K INGBOTHO AS O RT TUDI VOOR PERCUSSIE LESSEN, WORKSHOPS, CULTUURADVIES, TRAININGEN EN EVENEMENTEN INSTRUMENTEN: APINTI, DJEMBE, AGIDA, DOUNDOUN EN ONDERSTEUNENDE INSTRUMENTEN LEZINGEN: DIVERSE ONDERWERPEN VAN DE AFRO SURINAAMSE CULTUUR CULTUURADVIES: PROJECTPLAN SCHRIJVEN, SUBSIDIE AANVRAGEN, ORGANISEREN VAN EVENEMENTEN CULTUUREDUCATIE: ONTWIKKELEN VAN LEERLIJNEN VOOR CULTUURONDERWIJS OP SCHOLEN ZOALS, MUZIEK, BEELDENDE KUNSTEN KingbothoArtStudiO Haverschmidtstraat 96, 2522 VT Den Haag Mobiel: 06-57014641 E-mail: [email protected] Website: www.kingbotho.com THEATER EN WAT IS DE BETEKENIS VAN MARRON KASEKO? De inleider André Mosis , Werkzaam in de Culturele sector sinds 1980 in Suriname - vanaf 1990 tot heden in Nederland. Docent Afro-Surinaamse & Afrikaanse percussie: 1999 – 2013 - Stichting - Het Koorenhuis Adviseur Wereldmuziek, Cultuurparticipatie en Theater - 2013 – heden - CultuurSchakel CultuurSchakel is het onafhankelijke kenniscentrum en de culturele bemiddelingsorganisatie voor Cultuuronderwijs en Amateurkunst in Den Haag. www.cultuurschakel.nl. André Mosis informeert, adviseert, ondersteunt, verbindt, stimuleert en promoot actieve amateurkunstbeoefening in Den Haag. o - heden - Eigen onderneming Kingbotho ArtStudi (KASO): Ontwikkelen van leerlijnen en verzorgen van percussiecursussen en workshops op diverse Basis- en Middelbare scholen. www.kingbotho.com & www.klm-methode.com Verzorgen van gastlessen op het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Produceren van schilderijen en tekeningen. Schrijven van verhalen en poëzie. Verzorgen van lezingen, inspiratiebijeenkomsten en culturele voorlichting. Organiseren van festivals, culturele evenementen o.a. Marronfestival, AFBAFEST (Afrika Buiten Afrika Festival (2009 en 2011) Den Haag’ www.afbafest.com . Ondernemer ZZP-er: 1990 Alleen De Basis ABC, een educatie muziekproject waarbij jongeren kennis nemen van traditionele Afro-Surinaamse muziek, dans en zang: 2003, 2004 te Den Haag, Utrecht en Rotterdam. Marronfestival: 1997, 1998, 1999, 2000 en 2002 te Den Haag. Oprichter van vereniging Kifoko: 25 augustus 1983 Paramaribo. Oprichter van vereniging Seke: 12 december 1992 Den Haag. Bedenker van de Prasoro Tiki Award: voor mensen die zich verdienstelijk hebben gemaakt in de Nederlandse samenleving en rolmodel zijn voor anderen. In 2009 werd Noraly Beyer in het zonnetje gezet en in 2011 Humberto Tan. Noeki André Mosis Kingbotho (1 van de) Nazaten van Yaw Osuagolo Belefumaini Bolobidyani fu kankasumaini Baluba fu Kumasi KINGBOTHO ARTSTUDIO Percussionist KINGBOTHO ARTSTUDIO Wat is Wereldmuziek ? WERELDMUZIEK IS EEN VERZAMELNAAM VOOR ALLE NIET-WESTERSE MUZIEKVORMEN EN INSTRUMENTEN. HET FENOMEEN WERELDMUZIEK IS DAT INSTRUMENTEN, GENRES EN STIJLEN VAN MUZIEK EEN VOEDINGSBODEM VINDEN IN EEN ANDERE CULTUUR DAN DE CULTUUR WAARIN ZIJ ONTSTAAN ZIJN (LOKV) KINGBOTHO ARTSTUDIO INSTRUMENTARIUM VOOR WERELDMUZIEK ENSEMBLE LEREN EXPERIMENTEREN MUZIKALE BESTUIVING HARMONISEREN CREEREN IMITEREN KASEKO is een Surinaamse dansmuziek: Ontwikkeling: begin 1900 in Paramaribo - Straatmuziek: Creatievelingen die samen muziek maakten en ideeën uitwisselden. - BIGI POKU: een naam die is ontstaan door toevoeging van de ‘pauk’ in de ontwikkeling van de straatmuziek. - KASEKO: een fase in de ontwikkeling van de Bigi Poku, waarbij andere instrumenten, zoals de snaardrum en overige westerse instrumenten zijn toegevoegd. - Nationale erkenning: andere bevolkingsgroepen beoefenen de Kaseko muziek en wordt