Het monetair beleid van het Eurosysteem

Het monetair beleid van
Eurosysteem: een overzicht
het
Generation €uro Students' Award – September 2014
Overzicht van de uiteenzetting
Wie doet wat in het Eurosysteem? (institutionele aspecten)
Hoe wordt de koers van het monetair beleid bepaald? (monetairbeleidsstrategie)
Hoe beïnvloedt het monetair beleid de economie? (transmissiemechanisme)
De recente monetairbeleidsbeslissingen geïllustreerd – I : de macro-economische
context in september 2014
De recente monetairbeleidsbeslissingen geïllustreerd – II: de voornaamste maatregelen
sinds juli 2013
Renteverlagingen
Forward guidance
TLTROs
Aankopen van ABS en gedekte bankobligaties
WIE DOET WAT IN HET EUROSYSTEEM?
(INSTITUTIONELE ASPECTEN)
Europese Unie: 28 landen
Monetaire unie sinds 1999 (eurogebied): één munt in 11 18 landen
en vanaf januari 2015 Litouwen als 19e land
EU en MU landen
EU landen
Eurosysteem/Europees Stelsel van Centrale Banken
ESCB
Eurosysteem
Europese Centrale Bank
Raad van Bestuur van
de ECB
Nationale centrale banken
van het eurogebied
Directie van de ECB
Nationale centrale banken
van de EU exclusief het eurogebied
Algemene Raad van de ECB
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/facts/orga/html/or_001.nl.html
Een federaal systeem
Raad van Bestuur
Volledig gecentraliseerde monetairbeleidsbeslissingen door de Raad van Bestuur
6
Maar:
18
Nationale centrale banken betrokken bij de
voorbereiding ervan
Directie
Decentralisatie van de tenuitvoerlegging
van het monetair beleid
Min of meer grote autonomie van de
nationale centrale banken op andere
terreinen
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
18 NCB's
instructies
vertegenwoordiging
Een onafhankelijk systeem
Onafhankelijkheid tegenover politieke autoriteiten
Verbod instructies te krijgen of zich te laten beïnvloeden
Persoonlijke onafhankelijkheid
Verbod op monetaire financiering van de overheidssector
Duidelijk omschreven opdracht: prijsstabiliteit
Verplicht rekenschap af te leggen over het gevoerde monetair beleid
Hoorzittingen in het Europees Parlement
Publicaties, uiteenzettingen, persconferenties
Dialoog met de politieke autoriteiten
Eurogroep, Europese Commissie
Wisselkoersbeleid
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
Hoofdopdrachten van het Eurosysteem
Monetair beleid
Primaire doelstelling is prijsstabiliteit
Wisselmarktinterventies en beheer goud- en deviezenreserves van de lidstaten
Betalingssystemen
Financiële stabiliteit
Bankbiljetten
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
De doelstelling volgens het Verdrag
De primaire doelstelling van het Eurosysteem bestaat erin de prijsstabiliteit te
handhaven
Onverminderd dat doel, ondersteunt het Eurosysteem het algemene
economische beleid in de Gemeenschap
Waarom prijsstabiliteit?
Geen verstoring van de informatie die vervat zit in de relatieveprijsveranderingen
Geen blinde herverdeling van de inkomens en de vermogens
De onzekerheid en de risicopremies in de rentetarieven verkleinen
Gevolgen van prijsstabiliteit voor de reële economie
Efficiënte allocatie van de middelen en vertrouwen => investeringen,
duurzame groei en werkgelegenheid
Negatieve ervaringen met prijs(in)stabiliteit in de 20ste eeuw
Duitse hyperinflatie in 1922-23, deflatie tijdens de jaren 30, inflatie/stagflatie
in de jaren 70
Extra info: http://www.ecb.int/ecb/educational/hicp/html/index.nl.html
De kwantitatieve definitie van prijsstabiliteit
Het Verdrag geeft geen exacte definitie van prijsstabiliteit
De Raad van Bestuur van de ECB heeft prijsstabiliteit als volgt gedefinieerd:
Harmonised Indices of Consumer Prices
Eurogebied als één geheel,
verschillen tussen landen zijn
onvermijdelijk
"Een jaar-op-jaar stijging van de HICP van het eurogebied met minder dan –
maar dicht bij - 2 pct. op de middellange termijn"
Laat graduele aanpak toe: vermijdt te grote volatiliteit in
economische activiteit en rente (bv. na een olieschok)
• Buffer tegen risico van deflatie
• Meetfouten in de HICP
• Inflatieverschillen tussen landen
Nominaal anker voor de inflatieverwachtingen
HOE WORDT DE KOERS VAN HET MONETAIR
BELEID BEPAALD ?
