Beste ALW onderzoekers en andere betrokkenen, Op 13

Beste ALW onderzoekers en andere betrokkenen,
Op 13 april heeft NWO haar strategie 2015-2018 gepresenteerd. De kerntaak van NWO blijft het bevorderen
van kwaliteit en vernieuwing in vrij en thematisch wetenschappelijk onderzoek binnen alle disciplines. Aan
deze basis voegt de NWO-strategie nieuwe accenten toe die de verbindingen tussen onderzoekers en het
bedrijfsleven en de maatschappij zullen versterken. Sterker dan in de afgelopen jaren zal NWO
samenwerking en samenhang bevorderen: tussen onderzoekers, tussen disciplines, tussen universiteiten en
kennisinstellingen onderling, tussen nationaal en internationaal, en tussen wetenschap en belanghebbenden
in de samenleving. In het verlengde hiervan vraagt de Wetenschapsvisie aan NWO bij de totstandkoming van
de Nationale Wetenschapsagenda leiding te geven aan het secretariaat en mede invulling te geven aan de
uitvoering van die agenda. Voorts wordt de permanente commissie grootschalige wetenschappelijke
infrastructuur ondergebracht bij NWO. De nieuwe NWO strategie kunt u vinden op de NWO website.
Tegen deze achtergrond en mede op basis van de evaluatie van NWO en het daaropvolgende advies bevat de
Wetenschapsvisie ook voornemens ten aanzien van aanpassing van de governance en organisatie van NWO.
Tijdens de bijeenkomst heeft Staatssecretaris Sander Dekker een nieuw model voor de governance en
organisatie van NWO aangekondigd. De contouren van dit model zijn opgesteld door een werkgroep van
enkele leden van het AB-NWO en enkele voorzitters van gebieden en instituten onder leiding van
onafhankelijk voorzitter prof.dr. Douwe Breimer, emeritus en voormalig rector Universiteit Leiden. Dit model
komt in de plaats van het advies ‘Van lappendeken naar een nationaal discours en centrale programmering’
van Van der Steenhoven, dat eerder veel stof deed opwaaien.
De nieuwe organisatie moet het mogelijk maken dat NWO ook in de toekomst en met een bredere opdracht
haar taken optimaal uitvoert. Dit vraagt om een NWO dat zich meer dan nu strategisch positioneert, wint
aan besluitvaardigheid en organiserend vermogen, middelen flexibeler kan inzetten, meer werkt vanuit één
samenhangende programmering en beter in staat is NWO-brede en interdisciplinaire samenwerking te
stimuleren. Voor stakeholders zal NWO hiermee transparanter worden. De Wetenschapsvisie geeft aan dat
veranderingen onder andere betrekking zullen hebben op het centrale bestuur (versteviging van de
bestuurskracht van de centrale leiding), de advisering (door een grote variëteit aan stakeholders), de
bureauorganisatie en de positionering van de instituten. Breimer heeft met veel partijen gesproken en is
daarna tot het ontwerp van het nieuwe model voor de governance en organisatie van NWO gekomen, dat
waarborgt dat NWO in de toekomst haar (bredere) taken optimaal kan uitvoeren, een groot draagvlak in de
wetenschap en bij andere stakeholders geniet, werkt op basis van gezamenlijke visie en samenwerking over
disciplines heen, een grote flexibiliteit heeft om in te spelen op ontwikkelingen in wetenschap, beleid en
maatschappij, beschikt over een efficiënte bureauorganisatie met voldoende aanpassingsvermogen en
transparant is naar partners en stakeholders. Bestaande werkwijzen, verworvenheden en best practices
worden verankerd in de nieuwe organisatie. Wetenschappers en andere partijen, die nu deelnemen in de
decentrale besturen, blijven een belangrijke rol vervullen. (Zie de hoofdlijnen van de nieuwe NWO.)
Wat houdt de nieuwe NWO organisatie in? NWO wordt ingedeeld in vier domeinen: Bètawetenschappen,
Technische & Toepassingsgerichte Wetenschappen, Geestes- & Maatschappijwetenschappen en
Zorgonderzoek & Medische Wetenschappen. Het domein Bètawetenschappen bevat de huidige gebieden
Aard- & Levenswetenschappen (ALW), Chemische Wetenschappen (CW), Exacte Wetenschappen (EW) en
Natuurkunde/FOM. Het domein Technische & Toepassingsgerichte Wetenschappen wordt gevormd vanuit het
huidige STW. Het domein Geestes- & Maatschappijwetenschappen bevat de huidige gebieden Maatschappij& Gedragswetenschappen (MaGW) en Geesteswetenschappen (GW). Het domein Zorgonderzoek & Medische
Wetenschappen wordt gevormd vanuit het huidige ZonMw. STW en ZonMw verwerven meer dan de helft van
hun inkomsten van buiten NWO en hebben daardoor een heel andere portefeuille aan steunvormen dan de
‘gewone’ gebieden. Elk domein krijgt een eigen bestuur en de vier voorzitters zullen, naast een algemeen
voorzitter en een bestuurslid met de portefeuille financiën en operationele zaken, de nieuwe Raad van
Bestuur (RvB) van NWO vormen. Verder kent de governance een Raad van Toezicht en een Raad van Advies.
Alle NWO-instituten worden in een aparte beheers-/uitvoeringsorganisatie gepositioneerd onder de RvB.
De ALW disciplines aardwetenschappen en levenswetenschappen vallen in het domein bètawetenschappen,
net als de disciplines chemie, fysica, astronomie, informatica en wiskunde. Het bètadomein is daarmee een
goede afspiegeling van de bètafaculteiten aan de universiteiten en verreweg het grootste domein. De
daadwerkelijke implementatie van deze nieuwe organisatie vergt nog de nodige uitwerking. ALW heeft reeds
veel ervaring met samenwerking tussen meerdere disciplines binnen één gebied, en zal die ervaring
inbrengen ten behoeve van een herkenbare positie voor de disciplines in het bètadomein. De
gebiedsbesturen zullen als zodanig verdwijnen, maar naar verwachting zal er per domein wel een aantal
inhoudelijke organen worden ingericht. Het vrije onderzoek zal vanzelfsprekend een centrale rol spelen
binnen de nieuwe structuur, tegelijkertijd biedt deze ook ruimte aan interdisciplinair onderzoek binnen de
domeinen en aan domeinoverstijgend onderzoek. De bureauorganisatie wordt aangepast op de nieuwe
structuur. Nadere details zijn op dit moment nog niet bekend. Via de gebruikelijke kanalen houdt ALW u op
de hoogte totdat de nieuwe structuur van kracht wordt. Voor vragen kunt u terecht bij Dick van der Kroef
([email protected] 070-344 07 08).
Met vriendelijke groet,
Namens het Gebiedsbestuur Aard- en Levenswetenschappen,
Prof. dr. Jacob Fokkema
Voorzitter