waterbodems en de krw

Waterbodems in de
KRW
Wat moeten we er (nog) mee?
12 februari 2010
Kaderrichtlijn Water – een opfrisser
•
Richtlijn 2000/60/EG in juni 2005 in de Nederlandse wetgeving
geïmplementeerd
•
Doelstellingen:
–
–
–
–
Bescherming aquatische ecosystemen
Verbetering van het watermilieu
Duurzaam gebruik bevorderen
Verontreiniging grondwater verminderen
• Centraal doel: goede toestand waterlichamen!
•
•
•
2
Stroomgebiedsbenadering
Integrale aanpak: chemie, ecologie, hydromorfologie
NB geen aparte doelen voor waterbodems
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010
Instrumenten KRW
DOELEN
• Normstelling en maatregelen voor categorieën stoffen in water:
– Prioritaire (gevaarlijke) stoffen => Richtlijn Prioritaire Stoffen
– Stroomgebiedrelevante stoffen
– Als gevolg van ecologische doelstellingen (nutrienten)
– Normen voor stoffen in grondwater => Grondwaterrichtlijn
• Normen voor biologie en hydromorfologie ivm de goede ecologische
toestand van natuurlijke wateren (bijlage V KRW)
• Geen achteruitgang chemie en ecologie
• Allemaal op waterlichaamniveau en in toestandsklassen
MAATREGELEN
• Stroomgebiedbeheersplannen elke 6 jaar (SGBP1 22 december 2009)
• Monitoring
3
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010
De goede chemische toestand – prioritaire stoffen
• Alleen prioritaire stoffen bepalen chemische toestand
• Goed = alle stoffen voldoen aan Europese normen uit Richtlijn
Prioritaire Stoffen (RPS) => one out, all out
• Stofnorm = klassengrens => normopvulling binnen klasse volgens
KRW toegestaan
Slecht
Goed
Stofnorm
NB De zwarte lijst vervalt op Europees niveau in 2013. Zwarte lijst
stoffen zijn doorgaans ook priostoffen, maar veel priostoffen zijn
geen zwarte lijst stof!
NB2 Dit zijn allemaal totaal-waternormen, excl zwevend stof, er
zijn geen waterbodemkwaliteitsnormen aan vastgehangen!
4
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010
De goede ecologische toestand
• Biologie = leidend: vissen+waterplanten+macrofauna+algen
• Ondersteunende parameters:
– Fysisch-chemisch:
• Nutrienten (stikstof en fosfaat)
• Temperatuur
• Overige verontreinigende stoffen (stroomgebiedsrelevant +
nationaal relevant) => hier zitten de grijze lijst stoffen in
• PH
• Doorzicht
– Hydromorfologie
• Goede Ecologische Toestand = Europees vastgesteld voor natuurlijke
wateren => LS mogen Goed Ecologisch Potentieel afleiden voor
kunstmatige en sterk veranderde wateren
• Goed = alle parameters op orde => maar: als biologie duurzaam
goed, dan mag iets anders toch slechter zijn
5
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010
De Grondwaterrichtlijn
• Doel = goede grondwatertoestand
– Chemisch: LS moeten voor een beperkt aantal stoffen normen
stellen + mag grondwaterafhankelijke functies als
drinkwaterwinning niet belemmeren
– Prevent + limit voor nieuwe verontreiniging (met uitzondering
voor verwaarloosbaar kleine hoeveelheden en buitendijkse
baggerspeciedepots ongeacht de hoeveelheid)
– Kwantitatief: grondwaterpeil moet hoog genoeg zijn voor
afhankelijke functies
• Voor grondwater moet hetzelfde als oppervlaktewater in de KRW: in
sgbp doelen en maatregelenpakket opnemen
• NB voor RWS vooral relevant m.h.o.o. baggerspeciedepots
6
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010
Doelen KRW = doelstellingen Waterwet
HOOFDSTUK 2. DOELSTELLINGEN EN NORMEN
§ 1. Doelstellingen
Artikel 2.1
1. De toepassing van deze wet is gericht op:
a. voorkoming en waar nodig beperking van overstromingen,
wateroverlast en waterschaarste, in samenhang met
b. bescherming en verbetering van de chemische en
ecologische kwaliteit van watersystemen en
c. vervulling van maatschappelijke functies door
watersystemen.