(MONETAIRBELEIDSSTRATEGIE)
Extra info: http://www.generationeuro.eu/files/Monetary-policy_BE_NL.pdf,
http://www.ecb.int/ecb/educational/facts/monpol/html/mp_001.nl.html en
http://www.ecb.int/ecb/educational/movies/html/index.nl.html
Monetaire benadering (vereenvoudigd): nadruk op
de geldhoeveelheid (M)
Centrale bank
Goud en deviezen
Leningen aan banken
Andere activa
Biljetten
Deposito's van banken (reserves)
Andere passiva
Monetaire basis (B)
Commerciële banken
Deposito's bij centrale bank
Kredieten aan commerciële banken
Kredieten aan cliënteel
Andere activa
Leningen bij centrale bank
Deposito's van commerciële banken
Deposito's van cliënteel
Obligaties
Andere passiva
Eigen middelen
Geldhoeveelheid ruime definitie (M)
Monetaire basis B
Geldhoeveelheid M
Prijspeil P
M=bB
P=MV/Y
Instabiliteit van zowel b (geldmultiplicator) als V (omloopsnelheid van het geld)
Benadering via de rente: nadruk op de centralebankrente en de verwachtingen
Rente van
de centrale bank i
Rente op
de geldmarkt
Stimuleren/afremmen van
de economische activiteit
en verwachtingen
Prijspeil P
i onder controle van de centrale bank en doorgaans belangrijkste
beleidsinstrument
de monetaire basis (B) wordt een endogene variabele
de geldhoeveelheid (M) is een belangrijke indicator om de risico's voor
prijsstabiliteit op middellange tot lange termijn te beoordelen
Monetairbeleidsstrategie van het Eurosysteem: een
pragmatische synthese
Kwantitatieve definitie van prijsstabiliteit: verankering inflatieverwachtingen
Analytisch kader gesteund op de economische en monetaire analyse
Economische analyse (EA)
Conjunctuurindicatoren, reële bbp-groei, HICP-inflatie, macro-economishce
projecties, ...
Informatie over prijsstabiliteit op korte en middellange termijn
Monetaire analyse (MA)
Geldhoeveelheid en kredietverstrekking
Langere-termijnimplicaties voor de prijsstabiliteit, maar ook voor de financiële
stabiliteit
Onderlinge toetsing (EA+MA) => beoordeling risico's voor de prijsstabiliteit =>
monetairbeleidsbeslissing
In normale omstandigheden heeft die beslissing betrekking op de beleidsrente (i)
en niet op de omvang van de monetaire basis (B)
HOE BEÏNVLOEDT HET MONETAIR BELEID DE
ECONOMIE?
(TRANSMISIEMECHANISME)
De transmissie van de monetairbeleidsimpulsen
Extra info:
http://www.generationeuro.eu/files/Factors_price_development_BE_NL.pdf
Van de beleidsrente naar de rentes op langere termijn...
