Het monetair beleid van het Eurosysteem

Het monetair beleid van
Eurosysteem: een overzicht
het
Lerarendag voor de Generation €uro Students' Award
Brussel, 10 oktober 2012
Luc Aucremanne
Overzicht van de uiteenzetting

Wie doet wat in het Eurosysteem (institutionele aspecten)?

Hoe wordt de koers van het monetair beleid bepaald (monetairbeleidsstrategie)?

Hoe beïnvloedt het monetair beleid de economie (transmissiemechanisme)?

De recente monetairbeleidsbeslissingen geïllustreerd
 renteverlaging van juli 2012
 de "outright monetary transactions" - augustus, september 2012
INSTITUTIONELE ASPECTEN VAN HET EUROSYSTEEM
EU: 27 landen
Monetaire unie sinds 1999: één munt in 11→17 landen
Eurosysteem/Europees Stelsel van Centrale Banken
ESCB
Eurosysteem
Europese Centrale Bank
Raad van Bestuur van
de ECB
Nationale centrale banken
van het eurogebied
Directie van de ECB
Nationale centrale banken
van de EU exclusief het eurogebied
Algemene Raad van de ECB
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/facts/orga/html/or_001.nl.html
Een federaal systeem

Volledig gecentraliseerde monetairbeleidsbeslissingen door de Raad van Bestuur

Nationale centrale banken betrokken bij de
voorbereiding ervan

Decentralisatie van de tenuitvoerlegging van
het monetair beleid

Min of meer grote autonomie van de nationale
centrale banken op andere terreinen
Raad van Bestuur
6
17
Directie
17 NCB's
instructies
vertegenwoordiging
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
Een onafhankelijk systeem

Onafhankelijkheid tegenover politieke autoriteiten
 Verbod instructies te krijgen of zich te laten beïnvloeden
 Persoonlijke onafhankelijkheid
 Verbod op monetaire financiering van de overheidssector

Duidelijk omschreven opdracht: prijsstabiliteit

Verplicht rekenschap af te leggen over het gevoerde monetair beleid
 Hoorzittingen in het Europees Parlement
 Publicaties, uiteenzettingen, persconferenties

Dialoog met de politieke autoriteiten
 Eurogroep, Europese Commissie
 Wisselkoersbeleid
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
Hoofdopdrachten van het Eurosysteem

Monetair beleid
 Primaire doelstelling is prijsstabiliteit

Wisselmarktinterventies en beheer goud-en deviezenreserves van de lidstaten

Betalingssystemen

Financiële stabiliteit

Bankbiljetten
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
De doelstelling volgens het Verdrag

De primaire doelstelling van het Eurosysteem bestaat erin de prijsstabiliteit te handhaven
 Onverminderd dat doel, ondersteunt het Eurosysteem het algemene economische
beleid in de Gemeenschap

Waarom prijsstabiliteit?
 Geen verstoring van de informatie die vervat zit in de relatieve-prijsveranderingen
 Geen blinde herverdeling van de inkomens en de vermogens
 De onzekerheid en de risicopremies in de rentetarieven

Gevolgen van prijsstabiliteit voor de reële economie
 Efficiënte allocatie van de middelen en vertrouwen => investeringen, duurzame groei
en werkgelegenheid

Negatieve ervaringen met prijs(in)stabiliteit in de 20ste eeuw
 Duitse hyperinflatie in 1922-23, deflatie tijdens de jaren 30, inflatie/stagflatie in de
jaren 70
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/hicp/html/index.nl.html
De kwantitatieve definitie van prijsstabiliteit

