Werken aan bewustwording

Werken aan bewustwording van medewerkers
Het werken aan de bewustwording van medewerkers is een belangrijke voorwaarde voor
verandering van omgaan met vrijheidsbeperking en het afbouwen van onrustbanden te kunnen
komen. Het is ook een van de moeilijkste onderdelen van dit verbetertraject. Het heeft te maken
met cultuur en het veranderen van gewoontes in de dagelijkse zorg. Dit zijn taaie thema’s die om
aanhoudende aandacht van het verbeterteam vragen.
Tips om te werken aan bewustwording:
1. De uitvoeren van herhaalde Geeltjesmetingen maakt medewerkers bewust van hoe vaak zij
onrustbanden of vergelijkbare vrijheidsbeperkingen toepassen
2. Indien nog niet aanwezig: ontwikkel met het team een visie op de zorg en waar je als team voor
staat met betrekking tot de zorg rondom vrijheidsbeperking. Schrijf deze visie op en hang hem
op een duidelijke plaats op de afdeling/unit.
3. Voor verzorgenden: gebruik werkboek Sting Leven in vrijheid, werken aan vrijheid. Op pagina 9
staat een overzicht van de oefeningen in het werkkboek, gerangschikt naar thema. Er is een
bijbehorende DVD ‘Volgens mij … ‘ die destijds door Actiz (toen nog Arcares) onder alle leden is
verspreid. De DVD is voor Actiz leden te downloaden via het ledennet. Het werkboek in het
overzicht van formulieren en documenten achteraan in de toolkit.
4. Voor persoonlijk begeleiders: gebruik de oefeningen 1 t/m 6 uit de VGN-handreiking Nadenken
over vrijheidsbeperking van mijn cliënt. Een handreiking voor begeleiders in de zorg voor
mensen met een verstandelijke beperking. Deze handreiking is bij de startconferentie uitgereikt
en digitaal beschikbaar op www.vgn.org
5. Gebruik de Attitudelijst om met elkaar in gesprek te gaan. Laat elke medewerker deze lijst
invullen en bespreek met elkaar de antwoorden. Kijk en klik voor de Vragenlijst Attitude in
overzicht van formulieren en documenten achteraan in de toolkit.
6. Speel Jekyll & Hyde: In een Dr. Jeckyll en Mr.Hyde oefening vraag je van mensen om nu eens
niet na te denken over het goede, maar na te denken over hoe ze van iets een zo groot
mogelijke ramp kunnen maken. Wat is er nodig om iets finaal te laten mislukken. Je moet
bijvoorbeeld een ander team adviseren over een verbetertraject en de Mr.Hyde wordt in je
wakker....
Over de film: Dr.Jeckyll maakt een drankje dat er voor zorgt dat zijn (slechte) alter-ego
tijdelijk de overhand krijgt. Mr.Hyde is groot en sterk, maar ook een monsterachtig lelijk mens.
Als mr.Hyde durft dr.Jeckyll dingen te ondernemen waar hij als zichzelf niet over zou peinzen.
Het lijkt mooi totdat mr.Hyde de overhand krijgt en bovendien begint met moorden...
Deze opzet/oefening kan erg goed werken. Het brengt humor en mensen vinden het makkelijker
te bedenken wat je moet doen om iets te laten mislukken dan wat je moet doen om iets te
laten slagen. En vaak doen mensen veel van die 'verkeerde dingen' opvallend vaak... Een
volgende stap is uiteraard om deze verkeerde dingen om te zetten in goede dingen. Een goede
terugkoppeling is wel belangrijk bij deze oefening. De oefening kan beter in niet al te grote
groepen worden gedaan.
7. Strokenoefening. De strokenoefening kan op diverse manieren worden gebruikt. Je kunt een
keuze maken door alleen die stroken te gebruiken met maatregelen binnen de instelling of de
hele set stroken gebruiken. Vervolgens kun je een groepje medewerkers en/of
familie/vertegenwoordigers vragen de stroken op volgorde van licht naar zware maatregel te
leggen. Dit kun je doen vanuit diverse perspectieven: vanuit de cliënt, vanuit jezelf, vanuit het
team. Er zal discussie ontstaan over waarom iemand de ene maatregel wel of niet zwaar vindt.
Ook zal duidelijk worden dat cliënten maatregelen verschillende kunnen ervaren. Het gesprek
hierover draagt bij aan bewustwording. Je vindt de strokenoefening achterin de toolkit op het
overzicht van formulieren en documenten.
Verbetertraject Ban de band uit Nederland