Klimaatbeleid gericht op een energietransitie

Klimaatbeleid gericht
op een
energietransitie
11 maart 2016, Ros PBL
1
De transitietheorie
Landschap
RLIadvies
Klimaatakkoord
Parijs
Systeemverandering
Regime
Niches
2
11 maart 2016, Ros PBL
Broeikasgasemissies: de opgave!
Emissies Mton CO2-eq
1990
2013
Doel 2050
220
196
11 - 44
31
36
12
7
8
5 – 10 ?
Gebouwde omgeving
28
31
<10
Landbouw
33
26
10 - 15
Overige bkg (niet-landbouw)
34
11
<7 ?
Industrie en energie
94
92
Negatief ?
Totaal Nederland
Verkeer en vervoer
Lucht- en scheepvaart
3
11 maart 2016, Ros PBL
Methodiek van
backcasting
Toch geen blauwdruk van
Nederland in 2050 ?!
4
11 maart 2016, Ros PBL
Maar toch nuttig
om een idee te
hebben over hoe
het eruit zou
kunnen zien in
2050 …
… voor een
doelgericht
transitiebeleid
5
11 maart 2016, Ros PBL
6
11 maart 2016, Ros PBL
Technologie(systeem)
Potentiële
maximale
bijdrage
Vergassing of fermentatie van duurzame biomassa voor groen
gas en/of biobrandstof met CCS
Energiebesparing (verdergaand dan autonoom en volgens
bestaand beleid) en versterking circulaire economie
CCS bij de industrie en raffinaderijen
*****
Elektrische warmtepompen in woningen, gebouwen, kassen,
bedrijven
Nul-emissie wegverkeer (elektrisch, waterstof)
***
Windenergie
***
Kernenergie
***
***
De belangrijkste
vernieuwende
systeemopties
***
***
Zon-PV
**
Elektriciteitscentrales met CCS
**
Power-to-X (inclusief opslag; X = gas, warmte, brandstof,
chemicalien
Warmtenetten met geothermie en restwarmte voor gebouwde
omgeving en kassen
**
7
Indicatie
huidige
ontwikkeling
*(*)
11 maart 2016, Ros PBL
8
11 maart 2016, Ros PBL
De wetenschapper is niet de persoon die de
juiste antwoorden geeft, maar hij die de juiste
vragen stelt.
Claude Lévi-Strauss, Frans antropoloog (1908-2009)
ontving in 1973 de Erasmusprijs
Welke partij wordt probleemhouder van – of initiatiefnemer voor – P2Gopties? Wat voor rol hebben netbeheerders en energieproducenten daarin?
Onder welke condities qua profiel van aanbod-prijs van elektriciteit en gas,
qua vraag met kenmerken van temperatuur en perioden en qua CO2-prijs
vormen hybridesystemen een interessant alternatief voor gasketels?
Welke kansen zijn er voor Nederland om via P2G een energieopslagfaciliteit
voor Europa te bieden?
9
11 maart 2016, Ros PBL
Beleidsinstrumenten voor diverse fasen
Beleidsinstrumenten om een nieuwe
technologie door de eerste fase van
toepassing te loodsen
Technologieneutraal ???
Beleidsinstrumenten
om op de markt een
gunstiger positie voor
schone technieken te
creëren
Beleidsondersteuning
van R&D
Kennis
10
Markt
11 maart 2016, Ros PBL
Eén tussendoel of meerdere
 Eén doel is op de korte termijn altijd het goedkoopst, maar dat
betekent dat er ook maar één aspect is dat er echt toe doet
 Eén tussendoel leidt niet altijd tot de goedkoopste aanpak op de
weg naar verder weg gelegen einddoel.
 Specifiek genoeg om voldoende belangrijke innovaties verder te
helpen
 Zo algemeen mogelijk om maatschappelijke partijen ruimte geven
voor eigen oplossingen
11
11 maart 2016, Ros PBL
Wat zou een tussendoel voor hernieuwbare energie kunnen zijn?
Benodigd aandeel hernieuwbare energie bij lineaire
interpolatie tussen 2023 en 2050
80
70
60
50
Aandeel
hernieuwbare 40
energie in %
30
20
10
0
2010
12
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
2050
2055
11 maart 2016, Ros PBL
Tussendoelen: alleen in de vorm van broeikasgasemissies?
Schoten voor de boeg
 Duurzaam geproduceerde hernieuwbare energie per sector
 Aandeel groen gas (inclusief groene H2) in gasnet
 Mate van elektrificatie (of elektriciteit + waterstof; eventueel per sector):
gebruik elektriciteit / totaal finale vraag
 Aandeel woningen met ‘goed’ warmtelabel
 Kostenreductie innovatieve technologie
 Beschikbaar gemaakte opslagcapaciteit CO2
 Benutting restwarmte
13
11 maart 2016, Ros PBL