Opleiding Natuurbeheer en ondernemerschap

Opleiding Natuurbeheer en ondernemerschap Opleiding Natuurbeheer en ondernemerschap De Opleiding Natuurbeheer en ondernemerschap levert vakbekwame ondernemers voor natuurbeheer. Ondernemers die snappen wat de natuurdoelen zijn waar naar toegewerkt wordt, die weten hoe zij daaraan bij kunnen dragen en die gelijk=jdig een gezond bedrijf op kunnen bouwen. Doel van de opleiding is bovendien het ontwikkelen van een gemeenschappelijke taal voor natuurondernemers en terreinbeheerders, waardoor wederzijds begrip kan groeien en gezamenlijk gewerkt kan worden aan een duurzamer natuurbeheer. Niveaus De opleiding is op 4 niveaus te volgen, waarbij de basiscursus een losstaande cursus is en niveau 2 en 3 voortbouwen op de niveau 1 en 2. Zie het schema in bijlage 1. Basiscursus Natuurlijk graslandbeheerder (6 dagdelen) De basiscursus is bedoeld voor ondernemers die natuurgronden korte periode in beheer hebben en/of kennis willen maken met natuurlijk graslandbeheer en voor loonwerkers en anderen, die beheer op natuurgrasland uitvoeren in opdracht van een grondeigenaar. Na afloop kennen cursisten de basisbeginselen van natuurlijk graslandbeheer en hebben ze onder andere kennis gemaakt met de meest voorkomende natuurdoeltypen en beheermaatregelen. Niveau 1 Natuurondernemer (16 dagdelen) Dit niveau richt zich op ondernemers die natuurgronden (doorgaans voor korte of middellange periode) in beheer hebben en/of die zich meer willen verdiepen in natuurbeheer. De gronden zijn onderdeel van de bedrijfsopzet, maar vormen niet de hoofdmoot. De ondernemer voert het natuurbeheer uit en doet dit, indien van toepassing, in overleg met de grondeigenaar. In de opleiding wordt onder meer aandacht besteed aan de belangrijkste factoren voor het bereiken van natuurdoelen (zoals maaien en beweiden), bodem-­‐ en waterbeheer en soortenkennis. De grondeigenaar blijL verantwoordelijk voor beheer, monitoring, subsidieaanvragen, communicaMe, natuurherstel etc. Niveau 2 Professioneel natuurondernemer (34 dagdelen) Dit niveau is bedoeld voor ondernemers van wie een groot deel van het bedrijf bestaat uit natuurgronden. Deze ondernemers zijn na het volgen van de opleiding in staat om, indien van toepassing, samen met de grondeigenaar een ecologisch beheerplan op te stellen en uit te voeren. De ondernemer heeL een grote mate van zelfstandigheid bij het uitvoeren van het beheer en de monitoring. Niveau 3 Zelfstandig professioneel natuurondernemer (50 dagdelen) Dit niveau leidt ondernemers op die een volledig of grotendeels op natuurbeheer gericht bedrijf willen voeren. De opleiding is erop gericht om de ondernemer in staat te stellen zelf een ecologisch en economisch bedrijfsplan te maken en zelfstandig natuurbeheer uit te voeren, inclusief alle bijkomende aspecten zoals monitoring, subsidieaanvraag, communicaMe, natuurherstel etc. Niveau 3 wordt afgesloten met een mondeling examen op basis van uw unieke natuurbedrijfsplan. Opleiding Natuurbeheer en ondernemerschap Maatwerk door modulesysteem De opleiding bestaat uit een aantal verplichte modules en een vrije keuzeruimte, waarbij u kunt kiezen voor een module die het best past bij uw bedrijfsplannen. Het vermelde aantal dagdelen is het minimum dat u moet volgen om op een bepaald niveau een diploma te halen. U bepaalt zelf het