Hulpboek Woordenschat

Primair en speciaal onderwijs | Cito Volgsysteem
Hulpboek Woordenschat
Groep 7
• individueel, in kleine groepjes en
klassikaal bruikbaar
• met instructietoets
• kopieerbladen achter Cito Portal
Hulpboek Woordenschat
voor groep 7
Woorden zijn de bouwstenen van taal en de basis van het luisteren,
spreken, lezen en schrijven. Hoe groter de woordenschat van kinderen
is, hoe beter ze presteren op het gebied van taal. Daarom is het
belangrijk dat zij een uitgebreide woordenschat ontwikkelen. Met
het hulpboek Woordenschat voor groep 7 kunt u de woordenschat
van met name van zwakke leerlingen in groep 7 stimuleren.
Aan de hand van de resultaten op de toetsen Woordenschat ziet u of een
leerling veelvoorkomende woorden kent en hoe de leerling zich ontwikkelt.
Met het toetspakket Woordenschat kunt u eenvoudig bepalen of er extra steun
nodig is. Is de woordenschat onvoldoende of heeft een leerling te weinig
vooruitgang geboekt? Dan bieden de hulpboeken uitkomst. U kunt hier direct
mee aan de slag.
Waardevolle uitbreiding
Het hulpboek Woordenschat voor groep 7 is een waardevolle uitbreiding op het
toetspakket Woordenschat groep 7. Woorden die u via gerichte instructie
aanbiedt, onthouden uw leerlingen over het algemeen het best. Het hulpboek
laat zien hoe u leerlingen gericht kunt instrueren en bevat oefeningen om de
woordenschat van uw leerlingen te verbeteren.
Doelgroep
Het hulpboek is in eerste plaats bedoeld voor leerlingen met een beperkte of
oppervlakkige woordenschat. Deze leerlingen vinden het lastig begrippen te
benoemen, woordbetekenissen te definiëren en relaties tussen begrippen te
leggen. U kunt het hulpboek ook breder inzetten, bijvoorbeeld om de
woordenschat van al uw leerlingen te stimuleren.
Werkwijze
Hebt u met de toets Woordenschat vastgesteld dat de woordenschat van een
leerling ontoereikend is of dat er te weinig progressie is, dan zet u het hulpboek
Woordenschat in. Het hulpboek bevat 24 oefeningen om de woordenschat te
stimuleren.
Net als in de toetsen Woordenschat zijn de oefeningen verdeeld over de
categorieën Betekenis en Betekenisrelaties. U kunt de oefeningen zowel
individueel als klassikaal (naast uw methode) gebruiken.
In het hulpboek zit ook een instructietoets. Hiermee maakt u leerlingen
vertrouwd met de verschillende opgaven.
12
Verboden-woorden-spel
Doel:
Het uitdrukken van betekenissen aan de hand van een beschrijving
Basisbegrippen:
aanpassen – bankoverval – bevoorrechten – beweeglijk – bloedheet – dankbaar – gedeelte – grenzeloos –
hoogspringen – inkomsten – inkopen – jaargetijde – kabbelen – kwaliteit – levensgevaarlijk – negatief –
omhakken – omslag – opschieten – overplaatsen – roddelen – roerloos – resultaat – samensmelten –
schandalig – smaakvol – spreekuur – startschot – studeerkamer – toernooi – uitwisseling – verspillen –
verwarrend – visserij – winteravond – zorgvuldig
Of: Door u te bepalen, bijvoorbeeld begrippen die aansluiten bij thema dat in de groep of in de taalmethode aan
de orde is.
Benodigdheden:
Kopieerblad 11.1
Voorbereiding:
Kopieer Kopieerblad 11.1a t/m 11.1c en maak woordkaartjes door de woorden uit te knippen en te plastificeren.
Aanbevolen groepsgrootte:
• 2 tot 4 leerlingen
• Klassikaal
Werkwijze:
Introduceer het verboden-woorden-spel door te vertellen dat er bij het omschrijven van een begrip altijd
woorden worden gebruikt om de betekenis van het begrip te verduidelijken. Illustreer dit aan de hand van een
voorbeeld.
Leg daarna het spel als volgt uit: Bij het verboden-woorden-spel dat jullie zo gaan spelen, is het de bedoeling
dat je de zogenaamde ‘verboden’ woorden omschrijft. Bij het beschrijven van de ‘verboden’ woorden mag je
géén woorden gebruiken die deel uitmaken van het ‘verboden’ woord. Ik geef een voorbeeld: Het gaat om een
dunne, dubbele koek waar iets tussen zit wat je ook op een pannenkoek kunt doen. Wie weet om welk
‘verboden’ woord het gaat? (stroopwafel)
Vervolg uw uitleg van het spel met: Jullie krijgen dadelijk om beurten een woordkaartje met een ‘verboden’
woord. Dat is het woord dat je moet omschrijven. Let er daarbij goed op dat je het ‘verboden’ woord of de
woorden die in het ‘verboden’ woord voorkomen níet noemt. Noem je deze tóch, dan is de volgende leerling
aan de beurt. Probeer steeds een zo duidelijk mogelijke omschrijving te geven. Als het verboden woord wordt
geraden, is de volgende leerling aan de beurt.
Bespreek na elk geraden woord de ‘verboden’ woorden en de omschrijvingen die de leerlingen hebben
gegeven.
Moeilijker
De leerling die het ‘verboden’ woord heeft geraden, bedenkt een betekenisvolle zin met dit woord.
Mogelijke varianten
Speel het spel met twee groepjes leerlingen. Om beurten geeft een leerling uit een van de groepjes een
omschrijving van een ‘verboden’ woord. Alleen de leerlingen uit het eigen groepje mogen het ‘verboden’ woord
raden. Elk goed geraden woord levert een punt op. Na elk goed geraden woord, is het volgende groepje aan de
beurt.
Materiaal
Het hulpboek Woordenschat voor groep 7 is
een apart katern dat u eenvoudig in kunt
voegen in de toetsmap Woordenschat voor
groep 7. Hiermee hebt u al het materiaal
bijeen om de vaardigheid in woordenschat van
uw leerlingen te toetsen, analyseren en
stimuleren.
Nieuw: kopieerbladen
Bij sommige oefeningen bieden we kopieer­
bladen aan. Deze bladen staan achter de Cito
Portal (http://portal.cito.nl). U kunt ze daar
gratis downloaden.
Meer informatie of bestellen?
Wilt u meer informatie? Kijk dan op
www.cito.nl of neem contact op met onze
klantenservice. Wilt u bestellen? Plaats uw
bestelling via de website of vul de bestelkaart in. Online bestellingen leveren wij gratis
in Nederland. Ga naar www.cito.nl.
Cito
Amsterdamseweg 13
Postbus 1034
6801 MG Arnhem
T (026) 352 11 11
F (026) 352 13 56
www.cito.nl
Klantenservice
T (026) 352 11 11
[email protected]
Fotografie: Ron Steemers
november 2013