Workshops congres bouwen + binden 12 december 2016 Ronde 1 1. StuDent zelfhulpgroep voor studenten met depressieve klachten Een toenemend aantal studenten kampt met psychische klachten. StuDent zelfhulpgroepen bieden hen de mogelijkheid voor lotgenotencontact en empowerment. Studenten zijn zelf gespreksleider en begeleiden de groepsbijeenkomsten. Hoe? Dat leggen we u graag uit in deze workshop. Ervaren gespreksleiders vertellen u over hun ervaringen, de ervaringen van deelnemers. Samen verkennen we welke stappen er nodig zijn om deze zelfhulpgroep op uw instelling op te zetten en te faciliteren. Door: Evelien Westerbeek (handicap + studie), Elwin Goedgedrag en Bibi van Atten (student en gesprekleider Hogeschool Rotterdam) 2. VN-verdrag inzake personen met een handicap (ET) Het VN Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap is in Nederland op 14 juli 2016 in werking getreden. De lidstaten hebben door dit verdrag een actieve verplichting om inclusie te bevorderen en personen met een handicap te beschermen tegen belemmeringen die zij in het dagelijks leven ondervinden. Voor het hoger onderwijs heeft dit ook consequenties. Hoger onderwijsinstellingen zijn onderdeel van de overheid en hebben daarmee een eigen verplichting om het verdrag uit te voeren. Maar hoe werk je hieraan als onderwijsinstelling? Dit en meer komt aan de orde tijdens deze workshop. Door: Eline Thijssen (handicap + studie) en Jenny Goldschmidt (emeritus hoogleraar Rechten van de Mens) 3. Flexibel onderwijs, waar staat u? Flexibilisering lijkt de oplossing voor veel problemen in het hoger onderwijs en sluit beter aan bij de diversiteit binnen de samenleving en studentenpopulatie. Ook studenten met een functiebeperking kunnen baat hebben bij flexibel onderwijs. Hoever moet/wil je daarin gaan? En wat is de huidige stand van zaken? Handicap + studie ontwikkelde, met feedback uit het veld, een flexscan. Met de HAN is ook een flexscan voor deeltijdonderwijs ontwikkeld. Met de scans kan een onderwijsinstelling bepalen hoe het gesteld is met de flexibiliteit van het onderwijs én ambities voor de toekomst vaststellen. U krijgt kort uitleg over de scan en gaat er vervolgens mee aan de slag. Door: Lex Jansen (handicap + studie) en een medewerker van de HAN 4. Tips voor toegankelijk en inclusief onderwijs Samen met docenten en studenten ontwikkelt handicap + studie een handreiking met tips om het onderwijs inclusiever en toegankelijker te maken. Denk hierbij aan tips voor het ontwerpen van je onderwijs, of tips bij het begeleiden tijdens stage. Tijdens de workshop passeren deze tips de revue en staan we stil bij de vraag hoe we hoe deze toe te passen in de dagelijkse praktijk. Door: Sietske Sportel (handicap + studie) en Rianne Feijt (PhD-student Universiteit Leiden, onderzoek leren tijdens colleges) 5. Het einde van passend onderwijs? Instroom in hoger onderwijs vanuit vo en mbo 1/4 Het einde van passend onderwijs is voor veel havo- en vwo-leerlingen de start van een nieuwe fase: studeren! Hoe kun je ervoor zorgen dat deze (aankomend) studenten soepel instromen? Welke informatie heeft de student nodig om de juiste keuzes te maken en tijdig de weg naar de benodigde begeleiding en voorzieningen te vinden? In deze workshop geeft handicap + studie samen met een deskundige uit het hoger onderwijs inzicht in relevante factoren bij de overgang van voortgezet onderwijs of mbo naar het hoger onderwijs. Tijdens de workshop voeren we de dialoog aan de hand van een aantal sleutelmomenten voor studenten: van studiekeuze tot uitstroom naar arbeid. Wat moet de student (vooraf) aan informatie krijgen, welke acties kan hij ondernemen, hoe kunt u hem ondersteunen. Al deze kennis kan bij instroom helpen om studenten+ zo succesvol mogelijk te laten studeren. Door: Hannelore Veltman (handicap + studie) samen met een eerstejaars student 6. Studeren met psychische klachten en de rol van het onderwijs Jolien Dopmeijer doet bij Windesheim onderzoek naar de relatie tussen psychosociale problemen en studievertraging en uitval en de relatie tussen het studieklimaat en psychologische interventies die je kan inzetten bij studenten met problemen. In de workshop gaat zij samen met Sietske Sportel van handicap + studie in op de uitkomsten van haar onderzoek. Wat is de relatie tussen psychosociale problemen en studievertraging of studie-uitval in het hoger onderwijs, hoe kunnen problemen worden voorkomen of studenten worden ondersteund met psychologische interventies en welke rol speelt het studieklimaat hierin? Op basis van deze uitkomsten maken we gezamenlijk de vertaalslag naar een aanpak voor het hoger onderwijs. We werken in de workshop toe naar een concreet actieplan voor verbeterde begeleiding van studenten met psychische problemen. Door: Sietske Sportel (handicap + studie), Jolien Dopmeijer (onderzoeker lectoraat Verslaving, Hogeschool