Centrale beleidsrente & rente op de geldmarkt (Eonia)
6
6
5
5
4
4
4
3
3
3
2
2
2
1
1
1
0
0
-1
-1
6
4,25%
5
0
0,05%
Centrale beleidsrente
Rente op de geldmarkt (Eonia)
2014
2012
2013
2010
2011
2008
2009
2006
2007
2004
2005
2003
2002
2000
2001
1999
-1
Rendementscurve
3 m 1j
2j
3j
4j
5j
2008
2010
2012
Augustus 2014
6j
7j
8j
2009
2011
2013
Door de beleidsrente te wijzigen beïnvloedt de centrale bank de rentetarieven op langere termijn
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=3570581 et
http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018775
9j 10j
... en verder naar de rentes die de banken aanrekenen
7
(procenten)
Rente op leningen, lange
termijn
Rente op deposito's
7
(procenten)
7
6
5
5
5
4
4
4
3
3
3
2
2
2
1
1
1
0
0
0
Centrale beleidsrente
Gezinnen, huizen, variabele rente
Bedrijven
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
6
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
6
Centrale beleidsrente
deposito's, opvraagbaar, 3 maanden
Termijndeposito, op 1 jaar
(procenten)
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Rente op leningen, korte
termijn
Centrale beleidsrente
Gezinnen, huizen
Bedrijven
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018783 en
http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018801
Huidige verstoring van de monetairbeleidstransmissie
Leningen aan niet-financiële ondernemingen
Leningen aan huishoudens
(jaar-op-jaargroei)
(jaar-op-jaargroei)
12
12
10
10
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
-2
-2
-4
-4
-6
-6
-8
-8
-10
-10
-12
-12
Duitsland
Frankrijk
België
Italië
Spanje
Portugal
Griekenland
Ierland
Eurogebied
Ondanks de bijzonder lage beleidsrente, blijft de bancaire kredietverstrekking aan de reële economie uiterst
zwak, inzonderheid wat de leningen aan de bedrijven betreft
Relevante data :
http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2019173
De korte-termijnrente en de wisselkoers
4
1,6
3
1,5
2
1,4
1
1,3
0
1,2
-1
1,1
-2
1
-3
0,9
-4
1999
0,8
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Renteverschil eurogebied vs Verenigde Staten (linkerschaal)
EUR/USD wisselkoers (rechterschaal)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018794 en
http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018775
2013
2014
DE RECENTE MONETAIRBELEIDSBESLISINGEN
GEILLUSTREERD – I : DE MACROECONOMISCHE
CONTEXT IN SEPTEMBER 2014
(ZIE PERSCONFERENTIE VAN SEPTEMBER 2014)
De videos van de persconferenties die volgen op de Raad van Bestuur zijn te bekijken via
http://www.ecb.europa.eu/press/tvservices/webcast/html/index.en.html en de volledige teksten
zijn te vinden op http://www.ecb.europa.eu/press/pressconf/2014/html/index.en.html (EN)
Economische analyse: economische bedrijvigheid
... het reële bbp van het eurogebied bleef in het tweede kwartaal van 2014 onveranderd
...
... voor het derde kwartaal wijzen de conjunctuurindicatoren beschikbaar tot augustus op
een achteruitgang van de groeidynamiek ...
... de binnenlandse vraag wordt ondersteund door de reeks monetairbeleidsmaatregelen,
de aan de gang zijnde verbetering van de financiële voorwaarden, ...
... het herstel wordt bemoeilijkt door de hoge werkloosheid, de aanzienlijke
capaciteitsonderbenutting, de aanhoudende negatieve groei van bancaire leningen aan
de private sector, …
... de risico's voor de economische vooruitzichten van het eurogebied zijn neerwaarts
gericht.
De monetairbeleidskoers en de reële ontwikkelingen
140
6
5
120
4
100
3
2
80
1
60
0
-1
40
-2
20
-3
-4
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Kwartaalgroei van het bbp
Centrale beleidsrente
Conjunctuurbarometer EC (rechterschaal)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/reports.do?node=10000053
0
Opeenvolgende Eurosysteem-projecties voor de
jaarlijkse bbp-groei
BBP
2014
2015
3,5
3
Juni
Dec. Maart
2,5
2
Sept.
2,6
Dec.
Maart
1,5
Juni
Sept.
1
1,1
0,7
0,5
0,6
0
Extra info:http://www.ecb.int/pub/pdf/other/ecbstaffprojections201309nl.pdf
Economische analyse: prijsontwikkelingen
De HICP-inflatie in het eurogebied kwam volgens de voorlopige raming van Eurostat in
augustus 2014 uit op 0,3%, na 0,4% in juli.
De inflatie is nu al geruime tijd laag.
De inflatie wordt verwacht laag te blijven de komende maanden, alvorens geleidelijk aan
te trekken in 2015 en 2016.
De beslissingen van vandaag werden genomen om de goede verankering van de
inflatieverwachtingen op de middellange en lange termijn te verzekeren, in lijn met onze
doelstelling de inflatie onder, maar dicht bij 2 % te houden.
We zullen de risico’s voor de prijsontwikkeling op middellange termijn nauwgezet blijven
opvolgen en daarbij focussen op de mogelijke weerslag van de vertraagde
groeidynamiek, de geopolitieke spanningen, wisselkoersontwikkelingen en de transmissie
van onze monetairbeleidsmaatregelen.
