De visie van huisartsen over werk en psychische klachten

De visie van huisartsen over de relatie
tussen werk en psychische klachten
dr. Inge Neyens (LUCAS KU Leuven)
Prof. dr. Chantal Van Audenhove (LUCAS KU Leuven)
dr. Saskia Decuman (RIZIV)
Dr. Lutgarde Vanwynsberghe (RIZIV)
De kans op succesvolle herintrede op de arbeidsmarkt
daalt na een afwezigheid van drie maanden
Percentage mensen op ziekte/invaliditeitsuitkering
Huisartsen
kennis
attitudes
vaardigheden
Tijd sinds begin van afwezigheid wegens ziekte (maanden)
2
Structuur presentatie
 Methode bevraging
 Resultaten bevraging
 Conclusie
Methode bevraging
Data verzameling: online bevraging
 Geen rechtstreekse mailing mogelijk
 DUS:




Via de kringvoorzitters
Via de lokvoorzitters
Via de nieuwsbrief van Domus Medica
Via:
‒ Jonge huisartsen die de laatste jaren bij Domus Medica een impulseo I
dossier aanvroegen (200 tal)
‒ Andere huisartsen die subsidie aanvroegen voor praktijkassistentie en
telefonie.
 Totaal aantal unieke respondenten: 323
‒ Volledig ingevulde vragenlijst: 240 (waaronder 235 met < 10%
missing variabelen)
‒ Gedeeltelijk ingevulde vragenlijst: 83
5
Resultaten bevraging
Geslacht
Man
Steekproef
46,3%
Provincie (zorgregio)
Vrouw
Antwerpen
Limburg
53,8%
28,3%
15,0%
36,3%
26,5%
13,4%
Oost-Vlaanderen
Vlaams-Brabant
West-Vlaanderen
Brussel
1-4 jaar
5-15 jaar
16-25 jaar
26-35 jaar
36-45 jaar
46-55 jaar
>55 jaar
20,6%
20,2%
13,7%
2,1%
15,9%
25,5%
17,7%
30,6%
9,9%
0,4%
/
22,5%
20,2%
17,5%
/
/
20,7%
20,9%
30,9%
22,0%
5,7%
0,1%
Ervaring (1-54 jaar; gem.=20,1;
SD=12,8)
Populatie
63,7%
7
Welke van de onderstaande psychische klachten detecteerde u bij de
werkende patiënten die u de afgelopen week zag? (n=322)
Slaapproblemen
Psychische vermoeidheid/uitputting
Stress
Problemen met de baas en/of collega’s
Concentratieproblemen
(Overmatige) prikkelbaarheid
Burn-out
Angstproblemen
Nervositeit
Motivatieproblemen
Relatieproblemen met partner
Stemmingsproblemen
Geheugenproblemen
Familiale problemen
Verslaving
Eetstoornissen
Posttraumatische stressstoornis
ADHD
Persoonlijkheidsstoornis
Psychose
Andere: suïcidegedachten, alcoholmisbruik, moeheid, spierpijn/
duizeligheid
89,8%
86,0%
83,5%
68,3%
62,4%
54,0%
53,7%
51,2%
47,8%
43,2%
39,8%
38,8%
36,0%
28,3%
18,0%
14,9%
7,5%
4,3%
4,3%
2,2%
1,6%
8
Hoe vaak vraagt u in een eerste consult aan uw werkende
patiënten met psychische klachten … (n=306)
… welk werk zij verrichten?(4,4)
6%
41%
… hoe zij zich voelen op hun
5% 17%
werk?(4,0)
… welke aspecten hun welzijn op
10%
het werk belemmeren?(3,5)
… welke aspecten hun welzijn op
het werk bevorderen?(2,9)
Zelden
49%
29%
36%
27%
0%
Nooit
51%
20%
Soms
39%
41%
40%
Vaak
60%
14%
19% 6%
80%
100%
Altijd
9
Hoe moeilijk of gemakkelijk vindt u het om ‘depressie’ en
‘burn-out’ te onderscheiden van elkaar? (n=303)
60%
45.2%
40%
20%
26.1%
7.6%
1.0%
0%
zeer moeilijk
20.1%
eerder
moeilijk
noch
eerder
zeer
moeilijk, gemakkelijk gemakkelijk
noch
gemakkelijk
10
Hoe vaak ondervindt u onderstaande moeilijkheden bij de diagnostiek
van psychische klachten bij werkende patiënten? (n=270)
De patiënt staat huiverachtig tegenover een psychiatrische diagnose
of medicatie (3,5)
1
2
15%
Een lichamelijke aandoening staat op de voorgrond (3,4)
18%
