Stabiel in beweging

Uitgave:
Nederlandse Organisatie
voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)
Aard en Levenswetenschappen
Gebied Aard- en Levenswetenschappen
de hoogste prioriteit aan de uitvoering van het Open Programma. Dat biedt ruimte voor
de financiering van bottom-up, vernieuwende en kwalitatief excellente onderzoeks-
Bezoekadres:
Laan van Nieuw Oost-Indië 300
voorstellen uit het wetenschappelijke ALW-veld. ALW ambieert daarnaast, waar moge-
2593 CE Den Haag
Postadres:
Postbus 93510
2509 AM Den Haag
Telefoon 070 344 06 19
Stabiel in beweging
[email protected]
www.nwo.nl/alw
Het Gebied Aard- en Levenswetenschappen geeft voor de strategieperiode 2015-2018
Strategisch plan Aard- en Levenswetenschappen 2015-2018
lijk, een versterking van de inzet op de andere financieringsmogelijkheden zoals
thematische programma’s, internationale samenwerking en infrastructuur.
Wat doet ALW?
De aard- en levenswetenschappen gaan over alle facetten van het leven en van de aarde, zoals complexe en dynamische
december 2014
processen in de vaste aarde, de oceanen, de atmosfeer, de levende natuur, en organismen inclusief de mens. De processen spelen
zich af op tijdschalen van miljarden jaren in de geologie tot een fractie van een seconde wanneer het gaat om moleculaire
mechanismen in levende cellen. Onze planeet levert talloze natuurlijke hulpbronnen, zoals water, brandstoffen, lucht, bodem,
mineralen en voedsel. Hoe kan de maatschappij een duurzame omgang met deze bronnen combineren met economische groei,
een groeiende wereldpopulatie, en met de aanpassing aan een veranderend klimaat? Aan die uitdaging draagt ALW bij door de
ontwikkeling van wetenschappelijke kennis.
Het gebied Aard- en Levenswetenschappen (ALW) stimuleert excellent onderzoek dat het wetenschappelijke begrip van de aarde
en het leven verruimt en verdiept. Om dit onderzoek mogelijk te maken heeft ALW verscheidene financieringsmogelijkheden
voor onderzoekers.
Zo organiseert ALW een bottom-up Open Programma voor de allerbeste en meest innovatieve onderzoeksideeën over de gehele
breedte van haar domein. ALW stimuleert individueel onderzoekstalent in verschillende fases van hun loopbaan en maakt
investeringen mogelijk in apparatuur en data voor een hoogwaardige infrastructuur ten behoeve van toponderzoek.
Ook financiert ALW thematische programma’s in een grote diversiteit; van fundamentele kennisprogramma’s over een
afgebakend onderwerp, via publiek-privaat gefinancierde programma’s gericht op een actueel maatschappelijk vraagstuk,
tot een nauwe samenwerking met het bedrijfsleven op specifieke onderzoeksvragen. De afgelopen jaren kon ALW hiermee
bijvoorbeeld onderzoek laten uitvoeren op het terrein van dierenwelzijn, klimaatverandering, poolonderzoek, alsmede
onderzoeksprogramma’s opzetten voor de topsectoren Water, Agri&Food, Tuinbouw en Uitgangsmaterialen, Life Sciences and
Health, en Energie.
De wetenschap waarvoor ALW zich inzet is bij uitstek een internationale aangelegenheid. ALW stimuleert de samenwerking
over de grenzen heen door deelname van Nederlandse onderzoekers mogelijk te maken aan EU programma’s, door de opzet
van samenwerkingsprogramma’s met landen als China en Brazilië, en door te voorzien in het lidmaatschap van onder meer het
International Ocean Discovery Programme (IODP), het International Continental Discovery Programme (ICDP), het Integrated
Carbon Observation System (ICOS) en in ELIXIR.
Het ALW-onderzoeksveld ervaart het brede spectrum van financieringsmogelijkheden als cruciaal. In de strategieperiode 20152018 zet ALW daarom opnieuw in op een goede mix van deze mogelijkheden, zodat het onderzoeksveld kan blijven rekenen
op ALW als een stabiele partner. Tegelijkertijd zet ALW de middelen flexibel in om tegemoet te kunnen komen aan beweging,
verandering in omstandigheden en wensen uit het veld. Een strategisch uitgangspunt daarbij is dat ALW de financiële middelen
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
niet te versnipperd inzet.
Uitgave:
Nederlandse Organisatie
voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)
Aard en Levenswetenschappen
Gebied Aard- en Levenswetenschappen
de hoogste prioriteit aan de uitvoering van het Open Programma. Dat biedt ruimte voor
de financiering van bottom-up, vernieuwende en kwalitatief excellente onderzoeks-
Bezoekadres:
Laan van Nieuw Oost-Indië 300
voorstellen uit het wetenschappelijke ALW-veld. ALW ambieert daarnaast, waar moge-
2593 CE Den Haag
Postadres:
Postbus 93510
2509 AM Den Haag
Telefoon 070 344 06 19
Stabiel in beweging
[email protected]
www.nwo.nl/alw
Het Gebied Aard- en Levenswetenschappen geeft voor de strategieperiode 2015-2018
Strategisch plan Aard- en Levenswetenschappen 2015-2018
lijk, een versterking van de inzet op de andere financieringsmogelijkheden zoals
thematische programma’s, internationale samenwerking en infrastructuur.
Wat doet ALW?
De aard- en levenswetenschappen gaan over alle facetten van het leven en van de aarde, zoals complexe en dynamische
december 2014
processen in de vaste aarde, de oceanen, de atmosfeer, de levende natuur, en organismen inclusief de mens. De processen spelen
zich af op tijdschalen van miljarden jaren in de geologie tot een fractie van een seconde wanneer het gaat om moleculaire
mechanismen in levende cellen. Onze planeet levert talloze natuurlijke hulpbronnen, zoals water, brandstoffen, lucht, bodem,
mineralen en voedsel. Hoe kan de maatschappij een duurzame omgang met deze bronnen combineren met economische groei,
een groeiende wereldpopulatie, en met de aanpassing aan een veranderend klimaat? Aan die uitdaging draagt ALW bij door de
ontwikkeling van wetenschappelijke kennis.
Het gebied Aard- en Levenswetenschappen (ALW) stimuleert excellent onderzoek dat het wetenschappelijke begrip van de aarde
en het leven verruimt en verdiept. Om dit onderzoek mogelijk te maken heeft ALW verscheidene financieringsmogelijkheden
voor onderzoekers.
Zo organiseert ALW een bottom-up Open Programma voor de allerbeste en meest innovatieve onderzoeksideeën over de gehele
breedte van haar domein. ALW stimuleert individueel onderzoekstalent in verschillende fases van hun loopbaan en maakt
investeringen mogelijk in apparatuur en data voor een hoogwaardige infrastructuur ten behoeve van toponderzoek.