De monetairbeleidskoers en de prijsontwikkelingen
5
5
4
4
3
3
250
10
8
200
6
150
4
2
2
2
100
0
50
-2
1
1
0
0
-4
0
-6
-50
-8
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2000
1999
2001
Centrale beleidsrente
HICP
HICP, ongerekend levensmiddelen en energie
HICP (bij ongewijzigde belastingen)
-100
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
-1 -10
-1
Centrale beleidsrente
PPI, ongerekend bouwnijverheid
Olieprijs (Brent in USD, jaar-op-jaargroei, rechterschaal)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/reports.do?node=10000051
Opeenvolgende Eurosysteem-projecties voor de
HICP-inflatie
HICP
2014
3,5
2015
3
2,5
Dec.
2
Maart
Juni Sept.
1,7
Dec.
1,5
Maart
1
0,5
Juni
Sept.
0,7
0,5
0,5
0
Extra info:http://www.ecb.int/pub/pdf/other/ecbstaffprojections201309nl.pdf
Risico op te lange periode van lage inflatie en
loskoppeling van de inflatieverwachtingen
Inflatie en verwachtingen op korte en middellange termijn
3,5
Inflatieverwachtingen op lange termijn
3,5
3
3
2,5
2,5
2
2
1,5
1,5
1
1
0,5
0,5
0
2010
2012
2014
2016
HICP
december 2013
maart 2014
juni 2014
september 2014
2018
2020
0
1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
Vijfjaars inflatieswap over vijf jaar
Inflatievooruitzichten over vijf jaar, door de ECB gehouden
kwartaalenquête bij professionele voorspellers
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2971162
De monetaire analyse
… gegevens voor juli 2014 bevestigen het gematigde tempo van de onderliggende groei
in de ruime geldhoeveelheid (M3)…
... de twaalfmaandsgroei beliep 1,8% in juli, vergeleken met 1,6% in juni.
De groeivoet op jaarbasis van de leningen aan de niet-financiële bedrijven bleef met
-2,2% negatief in juli …
De kredietverlening aan de niet-financiële bedrijven weerspiegelt de vertraagde link met
de conjunctuurcyclus, het kredietrisico, aanbodfactoren en de aan de gang zijnde
balansaanpassingen in de financiële en niet-financiële sector
… de ECB voltooit de alomvattende beoordeling van de balansen van de banken die van
cruciaal belang is om belemmeringen in het kredietaanbod weg te werken.
De monetairbeleidskoers en de monetaire ontwikkelingen
14
14
12
12
10
10
8
8
6
6
4
4
2
2
0
0
-2
-2
-4
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Centrale beleidsrente
Jaar-op-jaargroei - M3
Jaar-op-jaargroei - Leningen aan de private sector
-4
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/reports.do?node=10000014
Onderlinge toetsing van de twee pijlers en besluit
Een onderlinge toetsing van de resultaten van de economische analyse met de signalen
die de monetaire analyse geeft heeft de Raad van Bestuur ertoe aangezet maatregelen te
treffen die de accommoderende oriëntatie van het monetair beleid zullen versterken en de
kredietverstrekking aan de reële economie zullen ondersteunen.
De Raad van Bestuur heeft beslist:
De rentevoet op de voornaamste herfinancieringsoperaties van het Eurosysteem met 10
basispunten te verlagen tot 0,05% en de rentevoet op de marginale beleningsfaciliteit te
verlagen met 10 basispunten tot 0,30%. De rente op de marginale depositofaciliteit werd
verlaagd met 10 basispunten, tot -0,20%.
Te starten met de aankoop van effecten van de niet-financiële private sector :
Asset Backed Securities (ABS)
Gedekte bankobligaties (covered bonds)
De nieuwe maatregelen… zullen een aanzienlijke impact hebben op de balans van het
Eurosysteem. Zij versterken het arsenaal van maatregelen die de jongste maanden
werden genomen (rentverlagingen, forward guidance & TLTROs).
