prijs_architectuur_persbericht - Provincie West

Cultuur
Beeldende Kunst
Contactpersoon:
Wendy Leplae
Telefoon 050 40 35 49
Fax 050 40 31 05
e-mail:
[email protected]
Tentoonstelling bekroonde West-Vlaamse architectuur:
‘Vierjaarlijkse Prijs voor Architectuur van de Provincie West-Vlaanderen 2011’
Op 5 februari 2012 opent in Avelgem een tentoonstelling, volledig gewijd aan West-Vlaamse,
hedendaagse en kwaliteitsvolle architectuur. In het bekroonde GC Spikkerelle kan je 12
hoogwaardige architectuurprojecten ontdekken. Alle projecten staan op West-Vlaamse bodem of
zijn ontwerpen door West-Vlaamse architecten.
De tentoonstelling vormt het orgelpunt van de succesvolle ‘Vierjaarlijkse Prijs voor Architectuur van
de Provincie West-Vlaanderen 2011’. Op voorstel van de vakjury bekroonde de Provincie WestVlaanderen in totaal 12 bouwprojecten die in de expo voorgesteld worden.
De tentoonstelling biedt een staalkaart van kwalitatieve architectuurprojecten die in de afgelopen
vier jaar werden gerealiseerd. Toonaangevende architecten uit heel Vlaanderen dongen mee naar
de Vierjaarlijkse Prijs voor Architectuur van de Provincie West-Vlaanderen 2011. De tentoonstelling
die zowel een breed publiek als professionelen kan aanspreken, bestaat uit de twaalf bekroonde
inzendingen van deze prijs. Een gevarieerd aanbod van nieuwbouw en verbouwing, gebouwen uit
de private en de publieke sector.
Zowel het interieur als het exterieur van de architectuurrealisaties komen aan bod. Aan de hand
van grote kleurenfoto’s, plannen en maquettes krijg je een duidelijk beeld van de twaalf realisaties.
De jury was samengesteld uit Marc Dubois (Departement Architectuur Sint-Lucas – Gent en
recensent), Jo Taillieu (Architect – Gent), Klaas Goris (Architect - Gent), Lisa De Visscher (architect,
Stad en architectuur vzw – Leuven) en Katrien Vandermarliere (projectleider /curator –Vlaams
Architectuurinstituut, Antwerpen) als externe deskundigen. De waarnemers namens de Orde waren
Christophe Van Oyen en Jan Debuyck; de waarnemer namens de deelnemende architecten Wim
Supply.
Vierjaarlijkse Prijs voor Architectuur van de Provincie West-Vlaanderen 2011
5.2 – 26.2.2012
GC Spikkerelle, Scheldelaan 6, Avelgem
wo-zo 14-17 u
krokusvakantie: ma-zo 14-17 u
3.3 – 22.4.2012
Provinciehuis Boeverbos ● Koning Leopold III-laan 41 ● B-8200 Sint-Andries ● Telefoon 050 40 31 11 ● Fax 050 40 31 00
Cultuur
Beeldende Kunst
Provinciaal Hof, Markt, Brugge
wo-zo 14-17 u
paasvakantie: ma-zo 14-17 u
Gratis toegang
Catalogus:
inleidend essay door ir.-arch. Lisa De Visscher, jurylid
128 pagina’s
prijs € 10,00
De bekroonde architecten zijn:
LAUREAAT
noAarchitecten An Fonteyne – Jitse van den Berg – Philippe Viérin
TV DierendonckBlancke – Onraet – Callebaut – Desmyter
PREMIE
architecten Els Claessens en Tania Vandenbussche
buro aRCHITEC i.s.m. Dirk Demasure
DDM.ARCHITECTUUR
urbain architectencollectief i.s.m. C. Cannaerts
SELECTIE
Architectenbureau Tom Van Biervliet
Crepain Binst Architecture
De Bruycker-De Brock Architecten
Paul Vantieghem Architect
Volt Architecten
Premie Provinciale Raad van de Orde van Architecten van West-Vlaanderen
noAarchitecten An Fonteyne – Jitse van den Berg – Philippe Viérin
De jury motiveerde de bekroonde werken als volgt:
- ‘Stadhuis’ in Menen van noAarchitecten uit Anderlecht/Brugge - laureaat
Het stadhuis van Menen is een beschermd monument bestaande uit een belforttoren, een
achttiende-eeuws stadhuis en een negentiende-eeuwse uitbreiding. Het gebouwengeheel werd in
loop van de jaren gradueel ingenomen door de stadsdiensten wat resulteerde in een labyrint van
ruimte, gangen en toegangen zonder logische opbouw. Een intense transformatie moest leiden tot
een hedendaags stadhuis, vrij toegankelijk en met een duidelijke organisatie.
