Lesopzet en opdrachten

Historisch Twitteren
De strijd om het vrouwenkiesrecht, het kinderwetje en Troelstra’s mislukte revolutie
Doel van de les
Leerlingen doen kennis op over een historische gebeurtenis of kwestie. Daarnaast leren ze de
verschillende standpunten kennen en begrijpen van betrokken personen. De leerlingen worden
gestimuleerd om zich in te leven in de motieven van de verschillende personen om zo een goede
twitterdiscussie te kunnen houden.
Beginsituatie
De opdracht is gemaakt voor de bovenbouw. Het past in het thema ‘rechtsstaat en democratie’ dat
onderdeel is van het schoolexamen. In dit geval is het uitgevoerd in 4havo en 5vwo.
Lesduur
Voor één onderwerp met uitleg ongeveer 15 minuten. Per onderwerp ongeveer 10 minuten. De
nabespreking kan veel tijd in beslag nemen, afhankelijk van het aantal uitgevoerde onderwerpen.
Afhankelijk dus van het doel kan de tijdsduur variëren van 20 tot 50 minuten.
Voorbereiding
Voor de les heeft de docent een aantal A4tjes gemaakt met daarop bovenaan per blaadje een
historische gebeurtenis of kwestie typt en daaronder de namen van vier personen die daar iets mee
te maken hadden. Het is handig om een aantal kernwoorden toe te voegen die de leerlingen helpen
om hun uitspraken te formuleren en richting geven aan de discussie.
Instrueren
1. Wat gaan we doen?
In deze les gaan jullie je verdiepen in een aantal politieke kwesties die zich eind negentiende en
begin twintigste eeuw in Nederland afspeelden. Daarbij krijgen jullie inzicht in de standpunten
van verschillende personen die daarbij betrokken waren.
2. Hoe gaan we het doen?
Jullie gaan met elkaar ‘twitteren’ over de politieke kwestie. Hiervoor vormen jullie groepjes van
vier. Elk groepje krijgt een politieke kwestie en vier personen die daarbij betrokken waren. De
bedoeling is dat jullie in het boek op zoek gaan naar de inhoud van de kwestie en de standpunten
van de personen. Als jullie de informatie hebben gevonden, kiezen jullie elk een persoon. De
bovenste persoon (waar ‘opent’ voor staat) begint de discussie door een eerste ‘twitterbericht’
te sturen. In de twitterberichten moet in ieder geval aandacht worden besteed aan de punten
die op jullie A4tje genoemd zijn. Als jullie denken dat jullie uitgetwitterd zijn dan roepen jullie mij
erbij en nemen we de opdracht samen door.
3. Waarom doen we dit?
Een belangrijke vaardigheid van het vak geschiedenis is ‘inleving’. Het is belangrijk dat jullie niet
alleen standpunten van personen kennen, maar ook begrijpen waarom ze bepaalde standpunten
hadden. Door je voor te stellen dat je een historisch persoon bent en je mening moet geven over
een kwestie, leer je om je in te leven.
Uitvoeren
Ik begin de les met twee vragen als: ‘Wat als Aletta Jacobs in een tweet had kunnen pleiten voor het
vrouwenkiesrecht, wat zou zij zeggen. En hoe zou bijvoorbeeld Pieter J. Troelstra daarop gereageerd
hebben?’ De leerlingen kunnen hier dan op reageren. Vervolgens wordt de leerlingen uitgelegd dat
ze gaan twitteren over een historische gebeurtenis of kwestie en dat ze zich daarbij moeten inleven
in het standpunt van een persoon die betrokken was bij die gebeurtenis/kwestie. Het is handig om
de leerlingen een voorbeeld tweet te geven van wat je goedkeurt, zoals ‘‘Aletta_J: Waarom worden
vrouwen zo achtergesteld? Ook wij zijn slim en kunnen stemmen # vrouwenkiesrecht’. En ook heel
duidelijk maakt wat niet de bedoeling is, zoals ‘Bitches aan de macht!’ met als één van de reacties ‘y
no stay in the kitchen’.
Om de opdracht uit te kunnen voeren moeten de leerlingen groepjes van vier vormen. Elk groepje
krijgt een ander onderwerp. Bij de nabespreking kunnen de groepjes elkaar dan informeren over de
gevonden informatie en wordt eventueel kopieergedrag voorkomen. De vier rollen worden tussen de
leerlingen verdeeld en dan kunnen ze op zoek naar informatie over het onderwerp en hun persoon.