De door de patiënt gepresenteerde klachten zijn erg vaag (3,3)
19%
Er is te weinig tijd in een consult voor een uitgebreid gesprek (3,3) 4%
Het diagnostisch onderzoek naar psychische klachten vormt een te
grote bijkomende werklast (2,6)
De patiënt brengt de relatie tussen het werk en de psychische
klachten niet ter sprake (2,6)
Uw kennis over de richtlijn van Domus Medica over alcoholverslaving
is ontoereikend (2,5)
De patiënt ziet zijn/haar psychische klachten niet als een probleem
(2,4)
Uw kennis over de richtlijn van Domus Medica over depressie is
ontoereikend (2,4)
Het onderwerp is moeilijk bespreekbaar (voor de patiënt) tijdens de
raadpleging (2,4)
Uw kennis over de richtlijn van Domus Medica over slaapproblemen
3
is ontoereikend (2,3)
Uw kennis over de relatie tussen psychische klachten en werk, is
ontoereikend (2,1)
47%
27%
10%
48%
34%
27%
15%
23%
29%
38%
16%
20%
27%
48%
15%
59%
20%
47%
12%
16%
61%
20%
Bij een minderheid van de gevallen
Bij (bijna) alle gevallen
30%
40%
50%
7%
10%
24%
19%
10%
14%
29%
18%
4%
17%
21%
52%
6%
17%
23%
42%
8%
7%
45%
53%
0%
Bij (bijna) geen enkel geval
Bij de meerderheid van de gevallen
28%
7%
10%
11% 6%
14%
60%
70%
80%
Bij de helft van de gevallen
90%
11
5%
100%
Welke van de volgende stimulerende werkaspecten komen aan bod tijdens de
detectie en de diagnostiek van psychische klachten? (n=244)
Feedback en waardering
78,3%
Sociale steun van collega’s
69,7%
Sociale steun van leidinggevende(n)
67,6%
Autonomie/controle over de job
57,8%
Inspraak
51,2%
Afwisseling in het takenpakket (die als aangenaam ervaren wordt)
50,0%
Uw competenties kunnen gebruiken
45,5%
Financiële beloning
Andere (motivatie, zin, betrokkenheid in de verschillende aspecten van het werk,
18,4%
weerbaarheid, zinvol werk)
4,5%
12
Welke van de volgende belastende werkaspecten komen aan bod tijdens de
detectie en de diagnostiek van psychische klachten? (n=240)
Relatie met de leidinggevende
Interpersoonlijke conflicten (vb. pesten)
Werkdruk
Relatie met de collega’s
Tijdsdruk
Emotionele eisen
Fysieke eisen
Verwachte flexibiliteit (vb. ten gevolge van organisatieveranderingen)
Jobonzekerheid
Verantwoordelijkheid
Moeilijkheidsgraad van het werk
Tegenstrijdige verwachtingen
Rolonduidelijkheid
Aantal procedures of regels
83,8%
81,7%
79,2%
78,8%
74,2%
60,0%
48,8%
46,3%
40,8%
35,0%
30,4%
30,0%
25,4%
22,5%
Andere (deadlines; behalen van bepaalde cijfers; het al dan niet ontvangen van daaraan vasthangende incentives; fout
betalingssysteem hiervoor; gebrek aan waardering en inspraak; onvoldoende waardering horen, te weinig autonomie;
oorspronkelijke verwachtingen; werknemer wordt als nummer of speelbal behandeld en niet naar waarde geschat)
2,5%
13
Hoe vaak biedt u onderstaande interventies aan bij
werkende patiënten met psychische klachten? (n=261)
Uitleg bieden over het (mogelijke) ziektebeeld (4,4)
8%
Uitleg bieden over de behandel- en opvolgmogelijkheden (4,3)
1
2
Een gesprek met de patiënt over zijn/haar werk (4,3)
45%
9%
45%
44%
10%
43%
43%
Kort advies (3,9)
9%
Voorschrijven van een korte periode van arbeidsongeschiktheid (3,7)
10%
14%
44%
22%
Advies aan de patiënt om contact op te nemen met de arbeidsgeneesheer (3,2)
21%
14%
Gesprekken met partner en/of familie (2,0)