tempo van uw opleiding; u kunt de modules zo snel mogelijk afronden of juist gespreid over een of meerdere jaren volgen. Bij het aanbieden van de modules houden wij zoveel mogelijk rekening met de seizoensgebonden drukte van het agrarisch bedrijf. Wilt u (nog) niet kiezen voor een opleiding op een van onze niveaus, maar zelf uw unieke pakket samenstellen uit het module –aanbod of alleen die ene specifieke module volgen? Ook dat kan. Een compleet overzicht van onze opleiding vindt u in bijlage 1. Een korte omschrijving van de verschillende modules in bijlage 2. Inschrijven en starten HeeL u belangstelling voor deelname aan onze opleiding, ga dan naar www.vangroenewaarde.nl voor meer informaMe en registreren. Een opleiding van De Opleiding Natuurbeheer en Ondernemerschap is een opleiding van VANGROENEWAARDE en werd ontwikkeld samen met Staatsbosbeer, Natuurmonumenten, CAH Vilentum en HAS Den Bosch. Bijlage 1 Schema Opleiding Natuurbeheer en ondernemerschap Bijlage 2 Omschrijving modules Opleiding Natuurbeheer en ondernemerschap Bij iedere module vindt u een aantal waarden terug, onder de beschrijvende tekst: N = basiscursus (B) of niveau 1, 2 of 3 van de opleiding. Dd = lesMjd (uitgedrukt in dagdelen)*. Dit is de Mjd waarin u acMef lessen volgt of meedoet aan excursies. In sommige gevallen zult u lessen moeten voorbereiden, deze Mjd komt bovenop de vermelde lesMjd, net als de extra Mjd die u mogelijk nodig heeL om een afsluitende toets in de vorm van een kennistest of presentaMe voor te bereiden of een verslag/plan te schrijven. De totale studiebelasMng is abankelijk van uw vooropleiding en (bedrijfs)situaMe en varieert ook per module, waarbij met name de modules die alleen op niveau 2 en 3 worden gegeven extra thuiswerkMjd zullen vergen. * Een dagdeel is een ochtend, middag of avond. -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐ B1 Basiscursus natuurlijk graslandbeheer In deze basiscursus wordt behandeld hoe planten, dieren, bodem en omstandigheden met elkaar verband houden en welke manieren er zijn om de soortensamenstelling te helpen ontwikkelen naar het gewenste doel. Verder leert u veel voorkomende doelsoorten (planten en dieren) van kruidenrijke graslanden herkennen en maakt u kennis met de gedragscode. N: Basis
Dd: 5 M1 Filosofie natuur en ondernemerschap Wat kenmerkt een natuurondernemer die natuur op de eerste plaats zet en voedselproducMe daar ondergeschikt aan maakt? In deze module wordt aandacht besteed aan de filosofie en het economisch denken van de natuurondernemer en aan de samenwerking met terrein beherende organisaMes, als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. N: 1, 2 en 3
Dd: 2 M2 Samenhang landschap, bodem, water en vegetaMe (Landschaps Ecologische Systeem Analyse) Zonder kennis van het landschap waarin en de bodem waarop u werkt, is het slecht te voorspellen wat bepaalde maatregelen voor effect hebben, op de korte en de lange termijn. Verdiep met deze module uw kennis over het verband tussen landschap, bodem, water en vegetaMe en over welke natuurdoelen waar kunnen worden behaald. De Landschaps Ecologische Systeem Analyse past u toe op uw eigen situaMe. N: 1, 2 en 3 Dd: 4 M3 Factoren voor verhogen natuurkwaliteit Natuurontwikkeling in de gewenste richMng, dat is niet alMjd makkelijk te bereiken. Een goede analyse van de