Woordwijzer ~ H21 - H35 ~ Op alfabetische volgorde

Murmellius2014 - www.compudo.nl/murmellius2014 - Leerjaar 2012-2013 - Tycho Onnash en Don van Baar
Woordwijzer ~ H21 - H35 ~ Op alfabetische volgorde
afbouw
aforisme
agitator
allegorie
analoog
anarchisme
anatomie
anesthesist
anglist
annuleren
antagonisten
antiklerikaal
antipode
antithese
appelleren
aquarellen
arcering
archaïsme
archeologisch
aristocratisch
artotheek
ascetisch
associatie
asterisk
astrologie
atheïsme
attribuut
aureool
autonoom
autoritair
badge
banaal
Bargoens
basis
bibliofiel
bijsluiter
biochemie
bohemien
bombast
bon vivant
botanisch
bourgeoisie
Definities door Tycho Onnasch uit de nieuwe Van Dale
geleidelijke beëindiging
korte, pittige spreuk
onruststoker
symbolische voorstelling van een idee of een ander abstract begrip in de kunst
overeenkomstig
leer die alle staatsgezag afwijst
leer van de vorm en het inwendig samenstel van de organismen
specialist die bij operaties narcose toepast
kenner of beoefenaar van de Engelse taal en literatuur
afgelasten
voornaamste, felste tegenstander in een conflict
tegen de wereldlijke invloed van de geestelijkheid gericht
persoon met geheel tegengestelde aard of meningen
tegenstelling van beginselen of ideeën
in hoger beroep gaan
in waterverf schilderen
het gestreepte gedeelte
ouderwets klinkende taaluiting
kennis en studie van de culturele overblijfselen uit de oude tijden betrekkend
betrekking hebbend op of volgens de voorname families van een land of een stad
instelling waar men kunstwerken tegen vergoeding kan lenen
betrekking hebbend op onthouding van alle zingenot uit religieuze overwegingen
onwillekeurige verbinding van verwante voorstellingen
sterretje
leer van de invloed van de hemellichamen op het lot en de aanleg van mensen
levensbeschouwing die uitgaat van niet-bestaan van een god
tot het wezen behorende eigenschap
stralenkrans
zelfstandig; onafhankelijk
gebaseerd op/gebruikmakend van macht als eerste beginsel
speldje met naamkaartje, gedragen op een vergadering, congres enz.
hinderlijk, alledaags, weinig hoogstaand
geheimtaal voor onderwereldfiguren e.d.
het geheel van de leden van een groep die door de leiding vertegenwoordigd worden
liefhebber van boeken, met name als kunstvoorwerp
bijlage bij geneesmiddelen, met een aantal gegevens omtrent o.a. samenstelling,
werking en bijwerking van het middel
scheikunde die zich bezighoudt met levende organismen
kunstminnend iemand die een informeel en ongeregeld bestaand leidt
gezwollen, hoogdravende taal
levensgenieter
plantkundig
gevestigde burgerij; bezittende klasse
Pagina 1 van de 8
bureaucratie
buste
canaille
cantradictio in terminis
cardiogram
cartografie
claimen
cliché
coaten
collage
coma
competent
conceptie
confessioneel
conform
conformeren
confronteren
conservatief
consolideren
constitutie
context
controverse
conventioneel
corrupt
coulant
coup
creatief
cybernetica
cynisch
decent
decoratief
decreet
deformatie
delegatie
delegeren
denigrerend
derailleren
despoot
destructief
devies
discrepantie
dito
doctrine
duplicaat
dynamiek
dynastie
toestand waarin alles volgens de regels en met papieren formulieren geregeld wordt
borstbeeld
gepeupel, volk
tegenstrijdigheid in gebruikte woorden
hartfilm