Een aantal niet-waardevolle en onlogische toevoegingen werden afgebroken. Twee nieuwe
architecturale elementen zorgen voor herkenbaarheid en oriëntatie.
Cultuur
Beeldende Kunst
Een betonnen structuur werd ingepast in de achttiende-eeuwse bogenkoer (de inkomhal). Ranke
betonnen kolommen (tien meter hoog) werden verbonden met een expressief balkenrooster in de
vorm van een zonnekruis. Deze structuur huisvest op de tweede verdieping de nieuwe raadzaal.
Een fijne witte stalen structuur parallel met de achtergevels van de gebouwen creëert een nieuwe
tuin en definieert met een stelsel van trappen, hellingen en een lift de verbinding tussen de zeven
niveaus van het gebouw.
In de vroegere winkels worden de meeste publieke diensten aangeboden aan nieuwe toonbanken
(op maat gemaakt houten meubilair). Er is een verfijnde signalisatie aangebracht. Behangpapier
van Benoit Van Innis refereert aan het residentieel verleden van het gebouw. Een werk van Dirk
Braeckman werd in de trappenhal geïntegreerd.
Volgens de jury vertoont de renovatie van het Menense stadhuis een complexiteit van een zeer
hoog niveau. Het gaat om een bijzonder moeilijk renovatieproject waarbij met zeer veel
verschillende aspecten rekening gehouden moest worden. Het gebouw vertoont dus een complexe
gelaagdheid die in de renovatie gerespecteerd diende te worden. Het gebouw telt vier verschillende
gevels met elk een eigen karakter. Bovendien moest er niet alleen rekening gehouden worden met
de vereisten van monumentenzorg, maar ook met de publieke functie, de toegankelijkheid van het
gebouw, de noden van het openbare bestuur dat in het gebouw is ondergebracht,… noAarchitecten
heeft – als laureaat uit de open oproep voor de renovatie – al deze aspecten met verve verwerkt in
haar project. Ook de mooie integratie van beeldende kunst in het vernieuwde stadhuis, de keuzes
die gemaakt zijn op het vlak van verlichting, en het open, toegankelijke karakter van de publieke
ruimtes mogen hier zeker niet onvermeld blijven. De jury is bijzonder lovend over dit
renovatieproject.
De Provinciale Raad van de Orde van Architecten van West-Vlaanderen reikt in samenspraak met de
jury aanvullend een premie t.w.v. 1.250,00 EUR uit aan noAarchitecten uit Anderlecht/Brugge (zie
reglement 2011, artikel 4).
Deze beslissing werd als volgt gemotiveerd:
De renovatie van het Stadhuis van Menen diende te gebeuren binnen een context die architecturaal,
bouwkundig en administratief zeer complex en gelaagd was.
NoAarchitecten bracht deze renovatie tot een waardevol en verrassend kwalitatief eindresultaat.
De Provinciale Raad van de Orde van Architecten van West-Vlaanderen wil met deze premie de
laureaat van de Vierjaarlijkse Prijs voor Architectuur van de Provincie West-Vlaanderen 2011 extra
in de kijker zetten.