Windesheim) Ronde 2 7. De student centraal De student centraal is het nieuwe adagium in het onderwijs. Hoe kun je ruimte geven aan talent en wat vraagt dat van de onderwijsinstelling? Hoe kunnen studenten met een beperking hiervan (mee)profiteren? Een mooi voorbeeld van hoger onderwijs waarin het talent en de ambitie van de student nadrukkelijk centraal staat is het kunstonderwijs. Studenten zijn gepassioneerd om zich te ontwikkelen tot volwaardige kunstenaar, acteur of muzikant. Docenten begeleiden de student intensief door de veeleisende studiejaren heen. In deze workshop zoomen we dan ook in op voorbeelden uit het kunstonderwijs. Inspireert dit tot toekomstbestendig onderwijs waarin de ontwikkeling van het talent van elke student centraal staat? Door: Judith Jansen (handicap + studie) en een ervaringsdeskundige student 8. Good practices toetsing en examinering Toetsing en examinering kunnen een bottleneck zijn voor studenten met een beperking. In 2013 publiceerde handicap + studie ‘Toetsen, niet minder maar anders’ en later de webtool ‘Tips voor een soepel proces van aanvraag’. Het afgelopen jaar is handicap + studie op zoek gegaan naar good practices. Aan verschillende examencommissies is casuïstiek voorgelegd met het verzoek om deze te beoordelen en te beargumenteren waarom de gevraagde voorziening wel of niet wordt toegekend. 2/4 In deze workshop wordt u bijgepraat over de bevindingen. Natuurlijk gaat u ook zelf met casuïstiek aan de slag en is er voldoende gelegenheid tot uitwisseling van ervaringen. Door: Lex Jansen (handicap + studie), Bertine van Hillo (voorzitter examencommissie, Hogeschool Rotterdam) 9. Waar moet goede voorlichting en informatievoorziening aan voldoen? Studenten met een functiebeperking zijn nog niet tevreden zijn over de informatievoorziening en voorlichting van hun onderwijsinstelling, zo blijkt uit de NSE. De LSVb deed onderzoek naar de studievoorlichting van onderwijsinstellingen aan studiekiezers. Handicap + studie ondervroeg studenten over hoe zij geïnformeerd willen worden over studeren met een functiebeperking. In deze workshop maakt u kennis met de door handicap + studie ontwikkelde checklist over waar deze informatievoorziening aan zou moeten voldoen. U ontdekt in hoeverre de informatievoorziening op uw instelling aan de gegeven criteria voldoet en u hoort van studenten wat zij belangrijk vinden. Zo krijgt u een beeld van hoe andere instellingen omgaan met hun informatievoorziening en worden tips en good practices uitgewisseld. Door: Evelien Westerbeek van Eerten (handicap + studie), Jerom van Geffen (Landelijke Studenten Vakbond) 10. Overgang onderwijs - arbeidsmarkt Iederin enquêteerde in 2016 112 jongeren met een beperking of chronische ziekte over hun ervaringen met de overgang van onderwijs naar werk. Na een korte presentatie van dit onderzoek gaan we in gesprek met een aantal jongeren en u aan de hand van stellingen. We gaan op zoek naar kritische succesfactoren: wat kan er verbeterd worden aan de voorbereiding en positie op de arbeidsmarkt? Wat is de rol van het (hoger) onderwijs daarbij? Door: Joris Barendrecht (Iederin), Linda Stomphorst (Landelijk Platform GGz), Marian de Groot (handicap + studie) en jongeren met een beperking of chronische ziekte 11. Deskundigheid: goed voor studenten zorgen = kennis borgen Uit de NSE blijkt dat studenten met een functiebeperking tevreden zijn over het begrip van docenten, maar dat zij minder tevreden zijn over de kennis van docenten. Hoe de professionalisering op het gebied van studeren met een functiebeperking binnen de verschillende hoger onderwijsinstellingen plaatsvindt varieert enorm. Deze verschillen heeft handicap + studie ondergebracht in een vier-kwadranten-model. Aan de hand van de ervaring van een van de onderwijsinstellingen en met behulp van het model gaan we samen aan de slag. Gezamenlijk werken we aan het planmatig opzetten van het professionaliseren en borgen van kennis over studeren met een functiebeperking. Door: Hannelore Veltman (handicap + studie), Niek van Hoof (leer- en innovatiecentrum Avans Hogeschool) 12. Een zo gewoon mogelijk studentenleven voor studenten met een beperking: hoe kunt u daaraan bijdragen? Studenten met een beperking dromen net als andere studenten van een studentenleven. In de praktijk blijkt dat ze niet alleen hun handen vol hebben aan de studie. Ze vallen juist uit door alles wat ze daarom heen moeten regelen om te kunnen studeren. Denk aan aanvragen voorzieningen, organiseren zorgverleners, inpassen therapie en financiële problemen. Ervaringsdeskundige studenten vertellen aan de hand van voorbeelden en met hulp van checklistjes hoe u hen hierin 3/4 kunt ondersteunen. Uit de praktijk blijkt dat studenten sneller en beter kunnen studeren als ook voor deze zaken aandacht is. Door: Maaike Kersten en Lukas Nijssen (ervaringsdeskundigen, Wiel en Deal) 4/4