H2 Overige spellingsregels

Cursus Spellen
H1 Werkwoordspelling
Persoonsvorm
Behandeld in de les.
Overige werkwoordsvormen
Infinitief (inf) – Gebiedende wijs (gw) – Onvoltooid deelwoord (od).
Gebruik het fokschaap voor het bepalen van deze vormen.
H2 Overige spellingsregels
Leestekens
Punt:
Komma:
Puntkomma:
Dubbele punt:
Aanhalingstekens:
Vraagteken:
Uitroepteken:
Haakjes:
Beletselteken (…)
- Aan het eind van zin.
- Afkortingen (afkortingen als woord uitgesproken, geen punten) (mg, km
zonder .)
- tussen onderdelen van opsommingen.
- Tussen twee persoonsvormen.
- Voor en na aanspreking of tussenwerpsel.
- voor en na bijstelling.
- (In lange zinnen) voor een voegwoord waarmee de bijzin begint.
- Tussen zinnen die sterk met elkaar samenhangen.
- Tussen delen van opsommingen.
- Om een opsommingen aan te kondigen.
- Om de directe rede aan te kondigen.
- Om een verklaring aan te kondigen.
- Bij een citaat.
- Bij een directe reden.
- Om aan te geven dat een woord een andere betekenis heeft dan normaal.
- Aan het eind van een letterlijk gestelde vraag.
- Aan het eind van een zin met een bevel of uitroep.
- Om informatie die je geeft als toelichting, uitleg of voorbeeld.
- Aan het eind van een zin die niet af is.
- Om onvolledige citaten aan te duiden (zet er dan haakjes om (…))
Hoofdletters
Hoofdletter:
Kleine letter:
- Aan het begin van een zin (Let op apostrof: ’s Avonds).
- Bij persoonsnamen.
- Bij namen van verenigingen, instellingen, bedrijven en diensten.
- Bij aardrijkskundige namen, namen van werken, historische
gebeurtenissen, straten, hemellichamen, gebouwen, feestdagen en
titels van boeken en films.
- Soortnamen.
- Historische periodes.
- Afleidingen van feestdagen.
- Maanden, dagen en jaargetijden.
- Windstreken.
- Geloven.
Meervoudsvorming
Meervoud op –s
- -s: Aan het woord vast, als de uitspraak correct blijft.
- ‘s: - Bij afkortingen.
- Bij woorden die eindigen op a, i, o, u, y.
Meervoud met –en
- -en: Aan het woord vast.
- Let op! Klinkerweglatingen, medeklinkerveranderingen,
medeklinkerverdubbeling.
- Let op! Bij –ik, -es of –et verdubbelt de medeklinker niet.
Tussenklank in samengestelde woorden: -s of –e(n)?
Tussen–s
Tussen-en:
Tussen-e:
- Schrijf hem als je hem hoort.
- Schrijf in een samenstelling de tussen-en als het eerste woord een
zelfstandig naamwoord is, dat alleen een meervoud heeft op –en.
- Het eerste deel heeft alleen meervoud op –s.
- Het eerste deel heeft 2 meervouden.
- Het eerste deel heeft geen meervoud.
- Het eerste deel verwijst naar een uniek exemplaar.
- Het eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord.
- Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord.
- Het woord wordt niet meer als samenstelling gezien.
Verkleinwoorden
-je, -kje, -pje, -tje, of –etje achter het zelfstandig naamwoord.
Let op bij korte klanken die vergroten (blad, blaadje). En bij woorden die op een klinker eindigen.
Afkortingen krijgen een apostrof.
Aan elkaar of los
Aan elkaar:
- Samenstellingen van twee/drie woorden.
- Getallen tot honderd, en samenstellingen met honderd en duizend.
- Voornaamwoordelijke bijwoorden. (er, hier, daar, waar, + voorzetsel).
Liggend streepje
Koppelteken:
- Om uitspraakproblemen te voorkomen.
- In de naam van getrouwde vrouwen.
- In w. met voorvoegsels: adjunct-, aspirant-, ex-, interim-, niet-, non-,oud-.
- Voor een hoofdletter.
- In combinaties van titels en beroepen.
- Bij aardrijkskundige namen, en daarvan afgeleide woorden.
- Bij letters, cijfers en andere tekens en St of Sint.
- In woorden die anders onoverzichtelijk worden.
Weglatingsteken:
- Plek waar een deel van een woord is weggelaten.
Afbreekstreepje:
- Als een woord niet meer op de regel past.
Afbreek regels: - Breek bij één alleenstaande tussenmedeklinker af vóór die medeklinker.
- Breek bij 2 tussenmedeklinkers af tussen die 2 medeklinkers.
- Verplaats bij drie of meer tussenmedeklinkers zoveel medeklinkers naar de
volgende regel als samen uitgesproken kunnen worden.
- Handhaaf bij samenstellingen de oorspronkelijke woorden.
Trema
Trema:
- Op de tweede klinker waar het leesprobleem kan ontstaan, de eerste letter
van de volgende lettergreep.
- Bij woord afbreking vervalt het trema.
Apostrof
Apostrof:
- Op de plaats van een weggelaten letter.
- Op de plaats van een weggelaten bezits-s: Els’ plannen.
- Om uitspraakproblemen bij het meervoud en bezitsaanduidingen te
voorkomen.
- In afleidingen van letter- en cijferwoorden.
- Bij verkleinwoordjes op y.
Accenten
Accent aigu (streepje voorover é), Accent grave (streepje achterover è), Accent circonflexe (dakje: ê)
Om klemtoon aan te geven.
Cedille, ḉ, zorgt ervoor dat een c als een s klinkt wanneer die voor een a, o of u staat.
Getallen
Cijfers:
Letters:
- Bij getallen boven de twintig, uitgezonderd van ronde getallen.
- Voor maten, gewichten, bedragen, data, adressen, rekeningnummers.
- Voor getallen tot en met twintig en voor de tientallen.
- Voor getallen als honderd, duizend, miljoen, miljard, biljard.
Sommige of sommigen?
Sommige, vele, enkele, beide, andere, met een –e of –en?
Met –e:
- Als ze bijvoeglijk gebruikt worden.
- Als ze betrekking hebben zaken of dieren.
Met –en:
- Als ze zelfstandig worden gebruikt én betrekking hebben op personen.
Probleemwoorden
abonnees
accommodatie
achttien
acuut
adellijk
adolescent
agressie
alinea
alleszins
allochtoon
althans
apparaat
baby'tje
barbecueën
begrafenis
begroeiing
burgemeester
burgerlijk
carrière
caissière
chagrijnig
cheque
comité
commissaris
consequent
daarentegen
debacle
decennium
dichtstbijzijnde
discipline
diskette
eigenlijk
eczeem
excuus
enigszins
enthousiast
enquête
faillissement
fascisme
financieel
financiële
financiën
geenszins
gefascineerd
gerechtelijk
gewelddadig
gezamenlijk
hardnekkig
hartstikke
hiërarchie
hopelijk
hygiënisch
identiteit
illusie
insect
interessant
interview
juffrouw
klerezooi
kopiëren
legitimatie
liniaal
litteken
luxueuze
manoeuvreren
millimeter
namelijk
niettemin
nochtans
onmiddellijk
onverbiddelijk
opticien
oeuvre
parallellen
penicilline
per se
practicum
procedé
product
professor
publicatie
pyjama
racisme
recensie
rechterlijk
reëel
reële
represailles
sowieso
staatsiebezoek
toentertijd
toernooi
tournee
twijfelen
uittreksel
vacuüm
wederrechtelijk
weifelen
weliswaar
yoghurt