JJG DEEL 3 ARBEID-ENERGIE-VERMOGEN 1. ARBEID -) -) Een kracht verricht arbeid als deze een verplaatsing veroorzaakt JJJG F en ∆r : zelfde richting; tegengestelde zin Vb: arbeid verricht door de wrijvingskracht -) Boekentas vasthouden? Arbeid? JJJG -) F en ∆r : zelfde richting en zin Fw Fw F F JJJJG JJJJG JJJG JJG G F G F 1.1JJG Arbeid bij constante kracht JJG ∆r JG ∆r W = + F . ∆r W= 1Nx1m = 1J(oule) -) Eenheid W: ⎡⎣ W ⎤⎦ = ⎡ F ⎤ . ⎡⎣ ∆r ⎤⎦ = ........... ⎣ ⎦ G G G -) Opmerkingen: Slede op helling Veroorzaakt verplaatsing JJG G JJG q (F, ∆r) = 180° JJG ∆r F G G JJG q F.cos(F, ∆r) W = F .cos180°. ∆r = − F . ∆r JJG ∆r OF ? 2 G JJG b)Fen ∆r // maar zin ≠ -) Kracht- en verplaatsingsvector zijn onderling niet evenwijdig JJ G G q W = F .cos(F, ∆r). ∆r . ∆r GpG • vooraf: het scalair product van 2 vectoren a en b : a.b = a . b .cos(a,b) G JJG q (F, ∆r) w 1 -) 1 Joule : kleine eenheid! JG −F c) beweging volgens de x-as JJ G G q W = F .cos(F, ∆ x). ∆x of W = Fx . ∆x Fx G G W = F.∆r 3 W=Fx.|∆x| ∆x x Arbeid W: oppervlak onder Fx 4 1 1.2 Arbeid bij niet constante kracht -) vb: arbeid verricht op een veer om deze uit te rekken -) betekenis bepaalde integraal: hdb. blz. 137 -) Arbeid verricht door niet constante kracht Fx bij verplaatsing ∆x 0m x-as x F(x) F(x) = k.x vb.: veer, wagen bij versnellen Fx x Fxi F Wi = Fxi.∆xi ∆l 0 ∆xi x W = ∑ Fxi .∆x i of BETER: i=1 n x i =1 x0 W = lim ∑ Fxi .∆x i of W = ∫ Fx .dx n→∞ x ∆l x0 0 W = ∫ Fx (x).dx = ∫ Fx (x).dx = ....... n 5 Tussenvoegsel: conservatieve- en niet conservatieve kracht 6 -) NIET-CONSERVATIEVE KRACHT De arbeid hangt af van de gevolgde weg -) CONSERVATIEVE KRACHT • vb.: wrijvingskrachten De arbeid hangt niet af van de gevolgde weg • fietsen van A naar B • vb.: zwaartekracht, veldkrachten A B A B Situatie 1: Situatie 2: Zelfde arbeid door zwaartekracht verricht voor beide situaties: W = - m.g.h zie oef blz. 135 Situatie 2: wrijvingskracht verricht meer negatieve arbeid 7 8 2