2. De toepassing van deze wet is mede gericht op andere doelstellingen
dan genoemd in het eerste lid, voor zover dat elders in deze wet is
bepaald.
7
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010
Artikel 2.10
Normen voor de chemische en ecologische kwaliteit van
watersystemen worden vastgesteld op de voet van hoofdstuk 5 van
de Wet Milieubeheer, in overeenstemming met het stelsel van
milieudoelstellingen, opgenomen in artikel 4 van de kaderrichtlijn
water.
Dit is het Besluit Kwaliteitseisen en Monitoring Water (Bkmw)
Uitgangspunten Bkmw:
– Minimumimplementatie => geen nationale koppen
– Naar KRW verwijzen waar mogelijk
– Voorkomen luchtkwaliteit II
8
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010
Wettelijk stramien implementatie doelen
•
•
•
•
•
•
•
Doelstellingen KRW (GCT/GET)
Doelen Grondwaterichtlijn
Doelen Richtlijn prioritaire stoffen
Doelen drinkwatergebieden
Uitwerking geen achteruitgang
Uitzonderingen KRW
Mogelijkheid GEP af te leiden
Implementatie in
Besluit Kwaliteitseisen
en Monitoring Water
(Bkmw 2010)
• Schelpdier- en viswater (tot 2013): oude Bkmw
• Doelstellingen die NL nationaal afleidt (nationale / sgbrelevante
stoffen, fysisch-chemische parameters ecologie) => MR Monitoring
• GEP-doelen + uitzonderingen KRW + maatregelen => plannen van
waterbeheerders
• Hoe meet je dat en beoordeel je meetresultaten => Protocol Toetsen
en Beoordelen => MB Monitoringsprogramma
• NB geen aparte doelen voor waterbodemkwaliteit meer!
9
Rijkswaterstaat
Waterbodems
Waterwet
en Kaderrichtlijn
en Bkmw/BPRW
Water
912
november
februari 2010
2009
Geen achteruitgang nader bekeken
• Geen achteruitgang is geen richtwaarde, maar een uitwerking van
artikel 5.2b lid 4 Wm, waar dit principe is geimplementeerd
• Bkmw regelt:
– Achteruitgang adhv toestandsklassen beoordelen =>
normopvulling in de goede toestand toegestaan
– Achteruitgang gemiddeld over planperiode beoordelen =>
alleen structurele achteruitgang = relevant
– Achteruitgang per stof of kwaliteitselement beoordelen =>
dus geen one out, all out!
– In slechtste klasse geen verdere verslechtering toegestaan =>
als norm overschreden is, geen verdere opvulling => RISICO
– Uitzondering voor fysieke projecten van groot openbaar belang en
tijdelijke achteruitgang => verwijzing naar KRW-tekst
10
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010
Nieuwe verplichtingen RWS ogv Bkmw
• In BPRW GEP afleiden en onderbouwen voor alle sterk veranderde en
kunstmatige waterlichamen
• Rekening houden met KRW-doelen bij opstellen BPRW => moet
maatregelenpakket bevatten, dat afdoende is om doelen te halen
• Ingreep in waterbodem is mogelijke maatregel => afwegen in
gebiedsproces, maar: geen automatisme meer als >I
• Rekening houden met principe van geen achteruitgang bij opstellen
van BPRW en achteruitgang evt. compenseren
• KRW-uitzonderingen per waterlichaam opnemen en onderbouwen in
BPRW => let op: geen achteruitgang!
• Rekening houden met richtwaardes voor viswater, schelpdierwater en
drinkwater bij opstellen BPRW
• Streefwaarde voor waterwingebieden betrekken bij opstellen plannen
• Gevolg: status plannen (iig BPRW) enorm verhoogd
11
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010
Nieuwe verplichtingen RWS ogv Bkmw II
• Indirect rekening houden met Bkmw bij vergunningverlening =>
indirecte doorwerking via plannen = toetsen of je incl.