gedragen door het overgrote deel van de Surinaamse bevolking. - Marronmuzikanten en zangers hebben sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw een bijzondere bijdragen geleverd aan de ontwikkeling van de Kaseko muziek. - Werkgroep Kaseko: verwachte samenstelling – uitstraling van de Surinaamse bevolking. ORCHESTRA WASHBOARD - HET VOORBEELD EN INSPRIRATIEBRON VOOR KASEKO MUZIKANTEN IN DE JAREN ZESTIG. - EEN KOMEN EN GAAN VAN UITSTEKENDE KASEKO MUZIKANTEN EN ZANGERS. THE COSMO STARS - DE INSPIRATIEBRON VOOR JONGE KASEKO MUZIKANTEN UIT HET BINNENLAND VAN SURINAME. - EEN KOMEN EN GAAN VAN GETALLENTEERDE KASEKO MUZIKANTEN EN ZANGERS UIT DE JAREN ZEVENTIG. - EEN INSPIRERENDE BIJDRAGE AAN DE ONTWIKKELING VAN DE KASEKO MUZIEK. - DE INTRODUCTIE VAN EEN SPEELWIJZE IN DE KASEKO DIE VAN BLIJVENDE INVLOED LIJKT TE ZIJN. BEKENDE NAMEN DIVERSE FORMATIES Creolen staan aan de basis van de ontwikkeling van de Kaseko muziek. Het genre krijgt nationale erkenning doordat anderen meedoen met de ontwikkeling ervan. Is het verstandig om de naam aan te passen wanneer ‘niet-Creolen’ de Kaseko muziek beoefenen? Seki skin Beoordeling: Melville en Francis Herskovits gaf in hun boek Surinam folklore een summiere presentatie van de lobi-singi, die samen met onder andere kawina en bazuinkoor vermoedelijk aan de wieg stond van de bigi-poku" (blz.67). Ronald Snijders, etno misicoloog geeft in zijn boek Surinam Kaseko music melodies / Surinaamse kaseko muziek melodieën (1996) het volgende aan: " Deze van origine Creoolse muziek ontstond rond 1900 als een vorm van instrumentale straatmuziek, uitgevoerd met de snaartrom waarop het typerend roffelpatroon werd gespeeld en een fluit"(blz. 8). Over de melodieën schrijft hij dat kaseko melodieën uit o.a. Creoolse volksliedjes en kawina komen. "Deze muziek is ontstaan in Suriname na de afschaffing van de slavernij (1873) en heeft, door gastwerkers die naar Suriname kwamen, invloeden uit het Caribisch gebied ondergaan" (blz.10). Jan IJzermans, etno-musicoloog schrijft hierover het volgende: "Typische Surinaamse populaire muziek is de kaseko. Kaseko is een dansmuziek die gespeeld wordt bij feestelijke gelegenheden door een ensemble van wisselende samenstelling, vaak bestaande uit een zanger, een koor (de instrumentalisten of een achtergrond koor), elektrische gitaar en basgitaar, blaasinstrumenten (marakas, koebel, rasp of claves) en trommen (drumstel, conga's en tegenwoordig ook wel de grote tweevellige trom, de skraki (Oso, nr.6 1987 pg.50). Marcel Weltak: " Rond de onafhankelijkheid in 1975 ontstond de marrons-kaseko of sekete-style kaseko. Oude liefdes- en klaagliedjes uit het binnenland, gemaakt door de gemeenschappen van ooit gevluchte slaven (marrons), werden van een ander slagenpatroon voorzien. De muziek bestaat uit een mengsel van sekete-amusementsmuziek en de kaseko. Door het snelle ritme is dansen op deze stijl niet eenvoudig. De tromslagen en de teksten hebben een hypnotiserend effect en kunnen mensen in trance brengen teneinde met de winti- geesten te communiceren"..... Denigrerende opmerkingen van Marcel Weltak over de zogenaamde Marron kaseko ‘Seketi Style’ Over The Cosmo Stars schrijft Marcel Weltak het volgende: " De opkomst van marron-groep Cosmo Stars was een regelrechte sensatie. Over The Ex Mo Stars schrijft hij: " De groep bezat in Carlo Jones (een Creool, A.M.) een bekwaam arrangeur en melodisch saxofonist; door het koor te structureren tilde Jones Exmo boven de andere groepen uit"." Eigenlijk