Het Verdrag geeft geen exacte definitie van prijsstabiliteit

De Raad van Bestuur van de ECB heeft prijsstabiliteit als volgt gedefinieerd:
Consumptieprijzen
Eurogebied als één geheel,
verschillen tussen landen zijn
onvermijdelijk
"Een jaar-op-jaar stijging van de HICP van het eurogebied met minder dan - maar
dicht bij - 2 pct. op de middellange termijn"
Laat graduele aanpak toe: vermijdt te grote volatiliteit in
economische activiteit en rente (bv. na een olieschok)
• Buffer tegen risico van deflatie
• Meetfouten in de HICP
• Structurele inflatieverschillen
Nominaal anker voor de inflatieverwachtingen
DE MONETAIRBELEIDSSTRATEGIE: EEN
SYNTHESE VAN TWEE VISIES OP DE MONETAIRE
TRANSMISSIE
Extra info: http://www.generationeuro.eu/files/Monetary-policy_BE_NL.pdf,
http://www.ecb.int/ecb/educational/facts/monpol/html/mp_001.nl.html en
http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
Monetaire benadering (vereenvoudigd): nadruk op
de geldhoeveelheid M
Centrale bank
Goud en deviezen
Leningen aan banken
Andere activa
Biljetten
Deposito's van banken (reserves)
Andere passiva
Monetaire basis
Commerciële banken
Deposito's bij centrale bank
Kredieten aan commerciële banken
Kredieten aan cliënteel
Andere activa

Leningen bij centrale bank
Deposito's van commerciële banken
Deposito's van cliënteel
Obligaties
Andere passiva
Eigen middelen
Monetaire basis B
Geldhoeveelheid M
Prijspeil P
M=bB
P=MV/Y
 Instabiliteit van zowel b (multiplicator) als V (omloopsnelheid van het geld)
Geldhoeveelheid
(ruime definitie)
Benadering via de rente: nadruk op de centralebankrente en de verwachtingen
Rente van
de centrale bank i
Rente op
de geldmarkt
Stimuleren/afremmen van
de economische activiteit
en verwachtingen

i onder controle van de centrale bank en doorgaans belangrijkste
beleidsinstrument

de monetaire basis (B) wordt een endogene variabele

de geldhoeveelheid (M) is een belangrijke indicator om de risico's voor
prijsstabiliteit op middellange tot lange termijn te beoordelen
Prijspeil P
Monetairbeleidsstrategie van het Eurosysteem: een
pragmatische synthese

Kwantitatieve definitie van prijsstabiliteit: verankering inflatieverwachtingen

Analytisch kader gesteund op de economische en monetaire analyse
 Economische analyse (EA)
 Conjunctuurindicatoren, reële bbp-groei, HICP-inflatie, macro-economishce
projecties, ...
 Informatie over prijsstabiliteit op korte en middellange termijn
 Monetaire analyse (MA)
 Geldhoeveelheid en kredietverstrekking
 Langere-termijnimplicaties voor de prijsstabiliteit, maar ook voor de financiële
stabiliteit
 Onderlinge toetsing (EA+MA) => beoordeling risico's voor de prijsstabiliteit =>
monetairbeleidsbeslissing

In normale omstandigheden heeft die beslissing betrekking op de beleidsrente en niet op
de omvang van de monetaire basis
Belangrijkste rentetarieven van het Eurosysteem
(procenten)
7
7
6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
0
1999
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Rente op de marginale beleningsfaciliteit
Centrale beleidsrente
Rente op de depositofaciliteit
Rente op de geldmarkt (Eonia)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018801
en http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018775
2011
2012
Liquiditeitsverstrekking door het Euroysteem
(miljarden euro's)
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Openmarkttransacties van het Eurosysteem
Geconsolideerde van banken
Liquiditeitsbehoefte
liquiditeitsbehoefte van de banken
Relevante data en extra info:
http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018802 en
http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
Soepele
liquiditeitsverstrekking
helpt kredietverlening
aan economie
te ondersteunen
De rol van de centrale bank bij een liquiditeitscrisis
Kredietverlening van de centrale bank
...en helpt
Commerciële bank A
vermijdt tekort aan liquiditeiten...
krediet-verlening aan de
economie in stand te
Leningen bij centrale bank
Deposito's bij centrale bank
Bank A ziet financiering via
houden.
Deposito van commerciële bank B
de interbankenmarkt opdrogen
Deposito's van cliënteel
Kredieten aan cliënteel
Obligaties
Andere
activa
Noodzaak om
Andere passiva
kredietverlening aan
Spanningen op de markten
Eigen middelen
de economie terug te
schroeven?
Liquideit wordt bij
veilige tegenpartij
(=centrale bank)
geplaatst)
Commerciële bank B
Deposito's bij centrale bank
Krediet aan commerciële bank A
Kredieten aan cliënteel
Andere activa
Twijfels bij kredietwaardigheid van
bank A
Leningen bij centrale bank
Deposito's van commerciële banken
Deposito's van cliënteel
Obligaties
Andere passiva
Eigen middelen