Ook financiert ALW thematische programma’s in een grote diversiteit; van fundamentele kennisprogramma’s over een
afgebakend onderwerp, via publiek-privaat gefinancierde programma’s gericht op een actueel maatschappelijk vraagstuk,
tot een nauwe samenwerking met het bedrijfsleven op specifieke onderzoeksvragen. De afgelopen jaren kon ALW hiermee
bijvoorbeeld onderzoek laten uitvoeren op het terrein van dierenwelzijn, klimaatverandering, poolonderzoek, alsmede
onderzoeksprogramma’s opzetten voor de topsectoren Water, Agri&Food, Tuinbouw en Uitgangsmaterialen, Life Sciences and
Health, en Energie.
De wetenschap waarvoor ALW zich inzet is bij uitstek een internationale aangelegenheid. ALW stimuleert de samenwerking
over de grenzen heen door deelname van Nederlandse onderzoekers mogelijk te maken aan EU programma’s, door de opzet
van samenwerkingsprogramma’s met landen als China en Brazilië, en door te voorzien in het lidmaatschap van onder meer het
International Ocean Discovery Programme (IODP), het International Continental Discovery Programme (ICDP), het Integrated
Carbon Observation System (ICOS) en in ELIXIR.
Het ALW-onderzoeksveld ervaart het brede spectrum van financieringsmogelijkheden als cruciaal. In de strategieperiode 20152018 zet ALW daarom opnieuw in op een goede mix van deze mogelijkheden, zodat het onderzoeksveld kan blijven rekenen
op ALW als een stabiele partner. Tegelijkertijd zet ALW de middelen flexibel in om tegemoet te kunnen komen aan beweging,
verandering in omstandigheden en wensen uit het veld. Een strategisch uitgangspunt daarbij is dat ALW de financiële middelen
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
niet te versnipperd inzet.
NWO-CCC partnership programma
Binnen de Topsector Agri & Food wil NWO kennis ontwikkelen op het gebied van gezonde voeding. Daarvoor organiseert ALW
een financieringsronde met het Carbohydrate Competence Centre. Dit consortium is een publiek-private samenwerking tussen
kennisinstellingen, bedrijven en overheid. ALW organiseert de call met een 5-tal bedrijven binnen het CCC. Specifiek wordt kennis
ontwikkeld over de rol van koolhydraten in de darmgezondheid van baby’s, volwassenen en landbouwhuisdieren (varkens).
Onderzoeksprogramma Cariben
Kunnen we voorspellen welke soorten in het Caribisch ecosysteem gaan verdwijnen als gevolg van menselijk handelen? Hoe voldoen
we aan internationale verdragen ter bescherming van zeeschildpadden? Dat zijn voorbeelden van onderzoeksvragen die het
programma ‘Caribisch onderzoek: een multidisciplinaire benadering’ wil beantwoorden. Het Ministerie van OCW wilde het onderzoek
Stabiel in beweging
in de Nederlandse Cariben bevorderen. Daarom verzocht het NWO hieraan vorm te geven met een impuls van 12,5 miljoen euro: naast
de oprichting via het NIOZ van een nieuw kenniscentrum op St. Eustatius resulteerde dat in het programma Caribisch onderzoek:
een multidisciplinaire benadering. Daarin zijn, naast ruime aandacht voor de unieke biodiversiteit van de Cariben, ook projecten
opgenomen over de geologische ontstaansgeschiedenis van de Cariben en maatschappelijke onderwerpen, zoals eilandidentiteit.
In gesprek met het onderzoeksveld
Inzetten op maatschappelijke vraagstukken
ELIXIR
Binnen de aard- en levenswetenschappen in Nederland werken de universiteiten aan een verdere profilering van de
In de strategieperiode 2012-2015 heeft ALW haar thematische inzet besteed aan programma’s voor de topsectoren Agri&Food,
onderzoeksactiviteiten. Ook zijn er sectorplannen voor de aardwetenschappen en de biologie in ontwikkeling. Beide
Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en Water, met daarnaast een bescheiden bijdrage aan de topsectoren Energie en Life Sciences
ontwikkelingen zullen de komende jaren het ALW-onderzoeksveld beïnvloeden. ALW vindt het belangrijk te blijven investeren
and Health. Het betrof hier in totaal de besteding van een derde van het ALW budget; voor thematische programma’s buiten
in de contacten met de universiteiten (faculteiten), om zo in goede aansluiting op het veld plannen te blijven ontwikkelen en te
de topsectoren had ALW geen budget meer. Het achterwege blijven van nieuwe thematische initiatieven buiten de topsectoren
realiseren die de aard- en levenswetenschappen versterken. Ideeën voortkomend uit deze contacten dienen als input voor een
begint na vier jaar duidelijk gevoeld te worden in brede disciplinaire ‘witte vlekken’ zoals de ecologie, grote delen van de
continue versterking van de onderzoeksprogramma’s. Een regelmatig overleg met de betreffende decanen is een goede manier
aardwetenschappen, delen van de moleculaire biologie en de neurowetenschappen. ALW heeft thematische programma’s zoals
gebleken voor deze terugkoppeling.
het Cariben programma en het Poolprogramma ontwikkeld dankzij (mede-) financiering van departementale partners.
Nederland is, onder meer via ALW, toegetreden tot ELIXIR: een Europees samenwerkingsverband op het gebied van biologische en
biomedische data. De moderne biologie levert grote hoeveelheden data op. ELIXIR werkt aan de standaardisering van de tot nu
toe verschillende wijzen waarop data worden opgeslagen. Hierdoor kunnen andere onderzoekers data van eerdere experimenten
gemakkelijk terugvinden en hergebruiken. Nederlandse onderzoekers krijgen zo toegang tot onderzoeksgegevens van Europese
collega’s die voorheen moeilijker bereikbaar waren; dat is van groot nut voor onderzoek op het gebied van geneeskunde,
biotechnologie en landbouw. Met dit lidmaatschap brengt ALW het grote belang in de praktijk dat NWO hecht aan Open Access:
publicaties en data die zijn verkregen met publieke middelen, moeten zoveel mogelijk openbaar en toegankelijk zijn.
ALW wil ook de komende jaren thematische programma’s ontwikkelen. Doelstelling hierbij is een flexibel en breed aanbod te
blijven bieden dat aansluit bij de wetenschappelijke ambities van de onderzoekers, dat mogelijkheden biedt voor een bijdrage
Open Programma
De allerbeste onderzoeksideeën
inclusief de dinosauriërs. Dat de klap een wereldwijde winter veroorzaakte door blokkade van zonlicht, is aannemelijk. Het bewijs
De financiering van het Open Programma heeft voor ALW de hoogste prioriteit. Het Open Programma biedt onderzoekers de
van NWO om het thematisch onderzoek zowel op maatschappelijke als economische uitdagingen te richten. Dit betekent een
daarvoor ontbrak echter, totdat Utrechtse onderzoekers de juiste sedimentlagen in Texas vonden. Die toonden aan dat direct na de
mogelijkheid via een bottom-up aanpak hun plannen te financieren. In dit programma draagt een sterke competitie bij aan
verbreding van de activiteiten die ALW nu al voor de topsectoren uitvoert.
inslag het zeewater minimaal 7 graden afkoelde. De periode van kou en duisternis duurde waarschijnlijk enkele decennia en moet één
de selectie van de allerbeste en meest innovatieve onderzoeksideeën. ALW wil voor het onderzoeksveld een betrouwbare
van de belangrijkste oorzaken zijn geweest van het massale uitsterven aan het einde van het Krijt. Zo leverde dit onderzoek uit het
en herkenbare partner zijn door een permanent loket voor financiering te bieden. De komende jaren streeft ALW naar een
Daarnaast streeft ALW ook aansluiting bij de doelstellingen van de Grand Challenges na, zoals de EU die heeft geïdentificeerd.
