PowerPoint-presentatie

Tien jaar baggeren: veranderend beleid
geobserveerd vanuit de praktijk
Piet den Besten
Baggernet: tien jaar baggeren, het heden en verleden
22 juni 2007
Veranderend beleid: observaties
vanuit de praktijk
- het denken
- doelen
- instrumenten
- ervaringen
2
3
Het Nederlands
waterbodembeleid ‘voorheen’
• “Lekkerkerk ook in Nederlandse wateren”
• Doel: bescherming en herstel van de
functionaliteiten van de bodem
• Regelbehoefte : verontreinigende stoffen in
de bodem --> risico op aantasting
functionaliteit --> normstelling en regulering
• Risico voor mens , ecosysteem en grond/oppervlaktewater
4
?
Instrumenten waterbodembeleid
Instrumentarium:
- Wbb
- WM
- WvO
Bouwstoffenbesluit (marginale bodembelasting)
- Beleidsstandpunt verwijdering
baggerspecie
- Wbm
5
Beoordeling bodemkwaliteit
• Stapsgewijze beoordeling
• 1e stap op basis van chemie
• Biologische beschikbaarheid van
verontreinigingen in 2e lijnsbeoordeling
(potentiëel versus actueel risico)
• 2e en volgende stappen geven ruimte voor
andersoortige informatie (oa biologische
parameters)
• Onderbouwing nut/noodzaak saneren met
risico-informatie
6
Bodembeleid: Praktijkervaringen
• Vertaling risico-informatie naar maatregelen
blijkt moeilijk
• Regelgeving van afval-, bodem-, water- en
natuurbeleid tegelijkertijd van toepassing
• Juridisch kader zeer complex en overlappend
• Beleidslijnen “actief beheer” kunnen zelfs
meer belemmering geven dan algemeen
kader
• Het verwerken/reinigen van bagger blijft
hoofdzakelijk steken in pilots
• Stagnatie in het baggeren
7
Veranderend beleid in breder
perspectief:
•
1999 BEVER: Kosteneffectief en functiegericht
•
2002 Athene: (BEVER waterbodems): KRW doelen bepalend
voor saneringsdoelstelling waterbodems, afstemmen met
andere lidstaten
•
2002 Kabinetsstandpunt nav Tien JS *
•
2003 Beleidsbrief Bodem: intensiteit bodembeheer
afstemmen op mate van risico,
•
Kabinetsbeleid: deregulering en “nuchter omgaan met
risico’s”
•
2005 Verkenning waterbodems in de waterwet
•
2005 Kabinetsstandpunt Waterbodems *
8
10-Jaren Scenario
zet bagger op de agenda
 Peilers:
Aanpassing beleid & regelgeving
Financiële prikkels
Verbetering van samenwerking overheden
 Bagger loont (MKBA)
 Ruimte voor berging bagger (Depot plus)
9
Beleid in beweging: nieuwe
doelen
• Paradigmashift: van stoffen meten naar
gebiedskwaliteit
• Integrale benadering watersysteem
• Waterbodembeheer moet bijdragen aan
gebiedskwaliteit
• Hotspots versus grootschalige diffuse
verontreiniging
10
KBS waterbodems:
“Waterbodembeheer is waterbeheer”
geen doel op zich maar levert bijdrage aan diverse
doelen:
• Waterkwaliteit (KRW)
• Waterkwantiteit (tegengaan van wateroverlast en
. droogte; WB21)
• Veiligheid (Ruimte voor de Rivier)
• Scheepvaart (Nota Mobiliteit)
“Verwerking van baggerspecie is middel”
11
Uitgangspunten voor de
uitvoering
•
•
•
•
Zoveel mogelijk nuttig toepassen grond en bagger
Nuchter omgaan met risico’s
Opgebouwde kennis benutten
Gebiedsgericht beleid voorop => regio aan zet om
binnen gebied oplossingen te vinden en
‘bodemambitie’ te formuleren
• Samenhang in de baggerketen
• Ruimte voor innovatieve concepten
12
Bagger(en) en innovatie
 POSW
 GVB
 Winn / WnT
•
•
•
•
•
•
•
Terpen van Baggerspecie
IJsselmeergebied Verdiept
Current deflection wall
Smart Soils / gemodificeerde bagger
Leven met Bagger
Sawa
Baggerspeciematras
 Innovaties bij waterschappen en in de ‘markt’ !
13
Terp-initiatieven
• Proeftuin op terp Klompenwaard (RWS /
provincie Gelderland)
• Terp bij Bemmel/Gendt (DLG)
• Wierde Valcum (provincie Groningen)
• Terp-concepten in Zeeland (intentieverklaring
RWS/waterschap/provincie)
14
Sediment als grondstof !!
15
Beleid in beweging: het vervolg
• Circulaire saneringscriterium (nat en droog)
(2006)
• Besluit Bodemkwaliteit (2007)
- bevoegdheden decentraal
- generiek versus gebiedsspecifiek
- nadere uitwerking per MR
- putten: grootschalige toepassing van bodem
. kan nuttig zijn
• Waterwet +waterbesluit + waterregeling
16
Consequenties waterwet
• Saneringsparagraaf zoals nu in Wbb verdwijnt voor
waterbodem (dus ook geen apart budget)
• Het in detail beschrijven van de risico’s en effecten van
verontreinigingen in waterbodem heeft niet direct zin
• Taak beheerder: definiëer de legger v/h watersysteem
• Legger is afgestemd op functie(s), bij legger moet
vereiste kwaliteit worden vastgelegd
• Als waterbodem de functie belemmert  actie
• Informatie nodig over waterbodem  gericht
onderzoek (RWS: beoordelingskader?)
EU-netwerk SedNet over de rol van sediment
Te veel sediment
Te weinig sediment
Als grondstof
Vaarwegobstructie
Overstromende rivieren
Besmeuring van bodemleven
Troebel water
Strandafslag
Oevererosie
Verdwijnende wetlands
Rivierprofiel aantasting
Bouwmateriaal
Strandzand
Voeding van wetlands
Grondverbeteraar
Habitat en voedsel
Sediment is een essentieel en integraal rivieronderdeel
18
Beheer stroomgebieden
Centraal:
“diensten die het watersysteem levert”
–
–
–
–
–
–
–
Water accomoderen en afvoeren
Natuur accomoderen
Landbouw
Visserij
Recreatie
Drinkwater
…..
19
Lopende EU kwesties
• KRW: verspreiding (mors) van bagger a.g.v.
baggerwerkzaamheden valt buiten lozingen ?
• Afvalstoffenwetgeving: Nederland dringt erop
aan dat verspreiden/hergebruik bagger
binnen het watersysteem niet onder
afvalstoffenwetgeving valt
• Richtlijn voor depots: indien (verontreinigde)
bagger als afvalstof behandelt dient te
worden, wordt dan storten in ‘onderwater’
depots toegestaan ?
20
Kortom:
• Bodemkwaliteitsdenken van multifunctioneel naar
systeem (gebieds-) gericht
• Van sectoraal naar integraal
• Van saneringsprogramma naar SGBP
• Waterbodem zien als onderdeel van watersysteem
• Baggeren: ketenbenadering meer centraal
• BBK, subsidieregeling, verruiming gebruik Rijksdepots
hebben direct effect (gehad) op uitvoering
• Verwerking van baggerspecie is een middel
• Ruimte voor innovatieve concepten
• Meer invloed EU regelgeving
21
Tot slot
Bagger- (water- ?) net: op naar een volgend lustrum!