- ‘GC Spikkerelle’ in Avelgem van TV DierendonckBlancke-Onraet-Callebaut-Desmyter uit
Gent - laureaat
De opdracht omvat het realiseren van een gemeenschapscentrum voor de gemeente Avelgem,
waarvoor een terrein beschikbaar werd gesteld dat langs de ene kant nauw aansluit bij de
bebouwde kern en langs de andere kant grenst aan de Meersen (beschermd natuurgebied met zicht
op de Kluisberg). Het project is het resultaat van een wedstrijdprocedure.
Het programma bestaat uit een theater (300 personen), op de verdieping, een polyvalente zaal
(780 personen), in de sokkel, een gemeenschappelijke foyer en administratieve ruimte op het
gelijkvloerse verdieping en een autonoom functionerend jeugdcafé (150 personen) in de sokkel.
Er werd gestreefd naar compactheid, een optimale circulatie en multifunctionaliteit. Door de drie
hoofdfuncties van het programma te stapelen wordt de footprint van het gebouw beperkt. Door het
gebouw in de uiterste hoek van het terrein te plaatsen wordt er zoveel mogelijk afstand gecreëerd
t.o.v. de nabijgelegen woningen.
Het gebouwde volume bestaat duidelijk uit twee delen: het hoofdvolume met een zekere
monumentaliteit die zijn plaats in de omgeving opeist en het gebouw een gezicht geeft, en de
sokkel die zich integreert in het landschap, maar toch tevoorschijn komt door twee insnijdingen in
het terrein.
Cultuur
Beeldende Kunst
De materialen zijn bewust sober en beperkt gehouden. Het gebouw stelt zich ter beschikking van de
gebruiker die zich de ruimtes kan toe-eigenen. Door een beheerste maar doorgedreven detaillering
blijft de structuur en het karakter van het gebouw steeds overeind.
De jury benadrukt haar waardering voor de bijzondere helderheid in het concept en in het plan van
dit nieuwgebouwde gemeenschapscentrum. Het programma zit knap ineen; alles hangt subtiel,
maar volmaakt samen. De overgang van de bureauruimte over de grote zaal beneden en de foyer
naar het achterliggende landschap benadert de perfectie. De diagonale doorzichten zitten bijzonder
goed ineen. Als één element veranderd zou worden, zou het programma niet meer werken.
Ook op technisch vlak heeft TV DierendonckBlancke-Onraet-Callebaut-Desmyter knap werk
afgeleverd. De akoestische buffer tussen de zaal en de ernaast gelegen ruimtes werkt perfect.
Dankzij de door ingenieurs bedachte dubbele doosconstructie blijft het geluid binnen de zaal en
hindert het de omliggende bureauruimte en foyer in geen geval. En omdat het gebouw in een kuil
ligt, blijft de geluidsoverlast (bij bv. fuiven) voor de omliggende bewoners tot een minimum
beperkt.
Verder laat de jury zich positief uit over de inplanting van het GC Spikkerelle in zijn omgeving. Het
gebouw staat als een signaal in het omliggende landschap, aan de rand van de kleine gemeente.
Het ligt – zoals gezegd – weliswaar in een kuil, maar dat blijkt eerder bij te dragen aan haar unieke
en weldoordachte inplanting dan dat het erin verdwijnt.
Tot slot looft de jury de architecten en de bouwheer dat zij met een relatief beperkt budget een
dergelijk uitgebreid programma van een hoog architecturaal en technisch niveau wisten te
realiseren.
Kortom het GC Spikkerelle beantwoordt volledig aan de noden van de gemeente.
- ‘De Levensboom’ in Wevelgem van Buro aRCHITEC uit Wevelgem i.s.m. architect Dirk
Demasure uit Wervik - premie
Een onafhankelijke methodeschool – bestuurd door ouders – moet noodgedwongen uitwijken naar
een leegstaand autocarbedrijf dat bestaat uit twee loodsen met bijbehorende kantoren. Ondanks
het uiterst krappe budget had men de ambitie om een uitgesproken pedagogische visie vorm te
geven. In één van de bestaande loodsen werden heldere en kleurrijke klassen geïntegreerd, een
beschut dakterras, een centraal documentatiecentrum en gemeenschappelijke werk- en
atelierhoeken. Een tweede, haast volledig ingesloten loods, met cafetaria en sanitair blok, werd
ingezet als overdekte speelplaats en als polyvalente ruimte. Ook de buitenruimte werd heringericht.