Open Programma het bewijs voor iets dat we tot dan alleen konden vermoeden.
budget van 10 miljoen euro per jaar voor het Open Programma. Dat betekent de financiering van jaarlijks ongeveer 40 nieuwe
Vier van die Grand Challenges beslaan immers het ALW werkterrein (Health, Food Security and Sustainable agriculture, Clean
onderzoeksvoorstellen, uit te voeren door postdocs of promovendi.
and efficient energy, en Climate change and Resource efficiency). Ook topsectordoorsnijdende programmering gaat van deze
66 Miljoen jaar geleden verwoestte een meteorietinslag in Yucatan ongeveer de helft van alle dier- en plantensoorten op aarde,
Nederlands Polair Programma
Naast fundamenteel-wetenschappelijk onderzoek heeft het Nederlands Polair Programma inmiddels ook 2 financieringsrondes
georganiseerd voor projecten met relevantie voor het Nederlandse beleid. Zo gaan onderzoekers van het KNMI voor een adequaat
kustbeleid een betere benadering vaststellen van het zeeniveau langs de Nederlandse kust. De verwachting loopt nu uiteen van
een stijging van 35 tot wel 85 centimeter. Satellietmetingen gaan de hoogte van het zeeniveau bepalen, waarbij de toevallige
klimaatschommelingen eruit worden gefilterd. Na vergelijking met regionale zeespiegelscenario’s levert dat trends op die het beleid
kunnen ondersteunen bijvoorbeeld op het gebied van kustverdediging. Het Nederlands Polair Programma bestaat dankzij de steun
van 4 ministeries en haakt aan bij gerenommeerde buitenlandse partners als de British Antarctic Survey en het Duitse Alfred Wegener
met haar partners binnen en buiten NWO, zoals onderzoekers, departementen, topsectoren enzovoort. ALW sluit aan bij de keuze
verbreding deel uitmaken. De inzet van ALW richt zich voornamelijk op deelname aan uitdagingen die in de NWO strategie/
De uitvoering van het Open Programma wordt verder gestroomlijnd door het bieden van een steeds effectievere en efficiëntere
interdisciplinair onderzoek en streeft naar een betere aansluiting tussen de Vrije Competitie programma’s die NWO momenteel
uitvoert. De door ALW gefinancierde onderzoekers laten een uitstekende output van wetenschappelijke publicaties zien. Dat
is echter niet het enige waarop ALW onderzoeksvoorstellen selecteert; ook de mogelijkheden die onderzoekers zien voor
het blad Science de oplossing voor een eeuwenoud probleem, genaamd ‘Darwin’s paradox’: hoe kan een koraalrif, dat een bijzonder
rijk ecosysteem is, floreren middenin de voedselarme tropische wateren? Sponzen blijken een cruciale rol te vervullen. Ze filteren
het water en zetten daarbij voor de meeste rifbewoners slecht verteerbare opgeloste organische stoffen van algen en koralen om in
sponzenpoep. Op de bodem levende dieren zoals krabben en wormen kunnen die sponzenpoep als voedingsstof opnemen, en leggen
zo de basis voor een rijk ecosysteem. De sponzen voorkomen dus dat energie en voedingsstoffen weglekken naar de oceaan.
Rubicon
Internationale samenwerking
kennisbenutting of de maatschappelijke relevantie van hun project worden in de beoordeling meegewogen. Dat stimuleert
onderzoekers om na te denken over concrete plannen voor een brede benutting van hun onderzoeksresultaten.
Het belang van internationale samenwerking voor de Nederlandse wetenschap staat buiten kijf. Deelname van ALW aan
internationale programma’s met sterke buitenlandse partners versterkt de internationale positie van het Nederlandse onderzoek
en de Nederlandse onderzoekers. Onderzoekers op het terrein van de aard- en levenswetenschappen hebben altijd een
laten zien die internationaal zeer gewaardeerd worden.
Voor pas gepromoveerde, talentvolle onderzoekers heeft NWO de Veni financiering. In 2013 gaf Veni onderzoeker Jasper de Goeij in
nationale Wetenschapsagenda zijn opgenomen.
selectieprocedure, met een snelle doorlooptijd voor de aanvragers. Verder werkt ALW aan een vernieuwde beoordeling van
instituut. Ondanks de relatief beperkte omvang van het Poolprogramma kunnen Nederlandse onderzoekers uitstekende prestaties
Veni
aan actuele maatschappelijke vraagstukken, en dat de samenwerking met het bedrijfsleven bevordert. Hiervoor werkt ALW samen
Stimuleren van onderzoekstalent
voortrekkersrol gespeeld in internationale samenwerking. Het is van belang deze positie te behouden en waar mogelijk te
ALW stimuleert onderzoekstalent door middel van de wetenschapsbrede NWO Talentprogramma’s, zoals het Rubicon programma
ALW erkent de beperkingen van de huidige aanpak van internationalisering met een krap budget. Dit maakt het lastig voor door
en de Veni/Vidi/Vici programma’s van de Vernieuwingsimpuls. ALW ondersteunt deze centrale programma’s met haar bureau-
Nederland gefinancierde onderzoekers om de gewenste voortrekkersrol te kunnen vervullen. Een meer structurele ondersteuning
inzet en expertise en zal dat ook in de komende strategieperiode blijven doen. In alle evaluaties worden deze programma’s
van internationale initiatieven is dan ook noodzakelijk. Ook voor ESFRI projecten op ALW terrein geldt dat een meer consistente
uiterst positief gewaardeerd, en ze zijn populair bij de onderzoeksgemeenschap, zoals blijkt uit het hoge aantal aanvragen.
aanpak nodig is om succes op lange termijn te garanderen. ALW probeert in deze strategieperiode haar inzet op internationale
Hierdoor is echter de laatste jaren het honoreringspercentage afgenomen en inmiddels lager dan wenselijk. ALW beschouwt
samenwerking stabiel te houden.
versterken. ALW zal zich daarom actief coördinerend en faciliterend opstellen in Europees en mondiaal verband.
het als ongewenst potentiële aanvragers op voorhand nog meer uit te (laten) sluiten. Het is belangrijk dat juist beginnende
wetenschappers duidelijke en bruikbare feedback op hun voorstel krijgen van referenten.
