zijn nieuwe, vrije
definitie van familie, (van moeder, broeder en zuster) daagt Jezus uit.
Spanningen, conflicten, ruzies komen in ieder gezin voor - ook in het gezin van
Jezus. Wat de bedoeling en boodschap van Jezus is, is soms moeilijk te begrijpen.
Zelfs zijn leerlingen, zelfs zijn eigen familie kon hem niet volgen…niet direct volgen.
Pas na Pasen, als Jezus niet meer lijfelijk in hun kring aanwezig is, gaat hen een
licht dagen en beginnen ze hem te begrijpen. Aan het begin van boek Handelingen
wordt kort vermeld dat zijn moeder Maria en zijn broers en zussen deel uitmaken
van de oergemeente in Jeruzalem. Wonderlijk ineens kunnen ze hem volgen over
het koninkrijk van God, de nieuwe wereld van vrede en gerechtigheid die komt.
Ineens zijn ze broeders en zusters (zijn familie) in die nieuwe diepere zin van het
woord. Maar dat is weer een ander verhaal.
V.
Om nogmaals terug te komen op de vragen van het begin:
Spanningen, conflicten en ruzies - is dat erg? Moet je er bang voor zijn?
Moet je die zoveel mogelijk proberen te vermijden?
Nee, we hoeven niet bang te zijn voor spanningen, conflicten en ruzies.
Want God heeft verscheidenheid gemaakt en gewild - en dat kan wel eens botsen,
we kunnen veel voor elkaar betekenen en inzichten van elkaar leren, omdat we
juist niet hetzelfde zijn en op dezelfde manier beleven, zien en geloven.
Oecumene is een oefenterrein voor geven en nemen, voor goed, liefdevol omgaan
met elkaar in de wereld – in Gods Geest.
En ja, we moeten wel bang zijn, als we niet op de goede, liefdevolle manier met
conflicten en verschillen omgaan! Als vruchtbare, creatieve spanningen oplopen
(esclaeren) tot vruchteloze, verbitterde, verwoestende ruzies.
Laten we in deze week van Gebed voor de eenheid ons bezinnen op Jezus Christus.
Laten we vandaag God bidden voor de eenheid in die verscheidenheid. En de
vrede Gods die alle verstand te boven gaat, zal onze harten bewaren in Christus
Jezus.
Amen.
4
Gebed
1. Wij danken U, God, voor onze familieleden en vrienden – vaak zijn we ons niet
zo bewust hoe kostbaar het is, dat we hen hebben.
Daarom bidden we nu voor hen die steeds spanning voelen – tussen ouders en
kinderen, tussen broers en zussen onderling. Soms hebben ze elkaar al lang niet
meer gezien en dat doet pijn en maakt bitter. Laat toch de liefde overwinnen.
- Zo bidden wij samen tot U: ……..(gemeente zingt)
2. Wij danken U, God, voor de aarde, bron van water en voeding, ruimte om samen
te leven – vaak vinden we dat zo vanzelfsprekend.
Daarom bidden we vandaag voor hen die niet weten wat ze moeten eten en drinken,
omdat het oorlog in Syrië, in Zuid-Soedan en elders, omdat er niets te oogsten valt of
omdat het voedsel is niet eerlijk verdeeld in onze wereld. Laat toch de barmhartigheid
doorbreken. - Zo bidden wij samen tot U: ……..(gemeente zingt)
3. Wij danken U, God, voor kracht en gezondheid, voor alles wat ons leven
aangenaam maakt.
Daarom bidden we voor hen die lijden, omdat ze pijn hebben, ziek zijn of niet meer
kunnen wat ze vroeger konden doen, voor hen die eenzaam zijn. Laat hen troost en
nieuwe moed vinden door anderen, en door ons die aan hen denken en hen
opzoeken. - Zo bidden wij samen tot U: ………(gemeente zingt)
4. Wij danken U, God, voor gemeenten, voor de verbondenheid in de oecumene en
tussen de verschillende godsdiensten – want we zijn vaak bevooroordeeld en belast
door slechte ervaringen uit het verleden.
Daarom bidden we voor openheid om elkaar te begrijpen en te vergeven, om
grenzen over te gaan en de dialoog met elkaar te zoeken. Laat onze verscheidenheid in geloof steeds meer een bron van inspiratie, liefde en respect worden.
- Zo bidden wij samen tot U: …… (gemeente zingt)
5. Wij danken U, God, voor momenten van stilte en bezinning week in – week uit.
Daarom bidden wij U, help ons om de tijd daarvoor te nemen, om elkaar te
ontmoeten. Maak dat wij uw wil herkennen en doen, niet als slaven, maar als uw
kinderen die U eren en zusters en broeders die elkaar dienen.
- Zo bidden wij samen tot U: ……(gemeente zingt)