heeft de sekete-style kaseko niets toegevoegd aan de ontwikkeling van de Surinaamse muziek. In tegendeel, het was een regressie, hoe fris het aanvankelijk ook klonk" (Einde citaat). Opmerking André Mosis Marcel Weltak en Ronald Snijders geven aan dat de Marrons vanaf de jaren zeventig Kaseko muziek spelen. Uit mijn eigen onderzoek is gebleken dat de Marrons eerder met de kaseko muziek zijn begonnen. Reeds in de jaren zestig bestonden al kasekobands met Marronmuzikanten die ook in Paramaribo speelden. Deze Kasekobands hebben in de jaren zestig en zeventig geen winti gespeeld en tijdens hun optreden raakte niemand (in elk geval geen Marrons) in trance. Marron kasekobands hebben geen susa, laku, sekete of awasa als basis gehad. Deze bands waren juist geïnspireerd door de muziekformaties van Creolen die kasekomuziek speelden. Ook werd er voornamelijk in het Sranan tongo gezongen. Trouwens laku en sekete behoren niet bepaald tot de traditionele Marronmuziek zoals awasa en susa. Weltak en Snijders hebben eigenlijk seketi bedoeld. Naar alle waarschijnlijkheid hebben zij de Saramakaanse seketi verward met de Creoolse sekete. Cultuurstudies documentatie Materiaal Cultuurstudies Suriname Liesbeth Peroti van Lisibeti Music Performing Arts, heeft een stencil samengesteld over kawina, kaseko en Aleke. Deze brochure is getiteld "Enkele Afrikaans-Surinaamse traditionele muziekvormen“. Over de herkomst van de naam Kaseko schrijft Liesbeth Peroti het volgende: De term kaseko moet volgens vele bronnen aan het begin van de vorige eeuw in Suriname bekend zijn geraakt, en in elk geval ver voor de Tweede Wereldoorlog" De naam Kaseko wordt op verschillende manieren uitgelegd of verklaard: De naam komt van Kawina, en Seko van Cubaanse Seko-muziek. - Het woord kaseko komt overeen met dat van een ontspanningsdans van Aucaners bij een Winti-ritueel (??????). - De nauwe banden die er blijken te bestaan tussen Winti en kaseko zouden hierin hun verklaring kunnen vinden (????). - Het woord is afkomstig van een Frans-Guyanese danstraditie: casse-le corps, kortweg: casse-corps (K. Bilby, brief, 1984). - Het woord is afkomstig van Portugezen in Frans-Guyana, die kaseko muziek speelden met een grote pauk. Verkregen informatie tijdens onderzoek naar de naam kaseko door cultuurstudies 1982 Suriname en Frans Guyana. Informanten. Sommige informanten vertellen dat de Surinaamse kaseko muziek omstreeks 1940 als populaire dansmuziek bekend is. Het begrip kaseko is daarentegen ouder. Rond de eeuwwisseling was bij de Frans Guyanezen de "caseco" een populaire dansvorm. Caseco betekent, casser le corps in het Frans, broko skin in het Surinaams en lichaam breken in het Nederlands. De caseco dans in Frans Guyana werd gekenmerkt door zijn erotische heupbewegingen die synchroon liepen met de strakke drumpatronen van de caseco drum. De Surinaamse kaseko heeft in zijn ontwikkeling ups en downs gekend. Dit hangt onder andere samen met de waardering die de Surinaamse gemeenschap aan dit genre toekent. Typische uitingen van de Surinaamse cultuur hebben voortdurend moeten opboksen tegen de invloeden van het cultureel imperialisme. Kaseko was bij bepaalde groeperingen in de Surinaamse samenleving omstreden. Met de groeiende bewustwording en waardering voor het eigene is hierin sinds de jaren zeventig enige verandering opgetreden. Met de komst van meerdere lokale radiostations werd in de programma's meer ruimte ingebouwd voor de kaseko. Het aantal bands en dus ook de productie