Infrastructuur: klein en groot
Volgens Darwin is een dier zelfzuchtig. Toch helpen sommige diersoorten bij het opvoeden van andermans nageslacht. Rubicon
De talentprogramma’s hebben een duidelijke invloed gekregen op het universitaire personeelsbeleid. Hoewel dit geen doelstelling
onderzoeker Sjouke Anne Kingma heeft vastgesteld dat meehelpen een prijs heeft: bij de Seychellen rietzanger heeft de helpende
was van het instrument, wordt die invloed veelal als positief ervaren. De beoordelingsprocedure van NWO helpt bij het
vogel een lager gewicht en daarmee waarschijnlijk slechtere overlevingskansen. Bij deze soort helpen jonge individuen die in een
identificeren van talent en zorgt voor beweging in het personeelsbeleid. Het leidt ook tot minder gunstige neveneffecten, zoals
Excellent onderzoek vereist dat onderzoekers beschikken over state-of-the art infrastructuur en instrumentarium. De variatie in
goede conditie zijn mee met de opvoeding van andermans jongen en stellen eigen voortplanting uit. Een aardige spin off van dit
het niet automatisch kunnen garanderen van een verdere carrière van alle talentvolle onderzoekers, en de soms als te restrictief
de benodigde instrumenten of apparatuur is daarbij enorm; van apparatuur ter waarde van duizenden euro’s tot aan miljoenen
project is een succes in de bescherming van bedreigde diersoorten. 59 Vogels zijn naar een ander Seychellen eiland overgebracht met
ervaren beperkingen voor indiening die NWO heeft ingevoerd onder de hoge aanvraagdruk.
kostende onderzoeksfaciliteiten. Dergelijke grote onderzoeksfaciliteiten worden op nationaal niveau gefinancierd. ALW
minder bedreigingen en de populatie is daar aangeslagen. Waarschijnlijk gaat voor het eerst een diersoort van de rode lijst af en is de
wil blijven voorzien in financiering voor investeringen in vernieuwende apparatuur of dataverzamelingen. Binnen het Open
Seychellen rietzanger niet meer ‘critically endangered’.
Programma bestaat deze mogelijkheid al voor kleinere apparatuur die ten goede komt aan één onderzoeksgroep.
NWO-CCC partnership programma
Binnen de Topsector Agri & Food wil NWO kennis ontwikkelen op het gebied van gezonde voeding. Daarvoor organiseert ALW
een financieringsronde met het Carbohydrate Competence Centre. Dit consortium is een publiek-private samenwerking tussen
kennisinstellingen, bedrijven en overheid. ALW organiseert de call met een 5-tal bedrijven binnen het CCC. Specifiek wordt kennis
ontwikkeld over de rol van koolhydraten in de darmgezondheid van baby’s, volwassenen en landbouwhuisdieren (varkens).
Onderzoeksprogramma Cariben
Kunnen we voorspellen welke soorten in het Caribisch ecosysteem gaan verdwijnen als gevolg van menselijk handelen? Hoe voldoen
we aan internationale verdragen ter bescherming van zeeschildpadden? Dat zijn voorbeelden van onderzoeksvragen die het
programma ‘Caribisch onderzoek: een multidisciplinaire benadering’ wil beantwoorden. Het Ministerie van OCW wilde het onderzoek
Stabiel in beweging
in de Nederlandse Cariben bevorderen. Daarom verzocht het NWO hieraan vorm te geven met een impuls van 12,5 miljoen euro: naast
de oprichting via het NIOZ van een nieuw kenniscentrum op St. Eustatius resulteerde dat in het programma Caribisch onderzoek:
een multidisciplinaire benadering. Daarin zijn, naast ruime aandacht voor de unieke biodiversiteit van de Cariben, ook projecten
opgenomen over de geologische ontstaansgeschiedenis van de Cariben en maatschappelijke onderwerpen, zoals eilandidentiteit.
In gesprek met het onderzoeksveld
Inzetten op maatschappelijke vraagstukken
ELIXIR
Binnen de aard- en levenswetenschappen in Nederland werken de universiteiten aan een verdere profilering van de
In de strategieperiode 2012-2015 heeft ALW haar thematische inzet besteed aan programma’s voor de topsectoren Agri&Food,
onderzoeksactiviteiten. Ook zijn er sectorplannen voor de aardwetenschappen en de biologie in ontwikkeling. Beide
Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en Water, met daarnaast een bescheiden bijdrage aan de topsectoren Energie en Life Sciences
ontwikkelingen zullen de komende jaren het ALW-onderzoeksveld beïnvloeden. ALW vindt het belangrijk te blijven investeren
and Health. Het betrof hier in totaal de besteding van een derde van het ALW budget; voor thematische programma’s buiten
in de contacten met de universiteiten (faculteiten), om zo in goede aansluiting op het veld plannen te blijven ontwikkelen en te
de topsectoren had ALW geen budget meer. Het achterwege blijven van nieuwe thematische initiatieven buiten de topsectoren
realiseren die de aard- en levenswetenschappen versterken. Ideeën voortkomend uit deze contacten dienen als input voor een
begint na vier jaar duidelijk gevoeld te worden in brede disciplinaire ‘witte vlekken’ zoals de ecologie, grote delen van de
continue versterking van de onderzoeksprogramma’s. Een regelmatig overleg met de betreffende decanen is een goede manier
aardwetenschappen, delen van de moleculaire biologie en de neurowetenschappen. ALW heeft thematische programma’s zoals
gebleken voor deze terugkoppeling.
het Cariben programma en het Poolprogramma ontwikkeld dankzij (mede-) financiering van departementale partners.
Nederland is, onder meer via ALW, toegetreden tot ELIXIR: een Europees samenwerkingsverband op het gebied van biologische en
biomedische data. De moderne biologie levert grote hoeveelheden data op. ELIXIR werkt aan de standaardisering van de tot nu
toe verschillende wijzen waarop data worden opgeslagen. Hierdoor kunnen andere onderzoekers data van eerdere experimenten
gemakkelijk terugvinden en hergebruiken. Nederlandse onderzoekers krijgen zo toegang tot onderzoeksgegevens van Europese
collega’s die voorheen moeilijker bereikbaar waren; dat is van groot nut voor onderzoek op het gebied van geneeskunde,
biotechnologie en landbouw. Met dit lidmaatschap brengt ALW het grote belang in de praktijk dat NWO hecht aan Open Access:
publicaties en data die zijn verkregen met publieke middelen, moeten zoveel mogelijk openbaar en toegankelijk zijn.