Er kwam een ruime speelplaats, een speelpleintje, een grasveld, een ballenzone en een
fietsenparcours. De sporen van het voormalige parkeerterrein bleven (net zoals bij de gebouwen)
duidelijk zichtbaar aanwezig. Ze blijven voor ambiguïteit zorgen, maar hinderen de nieuwe invulling
en de toekomstmogelijkheden van dit schoolproject helemaal niet.
De jury vindt dat de architecten met dit project hebben aangetoond dat zij met een beperkt budget
een mooi eindresultaat kan neerzetten. De bestaande basis – een banale loods – werd hier met
beperkte financiële middelen opgewaardeerd tot iets moois, praktisch en nuttigs, m.n. een kleurrijk
schoolgebouw. De nieuwe functie is mooi geïntegreerd in de reeds aanwezige constructie. Buro
aRCHITEC i.s.m. architect Dirk Demasure koos hierbij voor intelligente oplossingen. Het resultaat
straalt een bepaalde kwaliteit uit. De jury meent bovendien dat dit sociale project inhoudelijk op
een interessante manier is uitgewerkt. Tot slot waardeert de jury de goede verstandhouding met de
bouwheer die Buro aRCHITEC steeds nastreeft, iets wat dit project mooi illustreert.
- ‘Ateliergebouw Dagcentrum Omega’ in Wetteren van Urbain Architectencollectief bv
ovve bvba uit Ledeberg- premie
In dit dagcentrum doen personen met een mentale handicap aan dagbesteding (kleien, textiel,
houtbewerking, koken, tuinieren,…) Om het open terrein maximaal te vrijwaren werd gekozen om
een lang gebouw te ontwerpen, tegen een blinde muur van garageboxen. Hierdoor krijgt het
gebouw een sterke gerichtheid op het binnengebied; de circulatie werd langsheen de tuin gelegd.
Het plan is op een eenvoudige manier opgebouwd. Vooraan is een carport voorzien voor de busjes
van het centrum; achteraan deelt een patio het lange volume op in een hoofdgebouw (bestaande
Cultuur
Beeldende Kunst
uit 4 ateliers, bergingen, sanitaire ruimtes, snoezelruimte en twee inkompartijen) en een kleiner
bijgebouw (voor het tuinatelier en een kluslokaal).
Het gebouw werd opgetrokken uit een geprefabriceerde stalen portiekenstructuur, bekleed met
houten keperwanden en steeldeck. Het ritme van de portieken bepaalt de maat van de
atelierruimtes. De buitengalerij is in jatoba hardhout uitgevoerd. Veel aandacht werd besteed aan
de detaillering van de aansluitingen van de galerij en de bevestiging van de dakbeplating in
meerwaardige polycarbonaatplaten. In de atelierruimtes is geopteerd voor materialen uit de
industriebouw (steeldeck, osb, betonvloer, staal). De kastenwand in berken multiplex en het
schrijnwerk in jatoba hardhout geven deze ruimtes echter een zekere klasse.
Urbain Architectencollectief is een jong bureau; het heeft totnogtoe een vrij beperkt aantal
realisaties op zijn conto staan. De jury vindt dit architectenbureau beloftevol en wil het met deze
premie aanmoedigen om in de toekomst verder te bouwen op het ingezette elan.
Het conceptschema voor dit ateliergebouw voor Dagcentrum Omega zit logisch in elkaar. Het
interieur vertoont een prachtige ruimtewerking. De jury vindt het bijzonder sterk hoe de
opeenvolging van de ruimtes is uitgevoerd. Dit project voelt kwalitatief hoogstaand aan. Zo blijkt uit
de betegeling van de trap, de constructie van de poort,…
Verder vindt de jury dat de inplanting van het ateliergebouw op het perceel op een interessante
manier is gebeurd. Er is niet alleen zo veel mogelijk oppervlakte van het terrein gebruikt; de
inplanting is tegelijk zo opgevat dat er rust en structuur in het geheel is gebracht (bv. door de
plaatsing en de vormgeving van de galerij).
