Biodiversiteit: variatie in ruimte en tijd

Studiefiche
Vanaf academiejaar 2016-2017
Biodiversiteit: variatie in ruimte en tijd (C003313)
Cursusomvang
(nominale waarden; effectieve waarden kunnen verschillen per opleiding)
Studiepunten 4.0
Studietijd 120 u
Contacturen
47.5 u
Aanbodsessies en werkvormen in academiejaar 2016-2017
A (semester 1)
hoorcollege
20.0 u
practicum
12.5 u
microteaching
15.0 u
Lesgevers in academiejaar 2016-2017
Sabbe, Koen
De Troch, Marleen
WE11
WE11
Aangeboden in onderstaande opleidingen in 2016-2017
Master of Science in de biologie
Master of Science in Biology
Uitwisselingsprogramma Biologie (niveau master)
Verantwoordelijk lesgever
Medelesgever
stptn
4
4
4
aanbodsessie
A
A
A
Onderwijstalen
Engels
Trefwoorden
Biodiversiteit, soort-oppervlakte relaties, soort-energie relaties,
gemeenschapssamenstelling
Situering
De biodiversiteit op aarde is onevenwichtig verdeeld in tijd en ruimte, van zeer diverse
systemen zoals tropische regenwouden en koraalriffen tot weinig diverse zoals koude
en warme woestijnen. Dit opleidingsonderdeel heeft tot doel de student vertrouwd te
maken met de belangrijkste patronen in biodiversiteit in natuurlijke milieus op
verschillende ruimtelijke en temporele schalen, en recente concepten en hypotheses te
exploreren over de onderliggende processen die bovenvermelde patronen kunnen
verklaren.
Inhoud
Algemene inleiding: overzicht traditionele en alternatieve biodiversiteitsmaten (bv.
soortenrijkdom, fylogenetische en taxonomische diversiteit, soortenturnover).
Soort-oppervlakte relaties: ruimtelijke schaling van biodiversiteitsmaten. Hoe variëren
biodiversiteitsmaten, maar ook de verspreidingspatronen van soorten en hun turnover
met ruimtelijke schaal?
Soort-energie relaties: de bekende latitudinale gradiënt in diversiteit wordt
toegeschreven aan de hogere temperatuur en vochtigheidsgraad in de (sub)tropen, die
verantwoordelijk zijn voor een hogere productiviteit (en dus bronbeschikbaarheid) maar
ook hogere metabolische snelheden van soorten (en dus hogere extinctie- en
evolutiesnelheden en intensere ecologische interacties).
Soort-tijd relaties. Hoe veranderen waargenomen ruimtelijke patronen in biodiversiteit
met tijdsschaal?
Het belang van neutrale vs nichegebaseerde processen in de bepaling van
gemeenschapsstructuur en –samenstelling.
Grootte-diversiteitsrelaties: zijn bodiversiteitspatronen van microbiële ( 1 mm)
organismen fundamenteel verschillend van die van meercellige organismen?
Begincompetenties
Bachelor-niveau kennis van biodiversiteit, ecologie en evolutie van de belangrijkste pro-
(Goedgekeurd)
1
en eukaryote groepen.
Eindcompetenties
1 De student is in staat om variatie en patronen van biodiversiteit in tijd en ruimte
1 kritisch te interpreteren in het licht van recente concepten en hypotheses over de
1 onderliggende oorzaken van biodiversiteitsvariatie.
2 De student is in staat om de biodiversiteit van een gemeenschap te karakteriseren
1 aan de hand van verschillende biodiversiteitsindices.
3 De student kan biodiversiteitsdata analyseren aan de hand van R en de resultaten
1 van deze oefeningen interpreteren.
4 De student kan probleemstellingen in verband met de variatie van biodiversiteit in tijd
1 en ruimte aan de hand van literatuurgegevens kaderen, kritisch evalueren,
1 integreren en synthetiseren, en kan de resultaten van deze analyse op een adequate
1 wijze rapporteren en communiceren.
Creditcontractvoorwaarde
Toelating tot dit opleidingsonderdeel via creditcontract is mogelijk mits gunstige beoordeling
van de competenties
Examencontractvoorwaarde
Dit opleidingsonderdeel kan niet via examencontract gevolgd worden
Didactische werkvormen
Hoorcollege, microteaching, practicum
Toelichtingen bij de didactische werkvormen
Naast hoorcolleges worden de studenten vertrouwd gemaakt met onderzoek via
variatiepatronen in biodiversiteit in tijd en ruimte via practica (bv. oefeningen data
analyse) en microteaching (studentenlessen, individueel of in kleine groepjes).
Leermateriaal
Cursusnota's, publicaties
Referenties
Species Diversity in Space and Time (Rosenzweig, Cambridge University Press, 1995)
Scaling Biodiversity (Storch, Marquet & Brown, editors, Ecological Reviews, Cambridge
University Press, 2007)
Vakinhoudelijke studiebegeleiding
Directe interactie tijdens lessen (incl. microteaching), practica en excursies.
Mogelijkheid tot persoonlijk contact na afspraak per email of via Minerva.
Evaluatiemomenten
periodegebonden en niet-periodegebonden evaluatie
Evaluatievormen bij periodegebonden evaluatie in de eerste examenperiode
Mondeling examen
Evaluatievormen bij periodegebonden evaluatie in de tweede examenperiode
Mondeling examen
Evaluatievormen bij niet-periodegebonden evaluatie
Participatie, verslag
Tweede examenkans in geval van niet-periodegebonden evaluatie
Niet van toepassing
Toelichtingen bij de evaluatievormen
Periodegebonden evaluatie: na schriftelijke voorbereiding worden de antwoorden
samen met de examinator overlopen en besproken, en worden eventueel bijkomende
vragen gesteld. Niet-periodegebonden evaluatie: kwotering van de studentenles,
practicaverslagen en participatie. Voor eindscoreberekening: zie onder.
Eindscoreberekening
PE1 en PE2: periodegebonden evaluatie (60%) en niet-periodegebonden evaluatie
(40%). Het is niet mogelijk te slagen voor dit opleidingsonderdeel als de student niet
slaagt voor de periodegebonden evaluatie.
(Goedgekeurd)
2