DE RECENTE MONETAIRBELEIDSBESLISSINGEN
GEILLUSTREERD - II : DE VOORNAAMSTE
MAATREGELEN SINDS JULI 2013
•
RENTEVERLAGINGEN (NOVEMBER 2013, JUNI 2014 & SEPTEMBER 2014)
•
FORWARD GUIDANCE (SINDS JULI 2013)
•
TARGETED LONG-TERM REFINANCING OPERATIONS (TLTROS) (JUNI 2014)
•
AANKOPEN VAN ABS EN GEDEKTE BANKOBLIGATIES (SEPTEMBER 2014)
De videos van de persconferentie sdie volgen op de Raad van Bestuur zijn te bekijken via
http://www.ecb.europa.eu/press/tvservices/webcast/html/index.en.html en de volledige teksten
zijn te vinden op http://www.ecb.europa.eu/press/pressconf/2014/html/index.en.html (EN)
Beleidsrentes van het Eurosysteem
(procenten)
6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
0
0
-1
2007
-1
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Rente op de depositofaciliteit
Centrale beleidsrente
Rente op de marginale beleningsfaciliteit
Rente op de geldmarkt (Eonia)
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018801
en http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=2018775
2014
Aangezien de beleidsrente haar ondergrens benaderde en vervolgens
bereikt heeft, werden alternatieve - zogeheten niet-conventionele monetairbeleidsinstrumenten aangewend
Forward guidance :
Eerst aangenomen in juli 2013
Nog steeds van kracht, maar niet langer met neerwaartse oriëntatie
“Wat onze forward guidance betreffende de beleidsrentevoeten betreft, …, die
rentevoeten zullen geruime tijd op hun huidige peil blijven”
Aankondiging van TLTROs in juni 2014 :
Voorwaardelijke lange-termijnfinanciering voor de commerciële banken, met als
expliciete doelstelling de kredietverlening aan de private sector te ondersteunen
Er zijn in totaal 8 TLTROs voorzien gedurende de periode september 2014 - juni 2016
Aankondiging van een aankoopprogramma van ABS en van gedekte bankobligaties in
september 2014 :
ABS : leningen omgevormd tot verhandelbare effecten die vervolgens kunnen doorverkocht
worden
Gedekte bankobligaties: obligaties gedekt door vorderingen en die een belangrijke rol spelen
voor de financiering van de banken in het eurogebied.
De renteverlagingen in combinatie met de forward guidance hebben
geleid tot een verdere afvlakking van de rendementscurve
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1
0
0
-1
-1
3m
1j
15/07/2008
2J
3j
3/07/2013
4j
5j
4/07/2013
6j
7/11/2013
7j
8j
9j
5/06/2014
Periode met forward guidance
Relevante data: http://sdw.ecb.europa.eu/browse.do?node=3570581
10j
4/09/2014
Hoe zullen de andere recente maatregelen de
kredietverlening door commerciële banken ondersteunen?
Activa
De commerciële
bank wordt telkens
aangezet haar
kredietverlening te
verhogen
Door ABS te kopen
creëert de centrale
bank op de balans
van de commerciële
bank nieuwe ruimte
voor kredietverlening
Balans van een commerciële bank
Passiva
Deposito’s bij de centrale bank
Leningen bij de centrale bank
Kredieten aan cliënteel
Deposito’s van cliënteel
Andere activa (obligaties, ABS,
aandelen,…)
Obligaties
Andere passiva
Eigen middelen
De aankopen van
gedekte bankobligaties
vergemakkelijken de
uitgifte ervan en
verlagen de
financieringskost
De via de TLTROs
aangeboden leningen
op lange termijn
vergemakkelijken de
herfinanciering van de
commerciële bank
Met de TLTROs vergemakkelijkt de centrale bank de herfinanciering van de commerciële bank; met haar
aankopen van gedekte bankobligaties vergemakkelijkt zij de uitgifte ervan en verlaagt ze de
financieringskost; met haar aankopen van ABS creëert ze op de balans van de commerciële bank nieuwe
ruimte voor kredietverlening.
Aldus maakt de centrale bank het voor de commerciële bank mogelijk – en spoort haar daartoe aan – meer
krediet te verstrekken aan de huishoudens en de bedrijven.
De toename van de kredietverstrekking leidt tot een verhoging van de bestedingen die de nodige prijsdruk
genereert om de inflatie op peil te houden, namelijk dicht bij de doelstelling van 2 %.
Practice makes perfect! Aan de slag dus...
Op http://www.generationeuro.be kan je alvast de quiz uitproberen.
Op http://www.ecb.int/ecb/educational/economia/html/index.nl.html kan je testen
hoe goed jij het als lid van de Raad van Bestuur zou doen.
Dank u en
succes!