De Koningin - Staatsinrichting.nl

De Koningin
Door Kassandra en Marloes
Inhoud
• Een koninkrijk in Nederland
• De grondwet
• Constitutionele parlementaire
monarchie
• Democratie
• Staatshoofd
• Wat doet de koningin?
Staatshoofd
De koningin is het staatshoofd van Nederland. Volgens de
grondwet is de koningin onschendbaar. Dat houdt in dat de
ministers verantwoordelijk zijn, ook voor wat de koningin
zegt of doet als staatshoofd. Maar dat betekent weer dat
de koningin in het openbaar niets kan doen of zeggen zonder
de goedkeuring van de ministers.
Als het kabinet vindt dat de koningin niet naar een land op
vakantie mag gaan, dan krijgt ze dit te horen van het
regeringshoofd. In ons land krijgt Beatrix dit te horen van
Lubbers, hij is het regeringshoofd in Nederland. Sterker nog
de ministers zijn verantwoordelijk voor alle leden van het
Koninklijk Huis.
Democratie
Vanaf 1868 was Nederland nog geen democratie. Een
democratie wil namelijk zeggen dat het volk kan reageren.
Dat was toen nog niet zo.
Het kiesrecht voor het parlement bleef namelijk nog lange
tijd beperkt tot een kleine groep Nederlanders. Allen zij die
een bepaald bedrag aan belasting betaalde kregen kiesrecht.
Zo’n kiesrecht noemen we belastingkiesrecht (ook wel
censuskiesrecht genoemd).
Pas in 1922 was Nederland een echte democratie. Toen
hadden alle burgers, rijk en arm, man of vrouw, kiesrecht
gekregen en het recht om gekozen te worden. Met de
invoering van dit algemeen kiesrecht mag je met recht
zeggen dat Nederland een democratie is geworden.
Constitutionele
parlementaire monarchie
In 1868 weigerde het parlement met een minister samen te
werken. Na veel geharrewar trok de koning aan het kortste
eind en werd de minister ontslagen.
Vanaf dat jaar mengt de koning zich niet meer in zaken
tussen ministers en het parlement. Hiermee werd Nederland
een constitutionele parlementaire monarchie.
Dit is een regeringsvorm waarin zowel de macht van de
koning (de monarch) als het parlement wordt geregeld en
beperkt door een grondwet (constitutie), maar waarin de
invloed van het parlement doorslaggevend is.
De grondwet
Op den duur kwam er veel verzet tegen de macht van de
Koning.Mensen die het bestuur van het land wilden
veranderen vonden dat de koning niet alle macht mocht
hebben. Ze vonden dat het parlement meer te zeggen moest
krijgen. Ze wilden daarom en echte constitutie, dat is een
ander woord voor grondwet. Met daarin de rechten en
plichten van het volk en de vorst. In 1848 kreeg de leider
van deze groep, Thorbecke, de opdracht van de koning om
een nieuwe grondwet te maken. De koning was bang dat er
anders een revolutie uit zou breken.
Het gevolg van deze nieuwe grondwet was dat de koning veel
van zijn macht verloor aan de ministers. De ministers werden
afhankelijk van de medewerking van het parlement.
Een koninkrijk in Nederland
In 1813 vetrokken de Fransen uit Nederland, nadat zij vanaf
1795 ons land hadden bestuurd. Korte tijd later werd
Nederland een koninkrijk met als koning Willem I. Hij was lid
van de familie van Oranje (de koninklijke familie).
Voortaan was de koning de baas in Nederland. Ons land werd
net zo bestuurd als de landen om ons met een eigen
koninklijk huis: Het huis van Oranje-Nassau.
De koningen Willem I en Willem II voelde weinig voor invloed
van het volk. Zelfs de ministers hadden heel weinig te
vertellen. De koning bepaalde wat er gebeurde.
Wat doet de Koningin?
• In de eerst plaats is het meest bekend van haar , haar
representatieve taak. Zij treedt op als gastvrouw voor
buitenlandse staatshoofden. Zij opent gebouwen, laat
schepen te water, bezoekt bejaardentehuizen enz. We
noemen dit ook wel haar openbare taak. Hoogtepunt van deze
taak is elk jaar weer Prinsjesdag. Dan, op de derde Dinsdag
van september, leest zij in de ridderzaal in Den Haag de
troonrede van de regering voor aan het parlement. Een
kleurrijk schouwspel, evenals de traditionele rijtour door
Den Haag in de Gouden Koets.
• Haar tweede taak vervult de koningin bij de vorming van
nieuwe kabinetten. In het laatste hoofdstuk komt dit aan de
orde, maar hier alvast het volgende. De koningin benoemt, in
overleg met anderen, de persoon die het nieuwe kabinet bij
elkaar moet gaan zoeken.
• In de derde plaats overlegt de koningin regelmatig met de
premier en de overige ministers. Het is namelijk haar recht
om over allerlei staatszaken geïnformeerd te worden.
Daardoor weet ze erg veel en kan ze ook raad geven.
Hoewel… Dat weten we eigenlijk niet zeker omdat er niets
van wat de koningin en de ministers bespreken openbaar
gemaakt mag worden. De journalisten weten hier dus ook
niets van. We noemen deze situatie “Het geheim van Den
Haag”.
• In de vierde plaats ondertekent de koningin ook alle wetten
en Algemene Maatregelen van Bestuur. Een Algemene
Maatregel van Bestuur is een soort wet waarbij het voor de
regering niet nodig is om eerst toestemming te vragen aan
het parlement. Gaat zo’n A.M.v.B over een persoon,
bijvoorbeeld de benoeming van de burgemeester, dan
spreken we van een Koninklijk Besluit, kortweg K.B.