de kunst van het vervaardigen van land-, zee- en luchtkaarten
opeisen; aanspraak maken op
te veel gebruikte en daardoor afgezaagde uitdrukking
een deklaag opbrengen
samenvoeging van verschillende onderdelen tot een geheel
volkomen bewusteloosheid
tot handelen of oordelen bevoegd
bevruchting
overeenkomstig met/uitgaande van een geloofsbelijdenis
overeenstemmend; overeenkomstig
gelijkvormig maken; naar iets inrichten
(getuigen en beschuldigen) in elkaars tegenwoordigheid horen en hun getuigenissen
vergelijken
behoudend
bestendigen; (vlotte schuld) in vaste omzetten
gestel; lichamelijke gesteldheid
verband waarin zich iets voordoet
heftig meningsverschil
traditioneel
omkoopbaar
tegemoetkomend; gemakkelijk; soepel
staatsgreep
origineel en voortbrengend
leer van de automatische regelings- en communicatiemechanismen
blijk gevend aan de levenshouding waarbij men afwijzend staat tegenover idealisme of
geestdrift
eerbaar; fatsoenlijk
versierend
verordening van overheidswege; bevel van de overheid
vervorming; vormverandering
vertegenwoordiging
(een recht, macht, bevoegdheid, schuld) overdragen
minachtend, kleinerend
ontsporen
onderdrukkend alleenheerser
vernietigend
zinspreuk
tegenstrijdigheid
evenzo; gelijk aan het genoemde
leer; leerstelling
tweede, identieke exemplaar
vaart; beweging
regerende familie
Pagina 2 van de 8
ecologie
elimineren
elitair
embleem
entameren
equivalent
erratum
establishment
esthetisch
ethisch
ethologisch
etnologisch
etymologie
eufemisme
leer van de betrekkingen tussen organismen en hun omgeving
wegwerken; verwijderen; uitschakelen
voorbehouden aan een bovenlaag, niet bedoeld voor iedereen
herkenningsteken
een begin maken met
iets wat dezelfde waarde heeft als iets anders
drukfout
maatschappelijk gevestigde of leidinggevende personen
smaakvol; in overeenstemming met de schoonheidsleer
tot de moraalfilosofie behorend
gedragsleer betrekkend
vergelijkende en verklarende volkenkunde betrekkend
wetenschap die de oorsprong en de geschiedenis van de woorden opspoort
verzachtende, verhullende omschrijving van iets onaangenaams of aanstootgevends
euthanasie
evolueren
exegese
exit
expansie
exquis
facsimile
factor
farmaceutisch
fascisme
fatalisme
filantroop
filatelie
flexibel
florissant
foetus
folklore
follow-up
force majeure
fragiel
fresco
frivool
fulmineren
futurologie
galant
gecultiveerd
geëngageerd
genealogie
genocide
genreschilderij
geologisch
geriatrie
het op hun eigen verzoek bewust doen eindigen van het leven van patiënten die
ondraaglijk en uitzichtloos lijden
een ontwikkelingsproces doormaken
een verklaring van een geschrift, in het bijzonder van de Bijbel
weg, uitgang
uitzetting; uitbreiding
uitgelezen
nauwkeurige nabootsing; reproductie
medebepalend element
betrekking hebbend op de bereiding van geneesmiddelen
ideologie, berustende op nationalistische, autoritaire en corporatieve beginselen
het geloof aan of de leer van een onvermijdelijk voorbeschikt noodlot
weldoener
het verzamelen van postzegels
zich gemakkelijk aanpassend aan wisselende omstandigheden
gunstig; voorspoedig
nog niet voldragen menselijke of dierlijke vrucht
de gezamenlijke, vooral traditionele volkscultuurverschijnselen, gebruiken,
overleveringen e.d.
vervolg op een bespreking, onderzoek e.d.