nam toe. - Met name enkele Radio programma’s, Radio omroepers, TV programma’s zoals Disco Amigo hebben bijgedragen aan de populariteit van de Kaseko impulsen uit het binnenland. - Paul Abena - Henk van Vliet - André Kamperveen (kous’banti nanga aleysi) - Etc. De naam ‘Marronkaseko’ is verwerpelijk als blijkt dat de aanpassing gebaseerd is op Marronmuzikanten die Kaseko muziek maken. Muziek maakt deel uit van het proces van creolisering in de Surinaamse samenleving. Personen imiteren elkaar bewust of onbewust en muzikale bestuiving is daarvan een onderdeel. - Wanneer Creoolse muzikanten composities van Marronmuzikanten naspelen, wordt er niets toegevoegd aan de naam. - Kaseko muziekformaties met een Creoolse en Marronsamenstelling ondervinden geen problemen bij het samenspelen. Hindoestaanse muziekformaties spelen ook kaseko, die wordt geen Hindi kaseko genoemd. Inheemse muziekformaties spelen ook kasekomuziek maar die wordt niet Inheemse kaseko of Ingi-Kaseko genoemd. De populaire Nederlandse Popband ‘De Dijk’ speelde Mira na en heeft dat op cd geperst: staat bekend als kaseko muziek. Het Kaseko danspubliek ervaart geen noemenswaardig verschil tussen de diverse Kaseko bands en kaseko nummers. Er zijn genoeg redenen om de naam kaseko te laten voor wat het is. Reggae is een goed voorbeeld: - Wordt door verschillende mensen in diverse landen gespeeld en het blijft Reggae. - Soul ( met uitzodering van Bleu eyed soul) - Jazz - Salsa - Etc. Het begrip muziek Een eenduidige naam voor het begrip muziek ontbreekt in het Sranan (Surinaams): Afro- Surinamers spreken over pree (pee) en poku. Het begrip pree of pee is veel omvattend en betekent spelen! Publieke manifestaties die voor uiteenlopende gelegenheden worden gehouden en die een veelheid aan activiteiten omvatten. Poku is muziek-plus: Poku is drum. Poku-tiki betekent drumstok. Grammofoonplaten, cassettes, cd’s en elektronisch versterkt 'Livemuziek'. Er wordt gesproken over 'draai poku,pree poku en 'bai poku' respectievelijk, het afspelen van muziek, muziek maken, en het kopen van muziek. Moderne muziek, Elektronisch versterkt Surinaamse muziek in het algemeen. Er wordt bijvoorbeeld gesproken over ‘pree/pee poku', het spelen van live muziek of muziek maken. Er wordt onderscheid gemaakt tussen Poku-band en Kawina band/Aleke-band. Conclusie! Poku betekent meer dan alleen muziek. KASO Publishing 2007 © www.kingbotho.com Repertoire Afro Surinaamse Muziek / Marrons en Creolen Overeenkomsten: verdeling in religieuze muziekstijlen en sociale muziekstijlen Voorbeelden: Verschillen: Westerse – Umandagwe invloeden in religieuze – Kromanti muziek…….. – Kaseko Voorbeelden: Kabra… – Kawina profen……………… – Kaskawi • Marrons en Creolen kunnen samen muziek maken. KASO Publishing 2007 © www.kingbotho.com Structuur van de traditionele Creoolse muziek Winti muziek: religieuze muziekstijlen Apuku-Aisa-kromanti-Indyi – etc. Sociale en moderne muziekstijlen: Kawina – Kaseko – kaskawi – etc. Zangstijlen: sokopsalm - Odo singi – dede oso singi - lobi singi – etc. Dansstijlen: setdansi –wintidansi – kotodansi – motjo poku – etc. Moet worden uitgewerkt door Creoolse deskundigen! KASO Publishing 2007 © www.kingbotho.com Ontologie van de Marronmuziekstijlen: leer van de werkelijkheid - hoe iets precies is -- categorieën binnen een domein Traditionele Okanisi muziek en Dansstijlen GaduPee Gaansama Pee Apinti Dede Pee Dee Ain Pee Maselo Tuka Wookosingi Agwado Ampuku Kumanti Umandagwe Susa Awawa Bakakiyoo Pee Kwadyo