ALW wil ook de komende jaren thematische programma’s ontwikkelen. Doelstelling hierbij is een flexibel en breed aanbod te
blijven bieden dat aansluit bij de wetenschappelijke ambities van de onderzoekers, dat mogelijkheden biedt voor een bijdrage
Open Programma
De allerbeste onderzoeksideeën
inclusief de dinosauriërs. Dat de klap een wereldwijde winter veroorzaakte door blokkade van zonlicht, is aannemelijk. Het bewijs
De financiering van het Open Programma heeft voor ALW de hoogste prioriteit. Het Open Programma biedt onderzoekers de
van NWO om het thematisch onderzoek zowel op maatschappelijke als economische uitdagingen te richten. Dit betekent een
daarvoor ontbrak echter, totdat Utrechtse onderzoekers de juiste sedimentlagen in Texas vonden. Die toonden aan dat direct na de
mogelijkheid via een bottom-up aanpak hun plannen te financieren. In dit programma draagt een sterke competitie bij aan
verbreding van de activiteiten die ALW nu al voor de topsectoren uitvoert.
inslag het zeewater minimaal 7 graden afkoelde. De periode van kou en duisternis duurde waarschijnlijk enkele decennia en moet één
de selectie van de allerbeste en meest innovatieve onderzoeksideeën. ALW wil voor het onderzoeksveld een betrouwbare
van de belangrijkste oorzaken zijn geweest van het massale uitsterven aan het einde van het Krijt. Zo leverde dit onderzoek uit het
en herkenbare partner zijn door een permanent loket voor financiering te bieden. De komende jaren streeft ALW naar een
Daarnaast streeft ALW ook aansluiting bij de doelstellingen van de Grand Challenges na, zoals de EU die heeft geïdentificeerd.
Open Programma het bewijs voor iets dat we tot dan alleen konden vermoeden.
budget van 10 miljoen euro per jaar voor het Open Programma. Dat betekent de financiering van jaarlijks ongeveer 40 nieuwe
Vier van die Grand Challenges beslaan immers het ALW werkterrein (Health, Food Security and Sustainable agriculture, Clean
onderzoeksvoorstellen, uit te voeren door postdocs of promovendi.
and efficient energy, en Climate change and Resource efficiency). Ook topsectordoorsnijdende programmering gaat van deze
66 Miljoen jaar geleden verwoestte een meteorietinslag in Yucatan ongeveer de helft van alle dier- en plantensoorten op aarde,
Nederlands Polair Programma
Naast fundamenteel-wetenschappelijk onderzoek heeft het Nederlands Polair Programma inmiddels ook 2 financieringsrondes
georganiseerd voor projecten met relevantie voor het Nederlandse beleid. Zo gaan onderzoekers van het KNMI voor een adequaat
kustbeleid een betere benadering vaststellen van het zeeniveau langs de Nederlandse kust. De verwachting loopt nu uiteen van
een stijging van 35 tot wel 85 centimeter. Satellietmetingen gaan de hoogte van het zeeniveau bepalen, waarbij de toevallige
klimaatschommelingen eruit worden gefilterd. Na vergelijking met regionale zeespiegelscenario’s levert dat trends op die het beleid
kunnen ondersteunen bijvoorbeeld op het gebied van kustverdediging. Het Nederlands Polair Programma bestaat dankzij de steun
van 4 ministeries en haakt aan bij gerenommeerde buitenlandse partners als de British Antarctic Survey en het Duitse Alfred Wegener
met haar partners binnen en buiten NWO, zoals onderzoekers, departementen, topsectoren enzovoort. ALW sluit aan bij de keuze
verbreding deel uitmaken. De inzet van ALW richt zich voornamelijk op deelname aan uitdagingen die in de NWO strategie/
De uitvoering van het Open Programma wordt verder gestroomlijnd door het bieden van een steeds effectievere en efficiëntere
interdisciplinair onderzoek en streeft naar een betere aansluiting tussen de Vrije Competitie programma’s die NWO momenteel
uitvoert. De door ALW gefinancierde onderzoekers laten een uitstekende output van wetenschappelijke publicaties zien. Dat
is echter niet het enige waarop ALW onderzoeksvoorstellen selecteert; ook de mogelijkheden die onderzoekers zien voor
het blad Science de oplossing voor een eeuwenoud probleem, genaamd ‘Darwin’s paradox’: hoe kan een koraalrif, dat een bijzonder
rijk ecosysteem is, floreren middenin de voedselarme tropische wateren? Sponzen blijken een cruciale rol te vervullen. Ze filteren
het water en zetten daarbij voor de meeste rifbewoners slecht verteerbare opgeloste organische stoffen van algen en koralen om in
sponzenpoep. Op de bodem levende dieren zoals krabben en wormen kunnen die sponzenpoep als voedingsstof opnemen, en leggen
zo de basis voor een rijk ecosysteem. De sponzen voorkomen dus dat energie en voedingsstoffen weglekken naar de oceaan.
Rubicon
Internationale samenwerking
kennisbenutting of de maatschappelijke relevantie van hun project worden in de beoordeling meegewogen. Dat stimuleert
onderzoekers om na te denken over concrete plannen voor een brede benutting van hun onderzoeksresultaten.
Het belang van internationale samenwerking voor de Nederlandse wetenschap staat buiten kijf. Deelname van ALW aan
internationale programma’s met sterke buitenlandse partners versterkt de internationale positie van het Nederlandse onderzoek
en de Nederlandse onderzoekers. Onderzoekers op het terrein van de aard- en levenswetenschappen hebben altijd een
laten zien die internationaal zeer gewaardeerd worden.
Voor pas gepromoveerde, talentvolle onderzoekers heeft NWO de Veni financiering. In 2013 gaf Veni onderzoeker Jasper de Goeij in
nationale Wetenschapsagenda zijn opgenomen.
selectieprocedure, met een snelle doorlooptijd voor de aanvragers. Verder werkt ALW aan een vernieuwde beoordeling van
instituut. Ondanks de relatief beperkte omvang van het Poolprogramma kunnen Nederlandse onderzoekers uitstekende prestaties
Veni
aan actuele maatschappelijke vraagstukken, en dat de samenwerking met het bedrijfsleven bevordert. Hiervoor werkt ALW samen
Stimuleren van onderzoekstalent
voortrekkersrol gespeeld in internationale samenwerking. Het is van belang deze positie te behouden en waar mogelijk te
ALW stimuleert onderzoekstalent door middel van de wetenschapsbrede NWO Talentprogramma’s, zoals het Rubicon programma
ALW erkent de beperkingen van de huidige aanpak van internationalisering met een krap budget. Dit maakt het lastig voor door
en de Veni/Vidi/Vici programma’s van de Vernieuwingsimpuls. ALW ondersteunt deze centrale programma’s met haar bureau-
Nederland gefinancierde onderzoekers om de gewenste voortrekkersrol te kunnen vervullen. Een meer structurele ondersteuning
inzet en expertise en zal dat ook in de komende strategieperiode blijven doen. In alle evaluaties worden deze programma’s
van internationale initiatieven is dan ook noodzakelijk. Ook voor ESFRI projecten op ALW terrein geldt dat een meer consistente
uiterst positief gewaardeerd, en ze zijn populair bij de onderzoeksgemeenschap, zoals blijkt uit het hoge aantal aanvragen.
aanpak nodig is om succes op lange termijn te garanderen. ALW probeert in deze strategieperiode haar inzet op internationale
Hierdoor is echter de laatste jaren het honoreringspercentage afgenomen en inmiddels lager dan wenselijk. ALW beschouwt
samenwerking stabiel te houden.
versterken. ALW zal zich daarom actief coördinerend en faciliterend opstellen in Europees en mondiaal verband.
het als ongewenst potentiële aanvragers op voorhand nog meer uit te (laten) sluiten. Het is belangrijk dat juist beginnende
wetenschappers duidelijke en bruikbare feedback op hun voorstel krijgen van referenten.