overmacht
broos
muurschildering met waterverf op een verse laag kalk
in lichtzinnige mate vrolijk
heftig uitvaren; vloeken; schelden
leer van het op de toekomst gerichte denken
hoffelijk
verfijnd
betrokken bij maatschappelijke problemen
leer van de ontwikkeling en verwantschap van geslachten; geslachtsrekenkunde
stelselmatige uitroeiing van een ras of een volk
schilderij dat een tafereel uit het dagelijks leven uitbeeldt
aardkunde betrekkend
geneeskundig specialisme voor de behandeling van bejaarden
Pagina 3 van de 8
gestileerd
gobelin
gracieus
grafisch
gynaecoloog
hegemonie
heraldiek
heremiet
hetze
hiërarchie
hiëroglief
hilariteit
homogeen
homoniem
identiek
identificatie
identificeren
ideologie
idyllisch
immoreel
imperialisme
improvisatie
incapabel
incompetent
incrowd
incubatietijd
infaam
infantiel
inferieur
inscriptie
insinuatie
insubordinatie
interpunctie
intimidatie
intrigant
intrigerend
issue
jargon
jetset
junta
kader
kalligraferen
kaste
afgebeeld in vereenvoudigde, maar karakteristieke vorm
handgeweven wandtapijt uit wol en/of zijde, met ingeweven kleurrijke voorstellingen en
figuren
bevallig, elegant
schriftelijk, in tekening
vrouwenarts
overwicht van een staat of een partij
wapenkunde; kennis van familie-, stadswapens enz.
kluizenaar
ophitsing
rangorde van waardigheidsbekleders
teken van het beeldschrift van de oude Egyptenaren
vrolijkheid; gelach
van dezelfde aard of samenstelling
gelijkluidend maar in betekenis verschillend
geheel gelijk
vaststelling van de identiteit van een persoon of zaak
de personaliteit vaststellen
het geheel van ideeën dat ten grondslag ligt aan een wijsgerig stelsel, met betrekking
tot hun maatschappelijke of politieke strekking; visie op de mens en op manieren om de
samenleving te verbeteren
aantrekkelijk door landelijke eenvoud en lieflijkheid
in strijd met de begrippen van eer en plicht
politiek van staatkundige en economische expansie
mondelinge of instrumentale voordracht die op het ogenblik zelf dat zij bedacht is, ten
gehore wordt gebracht
onbekwaam; ongeschikt
onbekwaam; ongeschikt
groep van mensen die bij een min of meer gesloten kring horen
tijd tussen de besmetting met een virus of bacterie en de eerste symptomen van de
ziekte
schandelijk; eerloos
kinderachtig
minderwaardig
in steen, metaal of ander hard materiaal gebeitelde of gegraveerde tekst
bedekte beschuldiging; zijdelingse verdachtmaking
verzet tegen het gezag waaraan men door zijn functie ondergeschikt is
leestekens
bangmakerij
iemand die op slinkse wijze te werk gaat om zijn doel te bereiken
datgene wat je door de geheimzinnigheid fascineert
onderwerp; kwestie
vaktaal; taalgebruik binnen een bepaalde groep, vaak moeilijk te volgen voor een
buitenstaander
high society
regering bestaande uit hoge militairen, die een dictoraal bewind voert
de leiding op verschillende niveaus binnen een organisatie
(iets) in schoonschrift opschrijven
streng afgesloten maatschappelijke kring
Pagina 4 van de 8
keramiek
kitsch
koloriet
kosmopoliet
label
labiel
lancet
lay-out
legitimeren
lexicograaf
liberaal
linguïst
liquidatie
litho
loge
logo
logopedist
louche
lumineus
macaber
magnaat
management
manipuleren
marionet
mascotte
mecenas
mediatheek
metafoor
metamorfose
meteorologisch
monarchie
mondain
monopolie
monotoon
moraal
motto
mutatie
naïef
neologisme
nepotisme
neuroloog
nihilisme
notabele
obsceen
oligarchie
opponent
opportunist
producten van aardewerk
schijnkunst die van een vals sentiment getuigt
effect van kleuren op een schilderij
wereldburger
platenlabel / platenmaatschappij
onevenwichtig; wankel
plat, zeer scherp chirurgenmesje
opmaak van teksten, koppen en illustraties in drukwerk, websites e.d.
bewijzen dat men de persoon is voor wie men zich uitgeeft
samensteller van een woordenboek
behorend tot een stroming die wil dat de overheid zich zo min mogelijk in het
maatschappelijk leven mengt
taalgeleerde, vooral beoefenaar van de algemene taalwetenschap
uitroeiing; vernietiging
door steendrukwerk verkregen afdruk
vereniging van vrijmetselaars
afbeelding waaraan je een merk of een bedrijfsnaam herkent
leraar die lesgeeft in uitspraak en gebruik van de stem
onguur; verdacht
schitterend
huiveringwekkend door de sfeer van de dood
zeer rijk en daardoor invloedrijk persoon
het besturen van een onderneming
op slinkse wijze beïnvloeden
iemand die willoos werktuig van anderen is
voorwerp dat geluk zou moeten brengen
iemand die kunstenaars en geleerden financieel steunt
documentatiecentrum met kranten, tijdschriften, video- en geluidsbanden enz.