De centrale bank kan op deze manier helpen de gevolgen voor de rest van de economie van een liquiditeitscrisis
in te dijken: het Eurosysteem noemt dit een beleid van verruimde kredietondersteuning.

Deze uitzonderlijke maatregelen van de centrale bank zijn per definitie tijdelijk van aard.

Bij solvabiliteitsproblemen bestaat de enige structurele oplossing in een versterking van de kapitaalbasis.
HOE BEÏNVLOEDT HET MONETAIR BELEID DE
ECONOMIE?
De transmissie van de monetairbeleidsimpulsen
Extra info:
http://www.generationeuro.eu/files/Factors_price_development_BE_NL.pdf
Van de beleidsrente naar de rentes op langere termijn...
Centrale beleidsrente & geldmarktrente
(Eonia) in het eurogebied
Rente curve in
in juli
Rentecurve
juli 2008
2008en
en september
september2012
2012
(percentages)
(percentages)
6
6
Centrale beleidsrente
2012
-1
2011
-1
2010
0
2009
0
2008
1
2007
1
2006
2
2005
2
2004
3
2003
3
2002
4
2001
4
2000
5
1999
5
Geldmarktrente (Eonia)
Eonia 3 m
6m
9m
1J
juli 2008
2J
3J
4J
5J
6J
september 2012
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=3570581 en
http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018775
7J
8J
9J
... en verder naar de rentes die de banken aanrekenen
Centrale beleidsrente
deposito's, opvraagbaar, 3 maanden
Termijndeposito, op 1 jaar
Centrale beleidsrente
Gezinnen, huizen
Bedrijven
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018783 en
http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018801
2012
2011
2005
2003
2004
Centrale beleidsrente
Gezinnen, huizen, variabele rente
Bedrijven
2010
0
2009
0
2008
0
2007
1
2006
1
2005
1
2012
2
2011
2
2010
2
2009
3
2008
3
2007
3
2006
4
2005
4
2004
4
2003
5
2012
5
2011
5
2010
6
2009
6
2008
6
2007
7
2006
7
2003
(procenten)
7
Rente op leningen, lange
termijn
(procenten)
Rente op deposito's
(procenten)
2004
Rente op leningen, korte
termijn
De korte-termijnrente en de wisselkoers
4
1,6
3
1,5
2
1,4
1
1,3
0
1,2
-1
1,1
-2
1
-3
0,9
-4
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
0,8
Renteverschil eurogebied vs Verenigde Staten
EUR/USD wisselkoers (rechterschaal)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018794 en
http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018775
DE MEEST RECENTE MONETAIRBELEIDSBESLISSINGEN
GEÏLLUSTREERD:
I. RENTEVERLAGING VAN JULI 2012
De video van de persconferentie die volgde op de Raad van Bestuur van september 2011 is te
bekijken via http://www.ecb.int/press/tvservices/webcast/html/webcast_120705.en.html en de
volledige tekst is te vinden op http://www.ecb.int/press/pressconf/2012/html/is120705.en.html
(EN)
Economische analyse: economische bedrijvigheid

... kwartaal-op kwartaalgroei van het reële bbp van het eurogebied was nul in het eerste
kwartaal van 2012, na -0,3% in het laatste kwartaal van 2011 ...

... de beschikbare indicatoren laten vermoeden dat de groei verder vertraagd is in het
tweede kwartaal ...