- ‘OC Club 77’ in Schuiferskapelle van DDM.architectuur uit Tielt - premie
Het ontwerp voor het nieuwe ontmoetingscentrum Club 77 werd voorafgegaan door een
haalbaarheidsstudie voor het renoveren van de bestaande gebouwen op het terrein. Op basis van
de resultaten van dat onderzoek evolueerde de opdracht tot een nieuwbouwproject waarbinnen het
hedendaagse openbare gebouw met de bestaande landelijke dorpscontext verzoend moest worden.
Het bouwprogramma omvat een polyvalente zaal, een omsloten publieke buitenruimte,
vergaderzalen, een uitleenpost voor de stadsbibliotheek en lokalen voor de academie, stadsdiensten
en ondersteunende functies.
Organisatorisch vormt een centrale ingang, palend aan het pleintje, het scharnierpunt voor het
project. De circulatieruimte wordt zo geminimaliseerd; de bruikbare ruimte gemaximaliseerd.
Alle basisfuncties zijn terug te vinden op het gelijkvloers zodat een maximale toegankelijkheid is
verzekerd. Een S-vormige inplanting gaf de beste mogelijkheden om privacy te maximaliseren en
overlast voor de omwonenden te minimaliseren.
De maten van het gebouw en de gevelperforaties werden bepaald op basis van de module van de
dakpannen.
Er werd voor hellende daken gekozen, een bouwtypologie die aansluit bij de dorpsomgeving. Bij de
materiaalkeuze is gestreefd naar het realiseren van een sterk volume dat zich toch integreert in zijn
omgeving. Enerzijds is er de eigentijdse staalstructuur; anderzijds de stormpannen in rood
gebakken aarde. De voet van het volume is afgelijnd met een beschermende plint in grijs sierbeton,
een eigentijdse variant van een plint in blauwe hardsteen. Heden en verleden, hedendaags en
landelijk worden gecombineerd waardoor de tegenstellingen worden opgeheven.
De jury laat zich lovend uit over de schaligheid van dit project. De schaal van het gebouw en de
ruimtes kloppen volledig met de plaats waar dit gebouw is neergezet, het dorp Schuiferskapelle bij
Tielt. Het OC Club 77 is volmaakt in verhouding met de omgeving. Het beoogde sociale doel van het
plein dat voor het gebouw is aangelegd, werkt. Het plein is – net zoals het gebouw zelf – een
ontmoetingsplek. En het kan als extra buitenruimte voor evenementen bij de werking betrokken
worden. (Er is tevens parkeergelegenheid voorzien.)
Binnenin is het OC Club 77 bijzonder functioneel opgevat, het plan en de inrichting van het interieur
zijn heel no-nonsense aangepakt.
Ook de achterzijde van het gebouw is eenvoudig en zorgvuldig opgevat en werkt als een semipublieke ruimte en parking. De typische rommelige achterkant van veel gebouwen in het Vlaamse
landschap is hier door materiaalkeuze en aanleg van groenzone totaal vermeden.
Cultuur
Beeldende Kunst
- ‘Lokalen jeugdbewegingen Domein Hoeve De Sol’ in Blankenberge van architecten Els
Claessens en Tania Vandenbussche uit Gent- premie
De stad Blankenberge wilde op dit terrein (in de polders, dicht achter de kustlijn en een recreatief
buffergebied tussen Blankenberge en de haven van Zeebrugge met het Zeebos en een speelterrein)
lokalen oprichten voor drie jeugdbewegingen. De noden en wensen zijn – op nuances na – zeer
gelijkaardig voor de drie jeugdbewegingen. Allen vragen een eigen domein. Alleen het aantal leden
verschilt. Het gebouw wordt door de jeugdbewegingen alleen in het weekend gebruikt; in de
vakantieperiodes wordt het verhuurd aan andere verenigingen.