stijlfiguur waarbij een begrip vervangen wordt door een beeld
gedaanteverwisseling
betrekking hebbend op de weerkunde
staat met een erfelijk vorst aan het hoofd
werelds, luxe en genot betrekkend
uitsluitend recht dat men bezit tot het verhandelen of het verrichten van iets
eentonig; saai
iemands voorstelling van goed en slecht
korte tekst, boven een stuk geplaatst, die in het kort de bedoeling ervan aanduidt
verandering, met name van gegevens
onbedorven; zonder onoprechte bijbedoeling; lichtgelovig
nieuw woord of uitdrukking
vriendjespolitiek
zenuwarts
het verwerpen van alle stellige overtuiging of van alle binding op esthetisch, filosofisch
of sociaal gebied
iemand met aanzien; een voornaam persoon
onzedelijk
regering van slechts weinig personen die behoren tot de bevoorrechte klasse
tegenstander in een debat
iemand die profijt probeert te trekken van de omstandigheden
Pagina 5 van de 8
oppositie
oratorium
oriëntalist
ornament
ornitholoog
orthopedisch
pacemaker
pacifist
paraaf
paradoxaal
paria
parvenu
patricisch
patriot
pauper
pavoiseren
pendant
perfide
personificatie
pervers
pesticide
geheel van personen of partijen in de volksvertegenwoordiging die zich verzetten tegen
de regerende meerderheid
geestelijk zangstuk met begeleiding en zonder rekwisieten
wetenschapper die zich bezighoudt met de oosterse (Aziatische en Noord-Afrikaanse)
talen, literatuur en cultuur
versiersel met herhaling van een bepaald motief
vogelkundige
leer van de afwijkingen van het menselijk bewegingsapparaat betrekkend
kunstmatige, elektronische gangmaker voor het hart
aanhanger van de levenshouding volgens welke men geweld als middel om een doel te
bereiken afwijst
handtekening die alleen bestaat uit initialen
schijnbaar tegenstrijdig
verschoppeling; kastloze; behorend tot de outcast
iemand die tot een hogere klasse opgeklommen is, maar zich daar niet naar weet te
gedragen
tot de zeer voorname, niet-adellijke personen behorend
iemand die zijn vaderland bemint
maatschappelijk misdeeld person
met rijen vlaggen versieren
tegenhanger
trouwelijk; verraderlijk
voorstelling van een dier, zaak of begrip als persoon
verdorven; tegennatuurlijk
bestrijdingsmiddel tegen plagen van cultuurgewassen of voor verdelging van onkruid
placebo
plaquette
plastiek
plebejer
pleonasme
polarisatie
pontificaal
pragmatisch
privatiseren
privilege
projecteren
proletariaat
provinciaal
provocerend
prudent
punctueel
purisme
putsch
quarantaine
raffinement
stof die uiterlijk en in smaak overeenkomt met een medicijn, maar geen werkzame
bestanddelen bevat
plaat met reliëfafbeelding
boetseerkunst, beeldhouwkunst
iemand zonder opvoeding of fatsoen
uitdrukking waarin eenzelfde begrip dubbel is uitgedrukt
proces van verscherping van tegenstellingen
zo nadrukkelijk dat men het niet negeren kan
op nut en bruikbaarheid gericht
(overheids)taken overlaten of overdoen aan het bedrijfsleven en/of het particulier
initiatief
voorrecht
eigen gevoelens, gedachten toeschrijven aan anderen
klasse van bezitloze arbeiders
bekrompen zoals in de provincie
erop uit om reactie, verzet op te wekken
tactvol en bedachtzaam
stipt, nauwkeurig
taalzuivering
staatsgreep
tijdelijke afzondering van personen, dieren of zaken die besmet zouden kunnen zijn met
ziektekiemen
fijne sluwe berekening
Pagina 6 van de 8
rapaille
recital
rectificeren
recycling
rekruteren
rekwisiet
remedie
renaissance
renovatie
replica
represaille
repressief
resistent
retorisch
riant
risee
rivaliteit
royeren
sanctie
saneren
sauveren
sculptuur
segregatie
seksistisch
select
sereen
serviel
sinister
sinologie
slogan
sociologie
soevereiniteit
soliditeit
sommeren
status-quo
statussymbool
stenografie
stereotiep
stoïcijns
stupide
subversief
suggestief
superieur
suprematie
syllabe
gepeupel
muzikaal optreden van een solist
rechtzettend
hergebruik
verzamelen voor de krijgsdienst
voorwerp dat nodig is bij toneelvoorstellingen, films e.d.