10%
39%
30%
6%
37%
32%
5%
41%
12%
58%
26%
Contactopname (door de huisarts) met de arbeidsgeneesheer (1,8)
19%
32%
42%
Voorschrijven van een lange periode van arbeidsongeschiktheid (2,2)
15%
37%
33%
22%
Voorschrijven van medicatie (2,6)
45%
19%
24%
Psychotherapie (3,1)
3
30%
30%
Korte interventie (3,5)
Doorverwijzing naar gespecialiseerde ggz (3,2)
46%
17%
57%
32%
10%
11% 5%
57%
8%
Contactopname (door de huisarts) met de adviserend geneesheer (1,8)
38%
52%
7%
Verwijzing naar loopbaanbegeleiding (1,8)
39%
47%
11%
Verwijzing naar arbeidstrajectbegeleiding (vb. GTB of GOB)(1,6)
52%
0%
20%
Bij (bijna) geen enkel geval
Bij een minderheid van de gevallen
Bij de meerderheid van de gevallen
Bij (bijna) alle gevallen
42%
40%
60%
Bij de helft van de gevallen
5%
80%
100%
14
Hoe vaak verwijst u door naar de onderstaande instanties
in het kader van psychische klachten op het werk? (n=249)
Een zelfstandig psycholoog of psychotherapeut
4%
(3,7)
25%
Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg
6%
(CGG)(3,1)
De arbeidsgeneesheer (2,9)
18%
9%
Zelden
15%
24%
27%
58%
14%
24%
42%
42%
0%
28%
34%
32%
28%
Centra voor loopbaanbegeleiding
(Loopbaancentra)(1,9)
Nooit
28%
14%
Diensten voor arbeidsbemiddeling (vb. VDAB,
GTB)(2,1)
30%
51%
25%
Psychiatrische ziekenhuizen en Psychiatrische
Afdelingen Algemene Ziekenhuizen (PAAZ)(2,2)
35%
31%
12%
Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW)(2,3)
39%
29%
Een zelfstandig psychiater (2,8) 2%
De sociale dienst of personeelsdienst van de
werkplek (2,8)
67%
24%
34%
4%
6%
18% 6%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Soms
Vaak
Altijd
15
Bent u vertrouwd met ‘progressieve werkhervatting’?
(n=261)
Nee, progressieve werkhervatting is me niet bekend
5,7%
Ja, ik adviseer dit aan mensen die tijdelijk arbeidsongeschikt zijn
en klaar zijn om terug geleidelijk aan het werk op te nemen
50,6%
Ja, ik adviseer patiënten om hiervoor te gaan naar het
ziekenfonds en de arbeidsgeneesheer.
65,5%
Ja, maar ik adviseer dit zelden of nooit
3,8%
16
In welke mate bent u vertrouwd met de volgende
instanties? (n=270):
VDAB (Vlaamse Dienst voor
4%
Arbeidsbemiddeling en…
GTB (Gespecialiseerde Trajectbepalings- en
Begeleidingsdienst)(2,2)
De Werkwinkels (2,1)
39%
31%
14%
24%
62%
25%
50%
20%
Naar doorverwezen
13%
16% 5%
21% 4%
60%
0%
Van gehoord
33%
17%
Centra voor Loopbaanbegeleiding
(Loopbaancentra)(2,0)
GOB (Gespecialiseerde Opleidings-,
Begeleidings- en bemiddelingsdienst)(1,5)
Onbekend
43%
31%
40%
60%
80%
6%
100%
Overleg mee gepleegd
17
Conclusie
Conclusie

Huisartsen vragen naar werk in de consultatie.

Slaapproblemen komen zeer frequent voor.

Problemen en plezier op het werk hebben vaak te maken met relaties,
problemen in de tweede plaats met werkdruk.

Progressieve werkhervatting is bekend bij de huisartsen en wordt er door
geadviseerd. Toch ervaart meer dan de helft onder hen drempels daarbij.

Huisartsen zijn niet zo vertrouwd met arbeidstrajectbegeleiding.
19
Hoe nu verder met deze resultaten?
 LUCAS KU Leuven, in opdracht van het kenniscentrum RIZIV:
“Ontwikkeling van een tool met aanbevelingen voor
huisartsen”
 Wat is er nodig om huisartsen te ondersteunen m.b.t. dit thema?
Suggesties: [email protected]
20