procesdoel 2 moreel denken tegen onverschilligheid, voor

PROCESDOEL 2
MOREEL DENKEN TEGEN
ONVERSCHILLIGHEID, VOOR
BETROKKENHEID
Bijzondere procesdoelen
2.1 Exploreren, verkennen en integreren van waarden
2.2 Ontdekken van morele problemen
2.3 Ontwikkelen van morele beleving en inleving
2.1 Exploreren en integreren van waarden
Leerinhouden
Waarden
- wat zijn waarden?
- waardeverheldering
- soorten waarden (ethische, esthetische,...)
- verband tussen waarden, normen en levensbeschouwing, cultuur en maatschappij
- belang en functie van waarden
- eigen waarden
Verschil tussen waarden en feiten
- feiten en waarden
- waarden en waardeoordelen
- waardeoordelen vermomd als feiten
- waarden herkennen: impliciete en expliciete
- waardeonderzoek
Fundering van waarden
- godsdienst en levensbeschouwing
- traditie, cultuur, maatschappij
- wetenschap
- relativiteit van funderingen
- intersubjectieve waarden en normen
- waardeconflicten
- universele waarden en normen
Vaardigheden
∗ Onderscheiden waardeoordelen van feiten en oefenen de lln. om het onderscheid te maken.
∗ Onderzoeken samen met de lln. welke funderingen aan hun waarden ten grondslag liggen.
∗ Tonen de relativiteit en universaliteit van waarden aan.
∗ Ontdekken hun eigen waarden en brengen deze in verband met levensbeschouwing, cultuur,
traditie en maatschappij.
∗ Bevorderen het waardebewustzijn bij de lln.
∗ Stimuleren de lln. tot morele autonomie via dialoog en zelfonderzoek.
2.2 Ontdekken van morele problemen
Leerinhouden
Wat is moraal?
- verschil tussen moraal en ethiek
- normatieve en descriptieve ethiek
- waarden en normen
- moreel, amoreel en immoreel
Morele problemen herkennen in o.a.:
- bio-ethiek
- milieu
- Noord-Zuid verhouding,
- economie
- oorlog en vrede
- multiculturele maatschappij
- relationeel en seksueel gedrag
- de rechten van de mens
- ideologieën
- .....
Morele problemen analyseren
- ontdekken, bespreken, onderzoeken van morele problemen
- onderscheiden van verschillende ethische standpunten en de bijhorende argumenten
- argumentaties onderzoeken, geldigheid nagaan, premissen opsporen,
consequenties formuleren,...
- logisch redeneren
Waardeconflicten
- waarden in de weegschaal, morele keuzes maken
- morele dilemma's
- waardehiërarchieën
Moraal in de praktijk
- de kloof tussen morele waarden en het morele handelen: is goed weten, goed doen?
- dubbele moraal en consequent handelen
- factoren die consequent handelen bemoeilijken:
° belangen
° macht en onmacht
° emoties
Vaardigheden
∗ Situeren en analyseren samen met de lln. de morele problematiek die zich in verschillende
domeinen voordoet.
∗ Hebben belangstelling voor morele kwesties en zijn in staat deze op een gepaste manier aan
lln. aan te bieden.
∗ Stimuleren de lln. door gepaste oefeningen, degelijke vraagstelling en
discussietechnieken tot waardevorming, logisch denken en argumenteren.
∗ Herkennen de morele problemen die in de leefwereld van de lln. belangrijk zijn.
∗ Leggen de lln. morele dilemma's voor, waarbij zij aangezet worden tot het afwegen van
waarden.
∗ Gebruiken actieve werkvormen en een projectgerichte aanpak om de kloof tussen het
denken en het handelen te dichten.
2.3 Ethische beleving
Leerinhouden
Morele ontwikkeling
- evolutie morele denken bij jongeren
° thuis
° op school
° de peer-group
° de maatschappij
- invloed zelfbeeld en wereldbeeld op het morele denken
Morele opvoeding
- thuis
° voorbeeldgedrag
° waardeoverdracht
- het verborgen curriculum op school
° pedagogisch project
° structuur en organisatie school
° sfeer en schoolklimaat
° lesstijl
° non-verbaal gedrag
° eigen waarden en normen lk.
° verborgen waarden in teksten en handboeken
- in de peer-group
° voorbeeldgedrag
° conformisme
° zelfstandigheid
- in de maatschappij
° cultuur
° media
° rolpatronen
- opvoeden tot postconventioneel denken en handelen
° waardeoverdracht
° waardeverheldering
° waardeontwikkeling en perspectiefwisseling
° dilemmadiscussie
° Socratische dialoog
° handelend moraal leren
Vaardigheden
* Zijn zich bewust van hun eigen waarden en deze van de leerlingen.
* Herkennen en analyseren waardeconflicten bij jongeren.
* Schatten het morele ontwikkelingsniveau van jongeren in.
* Herkennen verborgen impliciete waarden en oefenen de lln. in deze vaardigheid.
* Zetten de lln. aan tot het zoeken naar alternatieve antwoorden en oplossingen voor
morele conflicten
* Stimuleren de morele ontwikkeling naar postconventionaliteit door:
a) werkmethodes die aanzetten tot autonoom denken en handelen
b) het creëren van een democratische leeromgeving in de klas en op school
c) leerlingen verantwoordelijkheid laten opnemen.