uitgangssituaMe vergroot de kansen op succes echter aanzienlijk. Daarbij zijn 3 basisfactoren essenMeel: de bodem (wat is de basis), het natuurdoeltype (wat is het doel) en het graslandbeheer (welke maatregelen). In deze module verdiept u uw kennis over deze basisfactoren voor natuurontwikkeling, waarbij extra aandacht wordt besteed aan de bodem. Ook maakt u een omschrijving van de beheerrelevante factoren en natuurdoelen voor uw eigen terrein. N: 1, 2 en 3 Dd: 4 M4 Graslandbeheer en basis soortenkennis Het herkennen van kenmerkende en zeldzame flora en fauna is een basisvaardigheid in natuurbeheer. In deze module leert u hoe u soorten op naam kunt brengen en wat kenmerkende soorten van bepaalde verschralingsfasen zijn op welke grondsoort. Daarnaast komt aan bod welk graslandbeheer (maaien en beweiden) nodig is om bepaalde natuurdoelen te kunnen behalen. N: 1, 2 en 3
Dd: 6 M5 Verschralingsbeheer: soorten herkennen en maaibeheer Verschralen van graslanden is een belangrijke maatregel om meer biodiversiteit te krijgen: hoe schraler het land hoe meer soorten de kans krijgen. Deze module biedt een verdieping van M4 met veel prakMjkvoorbeelden in het veld. U leert in de prakMjk grasland beoordelen op soorten en verschralingsfasen en welk maaibeheer nodig is, bijvoorbeeld om ongewenste kruiden te bestrijden. Welke verschralingsfasen heeL u op uw bedrijf? N: 2 en 3 Dd: 4 M6 Verschralingsbeheer: bodem en bemesten Bodem, bodemleven en water zijn cruciaal in natuurbeheer én de basis van uw bedrijf. Hoe, wanneer en waarmee u bemest heeL directe invloed op die bodem, logisch. Maar hoe zit dat precies en wat kunt u het beste doen om uw doelen met betrekking tot natuur en producMe te halen? Ontdek de mogelijkheden Mjdens deze module. N: 2 en 3
Dd: 5
M7 SynBioSys in de prakMjk Zou het niet mooi zijn als u vooraf kunt bekijken of de maatregelen die u wilt toepassen ook de plantensoorten gaan opleveren die u in gedachten heeL. Zekerheid krijgt in de natuur niemand, maar met het vegetaMekundige programma Synbiosys heeL u een handig hulpmiddel in handen. N: 2 en 3 Dd: 2
M8 Natuurdoelen en opbrengsten grasland Grasland met een hoge natuurwaarde is geweldig mooi voor planten en dieren, maar hoeveel vee kunt u nog laten lopen op dat land? Uitgaande van de vastgestelde verschralingsfase(n) voor uw eigen situaMe leert u berekenen wat de producMe van het grasland zal worden en hoeveel dieren u op deze gronden zou kunnen houden of hoeveel grasbalen u er zou kunnen oogsten. N: 2 en 3
Dd: 2 M9 Veehouderij Uw natuurbeheersmaatregelen hebben effect. Het grasland wordt schraler, er komen meer en andere soorten planten in voor. Maar wat betekent dat voor de producMe van uw vee? Wat voor effecten heeL natuurgras op de diergezondheid? Kiest u voor vlees of melk, voor koeien, schapen of misschien wel geiten en welk ras is dan kansrijk? Met behulp van een rekenprogramma brengt u de consequenMes van verschillende keuzes voor uw verdienmodel in kaart. N: 2 en 3 Dd: 2 M10 Gegevens verzamelen en monitoring Zonder gegevens over de staat van de natuur op uw bedrijf, is het niet mogelijk een plan te maken voor verbetering ervan. Hoe verzamelt u gegevens over de natuur op uw gronden? Wie schakelt u daarbij in? Uit welke onderdelen bestaat een monitoringsprogramma? Bij afronding van de module heeL u uw eigen monitoringsplan