aangevraagde vergunning je doelen nog wel haalt
• Evt. negatieve effecten van eigen projecten compenseren (principe
van geen achteruitgang)
• Gevolg: BPRW kaderstellend voor vergunningverlening en
voor projectplannen voor eigen werken
• Uitkomst = Toetsingskader BPRW
• NB Vergunningenbeleid aanscherpen = mogelijke KRW-maatregel
maar niet verplicht, idem met ingreep in bodemkwaliteit
• Dus niet zo:
• Maar zo:
Doelen
Doelen
12
Normen
Normen
Vergunningen
BPRW
Vergunningen
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010
Toepassingsbereik toetsingskader
• Van toepassing op nieuwe initiatieven van RWS en derden
• Geen dwang bestaand gebruik opnieuw te beoordelen
• Wel bij periodieke actualisatie (rekening houdend met bestaande
rechten)
• Niet in het BPRW opgenomen KRW-maatregelen (zijn al getoetst)
=> NB ogv andere wetgeving wel beoordeling nodig, (Nbwet Wtw)
• Algemene regels: alleen als dat mogelijk is
• Voor stoffen buiten Bkmw alleen het bestaande emissiebeleid
• Kan ook van toepassing zijn op ingrepen in de waterbodem
13
Rijkswaterstaat
Waterbodems
Waterwet
en Kaderrichtlijn
en Bkmw/BPRW
Water
912
november
februari 2010
2009
Toetsingskader bij lozingen/emissies van stoffen
• Centrale vraag = ik had doelen voor stoffen in dit waterlichaam,
haal ik die nog als ik dit toesta?
• Waterbodems: kijken naar emissie naar oppervlaktewater als
achterblijvende kwaliteit > I-waarde
Huidig beleid
=> emissie
aanvaardbaar?
NB gebruik wel de
juiste stofnormen!
14
Wat is
toestand
water
lichaam?
GOED: er is nog
emissieruimte => check of
het ook goed blijft
SLECHT: er is maar heel
beperkt emissieruimte =>
nadere afweging + evt
aanvullende maatregelen
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
JA
Nee,
tenzij
12 februari 2010
Beslisschema biologie
locatie
Toetsing algemeen
Altijd toegestaan
Alleen positieve efffecten
Toetsing per watertype
Negatief effect KRW-maatregel
Rivieren en overgangswater: (vis)optrekbaarheid,
stromingscondities (snelheid, debiet, variatie)
Areaal planten
Meren:
(oever en water)
en doorzicht
Kanalen:
(vis)optrekbaarheid en doorzicht
Kustwateren:
Areaal schorren, kwelders en zeegras, getijdenstroming
15
Rijkswaterstaat
Waterbodems
Waterwet
en Kaderrichtlijn
en Bkmw/BPRW
Water
912
november
februari 2010
2009
Benodigde info bij dit alles (voorbeelden)
•
•
•
•
Waterlichamen (brondocumenten)
Watertype en biologische kwaliteitselementen (programma BPRW)
Emissie-eisen (Relevante regelgeving)
Doelen (Bkmw)
– Goede chemische toestand (PS en PGS)
– Goede ecologische toestand (ORS, BIO, FC)
• Doelen (BPRW)
– Sterk veranderde en kunstmatige wateren
– Afleiding van een Goed ecologisch potentieel (BIO en FC)
• Beschermde gebieden:
– Drinkwater (Bkmw, bron voor bereiding drinkwater)
– Zwemwater (Besluit hygiëne en veiligheid badinrichtingen en
zwemgelegenheden)
– Schelpdierwater en zalmachtigen (Bkmw oud)
– Natura 2000 (aanwijzingsbesluiten of beheerplannen)
16
Rijkswaterstaat
Waterbodems
Waterwet
en Kaderrichtlijn
en Bkmw/BPRW
Water
912
november
februari 2010
2009
En waar zitten nu dan die waterbodems?
• Ingreep in waterbodem vanuit chemische kwaliteit is mogelijke KRWmaatregel => handreiking in de maak voor maken afweging
• KRW kan eisen stellen aan hydromorfologie => kan leiden tot
wijziging van vorm van de bak als KRW-maatregel
• Nieuwe ingrepen in waterbodem (bijvoorbeeld t.g.v. uitvoering RvdR
of vanuit scheepvaart) toetsen aan BPRW indien vergunning/projectplanplichtig:
– Als achterblijvende kwaliteit > I => kijken naar gevolgen
waterkwaliteit;
– Kijken naar effecten op ecologie => m.n. parameters als areaal
waterplanten en kwetsbare gebieden als vispaaiplaatsen,
mosselbanken en kwelders, toetsing verschilt naar gelang
watertype
17
Rijkswaterstaat
Waterbodems en Bkmw/BPRW
12 februari 2010