Infrastructuur: klein en groot
Volgens Darwin is een dier zelfzuchtig. Toch helpen sommige diersoorten bij het opvoeden van andermans nageslacht. Rubicon
De talentprogramma’s hebben een duidelijke invloed gekregen op het universitaire personeelsbeleid. Hoewel dit geen doelstelling
onderzoeker Sjouke Anne Kingma heeft vastgesteld dat meehelpen een prijs heeft: bij de Seychellen rietzanger heeft de helpende
was van het instrument, wordt die invloed veelal als positief ervaren. De beoordelingsprocedure van NWO helpt bij het
vogel een lager gewicht en daarmee waarschijnlijk slechtere overlevingskansen. Bij deze soort helpen jonge individuen die in een
identificeren van talent en zorgt voor beweging in het personeelsbeleid. Het leidt ook tot minder gunstige neveneffecten, zoals
Excellent onderzoek vereist dat onderzoekers beschikken over state-of-the art infrastructuur en instrumentarium. De variatie in
goede conditie zijn mee met de opvoeding van andermans jongen en stellen eigen voortplanting uit. Een aardige spin off van dit
het niet automatisch kunnen garanderen van een verdere carrière van alle talentvolle onderzoekers, en de soms als te restrictief
de benodigde instrumenten of apparatuur is daarbij enorm; van apparatuur ter waarde van duizenden euro’s tot aan miljoenen
project is een succes in de bescherming van bedreigde diersoorten. 59 Vogels zijn naar een ander Seychellen eiland overgebracht met
ervaren beperkingen voor indiening die NWO heeft ingevoerd onder de hoge aanvraagdruk.
kostende onderzoeksfaciliteiten. Dergelijke grote onderzoeksfaciliteiten worden op nationaal niveau gefinancierd. ALW
minder bedreigingen en de populatie is daar aangeslagen. Waarschijnlijk gaat voor het eerst een diersoort van de rode lijst af en is de
wil blijven voorzien in financiering voor investeringen in vernieuwende apparatuur of dataverzamelingen. Binnen het Open
Seychellen rietzanger niet meer ‘critically endangered’.
Programma bestaat deze mogelijkheid al voor kleinere apparatuur die ten goede komt aan één onderzoeksgroep.
NWO-CCC partnership programma
Binnen de Topsector Agri & Food wil NWO kennis ontwikkelen op het gebied van gezonde voeding. Daarvoor organiseert ALW
een financieringsronde met het Carbohydrate Competence Centre. Dit consortium is een publiek-private samenwerking tussen
kennisinstellingen, bedrijven en overheid. ALW organiseert de call met een 5-tal bedrijven binnen het CCC. Specifiek wordt kennis
ontwikkeld over de rol van koolhydraten in de darmgezondheid van baby’s, volwassenen en landbouwhuisdieren (varkens).
Onderzoeksprogramma Cariben
Kunnen we voorspellen welke soorten in het Caribisch ecosysteem gaan verdwijnen als gevolg van menselijk handelen? Hoe voldoen
we aan internationale verdragen ter bescherming van zeeschildpadden? Dat zijn voorbeelden van onderzoeksvragen die het
programma ‘Caribisch onderzoek: een multidisciplinaire benadering’ wil beantwoorden. Het Ministerie van OCW wilde het onderzoek
Stabiel in beweging
in de Nederlandse Cariben bevorderen. Daarom verzocht het NWO hieraan vorm te geven met een impuls van 12,5 miljoen euro: naast
de oprichting via het NIOZ van een nieuw kenniscentrum op St. Eustatius resulteerde dat in het programma Caribisch onderzoek:
een multidisciplinaire benadering. Daarin zijn, naast ruime aandacht voor de unieke biodiversiteit van de Cariben, ook projecten
opgenomen over de geologische ontstaansgeschiedenis van de Cariben en maatschappelijke onderwerpen, zoals eilandidentiteit.
In gesprek met het onderzoeksveld
Inzetten op maatschappelijke vraagstukken
ELIXIR
Binnen de aard- en levenswetenschappen in Nederland werken de universiteiten aan een verdere profilering van de
In de strategieperiode 2012-2015 heeft ALW haar thematische inzet besteed aan programma’s voor de topsectoren Agri&Food,
onderzoeksactiviteiten. Ook zijn er sectorplannen voor de aardwetenschappen en de biologie in ontwikkeling. Beide
Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en Water, met daarnaast een bescheiden bijdrage aan de topsectoren Energie en Life Sciences
ontwikkelingen zullen de komende jaren het ALW-onderzoeksveld beïnvloeden. ALW vindt het belangrijk te blijven investeren
and Health. Het betrof hier in totaal de besteding van een derde van het ALW budget; voor thematische programma’s buiten
in de contacten met de universiteiten (faculteiten), om zo in goede aansluiting op het veld plannen te blijven ontwikkelen en te
de topsectoren had ALW geen budget meer. Het achterwege blijven van nieuwe thematische initiatieven buiten de topsectoren
realiseren die de aard- en levenswetenschappen versterken. Ideeën voortkomend uit deze contacten dienen als input voor een
begint na vier jaar duidelijk gevoeld te worden in brede disciplinaire ‘witte vlekken’ zoals de ecologie, grote delen van de
continue versterking van de onderzoeksprogramma’s. Een regelmatig overleg met de betreffende decanen is een goede manier
aardwetenschappen, delen van de moleculaire biologie en de neurowetenschappen. ALW heeft thematische programma’s zoals
gebleken voor deze terugkoppeling.
het Cariben programma en het Poolprogramma ontwikkeld dankzij (mede-) financiering van departementale partners.
Nederland is, onder meer via ALW, toegetreden tot ELIXIR: een Europees samenwerkingsverband op het gebied van biologische en
biomedische data. De moderne biologie levert grote hoeveelheden data op. ELIXIR werkt aan de standaardisering van de tot nu
toe verschillende wijzen waarop data worden opgeslagen. Hierdoor kunnen andere onderzoekers data van eerdere experimenten
gemakkelijk terugvinden en hergebruiken. Nederlandse onderzoekers krijgen zo toegang tot onderzoeksgegevens van Europese
collega’s die voorheen moeilijker bereikbaar waren; dat is van groot nut voor onderzoek op het gebied van geneeskunde,
biotechnologie en landbouw. Met dit lidmaatschap brengt ALW het grote belang in de praktijk dat NWO hecht aan Open Access:
publicaties en data die zijn verkregen met publieke middelen, moeten zoveel mogelijk openbaar en toegankelijk zijn.
