persbericht

PERSBERICHT
7 APRIL 2016
De omgeving waaraan we worden blootgesteld laat sporen achter in ons DNA
De omgeving waaraan mensen worden blootgesteld tijdens hun leven laat zijn sporen achter in hun DNA. Dat blijkt uit
onderzoek van het Nederlands Tweelingen Register van de Vrije Universiteit Amsterdam in samenwerking met
onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum en het Avera Institute for Human Genetics (Verenigde Staten).
De onderzoekers ontdekten dit verband door informatie die rond het DNA zit - het zogenaamde epigenoom – van
eeneiige en twee-eiige tweelingen te analyseren. De bevindingen dragen bij aan een beter begrip van de onderliggende
processen van ziektes zoals diabetes type 2, verslaving en psychiatrische aandoeningen die ontstaan door een
samenspel van de omgeving en erfelijke factoren. De resultaten zijn vandaag gepubliceerd in Nature Communications.
Epigenoom verschilt tussen personen
De werking van het DNA verschilt aanzienlijk tussen mensen. De volgorde van de DNA-code (het genoom) is namelijk
niet bij iedere persoon hetzelfde (met uitzondering van eeneiige tweelingen). Daarnaast zijn er schakelaars in het genoom
die bepalen hoe genen staan afgesteld (het epigenoom). En die staan niet bij iedereen hetzelfde afgesteld, zelfs niet bij
eeneiige tweelingen. Een onderdeel van die schakelaars is DNA-methylatie. Dit houdt in dat een methylgroep aan het
DNA wordt bevestigd. VU-onderzoeker Jenny van Dongen: “DNA-methylatie geeft aan welke genen ’aan’ staan en welke
genen ’uit’ staan. De ene persoon kan meer methylatie op een bepaalde plek van het DNA hebben dan de andere
persoon en daardoor verschilt het per persoon welke genen aan en uit staan.”
Invloed van omgeving op het epigenoom
De onderzoekers vergeleken het DNA van tweelingen en ontdekten hierdoor dat een deel van de verschillen in DNAmethylatie tussen personen wordt veroorzaakt door de DNA-code zelf en dus erfelijk is. Het genoom regelt dus ten dele,
los van omgevingsinvloeden, welke genen “aan” en welke “uit” staan. Maar de omgeving kan ook invloed uitoefenen op
de schakelaars. Uit eerder onderzoek is bekend dat blootstelling aan sigarettenrook en wat mensen eten een effect heeft
op de methylatie van bepaalde genen. Van Dongen: “Dit nieuwe onderzoek laat zien dat er duizenden locaties in het
epigenoom zijn waar door invloeden uit de omgeving verschillen in methylatie tussen personen optreden. Deze
verschillen worden groter naarmate mensen ouder worden. Dit geldt bijvoorbeeld voor genen die betrokken zijn bij
cholesterolniveaus en genen die gevoelig zijn voor blootstelling aan sigarettenrook. De volgende vraag is nu wat de
consequenties zijn voor gezondheid.”
NOOT VOOR DE REDACTIE
Het onderzoek Genetic and environmental influences interact with age and sex in shaping the human methylome is
gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications. Voor meer informatie kunt u contact opnemen
met Jenny van Dongen.
Persvoorlichting VU
Jenny van Dongen
T
020 5985666
T
06 12082385
E
[email protected]
E
[email protected]