Peesingi Amonicapee Lama Sanga Loonsey Songe Baawidya ALeke Papa Umandagwe Awasa Poku Nana Keeyamaa Keedyampon Kumanti gadu Kumanti wenti Kumanti wenti Wataa gadu Busunki gadu Wataa wenti Akaa YeYe Yooka wenti Yooka wenti Goongadu Ainsa wodu Busi-gadu Ampuku wenti wenti Papa Papawenti wentiAmpukuAmpuku Wenti Nenseki Nasi Bun Gadu Tone Deesiman Bee Kunu Mens Yooka Sweli Gadu orakels Dede Kondee Siletikondee Wentiman Wentiman Wisiman Wisiman Gaanyooka Faaka Nana Okun Lo Kunu Geebi West-Afrikaanse landen die betrokken waren bij de Trans-Atlantische slavenhandel De Trans-Atlantische slavenhandel was de handel in tot slaafgemaakte mensen uit Afrika naar: - Noord Amerika & - Zuid Amerika. Het is de grootste gedwongen migratie uit de geschiedenis en daarmee door de Verenigde Naties verklaard tot misdaad tegen de menselijkheid. ZO! Vertrokken onze voorouders uit West Afrika HERKOMST VOOROUDERS VAN DE AFRIKAANSE SURINAMERS Afrika is een werelddeel Oppervlakte: 30.370.000 km² Bevolking: 1,216 miljard (2016) DE VOOROUDERS VAN DE AFRIKAANSE SURINAMERS KOMEN VOORNAMELIJK UIT WEST AFRIKA Transport van de Afrikanen naar Suriname De Nina, De Pinta en De Santa Maria LABEDUA FU LABEDINI • Slavenschepen De lading van Afrikanen en de beenruimte Oppervlakte 163.821 km² 539.276 inwoners (2013) Marrons 117.567 (21,7%) Creolen 84.933 (15,7%) Totaal 202.500 Afro-Surinamers ZO! Kwamen de voorouders van de Afro Surinamers aan in Suriname Bestemming bereikt DE BELONING VOOR OPSTAND EN VERLANGEN NAAR VRIJHEID - LANGA WIPI NA YU BAKA - SPAANSE BOK - DOODSTRAF. OF MARRONAGE, HERGROEPEREN, TERUGSLAAN, BEVRIJDEN, VRIJHEID, ETC. MIGRATIEBEWEGINGEN VAN DE MARRONS EN OVERIGE AFRIKAANSE SURINAMERS NAAMGEVING - VERDEEL EN HEERS – RELIGIEUZE MANUPILATIE – MANIPULATIEF ONDERWIJS – KOLONIALE POLITIEKVOERING – ETNISCHE POLITIEKVOERING 1650 TOT HEDEN Kwinti Okanisi Rond 1750 was 10% van de slavenbevolking gevlucht en behoorde tot Marrons. Aluku Suriname Oppervlakte 163.821 km² 539.276 inwoners (2013) Marrons 117.567 (21,7%) Creolen 84.933 (15,7%) , Frans Guyana - Zuid Amerika Nederland – Frankrijk – België Amerika – Verenigde Staten Azië – China - Hong Kong West Afrika FOSINTEN: OKANISI MANIIN NA TAKI ESI-ESI DU GAU-GAU PUU ! Auto rijden leer je niet door erover te praten… DOEN: is wat je MOET! ACTIE is de basis van ontwikkeling. De vicieuze cirkel Als ik blijf kijken zoals ik altijd heb gedaan blijf ik denken zoals ik altijd heb gedacht. Als ik blijf denken zoals ik altijd heb gedacht blijf ik geloven zoals ik altijd heb geloofd. Als ik blijf geloven zoals ik altijd heb geloofd blijf ik doen zoals ik altijd heb gedaan. Als ik blijf doen zoals ik altijd heb gedaan blijft mij overkomen wat mij altijd overkomt. Maar als ik nu mijn ogen sluit en mijn ware zelf voel van binnen dan kom ik deze cirkel uit en kan ik steeds opnieuw beginnen. (auteur onbekend) Het probleem bij de Marrons is dat er te weinig onderlinge vertrouwen aanwezig is. Daardoor komen te weinig groepsbelangen tot ontwikkeling. Opnieuw beginnen betekent dat je de beslissing hebt genomen het anders te gaan doen. André Mosis heeft in 2004 besloten het anders te gaan doen. Les geven en spelen met mensen die het bestaande systeem verder willen ontwikkelen voor het nageslacht. 