geschreven. N: 3 Dd: 3 M11 Ecologie en natuurbedrijfsplan U wilt dat de natuur de basis vormt van uw bedrijf. Een gedegen beheerplan, waarin ook de uitgangsposiMe goed is omschreven, hoort daarbij. Binnen deze module werkt u onder deskundige begeleiding stap voor stap aan zo’n natuurbedrijfsplan voor uw eigen bedrijf. N: 3 Dd: 6 M12 CommunicaMeplan en CANVAS Als natuurondernemer bent u een publieke dienstverlener. Hoe communiceert u met uw omgeving? Waarvoor kunnen welke doelgroepen op uw bedrijf terecht? Met behulp van CANVAS ontwikkelt u uw eigen businessplan op één A4-­‐tje. Dit plan gebruikt u bij het schrijven van uw eigen communicaMeplan. N: 2 en 3 Dd: 2 M13 Bedrijfseconomisch plan U wilt bijdragen aan een betere natuur nu en in de toekomst, maar u wilt ook een boterham verdienen. Tijdens deze module krijgt u de instrumenten voor het maken van een economisch plan voor uw eigen natuurboerderij. Daarbij hoort het doorrekenen van de consequenMes van de beoogde veranderingen in het beheer op de rendabiliteit van het bedrijf via financiële modellen . N: 3 Dd: 4 F1 Deelbiotopen en biodiversiteit Landschapselementen en deelbiotopen zijn van groot belang voor het verhogen de biodiversiteit. Deze module biedt een kennismaking met verschillende landschapselementen. Welke passen in het landschap waarin u werkt en wat kan dat betekenen voor de verbetering van de biodiversiteit én de producMviteit op uw bedrijf? N: Basis, 1, 2 en 3 Dd: 1
F2 Weidevogelbeheer Met veel weidevogels in Nederland gaat het niet goed. Met verschillende beheermaatregelen worden echter posiMeve resultaten geboekt. Maak in het veld kennis met de basisregels van een goed weidevogelbeheer, waardoor een aantrekkelijke nestomgeving ontstaat en voor volwassen vogels en pullen voldoende voedsel beschikbaar komt. N: Basis, 1, 2 en 3 Dd: 1
F3 Akkerbouw en natuur Akkers vol akkerkruiden, insecten en vogels. De schrik van iedere akkerbouwer? Of kunt u met teeltmaatregelen zeldzame akkerflora een kans geven zonder dat de opbrengst er onder lijdt? Ontdek het zelf Mjdens deze excursie. N: Basis, 1, 2 en 3 Dd: 1 F4 Akkerflora-­‐ en fauna Bent u boer of terreinbeheerder en zou u aan de slag willen met akkers die ruimte bieden aan een grote diversiteit aan planten en dieren? Maar u heeL hierover nog allerlei vragen. Bijvoorbeeld: Hoe pak ik dat aan? Kan het ook uit? Tijdens deze module vergroot u uw kennis van akkerflora en –fauna, leert u hoe een flora-­‐ en faunarijke akker er uit kan zien en wat u daarvoor moet doen en laten. N: 1, 2 en 3
Dd: 2 F5 NevenacMviteiten U denkt aan het verbreden van uw bedrijf met nevenacMviteiten als verkoop van natuurvlees, een camping of een vergaderlocaMe? In deze module krijgt u inzicht in kansrijke en economisch interessante nevenacMviteiten waarbij gebruik gemaakt wordt van de kansen die voortkomen uit het natuurbeheer. Aan de hand van een omgevingsanalyse, een analyse van uw eigen mogelijkheden en interesses en een inventarisaMe van de opleidingseisen en benodigde vergunningen brengt u de kansrijke opMes in kaart. N: 2 en 3
Dd: 2
F6 Bosbeheer Deze module biedt een eerste kennismaking met bosbeheer gericht op verhoging van natuurwaarden. Hoe beheer je houtopstanden? Wat zijn de kosten en de baten? Waar moet je rekening mee houden? Al deze vragen komen aan bod. N: 1, 2 en 3 Dd: 1