... enquêtegegevens en vertrouwensindicatoren zijn de jongste maanden duidelijk
neerwaarts gericht ...

... grote volatiliteit op de financiële markten getuigt van een hoge graad van onzekerheid

... risico's voor de economische vooruitzichten van het eurogebied blijven neerwaarts
gericht, in een klimaat van bijzonder grote onzekerheid. Zij hebben meer in het bijzonder
te maken met een nieuwe toename van de spanningen op verschillende financiële
markten in het eurogebied
De monetairbeleidskoers en de reële ontwikkelingen
6
140
5
120
4
100
3
2
80
1
60
0
40
-1
20
-2
0
-3
1999
2000
2001
2002
2003
Kwartaalgroei van het bbp
2004
2005
2006
Centrale beleidsrente
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Conjunctuurbarometer EC (rechterschaal)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/reports.do?node=10000053
Eurosysteem-projecties voor de jaarlijkse bbp-groei
BBP
2012
2013
3,5
3
2,5
Dec.
Maart
Juni
2
Sept.
1,5
1,4
Dec.
1
0,5
0
Maart Juni
Sept.
-0,2
-0,5
-0,4
-0,6
-1
Extra info:http://www.ecb.int/pub/pdf/other/ecbstaffprojections201209nl.pdf
Economische analyse: prijsontwikkelingen

De HICP-inflatie in het eurogebied kwam volgens de voorlopige raming van Eurostat in
juni 2012 uit op 2,4%, onveranderd ten opzichte van mei ....

... op grond van het prijsverloop voor aardolie dat door de termijnmarkten wordt
geïmpliceerd, zou de inflatie in de loop van 2012 moeten dalen en in 2013 onder 2%
moeten uitkomen.

Gelet op de zwakke economische groei en het feit dat de inflatieverwachtingen op lange
termijn stevig verankerd zijn, zou de inflatoire druk beperkt moeten blijven.

Rekening houdend met de vandaag genomen beslissingen, zijn de risico's die wegen op
de inflatievooruitzichten op middellange termijn grotendeels in evenwicht.

Het voornaamste neerwaartse risico vloeit voort uit een meer uitgesproken teruggang van
de groei. De opwaartse risico's houden verband met meer uitgesproken olieprijsstijgingen
en met nieuwe verhogingen van de indirecte belastingen.
De monetairbeleidskoers en de prijsontwikkelingen
5
5
10
250
8
4
4
3
3
200
6
150
4
2
2
2
100
0
50
-2
1
1
0
0
-4
0
-6
-50
-8
Centrale beleidsrente
HICP
HICP, ongerekend levensmiddelen en energie
HICP (bij ongewijzigde belastingen)
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
-100
2001
-10
2000
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
-1
1999
-1
Centrale beleidsrente
PPI, ongerekend bouwnijverheid
Olieprijs (Brent in USD, jaar-op-jaargroei, rechterschaal)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/reports.do?node=10000051
Eurosysteem-projecties voor de HICP-inflatie
HICP
3,5
2012
2013
3
2,5
Maart
Dec.
Juni
Sept.
2,6
2,4
Sept. 2,5
Dec. Maart Juni
2
1,5
1,3
1
0,5
0
Extra info:http://www.ecb.int/pub/pdf/other/ecbstaffprojections201209nl.pdf
De monetaire analyse

Wat de monetaire analyse betreft, bedroeg de twaalfmaandsgroei van M3 in mei 2012
2,9%, tegen 2,5% in april en 3% in maart.

Al met al blijft het onderliggende tempo van de monetaire expansie gematigd, met een
zekere volatiliteit van de ontwikkelingen op korte termijn.

Het groeitempo op jaarbasis van de leningen aan de particuliere sector bedroeg in mei
0,4%, tegen 0,8% in april.

De zwakke groei van de leningen weerspiegelt, in grote mate, de huidige conjunctuur (...)
en de geringe vraag naar krediet.