middel of maatregel tot herstel of tot opheffing van een als verkeerd of ongewenst
beschouwde toestand
vernieuwing, herleving
het weer bewoonbaar maken van een huis of stadswijk door een ingrijpende verbouwing
kopie van een kunstwerk
vergeldingsmaatregel; wraakactie
dienend om te onderdrukken/te beteugelen; onderdrukkend
weerstand kunnende bieden
van of als van de leer van de welsprekendheid
ruim en aantrekkelijk
iemand om wie men algemeen lacht
wedijver
(iemand) als lid van een vereniging schrappen
middel om de naleving van een voorschrift of verdragsbepaling af te dwingen of als straf
voor een overtreding
weer voor een functie of doel geschikt maken
tegen verlies van aanzien of positie behoeden
beeldhouwwerk
apartheid
blik gevend aan het verschijnsel waarbij personen op grond van hun geslacht een
bepaalde rol wordt toebedeeld
uitgelezen
(van een stemming, een sfeer e.d.) ongestoord kalm
slaafs; kruiperig
onheilspellend
wetenschap van de Chinese taal en cultuur
slagzin
leer en studie van de menselijke samenleving en haar verschijnselen
onafhankelijkheid in het uitoefenen van macht, met name van een staat
hechtheid; stevigheid
aanmaken om te voldoen aan een verplichting of eis
status waarin zich iets bevindt
uiterlijk teken van maatschappelijk aanzien
snelschrijfmethode met tekens en afkortingen
bij elke gelegenheid terugkerend
onverstoorbaar; gelijkmoedig
zeer dom; stompzinnig
gezagsondermijnend
beelden oproepend
iemand die hoger in rang is
oppergezag, oppermacht
lettergreep
Pagina 7 van de 8
symbool
symmetrisch
symptoom
synoniem
technocratie
tendentieus
terminologie
therapeut
titulatuur
tors
transformatie
triviaal
trofee
typografie
understatement
uniform
usance
variabel
verdichting van een begrip in een enkele voorstelling
gelijkvormigheid bezittend
verschijnsel waaraan men een zaak, die nog enigszins verborgen is, herkent
woord dat dezelfde betekenis heeft als een of meer andere woorden
heerschappij van technici of van de techniek
een bepaalde bedoeling hebbend en uitdrukkend, waardoor aan de waarheid
tekortgedaan wordt; bevooroordeeld
geheel van termen binnen een bepaald vakgebied
behandelend geneeskundige
titel; betiteling
torso
gedaanteverwisseling
platvloers
voorwerp, verkregen na een overwinning
de vormgeving in druk
opzettelijk te zwakke aanduiding of waardering
algemeen geldig
gewoonte, gebruik
in staat om van getal, afmeting, vorm, plaats, enz. te wisselen
venerisch
verbaal
verbalisme
vernissage
vignet
voteren
vulgair
zoölogie
op het geslachtsleven betrekking hebbend; met betrekking tot de geslachtsziekten
woordelijk; mondeling
het gebruiken van veel of moeilijke woorden zonder dat men zich van de precieze
betekenis rekenschap heeft (met het doel iemand te overbluffen)
opening voor genodigden van een tentoonstelling van beeldende kunst
fabrieks- of handelsmerk; beeldmerk
(iets) bij stemming toestaan, voor iets aanwijzen
ordinair; grof; plat
dierkunde
Pagina 8 van de 8