Als informatiebron kan de lesmethode dienen, maar er kan natuurlijk gekozen worden voor
aanvullend of vervangend materiaal.
Als de leerlingen hebben uitgezocht waar hun onderwerp over gaat en wat de achtergrond en
denkbeelden van hun personen zijn, kunnen ze aan de slag. De leerling die de bovenste persoon
heeft gekozen, opent de discussie. Vervolgens gaat het blaadje rond, zodat de leerlingen op elkaar
kunnen reageren. Op het moment dat de leerlingen denken uitgeschreven te zijn, kan de docent erbij
geroepen worden om de opdracht te controleren. Eventueel kan het groepje dan een nieuw
onderwerp krijgen.
Nabespreken
De nadruk bij de nabespreking ligt op de gevonden informatie en de standpunten van de personen.
Deze informatie van de leerlingen kan gebruikt worden om korte lijstjes te maken over de inhoud van
de kwestie en de houding van de personen ten opzichte van die kwestie. Op die manier hebben de
leerlingen alvast (een gedeelte van) een samenvatting voor de toets. Als een paar groepjes hetzelfde
onderwerp hebben behandeld, is het ook heel interessant om naar de overeenkomsten en
verschillen te kijken.
Daarnaast is het belangrijk om te bekijken wat de leerlingen eventueel moeilijk vonden, niet alleen
wat betreft het vinden van informatie, maar vooral ook in het verwoorden van de standpunten.
Evaluatie
De meeste leerlingen vinden het een leuke opdracht en gaan enthousiast op zoek naar de benodigde
informatie in het boek. Wat goed is om in de gaten te houden is de manier waarop de tweets
verwoord worden. Niet elke uitspraak is even historisch verantwoord, zoals hierboven ook als is
aangegeven. Daarnaast zijn er nog wel wat leerlingen die zich verliezen in het schrijven van ‘grappige’
berichten en daarmee de inhoud van de discussie uit het oog verliezen. Het is daarom erg belangrijk
om de voortgang in de groepjes goed in de gaten te houden.
Het ene groepje is sneller uitgeschreven dan het andere groepje, daarom is het handiger om
meerdere onderwerpen achter de hand te hebben, zodat de snellere leerlingen zich niet hoeven te
vervelen.
De leerlingen vonden het fijn dat er tijdens de nabespreking nog een aantal belangrijke punten
werden opgeschreven die ze konden gebruiken voor het leren. Dit vergrootte in hun ogen het nut
van de opdracht.
Misschien is het ook mogelijk om de leerlingen echt te laten twitteren, maar mijn kennis van twitter
is te beperkt om te weten of dit ook praktisch uitvoerbaar is (bijvoorbeeld afgeschermd van de
buitenwereld).
Historisch ‘Twitteren’
Onderwerp: Kinderwetje 1874
Rollen:
-
Leerling:
(opent) Samuel van Houten
Domela Nieuwenhuis
Pieter J. Troelstra
Abraham Kuyper
Aandachtspunten
-
Situatie voor invoering van het kinderwetje
Gedachte achter kinderwetje
Voordelen kinderwetje
Nadelen kinderwetje
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
……………………………………………
Historisch ‘Twitteren’
Onderwerp: mislukte revolutie 1918
Rollen:
-
Leerling:
(opent) Pieter J. Troelstra
Jan Bomans (katholiek kamerlid)
Alexander Willem Frederik Idenburg (protestantse minister)
Herman Adriaan van Karnebeek (liberale minister)
Aandachtspunten
-
Europese onrust
Nederlandse situatie
Reden voor poging revolutie
Resultaat van de poging
Gevolg van de revolutie voor de socialisten
………………………………
………………………………
………………………………
………………………………
Historisch ‘Twitteren’
Onderwerp: strijd om vrouwenkiesrecht
Rollen:
-
Leerling:
(opent) Aletta Jacobs
Abraham Kuyper
Henri Marchant (links/liberaal)
Pieter J. Troelstra
aandachtspunten
-
Situatie kiesrecht eind 19e eeuw
Vrouwenemancipatie
Opleidingsniveau
Rolverdeling man-vrouw
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….
…………………………………………….