Het is van belang dat de banken hun weerbaarheid versterken opdat een gepaste
kredietverlening aan de economie tot stand zou kunnen komen.
De monetairbeleidskoers en de monetaire ontwikkelingen
14
14
12
12
10
10
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
-2
1999
-2
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Centrale beleidsrente
Jaar-op-jaargroei - M3
Jaar-op-jaargroei - Leningen aan de private sector
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/reports.do?node=10000014
2010
2011
2012
Onderlinge toetsing van de twee pijlers en besluit

Op basis van zijn reguliere economische en monetaire analyses heeft de Raad van
Bestuur besloten de basisrentetarieven van de ECB met 0,25 % te verlagen.

Op de voor het monetair beleid relevante horizon is de inflatoire druk nog verder
afgenomen aangezien sommige van de eerder aangehaalde neerwaartse risico's voor de
groeivooruitzichten werkelijkheid zijn geworden.

In lijn met dit scenario, blijft het onderliggend tempo van de monetaire expansie matig.

De inflatieverwachtingen blijven stevig verankerd.

De economische groei blijft zwak, in een omgeving waar de grote onzekerheid weegt op
het vertrouwen.

... de niet-conventionele maatregelen moeten de monetairbeleidstransmissie
ondersteunen. Die maatregelen (...) zijn, van nature, tijdelijk van aard.
Verankering van de inflatieverwachtingen
5
4
3
2
1
0
-1
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
HICP inflatie
HICP inflatie, ongerekend levensmiddelen en energie
Inflatieverwachtingen op 5 jaar bij professionele voorspellers (SPF)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2971162
2011
2012
DE MEEST RECENTE MONETAIRBELEIDSBESLISSINGEN
GEÏLLUSTREERD:
II. "OUTRIGHT MONETARY TRANSACTIONS" (OMT) AUGUSTUS, SEPTEMBER 2012
De video van de persconferentie die volgde op de Raad van Bestuur van september 2011
is te bekijken via
http://www.ecb.int/press/tvservices/webcast/html/webcast_110908.en.html en de volledige
tekst is te vinden op http://www.ecb.int/press/pressconf/2011/html/is110908.en.html (EN)
of http://www.dnb.nl/binaries/Compleet%20september%202012_tcm46-278171.pdf (NL,
zie "Ten Geleide")
Verstoring van de monetairbeleidstransmissie als gevolg van
de overheidsschuldencrisis
Rente op overheidsschuld met een looptijd
van 2 jaar
Rente op leningen van banken aan KMOs
25
8
20
7
15
6
10
5
5
4
0
3
-5
2009
2
2010
Spanje
Italië
Duitsland
2011
2012
België
Ierland & Portugal
Frankrijk
2009
2010
Spanje
Italië
Duitsland
Informations pertinentes:
http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=9484266
2011
2012
België
Ierland & Portugal
Frankrijk
"Outright monetary operations" (OMT)

(..) aankopen op de secundaire markten van overheidsobligaties van het eurogebied.

De functionering van het monetairbeleidstransmissiemechanisme in alle landen van het
eurogebied vrijwaren, alsook het eengemaakte karakter van het monetair beleid.

De OMTs laten toe in te gaan tegen ernstige verstoringen in de werking van de markten
voor overheidsobligaties, die in het bijzonder voortvloeien uit een ongegronde vrees voor
de omkeerbaarheid van de euro.

Een efficiente backstop die destructieve scenarios moet voorkomen die potentieel
ernstige uitdagingen voor het behoud van prijsstabiliteit met zich zouden brengen.

Het is noodzakelijk dat de regeringen hun aangegane verbintenissen nakomen en dat het
EFSF/ESM voluit zijn rol speelt (...)
Practice makes perfect! Aan de slag dus...

Op http://www.generationeuro.eu/index.php?id=1&L=3 kan je alvast de quiz uitproberen.

Op http://www.ecb.int/ecb/educational/economia/html/index.nl.html kan je testen hoe
goed jij het als lid van de Raad van Bestuur zou doen.
Dank u en
succes!