Er werd voor één langgerekt gebouw geopteerd dat slingert tussen de perceelsgrenzen. Het gebouw
deelt de ruimte samen met het bos in in drie buitenruimtes voor elk van de drie jeugdbewegingen
en een gemeenschappelijke koer rond de bestaande poel. De scheiding tussen de drie verenigingen
is niet expliciet, maar is er wel.
Het gebouw bleef beperkt in hoogte; door zijn horizontaliteit domineert het landschap niet, maar
ondersteunt het. De centrale vleugel is twee bouwlagen hoog, naar de randen toe wordt het gebouw
lager. Door de hoogte binnenin de lokalen te laten variëren ontstaat een licht hellende dakvorm.
Er werd zo veel mogelijk met oppervlaktemodules gewerkt die aangepast kunnen worden aan het
ledenaantal.
Het is een gebouw zonder binnencirculatie (jeugdbewegingen vertoeven graag buiten). Er is wel een
buitengaanderij die beschutting biedt wanneer de binnenruimtes worden opengesteld.
Het gebouw is fauna- en floravriendelijk (luifels, metselwerk).
De drie vleugels met lokalen, keukens, opslagruimten en sanitair voor de Blankenbergse
jeugdbewegingen delen het terrein in vieren. Zo heeft elke jeugdbeweging zijn eigen territorium en
rechtstreekse uitgang op het buitengebied. Dit is een belangrijk aspect voor de gebruikers die door
een grondige studie van het plan en het terrein door de architecten is opgelost. Daarnaast is het
eenvoudige programma met heel veel ontwerpaandacht voor de vorm en materialen gebouwd,
ondanks het beperkte budget. Utiliteitsbouw naar dit hoger niveau tillen is verdienstelijk en
lovenswaardig. Met de toekenning van een premie aan dit project wil de jury deze stelling kracht bij
zetten.
Naast deze zes bekroonde projecten selecteerde de jury volgende inzendingen voor de
tentoonstelling:
- ‘Infrax West’ in Torhout van Crepain Binst Architecture nv i.s.m. VK Engineering uit Antwerpen –
selectie
- ‘Notariaat’ in Brugge van De Bruycker-De Brock Architecten uit Sint-Michiels - selectie
- ‘Woning’ in Brugge van Architectenbureau Van Biervliet uit Brugge - selectie
- ‘Verbouwing en uitbreiding gezinswoning’ in Heestert van architect Paul Vantieghem uit Basel
(Zwitserland) - selectie
- ‘Lofts Rodebroek’ in Ronse van bvba Volt-architecten uit Gent - selectie
- ‘Petrol’ in Antwerpen van noAarchitecten uit Anderlecht/Brugge - selectie
Adresgegevens laureaten en premiewinnaars:
-noAarchitecten
Foppensstraat 16
1070 Anderlecht
T 02 503 43 82
T 050 44 30 70
F 02 503 43 92
F 050 44 30 71
E [email protected]
W www.noAarchitecten.net
-Dierendonck-Blancke architecten bvba (TV DierendonckBlancke-Onraet-Callebaut-Desmyter)
Cultuur
Beeldende Kunst
Nederkouter 111
9000 Gent
T 09 225 16 64
F 09 223 57 16
E [email protected]
W www.dierendonckblancke.eu
-buro aRCHITEC bvba (i.s.m. architect Dirk Demasure uit Wervik)
Wijnbergstraat 36
8560 Wevelgem
T 056 43 52 80
E [email protected]
W www.architec.be
-Urbain architectencollectief bv ovve bvba
Bisschopstraat 8
9050 Ledeberg
T 09 329 04 22
F 09 324 53 24
E [email protected]
W www.urbain-ac.be
-DDM.architectuur
Nieuwpoortstraat 15
8500 Kortrijk
T 056 22 19 47
E [email protected]
W www.ddmarchitectuur.be
-Tania Vandenbussche – Els Claessens Architecten
Rozemarijnstraat 21
9000 Gent
T 09 224 27 26
F 09 224 27 26
E [email protected]
W www.ectv.be