ALW wil ook de komende jaren thematische programma’s ontwikkelen. Doelstelling hierbij is een flexibel en breed aanbod te
blijven bieden dat aansluit bij de wetenschappelijke ambities van de onderzoekers, dat mogelijkheden biedt voor een bijdrage
Open Programma
De allerbeste onderzoeksideeën
inclusief de dinosauriërs. Dat de klap een wereldwijde winter veroorzaakte door blokkade van zonlicht, is aannemelijk. Het bewijs
De financiering van het Open Programma heeft voor ALW de hoogste prioriteit. Het Open Programma biedt onderzoekers de
van NWO om het thematisch onderzoek zowel op maatschappelijke als economische uitdagingen te richten. Dit betekent een
daarvoor ontbrak echter, totdat Utrechtse onderzoekers de juiste sedimentlagen in Texas vonden. Die toonden aan dat direct na de
mogelijkheid via een bottom-up aanpak hun plannen te financieren. In dit programma draagt een sterke competitie bij aan
verbreding van de activiteiten die ALW nu al voor de topsectoren uitvoert.
inslag het zeewater minimaal 7 graden afkoelde. De periode van kou en duisternis duurde waarschijnlijk enkele decennia en moet één
de selectie van de allerbeste en meest innovatieve onderzoeksideeën. ALW wil voor het onderzoeksveld een betrouwbare
van de belangrijkste oorzaken zijn geweest van het massale uitsterven aan het einde van het Krijt. Zo leverde dit onderzoek uit het
en herkenbare partner zijn door een permanent loket voor financiering te bieden. De komende jaren streeft ALW naar een
Daarnaast streeft ALW ook aansluiting bij de doelstellingen van de Grand Challenges na, zoals de EU die heeft geïdentificeerd.
Open Programma het bewijs voor iets dat we tot dan alleen konden vermoeden.
budget van 10 miljoen euro per jaar voor het Open Programma. Dat betekent de financiering van jaarlijks ongeveer 40 nieuwe
Vier van die Grand Challenges beslaan immers het ALW werkterrein (Health, Food Security and Sustainable agriculture, Clean
onderzoeksvoorstellen, uit te voeren door postdocs of promovendi.
and efficient energy, en Climate change and Resource efficiency). Ook topsectordoorsnijdende programmering gaat van deze
66 Miljoen jaar geleden verwoestte een meteorietinslag in Yucatan ongeveer de helft van alle dier- en plantensoorten op aarde,
Nederlands Polair Programma
Naast fundamenteel-wetenschappelijk onderzoek heeft het Nederlands Polair Programma inmiddels ook 2 financieringsrondes
georganiseerd voor projecten met relevantie voor het Nederlandse beleid. Zo gaan onderzoekers van het KNMI voor een adequaat
kustbeleid een betere benadering vaststellen van het zeeniveau langs de Nederlandse kust. De verwachting loopt nu uiteen van
een stijging van 35 tot wel 85 centimeter. Satellietmetingen gaan de hoogte van het zeeniveau bepalen, waarbij de toevallige
klimaatschommelingen eruit worden gefilterd. Na vergelijking met regionale zeespiegelscenario’s levert dat trends op die het beleid
kunnen ondersteunen bijvoorbeeld op het gebied van kustverdediging. Het Nederlands Polair Programma bestaat dankzij de steun
van 4 ministeries en haakt aan bij gerenommeerde buitenlandse partners als de British Antarctic Survey en het Duitse Alfred Wegener
met haar partners binnen en buiten NWO, zoals onderzoekers, departementen, topsectoren enzovoort. ALW sluit aan bij de keuze
verbreding deel uitmaken. De inzet van ALW richt zich voornamelijk op deelname aan uitdagingen die in de NWO strategie/
De uitvoering van het Open Programma wordt verder gestroomlijnd door het bieden van een steeds effectievere en efficiëntere
interdisciplinair onderzoek en streeft naar een betere aansluiting tussen de Vrije Competitie programma’s die NWO momenteel
uitvoert. De door ALW gefinancierde onderzoekers laten een uitstekende output van wetenschappelijke publicaties zien. Dat
is echter niet het enige waarop ALW onderzoeksvoorstellen selecteert; ook de mogelijkheden die onderzoekers zien voor
het blad Science de oplossing voor een eeuwenoud probleem, genaamd ‘Darwin’s paradox’: hoe kan een koraalrif, dat een bijzonder
rijk ecosysteem is, floreren middenin de voedselarme tropische wateren? Sponzen blijken een cruciale rol te vervullen. Ze filteren
het water en zetten daarbij voor de meeste rifbewoners slecht verteerbare opgeloste organische stoffen van algen en koralen om in
sponzenpoep. Op de bodem levende dieren zoals krabben en wormen kunnen die sponzenpoep als voedingsstof opnemen, en leggen
zo de basis voor een rijk ecosysteem. De sponzen voorkomen dus dat energie en voedingsstoffen weglekken naar de oceaan.
Rubicon
Internationale samenwerking
kennisbenutting of de maatschappelijke relevantie van hun project worden in de beoordeling meegewogen. Dat stimuleert
onderzoekers om na te denken over concrete plannen voor een brede benutting van hun onderzoeksresultaten.
Het belang van internationale samenwerking voor de Nederlandse wetenschap staat buiten kijf. Deelname van ALW aan
internationale programma’s met sterke buitenlandse partners versterkt de internationale positie van het Nederlandse onderzoek
en de Nederlandse onderzoekers. Onderzoekers op het terrein van de aard- en levenswetenschappen hebben altijd een
laten zien die internationaal zeer gewaardeerd worden.
Voor pas gepromoveerde, talentvolle onderzoekers heeft NWO de Veni financiering. In 2013 gaf Veni onderzoeker Jasper de Goeij in
nationale Wetenschapsagenda zijn opgenomen.
selectieprocedure, met een snelle doorlooptijd voor de aanvragers. Verder werkt ALW aan een vernieuwde beoordeling van
instituut. Ondanks de relatief beperkte omvang van het Poolprogramma kunnen Nederlandse onderzoekers uitstekende prestaties
Veni
aan actuele maatschappelijke vraagstukken, en dat de samenwerking met het bedrijfsleven bevordert. Hiervoor werkt ALW samen
Stimuleren van onderzoekstalent
voortrekkersrol gespeeld in internationale samenwerking. Het is van belang deze positie te behouden en waar mogelijk te
ALW stimuleert onderzoekstalent door middel van de wetenschapsbrede NWO Talentprogramma’s, zoals het Rubicon programma
ALW erkent de beperkingen van de huidige aanpak van internationalisering met een krap budget. Dit maakt het lastig voor door
en de Veni/Vidi/Vici programma’s van de Vernieuwingsimpuls. ALW ondersteunt deze centrale programma’s met haar bureau-
Nederland gefinancierde onderzoekers om de gewenste voortrekkersrol te kunnen vervullen. Een meer structurele ondersteuning
inzet en expertise en zal dat ook in de komende strategieperiode blijven doen. In alle evaluaties worden deze programma’s
van internationale initiatieven is dan ook noodzakelijk. Ook voor ESFRI projecten op ALW terrein geldt dat een meer consistente
uiterst positief gewaardeerd, en ze zijn populair bij de onderzoeksgemeenschap, zoals blijkt uit het hoge aantal aanvragen.
aanpak nodig is om succes op lange termijn te garanderen. ALW probeert in deze strategieperiode haar inzet op internationale
Hierdoor is echter de laatste jaren het honoreringspercentage afgenomen en inmiddels lager dan wenselijk. ALW beschouwt
samenwerking stabiel te houden.
versterken. ALW zal zich daarom actief coördinerend en faciliterend opstellen in Europees en mondiaal verband.
het als ongewenst potentiële aanvragers op voorhand nog meer uit te (laten) sluiten. Het is belangrijk dat juist beginnende
wetenschappers duidelijke en bruikbare feedback op hun voorstel krijgen van referenten.
