onbewaakte kopie Heelkunde en overige handelingen 44 Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Negatieve druktherapie bij wonden Wondbehandeling door middel van negatieve druk (“sealen”), ook wel genoemd vacuümtherapie 1 , heeft de laatste jaren een ontwikkeling doorgemaakt. Er zijn verschillende systemen op de markt gekomen die de wondbehandeling met negatieve druk verfijnd hebben. Ze bieden meer mogelijkheden en verhogen uiteindelijk de kwaliteit van zorg. Negatieve druk behandeling geeft een toename van doorbloeding, bevordert de groei van nieuwe bloedvaten (angiogenese), verkleint het wondoppervlak van verschillende wondsoorten, vermindert onderdrukkende factoren in wondvloeistof en bevordert celgroei. Oefen de zuigkracht alleen in de wond zelf uit en niet op de wondranden en de gezonde huid om beschadiging van de huid te voorkomen. De arts neemt de beslissingen over starten, wijzigen en stoppen van de therapie. Dit geldt voor alle vormen van negatieve druktherapie. Therapie met lage druk (foliesuctie) of hoge druk Wondbehandeling onder negatieve druk is te onderscheiden in negatieve druk met lage drukken (vacuümdruk van 7,5 -15 mm HG) en negatieve druk met hoge drukken (vacuümdruk van 75 mm – 125 mm HG). Negatieve druk met lage druk (foliesuctie) Dit wordt voornamelijk toegepast bij cliënten met een buikwond ten gevolge van een darmperforatie. Het betreft een laagvacuüm zuigsysteem tussen 7,5 – 15 mmHG. Deze vorm is hier niet verder uitgewerkt. Negatieve druk met hoge drukken Wondbehandeling met negatieve druk met hoge drukken (van 75 mm – 125 mm HG) kan worden toegepast bij: acute en chronische wonden slecht genezende wonden open wonden na chirurgische ingrepen ulcus cruris diabetische wonden decubitus huidtransplantaten brandwonden trauma- en orthopedische wonden Continue of intermitterende negatieve druktherapie Er wordt een onderscheid gemaakt in continue en intermitterende negatieve druktherapie. Continue negatieve druktherapie Continue negatieve druktherapie wordt vooral gebruikt in de reinigingsfase van de wondbehandeling. 1 © Vilans 09-07-2013 Men gebruikt vaak de term ‘VAC-therapie’ voor negatieve druktherapie, omdat dit de eerste vacuümpomp was; het is echter een merknaam van KCI medicals Achtergrondinformatie Negatieve druktherapie bij wonden: 1 (van 3) onbewaakte kopie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Heelkunde en overige handelingen 45 Intermitterende negatieve druktherapie Intermitterende negatieve druktherapie wordt vooral toegepast als groei van granulatieweefsel het belangrijkste doel is. Standaard instelling: 5 minuten aan, 2 minuten uit. Deze therapie wordt niet in de reinigingsfase gebruikt. De indicatie voor intermitterende therapie wordt gesteld door de arts. Deze vorm komt niet vaak voor. Intermitterende negatieve druktherapie kent ten opzichte van continue therapie een aantal aandachtspunten: Cliënten hebben meer tijd nodig om aan de therapie te wennen. De afwisseling bij de intermitterende behandeling geeft een vervelend gevoel. Bij de intermitterende therapie is het moeilijker om de lekvrije afdichting te houden vooral wanneer er veel vochtproductie is. Instellen druk Een nauwkeurig instelbare en computergestuurde pomp brengt een gecontroleerde negatieve druk in een wond tot stand. De wond wordt bedekt en, indien nodig, opgevuld met foam (spons/schuimverband) of gaasverband. Hierin wordt een drain gelegd. Het geheel wordt afgeplakt met een transparante folie. Er bestaat ook een port (zuignap) die, in plaats van een drain, op de folie aangebracht worden. De drain of port wordt aangesloten op een vacuümpomp en ingesteld op drukken variërend van 75 tot 125 mmHG. De gewenste druk wordt door de arts bepaald. Negatieve druk therapie bij meerdere wonden Het is mogelijk om twee wonden met één pompsysteem te bedienen. Een Y-stukje waarop beide drains worden aangesloten maakt de verbinding met de opvangbak (canister). Voordelen van negatieve druk therapie uitstekende afzuiging van wondvocht weinig tot geen lekkages verbandwisseling één keer per 3 tot 5 dagen krachtig reinigend effect verhoogt de doorbloeding van de wond doordat de groei van bloed- en lymfevaten gestimuleerd wordt bevordert de granulatie en de groei van epitheelcellen (opperhuid) vermindering van oedeem vermindering bacteriën, dus minder kans op infectie geen verweking van de wondranden door wondvocht eenvoudig aan te brengen cliëntvriendelijk Nadelen van negatieve druk therapie ingroei van granulatieweefsel in de foam kan voorkomen bij hoge zuigkracht. Het verwijderen van de foam kan dan pijnlijk zijn. bij een statische pomp is de mobiliteit van de cliënt beperkt disposable materialen zijn duur Niet gebruiken bij © Vilans 09-07-2013 aanwezigheid van necrotisch/dood weefsel blootliggende bloedvaten en/of zenuwen Achtergrondinformatie Negatieve druktherapie bij wonden: 2 (van 3) onbewaakte kopie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen © Vilans 09-07-2013 Heelkunde en overige handelingen 46 onbehandelde osteomyelitis aanwezigheid van fistels naar organen of lichaamsholtes maligniteit in de wond gevoeligheid voor zilver (alleen voor verbanden met zilver) actieve bloedingen bij cliënten met een verhoogde bloedingsneiging (bijvoorbeeld bij te lage bloedplaatjes of gebruik van bloedverdunnende medicatie) Achtergrondinformatie Negatieve druktherapie bij wonden: 3 (van 3)