09-12-2014: Debat- en netwerkbijeenkomst Amateurkunst in het gebouw van Cultuurschakel / Koorenhuis met Joris Wijsmuller, wethouder Cultuur en Marijn Cornelis, directeur-bestuurder van CultuurSchakel. CultuurSchakel • stimuleert de Haagse amateurkunst in de volle breedte en draagt ertoe bij dat alle Hagenaars hun cultureel talent kunnen ontwikkelen en maakt hen daarbij wegwijs. Debat- en netwerkbijeenkomst Amateurkunst in het gebouw van Cultuurschakel / Koorenhuis met Joris Wijsmuller, wethouder Cultuur en Marijn Cornelis, directeurbestuurder van CultuurSchakel. Bestuursstructuur (Gaanman / groot opperhoofd) Gaanman Gaan kuutu Gaan Lanti Fu Busikondee Kabiten Basiya 23-01-2009 (Hoofd van een dorpsgemeenschap en leider van een Bee (matrilineaire verwantgroep). (Assistent van een Kabiten ; medebestuurder van een dorpsgemeenschap. KASO Publishing 2009 (c) 38 NASI Dyu-lo Bee Bee L Bee Gaanman Bee Bee L Bee Bee Bee Nyanfai-lo KASO Publishing 2009 (c) 39 23-01-2009 Agwado Agwado is het enige traditionele snaarinstrument van de Marrons. De klankkast bestaat uit een grote kalebas waaraan drie boogjes met snaren zijn bevestigd. Met de Agwado wordt een verstoppertje spel begeleid. Het spel wordt Agwado-pee genoemd. De tokkelmuziek die hierbij gemaakt wordt, is gebaseerd op bepaalde dieren geluiden, zoals de tukan en de trompetvogel. KASO Publishing 2007 © www.kingbotho.com Seke maakte de theaterproducties Het kapsel, Voetspoor, Buba, Mooi en organiseerde het Marronfestival van 1997 tot 2001 in Den Haag. Daarna AFBAFEST en Alleen de Basis ABC. VOLKSMUZIEK GROEP NAKS DE OPMERKING VAN DE NIGERIAANSE HISTORICUS PROFESSOR ISAAC SOLA FAJANA De geschiedenis van de slavenhandel gaat 400 jaar terug en wij hebben slechts de beschikking over de geschriften van diegenen die ons in slavernij brachten. Slechts wanneer wij zelf zeer intensief onze eigen cultuur van toen bestuderen, zal blijken of wij tot andere conclusie moeten komen. “Het is de plicht van het zwarte ras om het verleden zeer intensief te bestuderen en al hetgene dat de blanken hebben beschreven aan een nieuw onderzoek te onderwerpen” (Vrijdag 27-11-1970: Surinaamse Granmans in Afrika Dr. Silvia W. De Groot) DE MARRONS ZIJN ONVOLDOENDE ZICHTBAAR ALS GROEP IN DE NEDERLANDSE SAMENLEVING Merendeel van de Marrons prefereert cultuurbehoud boven cultuurontwikkeling. Er is onvoldoende aandacht voor Interculturele competenties, methodieken en randvoorwaarden! De wet van de remmende voorsprong is een fenomeen dat door Jan Romein in 1937 is beschreven in zijn essay "De dialectiek van de vooruitgang", onderdeel van de bundel Het onvoltooid verleden. Het fenomeen is in tal van omgevingen toepasbaar. Voorbeeld: De wet van de remmende voorsprong heeft betrekking op productontwikkeling. Vaak kost het veel geld om een product of dienst te ontwikkelen. Doordat concurrenten die later instappen kunnen leren van kinderziektes en geen last van zogeheten legacy (erfenis) hebben, kunnen ze vaak sneller ontwikkelen dan de oorspronkelijke bedenker van het product. SPIRITUELE MARRON-MUZIEKENSEMBLE HIERBIJ ZIJN DE CODES VOORNAMELIJK GEBASEERD OP SPIRITUELE TAAL (DIALECTEN) Apinti - Papa – Kumanti – Ampuku - Agwado Taken: Tunman – speelt de basispuls op basis van een code - Pikindoonman: - speelt ritmepatronen op basis van een code Gaandoonman – speelt, communiceert, controleert en geeft pasjes SOCIALE MARRON-MUZIEKENSEMBLE Auditieve vaardigheden --- Auditief gehandicapt zijn Mato – Susa - Songe – Awasa – Aleke – Tuka – Djompo Seketi – Banamba Bandya – Alada – Adonke – Umadagwe - Kawina – Kaseko – kaskawi –etc. Papa ensemble met Agida DE MARRONS HADDEN HIERIN EEN GROTE VOORSPRONG T.O.V. DE CREOLEN THANS IS ER SPRAKE VAN DE WET VAN DE REMMENDE VOORSPRONG.