Infrastructuur: klein en groot
Volgens Darwin is een dier zelfzuchtig. Toch helpen sommige diersoorten bij het opvoeden van andermans nageslacht. Rubicon
De talentprogramma’s hebben een duidelijke invloed gekregen op het universitaire personeelsbeleid. Hoewel dit geen doelstelling
onderzoeker Sjouke Anne Kingma heeft vastgesteld dat meehelpen een prijs heeft: bij de Seychellen rietzanger heeft de helpende
was van het instrument, wordt die invloed veelal als positief ervaren. De beoordelingsprocedure van NWO helpt bij het
vogel een lager gewicht en daarmee waarschijnlijk slechtere overlevingskansen. Bij deze soort helpen jonge individuen die in een
identificeren van talent en zorgt voor beweging in het personeelsbeleid. Het leidt ook tot minder gunstige neveneffecten, zoals
Excellent onderzoek vereist dat onderzoekers beschikken over state-of-the art infrastructuur en instrumentarium. De variatie in
goede conditie zijn mee met de opvoeding van andermans jongen en stellen eigen voortplanting uit. Een aardige spin off van dit
het niet automatisch kunnen garanderen van een verdere carrière van alle talentvolle onderzoekers, en de soms als te restrictief
de benodigde instrumenten of apparatuur is daarbij enorm; van apparatuur ter waarde van duizenden euro’s tot aan miljoenen
project is een succes in de bescherming van bedreigde diersoorten. 59 Vogels zijn naar een ander Seychellen eiland overgebracht met
ervaren beperkingen voor indiening die NWO heeft ingevoerd onder de hoge aanvraagdruk.
kostende onderzoeksfaciliteiten. Dergelijke grote onderzoeksfaciliteiten worden op nationaal niveau gefinancierd. ALW
minder bedreigingen en de populatie is daar aangeslagen. Waarschijnlijk gaat voor het eerst een diersoort van de rode lijst af en is de
wil blijven voorzien in financiering voor investeringen in vernieuwende apparatuur of dataverzamelingen. Binnen het Open
Seychellen rietzanger niet meer ‘critically endangered’.
Programma bestaat deze mogelijkheid al voor kleinere apparatuur die ten goede komt aan één onderzoeksgroep.
Uitgave:
Nederlandse Organisatie
voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO)
Aard en Levenswetenschappen
Gebied Aard- en Levenswetenschappen
de hoogste prioriteit aan de uitvoering van het Open Programma. Dat biedt ruimte voor
de financiering van bottom-up, vernieuwende en kwalitatief excellente onderzoeks-
Bezoekadres:
Laan van Nieuw Oost-Indië 300
voorstellen uit het wetenschappelijke ALW-veld. ALW ambieert daarnaast, waar moge-
2593 CE Den Haag
Postadres:
Postbus 93510
2509 AM Den Haag
Telefoon 070 344 06 19
Stabiel in beweging
[email protected]
www.nwo.nl/alw
Het Gebied Aard- en Levenswetenschappen geeft voor de strategieperiode 2015-2018
Strategisch plan Aard- en Levenswetenschappen 2015-2018
lijk, een versterking van de inzet op de andere financieringsmogelijkheden zoals
thematische programma’s, internationale samenwerking en infrastructuur.
Wat doet ALW?
De aard- en levenswetenschappen gaan over alle facetten van het leven en van de aarde, zoals complexe en dynamische
december 2014
processen in de vaste aarde, de oceanen, de atmosfeer, de levende natuur, en organismen inclusief de mens. De processen spelen
zich af op tijdschalen van miljarden jaren in de geologie tot een fractie van een seconde wanneer het gaat om moleculaire
mechanismen in levende cellen. Onze planeet levert talloze natuurlijke hulpbronnen, zoals water, brandstoffen, lucht, bodem,
mineralen en voedsel. Hoe kan de maatschappij een duurzame omgang met deze bronnen combineren met economische groei,
een groeiende wereldpopulatie, en met de aanpassing aan een veranderend klimaat? Aan die uitdaging draagt ALW bij door de
ontwikkeling van wetenschappelijke kennis.
Het gebied Aard- en Levenswetenschappen (ALW) stimuleert excellent onderzoek dat het wetenschappelijke begrip van de aarde
en het leven verruimt en verdiept. Om dit onderzoek mogelijk te maken heeft ALW verscheidene financieringsmogelijkheden
voor onderzoekers.
Zo organiseert ALW een bottom-up Open Programma voor de allerbeste en meest innovatieve onderzoeksideeën over de gehele
breedte van haar domein. ALW stimuleert individueel onderzoekstalent in verschillende fases van hun loopbaan en maakt
investeringen mogelijk in apparatuur en data voor een hoogwaardige infrastructuur ten behoeve van toponderzoek.
Ook financiert ALW thematische programma’s in een grote diversiteit; van fundamentele kennisprogramma’s over een
afgebakend onderwerp, via publiek-privaat gefinancierde programma’s gericht op een actueel maatschappelijk vraagstuk,
tot een nauwe samenwerking met het bedrijfsleven op specifieke onderzoeksvragen. De afgelopen jaren kon ALW hiermee
bijvoorbeeld onderzoek laten uitvoeren op het terrein van dierenwelzijn, klimaatverandering, poolonderzoek, alsmede
onderzoeksprogramma’s opzetten voor de topsectoren Water, Agri&Food, Tuinbouw en Uitgangsmaterialen, Life Sciences and
Health, en Energie.
De wetenschap waarvoor ALW zich inzet is bij uitstek een internationale aangelegenheid. ALW stimuleert de samenwerking
over de grenzen heen door deelname van Nederlandse onderzoekers mogelijk te maken aan EU programma’s, door de opzet
van samenwerkingsprogramma’s met landen als China en Brazilië, en door te voorzien in het lidmaatschap van onder meer het
International Ocean Discovery Programme (IODP), het International Continental Discovery Programme (ICDP), het Integrated
Carbon Observation System (ICOS) en in ELIXIR.
Het ALW-onderzoeksveld ervaart het brede spectrum van financieringsmogelijkheden als cruciaal. In de strategieperiode 20152018 zet ALW daarom opnieuw in op een goede mix van deze mogelijkheden, zodat het onderzoeksveld kan blijven rekenen
op ALW als een stabiele partner. Tegelijkertijd zet ALW de middelen flexibel in om tegemoet te kunnen komen aan beweging,
verandering in omstandigheden en wensen uit het veld. Een strategisch uitgangspunt daarbij is dat ALW de financiële middelen
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
niet te versnipperd inzet.