GESCHIEDENIS VAN `VROUWEN` WETTEN 8 MAART

GESCHIEDENIS VAN ‘VROUWEN’ WETTEN
8 MAART: INTERNATIONALE VROUWENDAG
Demonstratie voor vrouwenkiesrecht 1914
Internationale Vrouwendag wordt elk jaar
gevierd op 8 maart. In 2011 was het
honderd jaar geleden dat de eerste
Internationale Vrouwendag werd gehouden.
In het begin was de verbetering van
vrouwenrechten, vooral het vrouwenkiesrecht, het doel.
Tegenwoordig wordt vrouwendag vaak
georganiseerd rond een speciaal thema
zoals 'tegen geweld' of 'gelijke
behandeling'. Hieronder een kort overzicht
wat er in Nederland de afgelopen 100 jaar
bereikt is. En als u stemt op donderdag 22
mei a.s. herdenk dan uw voormoeders.
1871: Universiteit open gesteld voor vrouwen. Aletta Jacobs was de eerste vrouw in Nederland die
formeel aan een Universiteit mocht studeren
1907: De Eerste Internationale Socialistische Vrouwenconferentie vond plaats in Stuttgart. De
Duitse socialiste Clara Zetkin schreef in het vrouwenblad ‘Die Gleichheit’ dat socialisme onmogelijk
zou zijn zonder vrouwen. Om meer invloed uit te kunnen oefenen, richtte Zetkin een internationale
organisatie voor vrouwen op naast de al bestaande ‘Socialistische Internationale’.
1908: In New York demonstreerden op 8 maart 1908 duizenden vrouwen, vooral
textielarbeidsters, voor meer loon, kortere werktijden, betere arbeidsomstandigheden en afschaffing
van de kinderarbeid. Kortom, de vrouwen eisten ‘brood en rozen’: het ging hen niet alleen om
overleven, maar ook om de kwaliteit van het leven.
1910: De Socialistische Internationale vond plaats in Kopenhagen. Meer dan honderd
gedelegeerden uit zestien landen waren aanwezig. Het algemeen kiesrecht, maar ook het dreigend
oorlogsgevaar, sociale zekerheid van vrouwen en kinderen, en de hoge kosten van
levensonderhoud stonden op de agenda. Zetkin stelde een nieuw strijdmiddel voor: de
Internationale Vrouwendag voor het algemeen vrouwenkiesrecht. De datum waarop deze dag
moest plaatsvinden zou jaarlijks vastgesteld worden.
1911: De eerste Internationale Vrouwendag
In maart werd Vrouwendag voor het eerst internationaal gevierd in verschillende landen, zoals
Duitsland, Denemarken, Oostenrijk, Zwitserland en de Verenigde Staten. Niet in Nederland, de
vrouwenclubs hier waren nog te klein om het te organiseren.
1912: Voor het eerst in Nederland
De eerste Nederlandse Vrouwendag vond op 12 mei plaats, georganiseerd door de SociaalDemocratische Vrouwenclubs. Hun blad, ‘De Proletarische Vrouw’, kwam uit met een speciaal
feestnummer. De dag stond in het teken van het Algemeen Vrouwenkiesrecht.
1914-1918: Vrouwendag tijdens de Eerste Wereldoorlog
In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit. De internationale arbeidersbeweging viel uit elkaar, maar de
internationale vrouwenorganisatie bleef bestaan.
Ook tijdens de oorlog werd er jaarlijks een vrouwendag gehouden, met aangepaste leuzen zoals ‘voor
de vrede’ en ‘oorlog aan de oorlog’.
1917: Passief kiesrecht.
Sinds 1917 kregen vrouwen passief kiesrecht. Dit betekende dat zij zich wel verkiesbaar mochten
stellen, maar nog steeds niet zelf mochten stemmen. Het passieve vrouwenkiesrecht werd in 1919
gevolgd door een wetsvoorstel van Henri Marchant om algemeen vrouwenkiesrecht in te voeren. Dit
wetsvoorstel werd door de Tweede Kamer geaccepteerd en op 18 september ondertekende koningin
Wilhelmina een wet die vrouwen volledig kiesrecht gaf.
1921: stelde het Internationale Vrouwensecretariaat voor 8 maart als vaste datum te kiezen.
1922: Eerste Internationale Vrouwendag op 8 maart
Vanaf 1922 vierden vooral communistische vrouwen Internationale Vrouwendag op 8 maart. Andere
vrouwen associeerden de datum met de staking in New York van 1908.
Jaren '40 en '50: Nederlandse Vrouwenbeweging (NVB)
Na de Tweede Wereldoorlog was er weinig belangstelling meer in Nederland voor de Internationale
Vrouwendag. Alleen communistische vrouwen organiseerden zich op deze feestdag.
1956: Handelingsbekwaam
Tot een wetswijziging in 1956 was een gehuwde vrouw in Nederland niet handelings-bekwaam. Dat
betekende, dat gehuwde vrouwen niet zelfstandig een overeenkomst konden afsluiten. Alleen met
medewerking van de man/echtgenoot kon een vrouw rechtshandelingen verrichten. (zie verder de
vrouwelijke icoon van de maand).
1964: Op 1 maart trad er in Nederland een wetswijziging in werking die het mogelijk maakte voor
vrouwen hun nationaliteit te behouden bij het aangaan van een huwelijk met een buitenlandse partner.
Roerige jaren '70: Tweede Feministische Golf
In Europa en de Verenigde Staten herleefde de interesse voor Internationale Vrouwendag. Met als
hoogtepunt 1975, toen de Verenigde Naties het Internationale Jaar van de Vrouw had uitgeroepen.
Drie jaar later erkenden de Verenigde Naties 8 maart als officiële Internationale Vrouwendag. Na de 2e
Golf zijn geleidelijk alle beroepen open gesteld voor vrouwen.
1980: Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen.
In de Wet gelijke behandeling m/v is onder andere geregeld dat mannen en vrouwen op dezelfde
manier beloond moeten worden. Er is al sprake van ongelijke beloning wanneer een werknemer ten
onrechte minder verdient in vergelijking met een collega van het andere geslacht.
1984: Abortuswet.
Na jaren strijd in de jaren ’70 werd in Nederland de abortuswet aangenomen.
1998: Vrouw kan kind haar achternaam geven.
Gehuwde ouders mogen sinds 1 januari 1998 bij hun eerstgeboren kind kiezen voor de
geslachtsnaam van de vader of de moeder. Een eenmaal gemaakte keuze geldt voor alle daarna
geboren kinderen van dezelfde ouders.
www.atria-kennisinstituut.nl