De Oudheid Grieken en Romeinen in de context van de

De Oudheid
Grieken en Romeinen in de context
van de wereldgeschiedenis
Hoorcollege propedeuse 2015-2016
semester I blok I
F.G. Naerebout
www.oudegeschiedenis.info
5de-4de eeuw
500 – 338 Klassieke periode: overzicht
[540 Ontstaan Perzische Rijk]
507 Kleisthenes
500 Ionische Opstand
490/480 Perzische Oorlogen
478 Delisch-Attische Zeebond
ca 460/50 Radicalisering v/d
Atheense democratie
431-404 Peloponnesische Oorlog
403 Herstel van de democratie
te Athene
377 Tweede Attische Zeebond
371 Slag bij Leuktra
338 Slag bij Chaironeia
336 Alexander de Grote
323 Dood van Alexander
 Hellenistische koninkrijken
[ca 550 Karthago vestigt hegemonie]
ca 500 Romeinse Republiek
480 Himera (Grieken v. Karthago)
474 Kumē (Grieken v. Etrusken)
450 Wet v/d 12 Tafelen  Standenstrijd
396 Inname Veji
367 consulaat open voor plebejers
338 Ontbinding Latijnse Bond
295 Slag bij Sentinum
287 Lex Hortensia
 Klassieke Republiek
264 1ste Punische Oorlog
ca 200 Rome in de Griekse wereld
ATHENE
Interne sociale en politieke ontwikkelingen
Athene
metoikos (‘migrant’), xenos (vreemdeling)
1 burger (polites)  niet-burger
slaaf
NB1: vrouwen en kinderen van burgers
NB2: Aanscherping v/d regels 450/451
demos/polis
2 rijk  arm
fule
fratria
3 de verbanden waarbinnen
het leven van de Atheense
burger zich afspeelt
deme
oikos/
pd
familie
Sparta
heloten
1 burgers: Spartiaten: Homoioi (‘Gelijken’)  niet-burgers
slaven?
perioiken
Vrouwen en kinderen
van Spartiaten
polis
fule
2 rijk  arm
sussition/andreion
3 de verbanden
waarbinnen
het leven van de
Spartaanse burger
zich afspeelt
oikos/
familie
INWONERTAL VAN ATHENE
5de eeuw : 50.000 burgers
4de eeuw : 30.000 burgers
x 3.5 voor vrouwen en kinderen
+ niet-burgers (vrij en slaaf)
Totaal : 200.000-350.000
Guesstimates? Maar bv Raad van 500 (Boule) levert een rekenmodel:
max 2 x 1 jaar, > 30 jaar oud; en per jaar 700-1400 magistraten > 30 jaar
De Atheense bestuursstructuur
• Attika omvat 139+ demen (wijken, dorpen)
verdeeld over 30 trittues  10 stad + 10 kust +
10 binnenland
• 1 trittus stad + 1 trittus kust + 1 trittus binnenland
= 1 fule
• Aldus is de burgerbevolking van Attika ingedeeld
in 10 fylen (fulai); in elke fyle zitten burgers uit
verschillende delen van de polis bij elkaar: elke
fyle is een gemengde groep, een dwarsdoorsnede
10 fulai
B1
10 fulai
S1
Fyle 1
K1
10 fylen
•
•
•
•
10 x 50 bouleutai = Raad van 500
10 archonten
10 generaals
etc
Agora
Areopaag
Pnux